در بیشتر شرکت‌ها و سازمان‌ها، اطلاعات مربوط به حقوق کارمندان محرمانه است و بیشتر ما از حقوق دریافتی همکارانمان اطلاع نداریم. اگر اتفاقی به این اطلاعات دسترسی پیدا کنید و متوجه شوید که حقوق یکی از هم‌رده‌هایتان از شما بیشتر است، چه‌کار می‌کنید؟ چه واکنشی باید نشان بدهید؟ آیا باید به همکارتان بگویید که از این موضوع اطلاع دارید؟ با مدیرتان صحبت می‌کنید؟ چگونه می‌توانید با استفاده از این اطلاعات درخواست کنید حقوقتان افزایش یابد؟
متخصصان چه می‌گویند؟
کارن دیلون (Karen Dillon)، نویسنده کتاب «چگونه درباره زندگی خود قضاوت خواهید کرد؟»، می‌گوید: «حقیقت این است که در هیچ کاری حقوق افراد کاملا مساوی و منصفانه نیست.» مثال‌های زیادی از این دست وجود دارند:
- امتیاز تحصیل در دانشگاه‌های معتبر؛
- سابقه کار؛
- دوستی و رفاقت با مدیر؛
- تبعیض‌های جنسیتی؛
- افزایش نابرابر دستمزدها.
تانیا منون (Tanya Menon)، استادیار دانشکده تجارت دانشگاه اهایو، می‌گوید: «حقوق مناسب نسبی است.» به‌نظر او، وقتی متوجه می‌شوید فردی که کاری دقیقا مثل شما را انجام می‌دهد حقوق بیشتری دریافت می‌کند، «طبیعی است که عصبانی و ناامید بشوید» اما «هدف شما باید این باشد که این احساسات را کنار بگذارید و حقوقتان را افزایش بدهید.» در ادامه روش‌هایی برای انجام این کار پیشنهاد شده‌اند.
۱. آرامش خود را حفظ کنید
واکنش شما ممکن است این باشد که با عصبانیت و جنجال به دفتر مدیرتان بروید و از او بخواهید حقوق بیشتری به شما بدهد. یا ممکن است عبوس و عصبانی و با تمسخر از همکارتان بپرسید: «واقعا؟ تو؟» چنین کارهایی به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شوند. دیلون می‌گوید: «یک نفس عمیق بکشید و قدری قدم بزنید. هیچ تصمیم عجولانه‌ای نگیرید و با هیچ‌کس درگیر نشوید.»
منون می‌گوید شما یک درد جسمی و فیزیکی را احساس می‌کنید و ممکن است به خود بگویید: «قدر تلاش‌های من را نمی‌دانند.» یا «شرایط کاری‌ام اصلا عادلانه نیست.» اما سعی کنید ذکاوت، هوشیاری‌تان و آرامشتان را حفظ کنید. او در ادامه می‌گوید: «احساسات‌تان را درک کنید و به آنها احترام بگذارید، ولی باید ادبیات‌تان و نحوه مواجه‌شدن با شرایط را تغییر بدهید.»
۲. شرایط را تحلیل کنید
منون پیشنهاد می‌کند برای درک بهتر موضوع، به شرایط از دید مدیرتان نگاه کنید. او می‌گوید: «به این فکر کنید که چرا این تصمیم را درباره دستمزدها گرفته است.» شاید همکارتان که حقوق بیشتری می‌گیرد، سابقه و تجربه بیشتر یا مهارت بیشتری دارد. شاید پیش از استخدام در این شرکت، در شرکت دیگری فعالیت داشته است. همچنین درباره توانایی‌ها، خلاقیت‌ها و کیفیت کارتان فکر کنید.
دیلون می‌گوید باید از خودتان بپرسید: «آیا حقوق من در مقایسه با حقوق همکارانم منصفانه است؟» اگر با در نظر گرفتن همه موارد پاسخ مثبت است، «با استفاده از دانش و معلومات‌تان، تا فرارسیدن زمان بررسی‌ها در آینده، شرایط بهتری را برای خودتان رقم بزنید.» اگر پاسخ منفی است، باید با مدیرتان صحبت کنید. دیلون معتقد است تا زمانی که به دنبال «حمایت و راهنمایی» هستید، مطرح‌کردن این موضوع با همکارتان که حقوق بیشتری دریافت می‌کند فکر خوبی نیست.
۳. با مدیرتان صحبت کنید
اینکه چطور متوجه این اختلاف دستمزد شده‌اید اصلا مهم نیست، خواه از طریق شایعات و خواه از طریق کاغذی که به اشتباه در دستگاه فتوکپی جا مانده است. با این حال، آگاهی شما از این اختلاف بی‌شک مهم خواهد بود. دیلون پیشنهاد می‌کند وقتی با مدیرتان برای افزایش حقوق صحبت می‌کنید، از جملاتی شبیه به این استفاده کنید: «این موضوع که بعضی از کارمندان شرکت با انجام کار مشابه درآمد بسیار بیشتری از من دارند، توجهم را به خود جلب کرده است.»
شما با کسی دشمنی ندارید؛ فقط دارید به مدیرتان می‌گویید که از میزان پرداخت‌ها اطلاع دارید. در ادامه جملاتی شبیه به این را بگویید: «من خیلی سخت کار می‌کنم و کارکردن در اینجا را دوست دارم. چه کاری باید انجام بدهم که در آینده شانس بیشتری برای افزایش چشمگیر حقوقم داشته باشم؟» این تاکتیک مدیرتان را آگاه می‌کند و به او می‌فهماند که افزایش مختصر دستمزدتان شما را راضی نخواهد کرد. منون پیشنهاد می‌کند در صورت امکان از هیچ‌یک از همکارانتان اسمی نبرید. «این مکالمه درباره شماست؛ ارزشی که برای شرکت خود خلق می‌کنید و روشی که با آن به دستمزد دلخواهتان خواهید رسید.»
۴. اطلاعات بیشتری از واحد منابع انسانی شرکت بگیرید
نباید رابطه خود با مدیرتان را خراب کنید، رابطه‌ای که دیلون به آن می‌گوید: «مهم‌ترین رابطه‌ی کاری شما». اما وقتی بخواهید روی افزایش حقوقتان پافشاری کنید، باید اطلاعات‌تان را تا حد امکان افزایش دهید. او پیشنهاد می‌کند به بخش منابع انسانی شرکت خود بروید.
منون می‌گوید: «مسئولان این بخش به‌احتمال زیاد گفت‌وگوی بسیار سردی با شما درباره دستمزد کارکنان شرکت خواهند داشت، اما این گفت‌وگو می‌تواند اطلاعات بیشتری از دستمزد کارمندان هم‌رده شما در اختیارتان قرار بدهد.» وقتی بدانید حقوق دریافتی شما در مقایسه با سایرین چطور است، کم یا زیاد یا برابر، می‌توانید برآورد منطقی‌تری از افزایش دستمزد خود داشته باشید. در واقع می‌توانید میزان توانایی شرکت برای افزایش دستمزدتان را بهتر درک کنید.
مکالمه را با حس کنجکاوی پیش ببرید و سؤالات واضح و مشخصی را مطرح کنید. «کسی را متهم نکنید و گستاخانه رفتار نکنید. اگر متوجه شدید که حقوق دریافتی شما در ازای فعالیتی که انجام می‌دهید کم است، واحد منابع انسانی موظف است موضوع را شفاف به شما توضیح بدهد.»
۵. واقع‌بین باشید
دیلون می‌گوید: «وقتی انتظار افزایش حقوق دارید، باید درباره احتمالات واقع‌بین باشید.» در حقیقت تا زمانی که جایگاه شغلی جدیدی به دست نیاورید و جایگاه فعلی خود را ارتقاء ندهید، حقوق شما افزایش چشمگیری پیدا نخواهد کرد. این قانون شرکت‌های بزرگ است. اگر به نظر نمی‌رسد حقوقتان افزایش چشمگیری پیدا کند، به راه‌های دیگری برای پرکردن این خلا فکر کنید. شاید یک هفته اضافه‌کاری آن‌قدر شما را به مدیرتان بشناساند که تصمیم به افزایش دستمزدتان بگیرد. اگر تمام این راهکارها بی‌فایده بودند، احتمالا باید به فکر کاری جدید باشید. «روند جست‌وجو به شما ثابت خواهد کرد واقعا چقدر ارزشمند هستید.»
چیزهایی که باید به خاطر بسپارید
بایدها:
- دیدگاه مدیرتان را در نظر بگیرید.
- اگر افزایش چشمگیر حقوقتان در کوتاه‌مدت ممکن نیست، خلاق باشید و به راه‌هایی فکر کنید که می‌توانید این خلا را پر کنید.
- سعی کنید اطلاعات بیشتری از واحد منابع انسانی شرکت خود کسب کنید.
نبایدها:
- عجله نکنید. ناامیدی‌تان کاملا قابل‌درک است، اما سعی کنید آرامشتان را حفظ کنید و تمرکزتان را از دست ندهید.
- از همکارانی که حقوق بالاتری دریافت می‌کنند نام نبرید. روی ارزشی که برای شرکت خود خلق می‌کنید تمرکز کنید.
- اگر حقوق دریافتی‌تان از ارزش واقعی کاری که می‌کنید کمتر است و کارفرمایتان قصد افزایش آن را ندارد، کارتان را رها کنید.
بررسی موردی ۱؛ پیش از قبول شغل، به‌اندازه کافی اطلاعات کسب کنید
آدارش تامپی (Adarsh Thampy) چند سال پیش به‌عنوان بازاریاب فعالیت می‌کرد و شغل خوبی داشت یا دست‌کم این‌طور فکر می‌کرد! او کارش را دوست داشت، با بسیاری از همکارانش دوست بود و فکر می‌کرد حقوق مناسبی دریافت می‌کند. بعد از مدتی، او توانست حقوق دریافتی‌اش را دو برابر کند. اما وقتی متوجه شد یکی از همکارانش حقوق بیشتری دریافت می‌کند و جزو سهام‌داران شرکت است، همه‌چیز تغییر کرد. او می‌گوید: «به‌شدت شوکه شدم، چون بسیار با تجربه‌تر بودم و این باعث شد احساس کنم ازم سوءاستفاده شده است.»
با وجود این، هیچ کار شتاب‌زده‌ای نکرد. می‌گوید: «کار زیادی نمی‌توانستم انجام بدهم. شرکت تأکید کرده بود که دستمزد کارمندان محرمانه است. پس نمی‌توانستم مستقیم با مدیرم درباره این مسئله صحبت کنم.» او خودش را نیز مقصر می‌دانست و می‌گفت: «قبل از پذیرش این شغل، باید به‌قدر کافی تحقیق می‌کردم و از میزان حقوق دریافتی کارمندان شرکت اطلاعاتی به دست می‌آوردم.»
آدارش درخواست افزایش حقوق خود را با مدیران شرکت مطرح کرد، اما چیزی درباره حقوق همکارانش نگفت. او فقط به کیفیت بالای کار خود اشاره کرد و رئیسش با افزایش 5درصدی حقوق او موافقت کرد. زیاد نبود، اما از هیچ بهتر بود. آدارش خیلی زود مسئول بخش بازاریابی شرکت شد، اما بعد از آن خیلی زود کارش را رها کرد.
او معتقد است تجربیاتش به او آموخته است که در آینده بهتر است از قبل برای مذاکره و گفت‌وگو درباره افزایش دستمزد آماده شود. او می‌گوید: «شرکت‌ها معمولا بازه حقوق مشخصی برای کارمندانی که استخدام می‌کنند در نظر می‌گیرند و شما باید با جست‌وجوی آنلاین یا صحبت با کارمندان شرکت اطلاعاتی درباره این بازه به دست بیاورید. با استفاده از این اطلاعات، من توانستم در شغل آینده‌ام درخواست افزایش حقوق ۲۰۰درصدی را مطرح کنم و در مقایسه با سایر همکارانم درآمد بسیار بالاتری داشته باشم.»
آدارش هم‌اکنون صاحب لیدفری (LeadFerry)، شرکت نرم‌افزاری اتوماسیون بازاریابی محتوا، است که به‌گفته خودش: «در این شرکت هیچ چیز محرمانه‌ای وجود ندارد و کارمندان می‌توانند راجع به دستمزدشان با هم گفت‌وگو کنند. اعتقاد دارم این مسئله باعث می‌شود مسئول بخش استخدام بهتر از قبل به تعهدات کاری خود عمل کرده و عدالت در تخصیص دستمزدها را رعایت کند.»
بررسی موردی ۲؛ با رئیس شرکت درباره سایر روش‌هایی صحبت کنید که می‌توانند این خلا را پر کنند
وقتی ارین انگستروم (Erin Engstrom) بعد از مرخصی زایمان به سر کارش برگشت، ارتقا شغلی پیدا کرد و در نتیجه حقوقش افزایش یافت. در همین بازه شرکت کارمند جدیدی هم استخدام کرد. ارین می‌گوید: «رئیسم پرونده او را که شامل قراردادش بود به من داد. نمی‌توانید تصور کنید چقدر شوکه شدم وقتی متوجه شدم حقوق دریافتی او از من بیشتر است.» ارین بسیار باتجربه‌تر بود و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد داشت، در حالی که مدرک تحصیلی کارمند جدید کارشناسی بود. او می‌گوید: «احساس کردم به من توهین شده و این مسئله تبعیض جنسیتی است.»
ارین خیلی زود درباره این اختلاف با رئیسش صحبت کرد، اما از نتیجه شوکه شد. رئیسش به او گفت با توجه به افزایش اخیر دستمزدش، تا سال آینده تغییری در حقوق دریافتی او ایجاد نخواهد شد. «همچنین رئیسم ادعا کرد به‌دلیل ارزشی که برای توانایی‌های کارمند جدید شرکت قائل است، حتی حاضر است اگر لازم باشد حقوق دریافتی او را به مبلغی بیشتر از حقوق خودش افزایش دهد.»
ارین بسیار ناامید شده بود، اما موضوع را به واحد منابع انسانی شرکت اطلاع نداد. می‌گوید: «او به من گفت واحد منابع انسانی هم پاسخ مشابهی به این درخواست خواهد داد و من کاملا به رئیسم اعتماد داشتم.»
یک هفته بعد، ارین از رئیسش درخواست کرد به‌جای یک روز، دو روز در هفته در خانه کار کند. رئیسش بیش از یک ماه به این موضوع فکر می‌کرد و پاسخ قطعی به او نمی‌داد، پس ارین به فرصت‌ها و موقعیت‌های دیگر فکر کرد.
هم‌اکنون ارین در شرکت رکروترباکس (Recruiterbox)، شرکت نرم‌افزاری استخدام و مدیریت رزومه، مشغول به فعالیت است. او به شرکت‌ها توصیه می‌کند درباره حقوق کارمندان شفافیت داشته باشند. او می‌گوید: «شفافیت کامل در خصوص دستمزدها مشکل خواهد بود، اما بهتر است محدوده دستمزدها برای هر پست در شرکت شما مشخص و در دسترس عموم باشد، چه برای استخدام کارمندان جدید و چه در خصوص کارمندان فعلی شرکت. مطمئن باشید همه کسانی که قصد استخدام‌شدن در شرکت شما را دارند و همچنین همه کارمندانتان می‌دانند برای کسب حداکثر حقوق ممکن به چه توانایی‌ها و تجربیاتی احتیاج خواهند داشت.»
به نظر من همیشه برای این مورد توجیهی هست. مسأله اینه که ما برای بیشتر شدن حقوقمون چه کارهایی حاضریم انجام بدیم.