کلاژن یکی از داغ‌ترین مواد در دنیای زیبایی و سلامت امروز است که در قالب‌ها و شکل‌های مختلف از آن استفاده می‌شود. بعضی‌ها آن را تزریق می‌کنند، بعضی می‌خورند و برخی هم برای مصارف پوست و زیبایی از آن بهره می‌برند. با ما همراه باشید درمورد تحقیقاتی که روی مکمل کلاژن و تاثیراتی که می‌تواند روی سلامت بدن و زیبایی داشته باشد بیشتر بدانید.
کلاژن واقعا چیست؟
کلاژن نوعی پروتئین ساختاری است که در بافت‌های هم‌بند یافت می‌شود. پس یعنی در موها، پوست، ماهیچه‌ها، استخوان و حتی رگ‌های خونی وجود دارد. درواقع، کلاژن حدود بیش از ۳۰ درصد پروتئین ساختاری بدن را می‌سازد. کلاژن از اسیدهای آمینه تشکیل می‌شود. یعنی از بنیان‌های اصلی ساخت پروتئین مانند گلیسین، پروتین و لیسین است. این ماده به ترمیم ماهیچه‌ها، استخوان و مفاصل و سلامت پوست و مو کمک می‌کند. متخصصان می‌گویند کلاژن مانند چسبی است که همه‌چیز را به هم متصل و پیوسته نگه می‌دارد.
بدن ما به‌طور طبیعی از اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و مواد معدنی (ویتامین A، ویتامین C و مِس) که مصرف می‌کنیم، کلاژن می‌سازد. ضمن اینکه با خوردن سایر موادغذایی مانند پروتئین‌های جانوری لبنیات، تخم‌مرغ و گوشت نیز کلاژن در بدن تولید می‌شود. هر چقدر سن بالاتر می‌رود، تولید کلاژن در بدن کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که وقتی به اواسط دهه‌ی بیست زندگی می‌رسیم، دیگر بدن به سرعت گذشته نمی‌تواند خودش را ترمیم کند. شاید باور نکنید، اما به‌همین‌زودی بدن از ساخت کلاژن مثل سابق دست می‌کشد و سالی ۱ درصد، سطح کلاژن سازی افت می‌کند و کاهش می‌یابد.
افت کلاژن‌سازی در بدن مسئله‌ی خیلی مهمی نیست و امری طبیعی قلمداد می‌شود. ۷۵ درصد از پوست ما را کلاژن می‌سازد. پس بدیهی است بعد از اینکه تولید پروتئین کاهش می‌یابد، کم‌کم شاهد چروک‌شدن، آویزان و شل شدن پوست و حتی ظهور سلولیت‌ها هستیم. برخی، افت کلاژن را در فرسودگی مفاصل، نازک شدن غضروف‌ها و کاهش سرعت ترمیم و بهبود ماهیچه‌های نیز دخیل می‌دانند.
مکمل کلاژن چگونه عمل می‌کند؟
مکمل کلاژن به‌شکل تزریقی و موضعی مدت‌هاست که وجود دارد، اما این داروها فقط یک قسمت از بدن را پوشش می‌دهند (مثلا فقط چروک‌های پیشانی). اخیرا این‌طور گفته می‌شود که مصرف کلاژن می‌تواند به سلامت عمومی بافت‌های بدن با تقویت سلامت استخوان‌ها کمک کند، باعث ترمیم ماهیچه‌ها و تقویت پوست شود.
البته برخی از متخصصان می‌گویند، مصرف مکمل کلاژن دقیقا کارکردی مشابه آنچه بیان می‌شود، ندارد. هیچ پژوهشی نشان نداده که خوردن مکمل کلاژن به‌صورت خودکار باعث انتقال آن به بافت‌های بدن می‌شود. علت این است که کلاژن پروتئینی از جنس اسیدهای آمینه است. پس وقتی کلاژن مصرف می‌کنیم، آنزیم‌های موجود در مجاری دستگاه گوارش، آن را به اسیدهای آمینه تجزیه می‌کنند و زنجیره‌های اسید آمینه بعد از مصرف کلاژن، آن را وارد جریان خون می‌کنند. پس لزوما نتیجه‌ی مصرف مکمل کلاژن، مطابق آنچه فکر می‌کنیم نیست. درواقع، ما نمی‌توانیم، کلاژن را به نقطه‌ای مشخص از بدن توزیع کنیم.
اسیدهای آمینه بنابه نیاز بدن و نقاطی مانند قلب و مغز که بیشترین نیاز را دارند، در بدن توزیع می‌شوند. البته هنوز هیچ تحقیقی نیز مبنی بر تأثیر مثبت مصرف مکمل کلاژن روی قلب و مغز صورت نگرفته است.
با حقایقی درباره مصرف مکمل کلاژن آشنا بشوید
تحقیقات انجام‌شده روی تأثیرات مصرف و خوردن کلاژن محدود است. شواهدی مبنی بر اثرگذاری کلاژن خوراکی روی پوست وجود دارد، اما پژوهشی مبنی بر اثرگذاری مکمل کلاژن بر بازیابی بدن در تمرینات ورزشی صورت نگرفته است. تحقیقی محدود در مجله‌ای موسوم به «تحقیقات و ایده‌های تازه پزشکی» منتشر شد که نشان می‌داد، مصرف مکمل کلاژن در میان دانشجویان ورزشکار باعث کاهش درد مفاصل شده است. چنین نتیجه‌ای نویدبخش است، اما ازآنجاکه تنها ۹۷ ورزشکار در این بررسی شرکت داشتند، نمی‌توان روی نتایج حاصل به‌طور قطعی حساب کرد.
پژوهشی دیگر نیز در مجله‌ی «انجمن رژیم آمریکا»، نشان می‌دهد استفاده از کلاژن در تقویت عضلات چهارسر ران ، بازوها ، کمر و عضلات دیگر نقش دارد. اما واقعیت این است که تنها مصرف کلاژن چنین نتایجی را در برندارد، بلکه مصرف انواع دیگر پروتئین نیز کارکردی مشابه نشان می‌دهد. اگر روی مصرف مکمل کلاژن برای حل مشکلات رودوی خود امید بسته‌اید، باید منتظر باشید، زیرا هنوز تحقیقات، نتیجه‌ی این اثرگذاری را ثابت نکرده‌اند.
آیا می‌توان روی مصرف مکمل کلاژن حساب و سرمایه‌گذاری کرد؟
اگر به سراغ محصولات مکمل کلاژن در بازار رفته باشید، حتما می‌دانید که این محصولات ارزان نیستند. مثلا به‌طور کلی اگر با درنظر گرفتن قیمت جهانی این موضوع را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که بسیاری از برندها برای مصرف ۱ ماه از محصولات مکمل کلاژن در حدود ۵۰ دلار دریافت می‌کنند. مبلغی که تقریبا ۲ برابر هزینه‌ی تهیه‌ی مکمل‌های پروتئینی در ماه است. پس به‌جای استفاده و خرید این مکمل‌ها بهتر است به مصرف موادی روی بیاورید که به‌طور طبیعی حاوی کلاژن هستند. پس مصرف ماهی سالمون، مرغ یا استیک را فراموش نکنید. این مواد دارای مقدار زیادی اسید آمینه هستند و به بدن‌تان کمک می‌کنند تا کلاژن بیشتری تولید کند.
ضمنا از مصرف الکل، کشیدن سیگار و استفاده‌نکردن از کرم‌های ضدآفتاب دست بکشید تا از تخریب کلاژن در بدن جلوگیری شود. باور کنید رعایت این موارد خیلی ارزان‌تر از خرید پودر مکمل کلاژن برای‌تان تمام می‌شود. اما اگر خیلی به مصرف مکمل کلاژن اصرار دارید، یادتان باشد که بسیاری از محصولات این حوزه از سوی سازمان غذا و دارو تأیید نشده‌اند و ادعاهای بسیاری از این محصولات و برندها کذب است و نتیجه‌ای که عنوان می‌شود با مصرف این مواد به‌دست نمی‌آید. درصورت خرید مکمل‌ها روی بسته‌بندی آن را مطالعه کنید و مطمئن بشوید که از سوی مرجعی معتبر مانند سازمان غذا و دارو به تأیید رسیده‌اند.
