پرورش قارچ طی سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته؛ هم سرگرمی جذابی است و هم می‌تواند کسب‌وکار سودآوری باشد؛ البته این کار با پرورش سایر سبزیجات فرق دارد، اما می‌توانید آن را در منزل هم به‌راحتی انجام بدهید. اگر وسایل مناسبی داشته باشید، پرورش قارچ آسان‌تر از آن چیزی خواهد بود که تصور می‌کنید. لازم نیست حتما پرورش قارچ را در تاریکی انجام دهید. نکتهٔ اصلی برای پرورش قارچ در منزل، تهیهٔ بذر خوب و ایجاد شرایط مناسب رشد است. برای دانستن گام‌به‌گام پرورش قارچ در خانه و نکته‌های آن، این مقاله را تا انتها بخوانید.
قارچ‌ها، این موجودات خوشمزهٔ دنیای خوراکی‌ها، بسیار سالم هستند، چربی ندارند، کالری کمی دارند و پُر از ویتامین ها، آنتی اکسیدان و سایر مواد مغذی هستند. از این رو پرورش آنها در خانه طرفداران بسیاری دارد. در ادامه بیشتر درمورد پرورش قارچ در خانه می‌خوانید.
قارچ‌ها چگونه رشد می‌کنند؟
قارچ‌ها از هاگ (Spore) به عمل می‌آیند، اما این هاگ‌ها یا اسپورها آن‌قدر ریز هستند که نمی‌توانید آنها را با چشم غیرمسلح ببینید.
از آنجا که این هاگ‌ها کلروفیل ندارند که شروع به جوانه زدن بکنند، برای تغذیه، به موادی همچون پوشال، کاه، تراشه‌ها و شاخه‌های چوبی، یا مایعات نیاز دارند. ترکیبی از هاگ‌ها یا اسپورها و این مواد مغذی را بذر قارچ (Spawn) می‌نامند. بذر قارچ مانند مایه‌ای عمل می‌کند که برای درست کردن خمیر نان استفاده می‌شود.
بذر قارچ باعث رشد ریشه‌های ریز، سفیدرنگ و نخ‌مانند قارچ می‌شوند که به آنها جُلینه یا میسیلیوم (Mycelium) می‌گویند. جُلینه اول از همه رشد می‌کند؛ پیش از آنکه چیزی شبیه به قارچ از محیط کشت سر برآورد.
خود بذر قارچ به‌تنهایی می‌تواند قارچ را رشد بدهد، اما اگر آن را در یک بستر یا محیط کشت قرار بدهید، برداشت بسیار بهتری خواهید داشت. این بستر، بسته به نوع قارچ، می‌تواند نی، مقوا، تراشه‌های چوب، یا کمپوستی از ترکیب موادی همچون نی، غلاف ذرت، پوست دانه‌های پنبه یا کاکائو، سنگ گچ و مکمل‌های نیتروژنی باشد.
چه جایی مناسب پرورش قارچ است؟
قارچ‌ها، محیط‌های تاریک، خنک، و مرطوب را برای رشد ترجیح می‌دهند. اگر این کار را در منزل انجام می‌دهید، زیرزمین محل ایدئالی است، اما اگر در آپارتمان کوچکی زندگی می‌کنید، کابینت زیر سینک هم انتخاب خوبی محسوب می‌شود.
ابتدا دمای محل موردنظر را بررسی کنید. بیشتر قارچ‌ها در دمای بین ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌گراد، و دور از خشکی و گرمای مستقیم و باد، بهترین رشد را دارند. قارچ‌های انوکیتاکه دمای پایین‌تر، در حدود ۷ سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهند. خیلی از زیرزمین‌ها در طول تابستان گرم‌تر از آنچه هستند که بتوان در آنها قارچ پرورش داد، بنابراین اگر چنین شرایطی دارید، بهتر است پرورش قارچ را به فصل زمستان موکول کنید.
قارچ‌ها کمی نور را می‌توانند تحمل کنند، اما محلی که انتخاب می‌کنید، باید نسبتا تاریک یا کم‌نور باشد. بعضی انواع قارچ‌ها هم در فضای باز و در زمین‌های آمادهٔ کشت رشد می‌کنند؛ این فرایند زمان طولانی‌تری نسبت به پرورش قارچ در محیط‌های داخلی کنترل‌شده می‌گیرد، حدود شش ماه تا سه سال.
انواع قارچ مناسب پرورش
قارچ‌ها انواع بسیار زیادی دارند. یکی از خوبی‌های پرورش قارچ برای خودتان، به‌جای چیدن قارچ‌های وحشی، این است که مطمئن هستید قارچ سمی نیست.
رایج‌ترین انواع قارچ برای پرورش در منزل این‌ها هستند:
- قارچ خوراکی دکمه‌ای (Crimini)،
- قارچ انوکیتاکه (Enokitake)،
- قارچ مرغ چوب (Maitake)،
- قارچ پورتوبلو (Portobello)،
- قارچ صدفی (Oyster)،
- قارچ شیتاکه (Shiitake)،
- قارچ سفید دکمه‌ای (White Button).
هر نوع قارچی، نیازهای ویژهٔ خودش را برای رشد دارد. برای مثال، قارچ‌های سفید دکمه‌ای باید در کود کمپوست رشد، شیتاکه‌ها روی چوب یا خاک‌اره، و صدفی‌ها روی کاه رشد کنند.
مراحل پرورش قارچ در خانه
اگر این کار را داخل خانه انجام می‌دهید، چند مادهٔ مختلف هستند که می‌توانید برای کشت از آنها استفاده کنید.
اول اینکه می‌توانید کیت پرورش قارچ بخرید. این کیت‌ها محیط کشتی دارند که قبلا تلقیح شده است. خرید کیت راه خوبی برای بالا بردن دانش اولیه از پرورش قارچ است. اگر نمی‌خواهید به‌سراغ این کیت‌ها بروید، بستر مناسب، بستگی به نوع قارچی دارد که انتخاب می‌کنید. باید در مورد نیازهای هر قارچی جداگانه تحقیق کنید.
پرورش قارچ دکمه‌ای، یکی از راحت‌ترین انتخاب‌ها برای آغاز کار است. در ادامه گام‌به‌گام پرورش قارچ دکمه‌ای را برایتان توضیح می‌دهیم.
۱. سینی‌ها را پُر از کمپوست کنید
از سینی‌هایی استفاده کنید که حدود ۱۵ سانتی‌متر عمق داشته باشند. سینی‌ها را پُر از کمپوست قارچ کرده و بذرها را تلقیح کنید.
۲. از پد گرم‌کننده استفاده کنید
برای بالا بردن دمای خاک تا حدود ۲۱ سانتی‌گراد، از پد گرم‌کننده یا هیتر استفاده کنید؛ این کار را به‌مدت سه هفته، یا تا وقتی جلینه‌ها، یا همان ریشه‌های ریز و نخ‌مانند را ببینید، ادامه بدهید. در این مرحله، دما را تا حدود ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌گراد پایین بیاورید. بذرها را با حدود ۲ سانتی‌متر خاک گلدان یا کمی بیشتر بپوشانید.
۳. خاک را مرطوب نگه دارید
همیشه خاک را با اسپری آب مرطوب نگه دارید و آن را با پارچهٔ مرطوب بپوشانید. مدام آب روی پارچه اسپری کنید تا خشک نماند.
۴. قارچ‌ها را برداشت کنید
سروکلهٔ قارچ‌های دکمه‌ای طی سه تا چهار هفته پیدا می‌شود. آنها را وقتی برداشت کنید که کلاهک‌شان باز است؛ می‌توانید ساقهٔ قارچ را از انتهای آن با چاقوی تیز ببُرید. آنها را بیرون نکشید، چون ممکن است به قارچ‌های اطراف که هنوز در حال رشد هستند آسیب بزنید. اگر هر روز قارچ‌ها را برداشت کنید، ممکن است محصول تا شش ماه ادامه داشته باشد.
به مدت محدود با تخفیف ۵۰٪
سایت خیلی خوبی دارید
امیدوارم موفق باشید