زمان تعویض لاستیک خودرویتان را می‌دانید؟ اصلا به اهمیت لاستیک خودرو واقفید یا فراموش کرده‌اید خودرویتان روی لاستیک‌ها سوار است؟! اهمیت لاستیک خودرو و حیاتی‌بودن زمان تعویض آنها بیش از چیزی است که عموم مردم تصور می‌کنند! انتخاب لاستیک مناسب شروع خوبی است اما قطعا کافی نیست. پس از چند صد کیلومتر رانندگی، حتی بهترین لاستیک‌ها هم به‌مرور فرسوده می‌شوند و عملکرد و ایمنی خودروی شما را به خطر می‌اندازند. در این مقاله، اهمیت لاستیک‌های خودرو و دلایل فرسایش آنها را بررسی می‌کنیم و شیوه‌های محافظت و عیب‌یابی آنها و زمان مناسب برای تعویض تایر خودرو را می‌آموزیم.
اطمینان از سلامت لاستیک خودرو مهم‌ترین بخش یک سفر است؛ اما متأسفانه اغلب نادیده گرفته می‌شود. لاستیک‌ها رابط خودروی شما با جاده‌اند و تمام فشار ناشی از شتاب خودرو، قدرت ترمز و گشتاور فرمان در نهایت به لاستیک‌ها وارد می‌شود. حتی اگر پرقدرت‌ترین خودروی جهان را داشته باشید، قدرت خودرویتان بدون لاستیک‌های مناسب، هیچ است!
چرا باید لاستیک‌های خودرو را تعویض کرد؟
فرسوده‌شدن لاستیک‌ها دلایل فراوانی دارند. در ادامه، مهم‌ترین دلایل فرسایش لاستیک‌های خودرو را بررسی می‌کنیم:
۱. سبک رانندگی غلط: شتاب‌دهی بالا به لاستیک‌ها (افزایش سرعت یا ترمزگرفتن شدید و ناگهانی) و نگه‌داشتن ترمز به‌شکلی که لاستیک‌ها قفل شوند و سطحشان ساییده شود.
۲. جاده‌های نامناسب: وجود هر نوع ناهمواری در سطح جاده و پیچ‌ها و شیب‌های تند فرسایش لاستیک‌ها را افزایش می‌دهد.
۳. تراز‌نبودن چرخ‌های خودرو: اگر چرخها تراز نباشند، فشار نامتناسبی به آنها وارد می‌شود و سریع‌تر و ناهمگون‌تر فرسوده می‌شوند.
۴. سرعت بالا: هرچه با سرعت بیشتری رانندگی کنید، دمای لاستیک‌ها و در نتیجه فرسایش آنها افزایش می‌یابد.
۵. جای لاستیک‌ها: در خودرو‌های محورجلو لاستیک‌های جلویی معمولا زودتر و بیشتر فرسوده می‌شوند.
۶. وزن زیاد: هرچه وزن خودرو، سرنشینان و بار آن بیشتر باشد، فرسایش لاستیک‌ها افزایش می‌یابد.
۷. باد لاستیک‌ها: تنظیم‌نبودن باد لاستیک‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل فرسوده‌شدن آنهاست. اگر فشار باد لاستیک‌ها کمتر یا بیشتر از حد استاندارد باشد، اصطکاک لاستیک‌ها با سطح جاده و در نتیجه فرسایش آنها افزایش می‌یابد.
اصول و زمان تعویض لاستیک خودرو
اصلی‌ترین راهنما برای تعیین زمان تعویض تایر خودرو ، ضخامت رویه لاستیک است. علاوه بر ضخامت رویه لاستیک، عمر لاستیک‌ها هم عاملی مهم در تعیین سلامت آنهاست. اصول کلی بررسی سلامت لاستیک خودرو از این قرار است:
اگر ضخامت لاستیک خودرویتان کمتر از این میزان است، زمان تعویض لاستیک خودرو فرا رسیده است. اما طول عمر مفید لاستیک‌ها دقیقا چند سال است و چگونه ضخامت رویه لاستیک را اندازه بگیریم؟ بسیاری از سازندگان لاستیک خودرو این کار را برای ما ساده کرده‌اند. با دقت، به رویه لاستیک خودرو نگاه کنید. بین آج‌های لاستیک نشانگر‌هایی (زائده‌هایی) به عمق ۱٫۶ میلی‌متر (این عدد ممکن است در لاستیک‌های مختلف متفاوت باشد) وجود دارند. اگر لاستیک خودرو به حدی فرسایش یابد که آج‌های لاستیک با این زائده‌ها هم‌سطح شوند، زمان تعویض تایر خودرو است.
شاید عمر لاستیک‌های خودروی شما زیاد است اما رویه لاستیک هنوز سالم است. در این شرایط، بسیاری از مردم وسوسه می‌شوند لاستیک‌ها را تا زمان طولانی‌تری نگه دارند. باید بدانید این کار بسیار خطرناک است. ضخامت رویه لاستیک‌ها تنها عامل سلامت لاستیک خودرو نیست. مواد سازندهٔ لاستیک دارای تاریخ انقضا هستند و به‌تدریج خاصیت لاستیکی و مقاومت خود را از دست می‌دهند. ممکن است شکاف کوچکی در بدنه لاستیک، از چشمان شما دور بماند؛ همین شکاف کوچک می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد. اگر امنیت برایتان مهم است، خطر نکنید و لاستیک‌ها را به‌موقع تعویض کنید.
اگر نمی‌توانید تمام لاستیک‌ها را هم‌زمان تعویض کنید، بهتر است لاستیک‌ها را به‌شکل جفتی تعویض کنید. اگر خودروی شما جلومحور است، ابتدا دو لاستیک جلو و در غیر این صورت، ابتدا دو لاستیک عقب را تعویض کنید.
چگونه زمان تعویض تایر خودرو را به تعویق بیندازیم؟
۱. بررسی سلامت فیزیکی و ضخامت رویه لاستیک‌های خودرو
ضخامت رویه لاستیک مهم‌ترین عامل در تشخیص زمان تعویض لاستیک خودرو است. تمام لاستیک‌ها نشانگر‌های ضخامت رویه دارند. این نشانگر‌ها به‌شکل برجستگی‌هایی مشخص در بین آج‌های لاستیک و در فواصل معین تعبیه شده‌اند. وقتی لاستیک خودرو فرسوده می‌شود، آج‌های لاستیک و نشانگر‌های ضخامت استاندارد هم‌سطح می‌شوند. ضخامت استاندارد رویه لاستیک حدود ۱٫۶ میلی‌متر است. این ضخامت، بسته به نوع لاستیک و قوانین راهنمایی‌ورانندگی، ممکن است کمی کمتر یا بیشتر باشد. علاوه بر بررسی ضخامت رویه، سعی کنید هرگونه آسیب جزئی در سطح و لبه‌های لاستیک یا وجود سنگ‌ریزه، میخ یا قطعات فلزی درون لاستیک را شناسایی و برطرف کنید.
اگر تشخیص ضخامت رویه لاستیک برایتان دشوار است، خطر نکنید. شما می‌توانید به متخصص یا تعمیرکار خودرو مراجعه کنید. دستگاه سنجش ضخامت رویه لاستیک، با دقتی بالا، ضخامت لاستیک شما را اندازه می‌گیرد.
۲. بررسی فرسایش‌های ناهمگون در سطح لاستیک‌های خودرو
فرسایش ناهمگون در سطح لاستیک نشان می‌دهد فشاری نا‌متناسب به لاستیک‌های خودرو وارد می‌شود. دلایل اصلی ناهمگونی در سطح لاستیک‌ها عبارت‌اند از: هم‌تراز‌نبودن چرخها، نقص در سیستم تعلیق خودرو یا تنظیم‌نبودن باد لاستیک خودرو. برای بررسی ناهمگونی در سطح لاستیک‌ها، تمام سطح بیرونی لاستیک‌ها را به‌دقت بررسی کنید. اگر در زمان مناسب به ناهمگونی‌های سطح لاستیک رسیدگی نکنید، زمان تعویض لاستیک خودروی خود را ناخواسته جلو انداخته‌اید!
۳. بررسی عمر لاستیک‌های خودرو
متخصصان معتقد‌ند بهترین زمان تعویض لاستیک خودرو ۵ سال پس از تولید است؛ زیرا رطوبت و روغن‌های موجود در لاستیک خودرو پس از ۵ سال از بین می‌روند و لاستیک خاصیت کش‌سانی و مقاومت خود را به‌مرور از دست می‌دهد. سال تولید لاستیک خودرو در سطح کناری لاستیک‌ها حک می‌شود. سال تولید یک عدد چهاررقمی است: دو رقم سمت راست سال تولید و دو رقم سمت چپ هفتهٔ تولید را نشان می‌دهد. برای نمونه، لاستیکی که در بالا مشاهده می‌کنید در بیست‌وششمین هفته از سال میلادی ۲۰۱۶ تولید شده است.
لاستیک سالم نقش مهمی در امنیت و عملکرد خودروی شما دارد، کنترل خودرو را برای شما ساده‌تر و مصرف سوخت را هم بهینه می‌کند. وقتی لاستیک خودرو سالم است، می‌توانید با اعتماد‌به‌نفس ترمز بگیرید و با خیالی آسوده رانندگی کنید. پس لاستیک‌های خودرو را به‌شکلی مرتب بررسی کنید. اگر نشانه‌ای از خوردگی و فرسایش شدید دیدید، زمان تعویض لاستیک خودرو فرارسیده است.
۴. بررسی باد لاستیک‌های خودرو
بررسی و تنظیم باد لاستیک خودرو ساده‌ترین و مؤثر‌ترین شیوهٔ افزایش طول عمر لاستیک‌هاست. اگر باد لاستیک‌ها کم یا زیاد باشد، فشار نامتناسبی به آج‌های لاستیک وارد می‌شود و سطح لاستیک‌ها به‌مرور به‌شکلی ناهمگون ساییده می‌شود. اگر باد لاستیک‌های شما زیاد باشد، وسط رویهٔ لاستیک و اگر باد لاستیک‌ها کم باشد، دو طرف رویهٔ لاستیک ساییده می‌شوند.
کم‌بودن باد لاستیک‌ها، علاوه بر افزایش فرسایش لاستیک، مصرف سوخت خودروی شما را هم افزایش می‌دهد. به‌ازای هر ۳ پی‌اس‌آی (پوند بر اینچ مربع) کم‌بودن فشارِ باد لاستیک، مصرف سوخت شما ۱٪ و فرسایش لاستیک خودرو ۱۰٪ افزایش می‌یابد! اگر می‌توانید، با هر بار سوخت‌گیری، باد لاستیک‌ها را هم بررسی کنید؛ در غیر این صورت، باید حداقل ماهی یک بار باد لاستیک‌ها را بررسی کنید. فراموش نکنید تغییر دمای هوا فشار باد لاستیک‌ها را تغییر می‌دهد. هوای گرم فشار باد لاستیک‌ها را افزایش و هوای سرد این فشار را کاهش می‌دهد. قانون کلی برای فشار باد لاستیک خودرو حدود ۲۵ تا ۳۰ پی‌اس‌آی است.
۵. بررسی تراز‌بودن چرخ‌های خودرو
اگر می‌خواهید لاستیک‌های خودرو بیشترین بهره‌وری را داشته باشند، تراز‌بودن چرخ‌های خودرو را هر ۵۰۰۰ کیلومتر یک بار بررسی کنید. شاید این کار بی‌اهمیت به‌نظر برسد اما تأثیر فراوانی بر همگون‌شدن فرسایش لاستیک‌ها دارد. تراز‌کردن چرخ‌های خودرو سه مرحله دارد:
- تنظیم زاویه عمودی چرخها؛
- تنظیم زاویه افقی چرخها؛
- تنظیم زاویه چرخها با محور فرمان.
تراز‌نبودن چرخ‌های خودرو را می‌توان با این نشانه‌ها تشخیص داد: لنگ‌زدن چرخها، کشیده‌شدن خودرو به یک سمت و یا راست‌نشدن فرمان پس از پیچیدن. اگر چرخ‌های خودرو تراز نباشند، لاستیک‌ها شدید‌تر و ناهمگون‌تر فرسایش می‌یابند و ممکن است تکه‌هایی از لاستیک کنده یا پرپر شوند و یک سمت لاستیک بسیار بیشتر فرسوده شود. به این ترتیب، زمان تعویض تایر خودرو بسیار زودتر از موعد استاندارد فرا می‌رسد و عملکرد خودرو آسیب می‌بیند. تراز‌کردن چرخ‌های خودرو کمی گران است اما قطعا ارزشش را دارد.
۶. جابهجاکردن لاستیک‌های خودرو به‌شکلی منظم و دوره‌ای
هر لاستیک، بسته به مکانش، به‌شکلی متفاوت فرسوده می‌شود. برای همگون‌کردن فرسایش لاستیک‌ها باید جای آنها را هر چند وقت یک بار عوض کنید. در خودرو‌های محورجلو، لاستیک‌های جلو و در خودرو‌های محورعقب، لاستیک‌های عقب بیشتر خورده می‌شوند. بهترین شیوه تعویض لاستیک‌ها جابهجاکردن دو لاستیک جلو با دو لاستیک عقب است. شما می‌توانید لاستیک‌ها را ضربدری هم جابه‌جا کنید. هرچه تناوب جابه‌جایی لاستیک‌ها بیشتر باشد، فرسایش آنها همگون‌تر می‌شود و زمان تعویض لاستیک‌ها بیشتر عقب می‌افتد.
۷. دقت در حس رانندگی
اگر در هنگام رانندگی احساس بدی داشتید، دلیل این احساس بد می‌تواند لاستیک‌های فرسوده یا آسیب‌دیده باشد. اگر در حین رانندگی لرزش یا لنگی خاصی احساس کردید، سرعت خود را کاهش دهید، در کنار جاده توقف کنید و لاستیک‌های خودرو را وارسی کنید. هرگاه لازم بود، از لاستیک زاپاس استفاده کنید و اگر مشکل رفع نشد، به تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.
دلایل اصلی تخریب لاستیک‌های خودرو
فرسایش لاستیک‌ها به‌طورکلی دو دلیل عمده دارند: دلایلی که تحت‌کنترل شما هستند و دلایلی که از کنترل شما خارج‌اند! خوشبختانه بیشتر این دلایل تحت‌کنترل شما هستند:
رانندگی با سرعت بالا و ترمز‌های ناگهانی: دمای لاستیک‌ها افزایش می‌یابد، باد لاستیک‌ها خارج می‌شود و فرسایش افزایش می‌یابد.
تنظیم‌نبودن باد لاستیک‌ها: سطح لاستیک‌ها به‌شکلی ناهمگون فرسوده می‌شود.
اضافه‌بار: اضافه‌بار باعث افزایش فشار به لاستیک‌ها وارد می‌شود.
تنظیمات اشتباه خودرو: تنظیمات غلطی مانند استفادهٔ هم‌زمان از لاستیک‌هایی با جنس متفاوت، استفاده از رینگ و لاستیک‌هایی با اندازهٔ متفاوت و باد‌کردن لاستیکی که فشار باد آن تنظیم است فرسایش لاستیک‌ها را افزایش می‌دهد.
جاده‌های نامناسب: جاده‌ها تأثیر زیادی بر عمر لاستیک‌ها دارند. شاید فکر کنید این عامل از کنترل شما خارج است اما اگر با سرعت کمتر و دقت بیشتر رانندگی کنید، می‌توانید تأثیر این عامل را کاهش دهید.
آب‌‌و‌هوا و شرایط جوی: دمای بالای هوا، باراش باران و برف و یخ‌زدگی جاده‌ها، آفتاب شدید و روغنی‌بودن سطح جاده‌ها طول عمر لاستیک‌ها را کاهش می‌دهد.
لاستیک‌های خودرو چند کیلومتر دوام می‌آورند؟
طول عمر لاستیک‌ها، بر اساس کیلومتر، از راننده‌ای به رانندهٔ دیگر متفاوت است. طول عمر لاستیک‌ها به نوع خودرو، سبک رانندگی و کیفیت جاده‌ها بستگی دارند. به‌شکل متوسط، طول عمر هر لاستیک در حدود ۴۰هزار کیلومتر است. اگر به‌شکل متوسط، سالانه ۱۵هزار کیلومتر رانندگی کنید، لاستیک‌های شما ۲ یا ۳ سال عمر می‌کنند. باز هم تأکید می‌کنیم که این اعداد بسیار نسبی هستند. اگر با لاستیک‌های خود مهربان باشید و نکات ذکر‌شده را رعایت کنید، زمان تعویض تایر خودروی شما می‌تواند تا ۸۰هزار کیلومتر به تعویق بیفتد. هرچه رانندگی شما ملایم‌تر باشد (از گاز‌دادن و ترمزگرفتن شدید و ناگهانی پرهیز کنید)، طول عمر لاستیک‌ها افزایش می‌یابد.
بسته به عمر لاستیک، نوع خودرو و شیوه استفاده شما، بالاخره عمر لاستیک‌ها هم روزی به پایان می‌رسد. هر راننده‌ای باید از زمان تعویض لاستیک‌ها آگاه باشد. اگر در تعیین زمان تعویض تایر‌ها مشکل دارید، حتما با تعمیرکاران حرفه‌ای مشورت کنید. البته پی‌بردن به نشانه‌های اتمام عمر لاستیک‌ها خیلی دشوار نیست و با مشاهدهٔ دقیق و کمی تجربه می‌توان زمان تعویض لاستیک‌ها را تشخیص داد. برای تعویض لاستیک‌های خودرو اگر ابزار موردنیاز باری اندازه‌گیری و لوازم یدکی لازم در دسترستان نیست، بهتر است از یک تعمیرکار یا متخصص کمک بگیرید.
نتیجه‌گیری
با تعویض لاستیک خودرو ، عملکرد ماشین، اطمینان و آسودگی شما و حس خوب رانندگی افزایش می‌یابد.
تشخیص زمان تعویض لاستیک خودرو تقریبا ساده است: ضخامت رویه لاستیک‌ها نباید کمتر از ۱٫۶ میلی‌متر باشد و آسیبی جدی در سطح لاستیک‌ها مشاهده نشود.
با سبک رانندگی صحیح می‌توانید طول عمر هر لاستیک را افزایش دهید.
اگر می‌خواهید طول عمر لاستیک‌ها را به حداکثر برسانید، باید تراز‌بودن لاستیک‌ها و تنظیم‌بودن باد آنها را به‌شکلی مرتب بررسی و جای لاستیک‌ها را به‌صورت دوره‌ای با هم عوض کنید.
موفق باشید. عالی بود .
لطفا در زمینه بالانس و درجه باد چرخها در زمستان و تابستان هم مطلبی بنویسید.
خوشحالیم که این مقاله رو پسندیدی علی عزیز.
پیشنهادتون حتما بررسی می‌شه.
عالی بودن مطالب ممنون ازگرداورنده گرامی بسیارباارزش وخوب توضیح داده شده بودخسته نباشین
خوشحالیم که این مقاله رو پسندیدین خانم بهرامی عزیز.🌹🙏
باسلام و احترام، یک طرف اج لاستیک های خودرو بنده (لاستیک عقب، سمت شاگرد )ساییده شده ولی تاریخ تولیدش برای ۲۰۲۱ هست ،آیا باید لاستیک تعویض شود
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید