راه‌های سنتی و غیرسنتی گوناگونی برای یادگیری سخنوری وجود دارند. وقتی سیاستمداران و سایر سخنوران را می‌بینید که به‌سادگی و با نفوذ کلام، جمعیتی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، به نظر می‌رسد که انگار آنها مادرزادی سخنران به دنیا آمده‌اند. حقیقت این است که سخنوری، هنری است که با تمرین و در گذر زمان آموخته می‌شود و راه‌های بسیاری برای آموختنش وجود دارد.
یادگیری در کلاس درس یکی از معمول‌ترین شیوه‌ها برای دانشجویان است تا درباره‌ی ارتباطات و سخنرانی بیاموزند. با راهنمایی از سوی یک استاد متعهد و باتجربه، همراه با متون و مطالب کمکی و تمرین در کلاس، می‌توانید برای اجرای نخستین سخنرانی بزرگ‌تان آماده شوید.
در کلاس‌های آموزشی شرکت کنید
اگر در کلاس درسی شرکت نمی‌کنید، شاید فرصت‌های یادگیری ساختارمند را از طریق باشگاه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی مانند مؤسسه‌ی بین‌المللی سخنرانان (Toastmasters International) پیدا کنید. این مؤسسه بر هنر سخنوری، ارتباطات و مهارت های رهبری متمرکز است. آنها برنامه‌ها، رقابت‌ها و همایش‌های گوناگونی برای کمک به افرادی مانند شما برگزار می‌کنند تا به‌تدریج به سخنرانی حرفه‌ای و تأثیرگذار تبدیل شوید.
به سراغ کتاب بروید
اگر فرصت کافی برای شرکت در کلاس ندارید و دوست دارید طبق برنامه‌های خودتان درباره‌ی سخنوری بیشتر بیاموزید، به کتابخانه‌ی نزدیک محل زندگی‌تان مراجعه کنید تا بتوانید به کتاب‌های چاپی یا دیجیتال درباره‌ی سخنوری دسترسی پیدا کنید. بسیاری از این کتاب‌ها برای انواع مشخصی از سخنرانی (مانند سیاسی یا تجاری) نوشته شده‌اند و اغلب بدون هزینه یا با کمترین هزینه در دسترس هستند.
یادگیری با روش‌های خاص
اگر خواندن کتاب یا شرکت در کلاس همچنان برای‌تان خشک و کسالت‌بار به نظر می‌رسد، راه‌های زیاد دیگری برای آموختن سخنرانی در جمع وجود دارد. شاید یادگیری مستقیم، رودررو و خصوصی برای‌تان بیشترین فایده را داشته باشد. برای این کار، می‌توانید به سراغ یک مربی سخنوری بروید. این افراد اغلب دارای مدرکی برای آموزش فردی و داشتن مشتریان خصوصی هستند. درباره‌ی تجربیات و نحوه‌ی آموزش این افراد تحقیق کنید و با مشتریان دیگرشان نیز صحبت کنید.
همچنین می‌توانید با جست‌وجوی ویدئوهای آنلاینِ آموزش مهارت سخنوری، با بهره‌گیری از سایت‌هایی مانند یوتیوب (YouTube) و ای‌هاو (eHow) برای خودتان یک مربی مجازی پیدا کنید. ویدئوهایی که درباره‌ی سخنوری هستند، تمام مزایای برخورداری از یک راهنمای خصوصی را دارند و حتی مزیت‌شان این است که شما به‌راحتی روی مبل اتاق پذیرایی خانه‌تان می‌نشینید و آموزش می‌بینید.
وقتی به دنبال ویدئوهایی در زمینه‌ی سخنوری هستید، بکوشید درباره‌ی افرادی که این ویدئوها را تولید می‌کنند، اطلاعات بیشتری کسب کنید. آنها چه تجربیات و مدارکی دارند؟ آیا این ویدئوها را یک نفر می‌سازد یا محصول شرکتی حرفه‌ای یا مؤسسه‌‌ای آموزشی هستند؟
مزیت تمام این شیوه‌ها برای یادگیری سخنوری این است که همگی مکمل یکدیگر هستند. اگر پس از به‌کارگیری یک روش مشخص، هنوز در مجموعه‌ای از مهارت‌ها احساس ضعف می‌کنید، روش دیگری را بیازمایید تا دانش خود را تقویت کنید. به‌خاطر داشته باشید که تمرین، بهترین راه برای بهبود توانایی سخنرانی شماست. از هر فرصتی برای سخن‌گفتن در مقابل مخاطب بهره بگیرید تا اعتماد به نفس و نیز مهارت فن بیان خود را بالا ببرید.
صرف‌نظر از اینکه چه روشی را برای یادگیری برمی‌گزینید، بکوشید با ذهنی باز برای آموختن مشتاق باشید. این‌گونه، با انتخاب هر ساختار یا برنامه‌ی آموزشی، می‌توانید بیشترین بهره را ببرید.
بهترین تمرین‌ها برای سخنوری
شما می‌توانید مهارت سخنرانی‌تان را از طریق تمرین‌های گوناگون، هم قبل و هم در حین سخنرانی، بهبود ببخشید.
۱. نگارش متن جذاب برای سخنرانی
یک سخنرانی خوب با محتوایش آغاز می‌شود. نخستین چیزی که باید در نظر بگیرید، موضوع سخنرانی است. انتخاب موضوعی که به علایق مخاطب‌تان نزدیک است، به شما کمک خواهد کرد تا اشتیاق آنها را حفظ کنید. وقتی که موضوع را انتخاب کردید، آن را محدود کنید تا تمرکز موضوع به شما اجازه دهد اطلاعاتی با جزئیات ارائه دهید و در نتیجه، مخاطب راحت‌تر بتواند سخنان شما را دنبال کند. هنگام نوشتن متن سخنرانی، پیوسته به هدف سخنرانی خود بیندیشید. آیا می‌خواهید مخاطبان را از موضوعی آگاه کنید یا می‌خواهید آنها را متقاعد کنید که در بحث طرف شما باشند؟ نگارش متن یک سخنرانی منظم، کار شما را هنگام اجرای آن آسان‌تر می‌کند. چنین سخنرانی‌ای نخست موضوعی را معرفی می‌کند؛ سپس بر چند نکته‌ی اصلی تأکید می‌کند و سرانجام، به یک نتیجه‌گیری هدفمند با خلاصه‌کردن یک قضیه‌ی کلی ختم می‌شود.
۲. آمادگی قبلی
گاهی ممکن است ایده‌ی صحبت کردن در جمع شما را تحت فشار قرار دهد. تمرین سخنرانی‌تان و آمادگی ذهنی قبلی می‌تواند در کاهش اضطراب شما مؤثر باشد و برای لحظه‌ای که در مقابل جمعیت می‌ایستید، در شما اعتمادبهنفس پدید آورد. تمرین سخنرانی با صدای بلند پس از نگارش آن، به شما در ایجاد یک زمان‌بندی مناسب و تصحیح طرز بیان‌تان کمک می‌کند. این کار همچنین در به‌خاطرسپردنِ آنچه نوشته‌اید و در نتیجه، افزایش آزادی‌تان هنگام ارائه تأثیرگذار است. اگر تصور سخنرانی در جمع مضطرب‌تان می‌کند، با انجام تمرین‌های تمدد اعصاب مانند تمرین تنفس عمیق یا مراقبه می‌توانید ذهن‌تان را تا اندازه‌ای از افکار منفی رها کنید. تصور اینکه سخنرانی‌تان به‌خوبی پیش می‌رود، حس قدرت در شما برمی‌انگیزد. صرف‌نظر از هر راهبردی که برمی‌گزینید، برنامه ریزی برای سخنرانی از روزها یا هفته‌ها پیش‌تر، تجربه‌ی سخنرانی را برای‌تان قابل‌مدیریت‌تر می‌کند.
۳. اجرای سخنرانی
حتی اگر از قبل نسبت به کیفیت سخنرانی‌تان مطمئن باشید، فرایند واقعی صحبت در مقابل مخاطب، فرصت‌های زیادی فراهم می‌کند تا پیام خود را بهتر انتقال دهید. همانند تمرکز توجه، شما می‌توانید از عناصر کلامی و بصری زیادی به‌سود خودتان بهره بگیرید. با ارائه‌ی کلامی مؤثر مانند تغییر عناصری چون زیروبمی صدا، بلندی صدا و سرعتِ سخن‌گفتن می‌توانید بر بخش‌هایی از سخنرانی‌تان که در رابطه با موضوع اهمیت زیادی دارند، به‌خوبی تأکید کنید. در مورد عناصر بصری، حفظ ارتباط چشمی و ایستادن با حالتی باز و راحت می‌تواند به شما کمک کند تا با مخاطب به‌خوبی ارتباط برقرار کنید. از سوی دیگر، لباس نامناسب و حرکات غیرضروری باعث حواس پرتی مخاطب می‌شود.
۴. اندیشیدن به مخاطب
روی سخن شما با مخاطب است و انتقال مؤثر موضوع‌تان به او، هدف کلی سخنرانی است. پس شما همواره باید قبل و در حین سخنرانی روی صحنه، به مخاطب بیندیشید. دانستن جزئیاتی از قبل درباره‌ی مخاطب مانند سن، مذهب و پیشینه‌ی تحصیلی برای‌تان مفید است؛ با بهره‌گیری از این اطلاعات، می‌توانید پیام‌تان را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که ارتباط بیشتری با مخاطب داشته باشد. در هنگام سخنرانی، هم به بازخورد کلامی و هم غیرکلامی جمعیت توجه کنید تا دریابید که آیا به موضوع علاقه‌مند هستند یا حواس‌شان جمع نیست. اگر حس کردید که حواس‌شان پرت شده است، با طرح پرسشی تازه یا تعریف یک داستان جذاب، اشتیاق آنها را دوباره برانگیزید.
