باید و نبایدهایی برای داشتن یک رابطه‌ عاطفی عالی

همه‌ی انسان‌ها خواستار رسیدن به عشق و رابطه‌ای جاودان هستند؛ اما برخی تصور می‌کنند داشتن رابطه‌ی آرمانی تنها در گرو پیداکردن یک شریک ایده‌آل است. این تصور اصلا درست نیست؛ زیرا رابطه‌ی عاطفی عالی در پی تلاش و توجه هر دو نفر شکل می‌گیرد. در این مقاله، پروفسور رندی گانثر Randi Gunther، روان‌شناس و مشاور ازدواج، به بیان راه‌حل‌هایی برای داشتن رابطه‌ی عالی پرداخته است:

حتما بخوانید:

• ۲۰ عاملی که رابطه عاطفی شما را پایدار نگه می‌دارد
• ۱۰ حقیقت روانشناسانه که می‌گوید رابطه عاطفی شما چقدر دوام می‌آورد
• چطور از رابطه عاطفی ناسالم دست بکشیم؟

شکی نیست که زوج‌های صمیمی هم پس از گذشت مدتی از شروع رابطه‌شان با موقعیت‌های غیرمنتظره و چالش‌برانگیز روبه‌رو می‌شوند. متأسفانه برخی روابط زیر فشار این‌گونه استرس‌ها از هم می‌پاشند؛ این در حالی است که دیگر رابطه‌ها نه‌تنها نابود نمی‌شوند، بلکه استحکام بیشتری نیز می‌یابند. زوج‌هایی که عشق‌ و علاقه‌شان در موقعیت‌های بغرنج عمیق‌تر می‌شود، بر دو نکته تمرکز می‌کنند:

1. موهبت‌ها و نکات مثبت رابطه؛
2. آگاهی از خطرهای احتمالی و تلاش برای دورماندن از آن خطرها.

توصیه‌های زیادی برای کمک به ماندگاری روابط زوج‌ها منتشر شده است که تأکید می‌کنند در زمان‌های بحرانی، زوج‌ها دلبستگی خود را قطع نکنند؛ اما عمل‌کردن به بسیاری از این توصیه‌ها در موقعیت‌های دشوار کار آسانی نیست. وقتی طرفین یک رابطه، خسته و بی‌طاقت شده باشند، نمی‌توانند واکنش درستی نشان دهند. به‌عنوان مشاور روابط زوجین با بیش از چهار دهه سابقه‌ی کار، زوج‌های متعددی را در دوران بحرانی این‌‌چنینی ملاقات کرده‌ام که زندگی‌شان به‌حالت تعلیق درآمده و خودشان نیز سراسیمه و گیج شده‌اند. آنها سخت در پی یافتن قوانین کاربردی آسان برای کمک به حفظ رابطه‌شان در زمان‌های رخوت و وارفتگی روابط بوده‌اند.

در این سال‌ها، متوجه شده‌ام در زمان‌های پراسترس، برخی رفتارها و نگرش‌های آسان به حل این مسائل کمک می‌کنند؛ همچنین این توصیه‌ها می‌توانند در روزهای غیربحرانی نیز راهنمای زوج‌ها باشند. در اینجا به «بایدها و نبایدها»ی اصلی اشاره می‌کنیم که زوج‌های موفق هر روز آنها را تمرین می‌کنند. آنها با کمک یکدیگر، سدّی شکل می‌دهند که حالتی نزدیک و دوستانه در برابر عوامل آسیب‌زای بیرونی ایجاد خواهد کرد. اگر زوج‌ها این موارد را به‌عنوان یک سبک زندگی تمرین کنند، آمادگی بهتری در برابر هرگونه بحران احتمالی خواهند داشت:

بایدها

۱. همدلی

«هم‌نوایی و همدلی» عینا به‌معنی این است که شما فرد مقابل را درک کرده‌اید. وقتی زوج‌های صمیمی طنین احساسات و افکار و تجربیات روحی یکدیگر را کشف می‌کنند، پیش از انجام کاری یا گفتن حرفی، متوجه خواهند بود که افکار و رفتارشان چطور روی طرف مقابل اثر خواهد گذاشت. آگاهی به این مسئله، رفتار و گفتار آنها را شکل می‌دهد و کمک می‌کند یکدیگر را به‌درستی درک کنند.

۲. دنبال‌کردن

بیشتر انسان‌ها مدام تحت‌‌تأثیر تجربیات گذشته‌شان هستند و رفتارهای زمان حال و آینده‌شان به‌طور ناخودآگاه از این تجربیات تأثیر می‌گیرد. زوج‌های موفق این مسائل را به نکاتی اساسی تبدیل می‌کنند و این افکار و تجربیات را فراموش نمی‌کنند. آنها این نکات و همه‌ی چیزهایی را که راجع به هم می‌دانند، به‌‌یاد می‌سپارند. آنها به‌طور مرتب با هم گفت‌وگو می‌کنند تا افکار یکدیگر را دنبال کرده و به درک بهتری از شریک‌شان برسند.

۳. شفافیت

زوج‌های صمیمی احساسات درونی‌شان را با یکدیگر در میان می‌گذارند؛ زیرا از سهیم‌کردن شریک‌شان در این افکار احساس امنیت می‌کنند. زوج‌های موفق احساسات، افکار یا رفتارهای آگاهانه‌شان را که ممکن است زمانی روی شریک‌شان اثر بگذارد، از یکدیگر مخفی نمی‌کنند. هر دو طرف با هم توافق کرده‌اند که بهتر است بدون درنظرگرفتن نتیجه، واقعیت را بدانند.

۴. شناخت آسیب‌ها

هیچ‌کس نمی‌تواند از ضربه‌های روحی و جسمی‌‌ای که در گذشته دچار آنها شده است، فرار کند؛ اما برخی مردم بیش از سایرین آسیب دیده‌اند. گاهی در موقعیت‌های خاص، آن تجربه‌های احساسی، عقلانی و فیزیکی به آسیب‌های بیشتری منجر می‌شود. کسانی که به یکدیگر عشق می‌ورزند، آن تجربه‌های شکننده را می‌شناسند و می‌دانند چه زمانی ممکن است اوضاع بحرانی بدی به‌وجود بیاید.

۵. معاشرت

در هر معاشرت دو وجه اساسی وجود دارد: اول محتوای کلامی است که زوج‌ها با هم به‌اشتراک می‌گذارند و دوم شیوه‌های غیرکلامی است که دو طرف خود را با آن می‌شناسانند. زوج‌هایی که با هم معاشرت و گفت‌وگوی مؤثر دارند، هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنند چیزهایی که می‌گویند و شیوه‌ی گفتن آن بر طرف مقابل چه تأثیری خواهد گذاشت. شیوه‌ی گفت‌وگو همیشه پیام قوی‌تری دارد.

۶. مهم‌بودن

همه‌ی انسان‌ها نیاز دارند بدانند برای فرد موردعلاقه‌شان بیش‌ازاندازه مهم و باارزش‌اند. آنها نیاز دارند احساس کنند در برنامه‌ها گنجانده می‌شوند و می‌توانند درباره‌ی ناراحتی‌ها و نگرانی‌هایشان صحبت کنند. آنها در چنین فضایی حتی اگر مقصر باشند، احساس امنیت، درک و بخشیده‌شدن می‌کنند. زوج‌های عاشق به یکدیگر این حس مهم‌بودن را منتقل می‌کنند و به طرف مقابل نشان می‌دهند کارهای آنها برایشان مهم و ارزشمند است.

۷. تمرکز بر جنبه‌های مثبت

هر رابطه‌‌ای دارای یک سری مسئولیت‌ها و درخواست‌هاست. بسیاری از زوج‌ها به‌جای توجه به نکات مثبتی که آن رابطه برای آنها به ارمغان آورده است، به نکات مأیوس‌کننده فکر می‌کنند. وقتی زوج‌های موفق در رابطه‌شان احساس خطر می‌کنند، مدام به یکدیگر یادآور می‌شوند که چرا هنوز می‌خواهند با هم باشند. آنها به‌سرعت روی یافتن راه‌حلی برای مشکلات متمرکز می‌شوند.

۸. باور به رابطه و به یکدیگر

زوج‌های موفق معتقدند داشتن طرف مقابل برای آنها فرخنده است و رابطه‌شان واقعا خاص و متفاوت است. آنها باور دارند تعهد همیشگی آنها به یکدیگر، دلیل اصلی انجام هر کار ضروری برای حفظ رابطه‌شان است.

نبایدها

۱. رازدارنبودن

معمولا هرچه زوج‌های صمیمی زمان بیشتری کنار هم بگذرانند، افکار و احساسات و خاطرات پیچیده‌تر و خاص‌تری را با یکدیگر در میان می‌گذارند. این تجربه‌های خصوصی می‌تواند طیف گسترده‌ای از درگیری‌های ناراحت‌کننده تا احساس خصومت به یکی از اعضای خانواده را شامل شود. همان‌طور که آنها این احساسات شکننده و حساس را بازگو می‌کنند، می‌دانند که طرف مقابل رازنگهدار است و بدون اجازه‌ی آنها درباره‌ی این تجربیات با دیگران صحبت نمی‌کند.

۲. سرکوبی و مخفی‌کردن

زوج‌هایی که برای صداقت، اصالت و انعطاف‌پذیری یکدیگر ارزش قائل هستند، افکار و احساسات‌شان را مخفی نمی‌کنند. این کار در آینده موجب خشم و انفجار احساسات منفی می‌شود که عواقب دردناک و ناخواسته‌ای به‌دنبال آن خواهد آمد.

احساسات و افکار و رفتار خودخواسته‌‌ی شریکی که مدام سرکوب می‌شود، ممکن است عاقبت به طرف مقابل ضربه بزند. این رویه موجب ازدست‌رفتن اعتماد میان زوجین خواهد شد.

۳. اشاره به نقطه‌ضعف‌ها

در طی گذر زمان، اغلب زوج‌ها به آگاهی نسبی درباره‌ی طرف مقابل خواهند رسید. آنها متوجه خواهند شد که کدام رفتار یا کلام می‌تواند احساسات شریک‌شان را به‌شدت جریحه‌دار کند. اشاره‌کردن به این مسائل، به‌خصوص در زمان دعوا، به‌شدت آسیب‌زننده است و اعتماد میان آنها را خدشه‌دار می‌کند. زوج‌های موفق دقیقا می‌دانند که به‌خصوص در اوضاع بحرانی یا استرس‌زا، راجع به چه نقطه‌ضعف‌ها و مسائلی هرگز نباید صحبت کنند.

۴. سرزنش‌کردن

در مقالات بسیاری به این موضوع پرداخته شده است که تأثیرات سرزنش‌کردن تا چه حد به یک رابطه‌ی صمیمی آسیب می‌رساند. یکی از مخرب‌ترین و ناجوانمردانه‌ترین انواع سرزنش‌کردن زمانی پیش می‌آید که یکی از زوج‌ها طرف مقابل را برای کاری که خودش هم درباره‌ی آن احساس گناه می‌کند، سرزنش کند.

نوع دیگر سرزنش مخرب زمانی است که شریک زندگی را برای کاری که قادر یا مایل به انجام آن برای فرد سرزنش‌گر نیست، محکوم کند. هیچ فردی نمی‌تواند همیشه همه‌ی خواسته‌های طرف مقابل را برآورده کند. «سرزنش‌کردن» تنها باعث بدترشدن اوضاع می‌شود.

۵. غرزدن‌های همیشگی

معمولا کمتر پیش می‌آید کسی از نصیحت شدن ناخواسته استقبال کند، به‌خصوص اگر این نصیحت‌ها حالتی منفی داشته باشند. «غرزدن» یا تکرار بی‌وقفه‌ی موعظه، دستوردادن یا نوعی جهت‌دهی است که فرد مقابل هرگز خواستار شنیدن آن نبوده است.

اکثر کسانی که به‌طور مداوم نصیحت‌های آزاردهنده‌ای از طرف مقابل برای تغییر زندگی‌شان به میل او دریافت می‌کنند، خیلی زود عاصی می‌شوند؛حتی ممکن است آنها روابط خود را قطع کنند یا واکنش پرخاشگری منفعلانه، مثل یک‌دندگی، لج‌بازی، ترش‌رویی یا انجام‌ندادن عمدی وظایف‌ از خود نشان دهند.

۶. شکستن قول

وقتی یکی از زوج‌ها تقاضای مهمی از شریک زندگی‌اش دارد، بسیار ضروری است که فرد مقابل در قبال توانایی یا علاقه‌اش به انجام آن کار صادق باشد. قول‌های به‌تعویق‌افتاده یا شکسته، عاقبت به یک سری بهانه‌ها و بعد به دروغ تبدیل می‌شوند. اگر درخواست‌های یکی از زوجین مدام نادیده گرفته شود، باعث ایجاد ناامیدی و سرخوردگی در او خواهد شد.

۷. ترور شخصیت

این رفتار به‌شدت مایه‌ی دل‌شکستگی می‌شود. در پی ابراز خشم یکی از زوج‌ها، چالش‌ها و مخالفت‌های آنها به رفتارهای غیرارادی تبدیل می‌شود که کاملا شخصیت طرف مقابل را خرد می‌کند. این ترور شخصیتی در جملات سهمگین این‌چنینی شنیده می‌شود: «تو همیشه فقط به شکمت اهمیت می‌دهی!»، «تو یه آدم عوضی هستی و همیشه هم بودی»، «چرا اعتراف نمی‌کنی که از مردها متنفری؟»، «تو واقعا یه آدم بی‌احساسی!».

۸. از کوره‌دررفتن و بی‌حرمتی

این رفتار شامل هرگونه واکنش فیزیکی یا احساسی است که طرف مقابل را ناراحت کرده یا امنیتش را تهدید می‌کند. متاسفانه تعداد زیادی از زوج‌هایی که روابط ناموفقی دارند، این نکته را فراموش می‌کنند یا به تکریم حریم فیزیکی و احساسی طرف مقابل اهمیتی نمی‌دهند.

سخن پایانی

زوج‌هایی که برای یکدیگر ارزش و احترام قائل هستند، به‌صورت مداوم و با خواست خود قسمت «بایدها» را انجام می‌دهند و از «نبایدها» اجتناب می‌کنند. آنها می‌دانند که رسیدن به کمال، کار آسانی نیست؛ اما به‌خاطر تعهدی که در برابر شریک زندگی‌شان دارند، به اهمیت کاربرد این توصیه‌ها در رفتارشان آگاهی دارند.