علت خال قرمز روی پوست، علائم و روش‌های درمان آن

خال قرمز روی پوست که آنژیوم گیلاسی و همانژیوم مویرگی یا گیلاسی (Cherry Hemangioma) نیز نامیده می‌شود، زائده پوستی کوچک و قرمزرنگی است که از رگ‌های کوچک خونی یا مویرگ‌ها تشکیل شده است. معمولا خال‌های قرمز روی تنه، بازوها، ساق پا و شانه‌ها ایجاد می‌شوند. در ادامه، ویژگی‌های ظاهری و علائم، علت ایجاد، نشانه‌های نگران‌کننده و روش‌های درمانی موجود برای ازبین‌بردن خال قرمز روی پوست را بیان می‌کنیم.

ویژگی‌های ظاهری و علائم خال قرمز روی پوست

خال قرمز روی پوست یا آنژیوم گیلاسی معمولا به‌رنگ قرمز روشن و به‌شکل دایره یا بیضی است. اندازه این خال‌ها از نقطه‌ای کوچک تا زائده‌ای با قطر حدود یک‌چهارم اینچ متغیر است. بعضی از خالهای قرمز صاف و هم‌سطح پوست اطراف خود هستند و بعضی کمی برجسته‌اند. با افزایش سن، این خال‌ها برجسته‌تر می‌شوند. خراشیدگی، ساییدگی یا بازشدن خالهای قرمز موجب خون‌ریزی آنها می‌شود. گاهی ممکن است خون‌ریزی، تورم و سایر نشانه‌های ناراحتی ایجاد شود.

خالهای قرمز همیشه هم قرمز نیستند و گاهی به‌رنگ‌های متفاوتی مانند آبی، بنفش یا سیاه نیز دیده می‌شوند. معمولا اگر به این خال‌ها فشار بیاوریم، رنگ آنها سفید یا بی‌رنگ نمی‌شود. این زائده‌ها در هر جایی از بدن ظاهر می‌شوند؛ ولی بیشتر در سینه، شکم و کمر دیده می‌شوند. معمولا چند خال قرمز به‌صورت گروهی ایجاد می‌شوند. خالهای قرمز معمولا سفت‌اند، به‌ویژه در قسمت مرکز.

علت خال قرمز روی پوست

علت دقیق خالهای قرمز پوست مشخص نیست؛ بنابراین نمی‌توان گفت خال های قرمز روی بدن نشانه چیست. منتها ممکن است عاملی ژنتیکی وجود داشته باشد که موجب شود بعضی از افراد بیشتر مستعد آن باشند. بعضی از عوامل خطر دیگر عبارت‌اند از:

• آب‌وهوا؛
• بارداری؛
• بعضی از شرایط پزشکی؛
• قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی، به‌ویژه برمید؛
• سن. معمولا این خال‌ها پس از ۳۰سالگی ظاهر می‌شوند و با افزایش سن (پس از ۴۰سالگی)، اندازه و تعدادشان افزایش می‌یابد. ایجاد این ضایعات غیرسرطانی در کودکان به‌ندرت اتفاق می‌افتد. در پژوهشی مشخص شد در بیش از ۷۵ درصد افراد بالای ۷۵ سال این خال‌ها دیده می‌شوند.

خال قرمز روی پوست و قرارگرفتن در معرض بُرُم

بعضی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند قرارگرفتن در معرض برمیدها می‌تواند دلیل خال قرمز روی پوست باشد. برم از عناصر شیمیایی است که در بسیاری از مواد مانند مواد آشپزی، داروهای تجویزی و پلاستیک وجود دارد. در حال حاضر، شواهد اندکی وجود دارد که این نظریه را تأیید می‌کنند و باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.

پژوهشی در سال ۲۰۰۱ روی دو دستیار آزمایشگاهی انجام شد که پس از قرارگرفتن در معرض ترکیبات برم دچار آنژیوم گیلاسی شدند. این پژوهش روی گروه نمونه بسیار کوچکی انجام شد و پژوهشی کنترل‌شده نبود.

اگر در تماس مستقیم و طولانی‌مدت با برومیدها قرار دارید، بهتر است که درمورد اثرات مضر احتمالی با پزشک صحبت کنید. منتها پژوهشگران ارتباط میان تماس با برم و آنژیوم گیلاسی را تأیید نکرده‌اند.

آیا وجود خال قرمز در بدن نگران‌کننده است؟

معمولا خال قرمز روی پوست نگران‌کننده نیست، زیرا این خال‌ها معمولا بی‌ضررند؛ ولی اگر متوجه بروز ناگهانی چندین خال و ضایعه پوستی شدید، به پزشک مراجعه کنید، ممکن است که این ضایعه‌ها نوع دیگری از آنژیوم باشند. گاهی این ضایعه‌ها آنژیوم عنکبوتی (Spider Angioma) هستند که به‌دلیل آسیب یا بیماری کبدی ایجاد شده‌اند (البته این حالت به‌ندرت ایجاد می‌شود).

ظاهر خالهای قرمز باید با گذشت زمان ثابت بماند. پزشکان توصیه می‌کنند اگر خالهای قرمز خون‌ریزی می‌کنند، آزاردهنده‌اند یا ظاهرشان (اندازه، شکل یا رنگ) تغییر کرده است، به مراکز درمانی مراجعه کنید. خون‌ریزی یا تغییر در ظاهر خال‌ها ممکن است علامت سرطان پوست باشد. ممکن است پزشک از بیوپسی (Biopsy) استفاده کند. بیوپسی یا بافت‌برداری یعنی برداشتن و بررسی نمونه‌ای کوچک از قسمت موردنظر یا کل آن برای تشخیص یا رد سایر بیماری‌ها.

روش‌های درمان خال‌های قرمز

خالهای قرمز پوستی معمولا نیازی به درمان ندارند، ولی می‌توانید به‌دلایل زیبایی آنها را بردارید. البته اگر این خال‌ها در جایی از بدن قرار داشته باشند که به‌راحتی با چیزهای اطراف برخورد کنند و دچار خون‌ریزی‌های مکرر شوید، بهتر است آنها را بردارید. برای برداشتن خال قرمز روی پوست می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

۱. الکترودسیکاسیون (Electrodesiccation)

الکترودسیکاسیون، که به آن Electrocautery (دستگاهی است که برای الکتروکوتریزاسیون یا سوزاندن بافت‌ها استفاده می‌شود) نیز گفته می‌شود، روشی است که در آن زائده پوستی سوزانده می‌شود. معمولا متخصص پوست از این روش برای تومورهای خوش‌خیم، سرطان‌های پوست جدی، و پیش‌سرطان‌ها استفاده می‌کند.

نخست، پزشک بی‌حس‌کننده موضعی تزریق می‌کند. سپس بافت خال را با سوزن الکتریکی لمس می‌کند تا رگ‌های خونی و آنژیوم را از بین ببرد. سپس، پزشک زخم را پانسمان می‌کند و این پانسمان تا زمان بهبود زخم باقی می‌ماند. در این روش، پس از جراحی، مقداری احساس ناراحتی ایجاد می‌شود. این روش معمولا اسکار و جای زخم کوچک و سفیدی باقی می‌گذارد.

۲. سرماجراحی (Cryosurgery)

سرماجراحی روش متداول دیگری برای درمان زائده‌های پوستی است که با منجمدکردن بافت کار می‌کند. در سرماجراحی، خال پوستی با نیتروژن مایع منجمد می‌شود و سرمای شدید خال را از بین می‌برد. سرماجراحی روشی سریع و نسبتا آسان است.

در این روش، پزشک نیتروژن مایع را روی منطقه موردنظر اسپری می‌کند یا با سواب پزشکی آن را روی محل موردنظر قرار می‌دهد. این کار موجب می‌شود آنژیوم پیش از افتادن، تاول بزند یا پوست آن جدا شود. در بعضی موارد، آنژیوم پیش از برداشته‌شدن پوسته‌پوسته می‌شود. معمولا فقط به ۱ جلسه سرماجراحی نیاز دارید و نیتروژن مایع نیز فقط حدود ۱۰ ثانیه اسپری می‌شود. زخم ایجادشده نیز به مراقبت زیادی نیاز ندارد. شاید تأثیر این درمان از سایر روش‌ها کمتر باشد.

۳. برداشتن خال قرمز با لیزر

در این روش، از لیزر PDL (Pulsed Dye Laser) برای ازبین‌بردن خال قرمز روی پوست استفاده می‌شود. PDL لیزر زرد متمرکزی است که گرمای کافی برای ازبین‌بردن خال را تولید می‌کند. پرتو لیزر از میان پوست عبور می‌کند و رگ‌های خونی آنژیوم این پرتو را جذب می‌کنند. پس از درمان، آنژیوم باید ناپدید شود یا به رنگ خاکستری یا رنگ تیره دیگری دربیاید. سپس خال در طول ۲ تا ۴ هفته ناپدید می‌شود.

بسته‌ به تعداد خالهای قرمز به ۱ تا ۳ جلسه درمانی نیاز خواهید داشت. به‌طور میانگین، هر فرد برای رسیدن به بهترین نتیجه به ۲ جلسه درمان نیاز دارد. پس از هر جلسه، باید شاهد بهبودی در خالهای قرمز خود باشید. البته نتیجه درمان بسته به رنگ پوست متفاوت است. برای درمان خال‌های کوچک ۱ جلسه نیز معمولا کافی است. این جراحی ممکن است موجب کبودی مختصری شود که ممکن است تا ۱۰ روز ادامه یابد.

برداشتن خال قرمز با لیزر روش سریعی است که به‌صورت سرپایی انجام می‌شود؛ یعنی نیازی نیست شب در بیمارستان بمانید. برای رسیدن به بهترین نتیجه و حداقل عوارض جانبی، حدود ۴ هفته پیش از درمان با لیزر و ۲ هفته پس از آن از قرارگرفتن در معرض آفتاب پرهیز کنید.

۴. تراشیدن خال (Shave Excision)

در این جراحی، خال قرمز از روی پوست برداشته می‌شود. در روش تراشیدن خال، برخلاف سایر جراحی‌های تهاجمی، از سوزن و بخیه خبری نیست و خال یا زائده بریده نمی‌شود.

۵. اکسیزیون (Excision)

در این روش، ضایعه روی پوست بریده یا تراشیده می‌شود. معمولا پزشک برای کاهش درد، از بی‌حس‌کننده موضعی استفاده می‌کند. البته پس از عمل ممکن است مقداری درد و ناراحتی وجود داشته باشد. این عمل ممکن است موجب ایجاد اسکار یا جای زخم شود.

ممکن است تقریبا ۱ ماه پس از درمان اولیه، به پیگیری و مراقبت‌هایی نیاز داشته باشید. گاهی نیز برای برداشتن خال‌ها، به بیش از ۱ جلسه درمانی نیاز دارید. اگر خال قرمز روی پوست با هریک از این روش‌ها برداشته شود، برجای‌ماندن جای زخم معمول نیست، ولی امکان‌پذیر است.

۶. ازبین‌بردن خال قرمز روی پوست در خانه

پزشک باید تأیید کند که زائده پوستی موردنظر آنژیوم پوستی است، نه ضایعه‌ای که به بررسی دقیق‌تری نیاز دارد. به‌علاوه، تراشیدن، بریدن، سوزاندن یا منجمدکردن آنژیوم گیلاسی در خانه ممکن است بسیار دردناک باشد و اگر فردی غیرحرفه‌ای آن را انجام دهد، منجر به ایجاد عفونت پوستی یا زخم منجر می‌شود. پزشکان برای برداشتن زائده‌های پوستی آموزش حرفه‌ای می‌بینند و این کار را در محیطی استریل و با استفاده از وسایلی استریل انجام می‌دهند.

اگر می‌خواهید برای زیبایی آنژیوم گیلاسی را بردارید، باید درمورد گزینه‌های موجود با پزشک صحبت کنید. بعضی نیز ادعا می‌کنند می‌توان با استفاده از سرکه سیب، یُد یا روغن درخت چای آنژیوم گیلاسی را کوچک کرد یا از بین برد. منتها هیچ شواهد علمی برای تأیید تأثیرگذاری این روش‌های طبیعی وجود ندارد.

زائده پوستی مشابه

به‌راحتی می‌توان آنژیوم گیلاسی را با آنژیوم عنکبوتی اشتباه گرفت، زیرا آنژیوم عنکبوتی نیز مانند آنژیوم گیلاسی خالی قرمز دارد. منتها در آنژیوم عنکبوتی امتدادهای مشخص و مایل به قرمزی از نقطه قرمز وسط آنژیوم به اطراف کشیده می‌شوند. این رشته‌های منشعب‌شده شبیه رشته‌های تارعنکبوت هستند. تفاوت دیگر این است که معمولا وقتی آنژیوم عنکبوتی فشرده می‌شود، سفید یا رنگ‌پریده می‌شود.

سخن پایانی

آنژیوم گیلاسی به‌خودی‌خود از بین نمی‌رود، ولی مشکلی نیز به وجود نمی‌آورد. همیشه خال قرمزی که اندازه، شکل یا رنگش تغییر کرده، نگران‌کننده است و باید پزشک یا متخصص پوست آن را بررسی کند. به‌طور کلی، روش‌های مختلف برداشتن خالهای قرمز ازنظر میزان ناراحتی که ایجاد می‌کنند و تأثیرگذاری شبیه هستند. بهتر است درمورد اینکه کدام روش برای شما بهتر است، با پزشک مشورت کنید.

به یاد داشته باشید ممکن است پس از برداشتن آنژیوم گیلاسی این خال‌ها دوباره برگردند. پس از برداشتن خال نیز باید روند درمان و بهبودی را کنترل کنید و هرگونه بدترشدن یا تغییرات غیرطبیعی را به پزشک گزارش دهید.

شما بگویید

با توجه به شیوع نسبتا زیاد خالهای قرمز در افراد بالای ۳۰ سال، شاید شما نیز چنین خال‌هایی روی بدن خود داشته باشید و حتی جراحی برداشتن خال را در گذشته انجام داده باشید. خوش‌حال می‌شویم نظرات و تجربیاتی را که در این زمینه دارید با ما و سایر دوستانتان در میان بگذارید.

مجموعه صوتی برقراری ارتباط موثر

گامی برای تسلط شما بر مهارت‌های برقراری ارتباط

مشاهده مجموعه

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر