در زندگی شخصی اگر یک ماه با کمبود پول مواجه شویم، ممکن است به هر دری بزنیم. سریع وام بانکی می‌گیریم، چک بی‌محل می‌کشیم، از دوست و آشنا پول قرض می‌گیریم و… اما این شیوه برای اغلب کسب‌وکارها کاربردی ندارد؛ اولاً به این خاطر که میزان پول مورد نیاز آنها معمولا خیلی زیاد است، دوماً آنها مجبورند در مدت زمان کوتاهی مقدار پولی را که نیاز دارند تهیه کنند. شما که دیگر بهتر از من می‌دانید وام گرفتن چقدر مکافات دارد.
نقدینگی مانند خون در رگ کسب و کار جاری است. نقدینگی همان پولی است که به‌راحتی به آن دسترسی دارید و برای پرداخت به کارکنان و مسئولان مالیاتی و تأمین‌کننده‌ها از آن استفاده می‌کنید. اگر کسبوکارتان نقدینگی کافی برای پرداخت به این افراد را نداشته باشد، احتمالا عمر کسبوکارتان به چند روز هم نکشد!
برای سر پا نگه‌داشتن کسبوکارتان، باید بدانید که چقدر نقدینگی در آن جریان دارد و مطمئن شوید که هزینه‌هایتان کمتر از درآمدهای نقدی هستند. پیش‌بینی‌های جریان نقدینگی به شما کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌ای درباره‌ی آینده‌ی کسبوکارتان بگیرید و هر جا که لازم است، فعالانه امور مالی را سروسامان دهید.
در این مقاله چگونگی پیش‌بینی جریان نقدی با استفاده از صفحه‌ی گسترده را بررسی می‌کنیم.
نکته:
این مقاله قصد دارد به مدیران غیرمالی کمک کند تا پیش‌بینی‌های جریان نقدی را درک کنند. اگر برای اهداف تجاری به پیش‌بینی‌های جریان نقدی متکی هستید، برای آماده‌سازی آنها حتما باید از متخصصان مالی خبره کمک بگیرید.
درباره‌ی این ابزار:
نقدینگی به سه روش به کسب‌وکار وارد یا از آن خارج می‌شود:
- فعالیت‌ها و عملیات (برای مثال از طریق خرید یا فروش تجهیزات)
- امور مالی (برای مثال از طریق دریافت یا بازپرداخت وام‌ها)
- سرمایه گذاری (برای مثال از طریق خرید یا فروش دارایی‌ها)
پیش‌بینی‌های جریان نقدی نشان می‌دهند که چگونه می‌توانید از نقدینگی انتظار داشته باشید به این سه روش در کسبوکارتان جاری شود.
با پیش‌بینی جریان نقدی می‌توانید:
- یک کسب‌وکار یا پروژه‌ی جدید را ارزیابی کنید و میزان ارزش آن را بسنجید.
- بررسی کنید که آیا نقدینگی کافی برای پرداخت به کارکنان و تأمین‌کنندگان و پوشش هزینه‌های عملیاتی و اجرایی را خواهید داشت یا نه.
- کمبودهای نقدینگی و متعاقبا برنامه ریزی فعالیت‌ها یا ترتیب دادن امور مالی برای پوشش این کمبودها را پیش‌بینی کنید.
- نیاز به استقراض و برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری را تعیین کنید.
- بستانکاری‌ها (پول‌های قابل دریافت) و بدهکاری‌ها (پول‌های قابل پرداخت) را کنترل کرده و سهام را برای بهترین استفاده از نقدینگی، مدیریت کنید.
- استراتژی‌هایی را برای سرمایه‌گذاری تدوین کنید تا مطمئن شوید که می‌توانید بهترین درآمد ممکن را از نقدینگی اضافی به دست آورید.
نکته:
پیش‌بینی‌های جریان نقدینگی، جریان ورودی و خروجی پول به کسب‌وکار یا پروژه‌تان را طی چند دوره‌ی زمانی ثبت می‌کنند. توجه داشته باشید که این پیش‌بینی‌ها درآمد گزارش‌شده‌ی شما را نشان نمی‌دهند، چرا که این درآمد تحت تأثیر عوامل بسیاری مانند استهلاک دارایی‌ها (اینکه چطور هزینه‌های یک دارایی توسط حسابداران مشخص می‌شود) و استهلاک منابع مالی (وقتی پرداخت‌های بزرگ در طی چندین دوره‌ی زمانی انجام می‌شوند) قرار دارد.
برای یادگیری مقدمات گزارش مالی و درک بیشتر درباره‌ی اصطلاحات مالی، مقاله‌ٔ ما تحت عنوان کاربردی ترین اصطلاحات حسابداری مالی را بخوانید.
تنظیم پیش‌بینی جریان نقدی
مراحل زیر نشان می‌دهد چطور برای یک پروژه صفحه گسترده‌ای تنظیم و آن را کامل کنید.
ما مثال خودمان را بر اساس یک رستوران کوچک خیالی با نام «شام با ما» پایه‌ریزی کرده‌ایم. تصور کرده‌ایم که مدیران به طور فرضی یک مغازه‌ی یک طبقه را برای رستوران اجاره می‌کنند. آنها ۵۰ میلیون تومان از سرمایه‌ی خودشان را در این کسب‌وکار سرمایه‌گذاری کرده و در آغاز سال هم یک وام بانکی ۲۰ میلیون تومانی برای سرمایه‌گذاری در خرید تجهیزات جدید آشپزخانه دریافت کرده‌اند.
در این مثال، در ابتدای سال جدید، مالکان سرویس جدیدی راه‌اندازی کردند که سفارش‌های ناهار را برای جلسات و سمینار شرکت‌ها، در محل کسب‌وکارها تحویل می‌دهد. آنها با هدف پوشش هزینه‌ها طی یک دوره‌ی شش ماهه، یک ون برای ارسال سفارش‌ها خریداری کردند.
برای تنظیم صفحه گسترده‌‌ی پیش‌بینی جریان نقدی، مراحل زیر را با توجه به مثال ما دنبال کنید.
۱. عنوان ستون‌ها را تنظیم کنید
از ستون‌های صفحه گسترده برای نشان دادن دوره‌های زمانی که پیش‌بینی اجرا می‌شود استفاده کنید. معمولا برای هر ماه از یک ستون استفاده می‌کنند.
نام این ماه‌ها را در بالای هر ستون وارد کنید. (اولین ستون را خالی بگذارید، چون آن را برای برچسب‌های ردیف در مرحله‌ی ۲ استفاده خواهید کرد.)
واحد پولی را که استفاده می‌کنید یادداشت کنید و همچنین مدت زمانی که قصد دارید این پیش‌بینی را برای آن انجام دهید، مشخص کنید.
مثال ما برای شش ماه اجرا می‌شود. اما بیشتر پیش‌بینی‌های نقدی طی یک دوره‌ی طولانی‌تر و اغلب یک، دو یا سه ساله اجرا می‌شوند.
| شام با ما، پیش‌بینی جریان نقدی از ۱ فروردین ۱۳۹۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ (همه‌ی ارقام به ریال هستند) | ||||||
| فروردین | اردیبهشت | خرداد | تیر | مرداد | شهریور | |
۲. عنوان ردیف‌ها را تنظیم کنید
در این مرحله باید برای هر ردیف عنوانی مشخص کنید.
باید ردیف‌ها را در دو قسمت اصلی سازمان‌دهی کنید:
- ورودی‌ها؛
- خروجی‌ها.
سپس زیرعنوان‌ها را اضافه کنید تا ورودی‌ها و خروجی‌ها را بر اساس موارد زیر نشان دهد:
- عملیات؛
- امور مالی؛
- سرمایه‌گذاری.
| شام با ما، پیش‌بینی جریان نقدی از ۱ فروردین ۱۳۹۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ (همه‌ی ارقام به ریال هستند) | ||||||
| مورد | فروردین | اردیبهشت | خرداد | تیر | مرداد | شهریور |
| ورودی‌ها | ||||||
| عملیات‌ها | ||||||
| امور مالی | ||||||
| سرمایه‌گذاری | ||||||
| خروجی‌ها | ||||||
| عملیات‌ها | ||||||
| امور مالی | ||||||
| سرمایه‌گذاری | ||||||
۳. منابع درآمد و هزینه را وارد کنید
اکنون در داخل قسمت‌هایی که ایجاد کردید، ردیف‌های جدیدی برای نمایش منابع درآمد و هزینه درست کنید.
جداسازی جریان‌های درآمدی در صفحه گسترده‌تان ایده‌ی خوبی است. این مسئله انعطاف‌پذیری‌ای را که برای تجزیه و تحلیل هر جریان درآمدی به طور جداگانه (و همچنین برای ارزیابی ورودی‌ها و خروجی‌های نقدی) نیاز دارید، به شما می‌دهد. در این مثال، جریان‌های نقدی را برای غذایی که در داخل رستوران صرف شده، از آنهایی که از طریق ارسال ظرف‌های ناهار ایجاد شده‌اند جدا کرده‌ایم، شما هرطور که تمایل دارید می‌توانید جریان‌های درآمدی خودتان را طبقه‌بندی کنید.
در مثال ما، جزئیات به این صورت هستند:
- ورودی‌ها (درآمدها)
- عملیات
- فروش وعده‌های غذایی در محل رستوران
- فروش وعده‌های غذایی به صورت بیرون‌بر
- امور مالی
- وام‌ها
- خطوط اعتباری
- سرمایه‌گذاری
- درآمد دریافتی از سرمایه‌گذاری‌ها
- خروجی‌ها (هزینه‌ها)
- مالی
- بازپرداخت‌های وام
- سرمایه‌گذاری
- خرید تجهیزات سرمایه‌ای
| شام با ما، پیش‌بینی جریان نقدی از ۱ فروردین ۱۳۹۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ (همه‌ی ارقام به ریال هستند) | ||||||
| مورد | فروردین | اردیبهشت | خرداد | تیر | مرداد | شهریور |
| ورودی‌ها | ||||||
| عملیات‌ها | ||||||
| فروش غذا داخل رستوران | ||||||
| فروش دیس‌های ناهار به‌صورت بیرون‌بر | ||||||
| امور مالی | ||||||
| وام‌ها | ||||||
| خطوط اعتباری | ||||||
| سرمایه‌گذاری | ||||||
| درآمد از سرمایه‌گذاری | ||||||
| مجموع ورودی‌ها | ||||||
| خروجی‌ها | ||||||
| فعالیت‌ها | ||||||
| مواد اولیه | ||||||
| حقوق کارکنان | ||||||
| مالیات‌های پرداختی | ||||||
| تبلیغات | ||||||
| تجهیزات | ||||||
| تعمیرات | ||||||
| امور مالی | ||||||
| بازپرداخت‌های وام | ||||||
| سرمایه‌گذاری | ||||||
| خرید تجهیزات سرمایه‌ای | ||||||
| مجموع خروجی‌ها | ||||||
| جمع ماهانه | ||||||
| نقدینگی خالص (روی‌هم‌رفته) | ||||||
نکته:
فکر کنید چقدر عمیق و دقیق باید هزینه‌ها را بررسی کنید و چطور باید آنها را گروه‌بندی کنید. آیا باید خطوط صفحه گسترده مربوط به هزینه‌ها را بر اساس تأمین‌کننده‌ها جدا کنید؟ (برای مثال، تأمین‌کنندگان مختلف مواد اولیه) یا می‌توانید زیر یک عنوان گروه‌بندی‌شان کنید؟
اگر آنها به طور قابل توجهی متفاوت باشند، اغلب ارزش جداسازی را دارند، چرا که شاید شما بخواهید از صفحه گسترده برای دیدن تأثیر این هزینه‌های متفاوت استفاده کنید.
۴. ردیف‌های مجموع را اضافه کنید
اکنون ردیف‌هایی را اضافه کنید که موارد نهایی را برای ورودی‌ها و خروجی‌ها و هزینه‌های ماهانه و هزینه‌های اجرایی‌تان محاسبه کرده و نشان می‌دهند.
در ابتدا ردیف‌هایی در انتهای قسمت‌های ورودی و خروجی اضافه کرده و به ترتیب آنها را «ورودی‌های کلی» و «خروجی‌های کلی» نام‌گذاری کنید. می‌توانید یک فرمول جمع هم برای محاسبه‌ی مجموع خانه‌های مربوطه اضافه کنید.
سپس ردیفی درست کنید که سود ماهانه را نشان دهد. این مورد جمع ردیف‌های ورودی منهای جمع ردیف‌های خروجی را نمایش خواهد داد. به این ترتیب سود (حاصل مثبت) یا ضرر (حاصل منفی) نقدی هر ماه را نشان می‌دهد.
زیر آن، یک ردیف جمع (نقدی خالص) قرار دهید. در این ردیف، سود و ضررتان در این دوره را به جمع قبلی اضافه کنید. این قسمت موقعیت مالی‌تان را در پایان این دوره نشان می‌دهد.
۵. مقادیر را تخمین بزنید و وارد کنید
اکنون شما یک صفحه‌ی گسترده با عنوان برای ستون‌ها و ردیف‌های گروه‌بندی شده در قالب قسمت‌های مختلف دارید. سپس هزینه‌ها و فروش‌ها را تخمین بزنید و آنها را به درستی در خانه‌ها وارد کنید.
برای اینکه تخمین‌ها را واقعی نگه دارید، هم هزینه‌ها و هم فروش‌ها را بر اساس داده‌های موجود و تأییدشده پایه‌ریزی کنید. برای مثال، هنگام تخمین فروش، به ارقام سال‌های قبل و بازاریابی آزمایشی و تحقیقات بازار نگاهی بیندازید. هنگام تخمین هزینه‌های ارائه شده، به درستی قیمت‌های بیان شده نگاهی بیندازید.
هر اطلاعاتی که از قبل درباره‌ی فروش‌های تضمین‌شده و هزینه‌ها و فعالیت‌های مالی و سرمایه‌گذاری انتظار دارید، اضافه کنید.
اگر تازه‌کار باشید، این تخمین‌ها می‌توانند مشکل باشند چون هیچ اطلاعات قبلی‌ای برای استفاده ندارید. در اینجا از ترکیب تحقیق و شهود استفاده کنید و در مورد میزان درستی موارد مختلف، مشورت کنید. وقتی فعالیت‌های واقعی را تجربه می‌کنید، محاسبات‌تان خیلی منطقی‌تر می‌شوند.
نکته:
هنگام تخمین خروجی‌های عملکردی، به یاد داشته باشید که هزینه‌های تولیدتان با درآمد متفاوت هستند. هرچقدر بیشتر بفروشید، هزینه‌های تولیدتان بالاتر خواهند بود. (در مثال ما، می‌بینید که وقتی وعده‌های غذایی بیشتری فروخته می‌شوند، هزینه‌ی مواد اولیه هم افزایش پیدا می‌کند.)
ممکن است برخی هزینه‌های ثابت مانند اجاره و بیمه هم داشته باشید.
در مثال ما، هزینه‌ی مواد اولیه و تبلیغات و تعمیرات، متغیر و حقوق کارکنان و مالیات‌ها و تجهیزات ثابت خواهند بود.
نکته‌ی ۱:
در مورد چگونگی تخمین‌هایتان، یادداشتی بنویسید. این به شما کمک می‌کند که مطمئن شوید در آینده، موارد مشابهی را مقایسه خواهید کرد.
نکته‌ی ۲:
وقتی پیش‌بینی جریان نقدی را برای کسب‌وکار جدیدی انجام می‌دهید، باید درباره‌ی زمان اولین فروش‌تان واقع‌بین باشید. گاهی اوقات ممکن است زمان خیلی بیشتری نسبت به آنچه ابتدا تصور می‌کردید، سپری شود.
نکته‌ی ۳:
می‌توانید از پیش‌بینی‌های جریان نقدی استفاده کرده و پیش‌بینی کنید آیا این کسب‌وکار یا پروژه‌ای که در دست دارید، ارزش دنبال کردن را دارد یا نه.
| همان جدول بالا به‌همراه اعداد اصلاح شده |
۶. محاسبه و تحلیل کنید
برای درک عواقب شرایط و وضعیت‌های مختلف کسب‌وکار، می‌توانید از پیش‌بینی جریان نقدی تکمیل‌شده‌تان استفاده کنید.
در مثال ما، خرید تجهیزات جدید آشپزخانه و ون تحویل‌دهنده ارزش سرمایه‌گذاری را داشتند. چرا که مدیران این رستوران می‌توانستند وام را به موقع بازپرداخت کنند و هزینه‌های ون را از درآمدهایشان تأمین کنند.
نکته‌ی ۱:
پیش‌بینی جریان نقدی و ابزارهای مشابه مانند تجزیه و تحلیل هزینه-فایده، روش‌های نسبتا ساده‌ای برای بررسی زیست‌پذیری یک پروژه هستند.
وقتی پای مبالغ زیاد در میان باشد، ارزیابی پروژه می‌تواند مسئله‌ی دشوار و پیچیده‌ای شود که برای آن از روش‌های پیچیده‌ای استفاده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، کتاب ریچارد بریلی (Richard Brealey) و استوارت مایرز (Stewart Myers) به نام «اصول مالی شرکتی» را مطالعه کنید.
نکته‌ی ۲:
بعضی از افراد دوست دارند پیش‌بینی‌های جریان نقدی را به صورت بهترین (خوشبینانه‌ترین) حالت و بدترین (بدبینانه‌ترین) حالت و محتمل‌ترین حالت تهیه کنند تا در تصمیم‌گیری‌های مالی به آنها کمک کنند.
