برای لحظه‌ای تصور کنید اگر مترجم‌ها نبودند چه اتفاقی برای کتابخانه‌هایمان و حافظه‌مان می‌افتاد؟ تصور کنید خاطره‌ها، آموخته‌ها و حتی شعرهایی را که از ادبیات جهان در خاطره‌مان مانده نداشتیم! اصلا تصور زیبایی نیست. با قطعیت می‌توان گفت این بخش زیبا در کتابخانه فیزیکی و کتابخانه ذهنمان را مدیون کار ارزشمند مترجم‌ها هستیم. معرفی امروز به بهترین مترجم های ایران و آثارشان اختصاص دارد. اگر شما هم از علاقه‌مندان به آثار ادبی جهان هستید و همیشه دغدغه مطالعه ترجمه‌های باکیفیت را دارید، معرفی امروز را از دست ندهید.
در سال‌های اخیر، علاقه‌مندان به ترجمه در کشورمان رو به افزایش‌اند. این مسئله رقابت خوبی را برای ارائه ترجمه‌های باکیفیت ایجاد کرده است. معرفی امروز فهرستی از بهترین مترجم های ایران در حوزه ادبیات و آثارشان است. فهرست معرفی‌شده ترکیبی از مترجم‌های پیشکسوت و مترجم‌های جوان‌تر است.
۱. سروش حبیبی
سروش حبیبی از شناخته‌شده‌ترین مترجمان چندزبانه کشورمان است که آشنایی با کتاب‌ها و نویسنده‌های مهمی را مدیون او هستیم. او متولد ۱۳۱۲ در تهران است. فارغ‌التحصیل مدرسه عالی پست و تلگراف و بازنشسته وزارت پست و تلگراف و تلفن است. در سال ۱۳۳۹ برای ادامه تحصیل در رشته الکترونیک به آلمان رفت و زبان آلمانی را در این بازه زمانی یاد گرفت. او علاوه بر انگلیسی و آلمانی به زبانی روسی و فرانسه هم تسلط دارد.
رومن گاری، امانوئل اشمیت و هرمان هسه از جمله مهم‌ترین نویسندههاییاند که آثارشان برای اولین با ترجمه‌های سروش حبیبی به مخاطب فارسی‌زبان معرفی شد. از دیگر ترجمه‌های بیشتر شناخته‌شده این مترجم می‌توان به آثار تولستوی و داستایوفسکی اشاره کرد. اگرچه آثار این دو نویسنده قبلا به فارسی ترجمه شده بود، چاپ مجدد آنها با ترجمه سروش حبیبی رونق تازه‌ای به بازار کتاب‌های روسی بخشید. این میزان از توجه و استقبال از سوی مخاطبان نشان از اعتماد آنها نسبت به ترجمه‌های اوست. او از سال ۱۳۵۸ در فرانسه ساکن است و همچنان هم در این کشور زندگی می‌کند.
کتاب جنگ و صلح
ترجمه سروش حبیبی اولین ترجمه از این کتاب به زبان فارسی نیست، اما می‌توان گفت معروف‌ترین و محبوب‌ترین ترجمه در میان مخاطب‌های ایرانی است. این ترجمه نسبت به نسخه‌های قبلی ترجمه به‌روزتر و روان‌تری است.
۲. بهمن فرزانه
گابریل گارسیا مارکز اولین اسمی است که بعد از شنیدن نام بهمن فرزانه به ذهنمان می‌رسد، چراکه مهم‌ترین ترجمه فرزانه مربوط به مهم‌ترین اثر این نویسنده یعنی صدسال تنهایی است. بهمن فرزانه متولد ۱۳۱۷ در تهران است. سفر به ایتالیا برای تحصیل در رشته معماری، جهت زندگی او را برای همیشه تغییر داد. معماری را در همان روزهای اول رها کرد و به مدرسه مترجمی سازمان ملل رفت دوره‌های مربوط به زبان‌های مختلف و مترجمی را گذراند. ایتالیایی، فرانسوی، اسپانیایی و انگلیسی زبان‌هایی بودند که به آنها تسلط داشت و ترجمه‌شان می‌کرد.
گابریل گارسیا مارکز و آلبا د سپدس از جمله معروف‌ترین نویسندههاییاند که آثارشان را بهمن فرزانه ترجمه کرده است. جالب است بدانید فرزانه علاوه بر ترجمه، نویسندگی هم می‌کرد. او ۳ کتاب با عنوان‌های «سوزن‌های گمشده»، «سرباز دل»، «چرکنویس» دارد. بهمن فرزانه پس از ۵۰ سال زندگی در خارج از کشور سال ۱۳۹۲ به ایران بازگشت و در ۱۷ بهمن ماه همین سال درگشت.
کتاب صدسال تنهایی
صدسال تنهایی بهترین و معروف‌ترین اثر گابریل گارسیا مارکز است که به‌خاطر آن موفق به دریافت جایزه نوبل از معتبرترین جوایز ادبی دنیا شد. این اثر از بهترین‌های سبک رئالیسم جادویی است و ترجمه آن توسط بهمن فرزانه، علاوه‌بر معرفی نویسنده آن به مخاطب ایرانی، سبک جالب آن را هم به مخاطب ایرانی می‌شناساند. روان‌بودن ترجمه و نزدیک‌بودن آن به نسخه اصلی از ارزش‌های کار بهمن فرزانه از بهترین مترجم های ایران است.
۳. مهدی سحابی
مهدی سحابی، هنرمند، روزنامه‌نگار و از مترجمان چندزبانه کشورمان است. او متولد سال ۱۳۲۳ در قزوین است. در جوانی برای تحصیل در رشته نقاشی به دانشگاه هنرهای زیبای تهران رفت. منتها درسش را نیمه‌کاره رها کرد و برای تحصیل در رشته کارگردانی به ایتالیا رفت. عکاسی، نقاشی و مجسمه‌سازی از جمله هنرهای او بود. تسلطش به زبان ایتالیایی، فرانسوی و انگلیسی او را به‌سمت ترجمه ادبی کشاند.
ایتالو کالوینو و مارسل پروست از جمله سرشناس‌ترین نویسندههاییاند که سحابی آثار آنها را ترجمه کرد. اولین ترجمه او مربوط به کتاب «نقاشی دیواری و انقلاب مکزیک» نوشته «ماريو دمیکلی» است. مهدی سحابی آبان ماه ۱۳۸۸ در حالی که برای دیدار با خانواده به پاریس رفته بود بر اثر سکته قلب درگذشت.
کتاب در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته
قطعا ترجمه کتاب جالب و خاص مارسل پروست، مهم‌ترین ترجمه مهدی سحابی است. او برای ترجمه این اثر ۱۱ سال وقت صرف کرد؛ بی‌دلیل نیست که او یکی از بهترین مترجم های ایران است. سحابی درمورد ترجمه این کتاب می‌گوید: «انگیزه تدوین این کتاب اول یک فکر ساده دوستانه بود که بعد نگرانی شد و رفته‌رفته به‌شکل ترس درآمد. ترسی جدی و دوستانه در حق کسانی که هنوز کتاب در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته را نخوانده باشند و ترس از اینکه بازهم نخوانند.»
۴. نجف دریابندری
نجف دریابندری مترجم کاربلد و تأثیرگذاری بود که از انگلیسی به فارسی ترجمه می‌کرد. متولد سال ۱۳۰۹ در آبادان بود. پدرش، ناخداخلف را زمانی که فقط ۷ سال داشت از دست داد. دبیرستان را نیمه‌کاره رها کرد و به‌عنوان منشی در شرکت نفت استخدام شد. او از همان دوران مدرسه به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌مند بود و بعدها هم در شرکت نفت از این توانایی خود بهره برد.
اولین ترجمه‌های او مربوط به فیلم‌های اکران‌شده در سینما آبادان و داستان‌های کوتاه ویلیام فاکنر در روزنامه «خبرهای روز» آبادان بود. کازوئو ایشی‌گورو، ویلیام فاکنر، جبران خلیل جبران و ارنست همینگوی از جمله شناخته‌شده‌ترین نویسندههاییاند که اثرشان را نجف دریابندری ترجمه کرده است. او در سال ۱۳۹۹ بر اثر بیماری درگذشت.
کتاب گوربه‌گور
مخاطب‌های آثار ترجمه‌شده به‌خوبی می‌دانند که مترجم برای ارائه ترجمه‌ای خوب، علاوه‌بر تسلطش به زبانی که از آن ترجمه می‌کند، باید به زبان و ادبیاتی که به آن ترجمه می‌کند نیز اشراف داشته باشد. نجف دریابندری بی‌شک از این دو مؤلفه برای ترجمه برخوردار است. او علاوه‌بر زبان انگلیسی به زبان و فرهنگ فارسی اشراف کامل دارد و بهترین کلمه‌ها و عبارت‌ها را انتخاب می‌کند تا مخاطب ایرانی ارتباط بیشتری با کتاب بگیرد. همین دلیلی بر دل‌نشینی آثار اوست.
کتاب گوربه‌گور با وجود اینکه روایتی از ماجرایی غریب در آن‌سوی مرزهای کشور ماست، هنر دریابندری با انتخاب لحن و واژه‌ها و گویش مناسب تا جایی که امکان دارد فاصله‌ها را کم کرده و ماجراهای کتاب را برای مخاطب ایرانی باورپذیر کرده است.
۵. محمد قاضی
محمد قاضی از بزرگان ترجمه ایران در سال ۱۲۹۲ در مهاباد به دنیا آمد. خیلی زود پس از گذراندن دوره ابتدایی زبان فرانسه را یادگرفت و او را به کار ترجمه علاقه‌مند کرد. روان‌بودن ترجمه‌ها و برگردان آثار مهمی چون دن کیشوت و شازده کوچولو برای اولین بار به زبان فارسی از جمله دلایلی است که نام او را برای همیشه در ذهن مخاطب ماندگار کرده است. «کلود ولگرد» نوشته ویکتور هوگو اولین تجربه او در کار ترجمه بود. او ۶۸ عنوان ترجمه در طی سال‌های فعالیتش در کارنامه خود دارد.
محمد قاضی در ۸۸سالگی پس سال‌ها تحمل بیماری درگذشت. منتها با وجود آثار ارزشمندی که از خود به جای گذاشته نام او به عنوان یکی از بهترین مترجم های ایران در میان مخاطبان همواره زنده است. او علاوه‌بر ترجمه‌ها، اثری تألیفی به‌نام «خاطرات یک مترجم» دارد که خاطرات و روزمره‌های او را از کودکی تا سال‌ها ۱۳۵۷ بازگو می‌کند.
کتاب دن کیشوت
اصل امانت‌داری و بی‌نقص‌بودن ترجمه از جمله ویژگی‌هایی است که از هر ترجمه‌ای انتظار می‌رود. این دو ویژگی از بارزترین مشخصه‌های آثار ترجمه‌شده محمد قاضی هستند که در دن کیشوت، بهترین اثر ترجمه شده او هم رعایت شده است. از دیگر ارزش‌های کار محمد قاضی درمورد این اثر ارائه اولین ترجمه به زبان فارسی از آن است که مخاطب ایرانی را با یکی از معروف‌ترین و پروفروش‌ترین کتاب‌های دنیا آشنا کرده است.
۶. ایرج پزشکزاد
ایرج پزشکزاد را با کتاب معروفش دایی‌جان ناپلئون می‌شناسیم، او از جمله نویسنده‌های ایرانی است که دستی هم در ترجمه دارد. او متولد سال ۱۳۰۶ در تهران است. در جوانی برای تحصیل در رشته حقوق به فرانسه رفت و تسلط او در زبان فرانسه به‌واسطه سفر تحصیلی اوست.
به همان اندازه که طنزهای او شما را به خنده می‌اندازند، ترجمه‌های شیوا و روان ایشان شما را به وجد می‌آورند. او پس از تحصیل در فرانسه هم در وزارت امور خارجه و هم به‌عنوان قاضی دادگستری مشغول به کار بود. در سال ۱۳۵۷ به فرانسه بازگشت و به کار نوشتن به‌عنوان روزنامه‌نگار، نویسنده و مترجم مشغول شد.
کتاب دزیره
دزیره داستان دل‌نشینی از معشوقه سابق ناپلئون بناپارت و ملکه سوئد است که به‌صورت خودزندگی‌نامه نوشته است. ترجمه ایرج پزشکزاد از بهترین نمونه‌های ترجمه‌شده آن به زبان فارسی است. زبان کتاب به‌قدری روان و ساده است که جذابیت این رمان تاریخی را چندچندان کرده است.
۷. پیمان خاکسار
پیمان خاکسار مترجم جوان و موفقی است که کتاب‌های معروفی چون جزء از کل و ریگ روان از نوشته‌های استیو تولتز، اتحادیه ابلهان نوشته جان کندی تول را ترجمه و به مخاطب ایرانی معرفی کرده است. خاکسار متولد سال ۱۳۵۴ در تهران است. تحصیلات دانشگاهی او در رشته سینماست و به‌عنوان تدوینگر در این حوزه فعالیت می‌کند.
او کارش در ترجمه را با شعر‌های چارلز بوکوفسکی آغاز کرد. او از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه می‌کند. ترجمه‌های روان و بی‌نقص پیمان خاکسار او را در فهرست بهترین مترجم‌های جوان در سال‌های اخیر قرار می‌دهد.
کتاب جزء از کل
استیو تولتز با اولین رمان خود جزء از کل نامزد جایزه من‌بوکر شد که خود موفقیت چشمگیری به حساب می‌آید. طنز تلخی در کتاب است که با تفکرات فلسفی نویسنده ترکیب شده است. پیمان خاکسار با ترجمه بی‌نقصی که این کتاب ارائه کرده به‌خوبی حس‌وحال کتاب را به مخاطب ایرانی منتقل می‌کند. اگرچه جزء از کل اولین اثر ترجمه‌شده پیمان خاکسار نیست، می‌توان گفت عمده شهرت او به‌خاطر ترجمه باکیفیتی است که از این کتاب ارائه کرده است.
۸. مژده دقیقی
از میان بهترین مترجم های ایران در بین زنان موفق و فعال می‌توان مژده دقیقی را نام برد. آرتور کانن دویل، آلیس مونرو، جومپا لاهیری و کازوئو ایشی گورو از جمله نویسندههاییاند که دقیقی آثارشان را به فارسی برگردانده است. او از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه می‌کند. دقیقی متولد سال ۱۳۳۵ در تهران و فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی از دانشگاه شهید بهشتی است. او علاوه‌بر ترجمه، در حوزه مطبوعات هم فعالیت داشته است.
کتاب ماجراهای شرلوک هولمز
مژده دقیقی کتاب‌های زیادی در سبک‌های مختلف ادبی و از نویسنده‌های متفاوتی ترجمه کرده است. می‌توان گفت به‌خوبی از پس آنها برآمده است. معروف‌ترین مجموعه‌ای که او ترجمه کرده مربوط به ماجراهای شرلوک هولمز در ۵ جلد در حوزه ادبیات کارآگاهی است. او به‌خوبی توانسته فضای کارآگاهی کتاب را به فارسی برای مخاطب برگردان کند.
۹. امیرمهدی حقیقت
امیرمهدی حقیقت از جمله مترجم‌های موفق ایرانی است که علاوه بر رمان‌ها و کتاب‌های بزرگ‌سالان در حوزه ترجمه کتاب‌های کودک و نوجوان هم فعال است. حقیقت متولد سال ۱۳۵۳ در تهران است. او از سال ۸۰ با ترجمه کتاب مترجم دردها نوشته جومپا لاهیری و یکی از بهترین آثار نوشته‌شده توسط نویسندگان زن، کار خود در حوزه ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی را آغاز کرد.
جومپا لاهیری، هاروکی موراکامی، آرتور کانن دویل، ترومن کاپوتی و ایتالو کالوینو نویسندههاییاند که آثارشان را این مترجم به فارسی برگردانده است. او همچنین تعدادی داستان کوتاه از نویسنده‌های مختلف در سراسر دنیا را به انتخاب خود در چند مجموعه با عنوان‌های «خوبی خدا» و «خریدن لنین» منتشر کرده است.
کتاب خاک غریب
خاک غریب با کتابی درباره مهاجرت، پس از دریافت اجازه رسمی نویسنده آن، جومپا لاهیری توسط نشر ماهی و با ترجمه امیرمهدی حقیقت منتشر شده است. با توجه به آثاری که حقیقت ترجمه کرده است، می‌توان به علاقه او به ادبیات داستانی پی برد. جومپا لاهیری نویسنده‌ای است که بیشتر آثارش را این مترجم به فارسی برگردانده است و او توانسته به‌خوبی فضای فکری این نویسنده را درک و نوشته‌های او را به‌صورت روان ترجمه کند.
۱۰. سپیده حبیب
سپیده حبیب روان‌پزشک و مترجم ایرانی است که با ترجمه آثار اروین د یالوم کار خود را آغاز کرد. ترجمه آثار این نویسنده که برای او مربوط به رشته تحصیلی‌اش هم می‌شد، نوعی ترجمه تخصصی به حساب می‌آید. او با ترجمه روانی که از آثار یالوم ارائه کرده لذت مطالعه این آثار را برای مخاطب فارسی چند برابر کرده است.
از دیگر ترجمه‌های موفق سپیده حبیب کتاب شدن، خودزندگی‌نامه میشل اوباما است که به شیوایی ترجمه شده است تا حدی مخاطب خود را در مقابل نویسنده و در میان گفت‌‌وگویی صمیمانه احساس می‌کند تا در حال خواندن یک متن.
کتاب وقتی نیچه گریست
تسلط سپیده حبیب به حوزه روان‌شناسی از جمله توانایی‌های اوست که در ترجمه کتاب‌های اروین د یالوم به کمک او آمده است. کتاب نیچه گریست در سال ۱۳۸۵ برای بار دوم ترجمه شد، این بار با ترجمه سپیده حبیب. کتاب به‌صورت هم‌زمان بخش داستانی و روان‌شناسی را پیش می‌برد و ترجمه روان و دل‌نشین سپیده حبیبت مخاطب را همراه این داستان زیبا می‌کند، بدون اینکه در بخش‌های تخصصی آن احساس خستگی کند.
شما بگویید
این فهرست معرفی تعدادی از بهترین‌های ترجمه در کشور بود. بی‌شک جای بسیاری از مترجم‌ها در آن خالی است. تجربه شما از خواندن آثار ترجمه چگونه است؟ آیا تاکنون کتابی را به‌خاطر مترجم آن خوانده‌اید؟ بهترین کتاب ترجمه‌شده‌ای که تاکنون خوانده‌اید چیست؟
سلام ،واقعا جای اسم ذبیح الله منصوری خالیه ، کم لطفی کردین.
محمود حدادی
علی اصغر حداد
علی اصغر بهرامی
ب آذین
فرهاد غبرایی
جعفر مدرس صادقی
و چندتایی دیگه که حتمن هستن
آقای رضا علیزاده ( مترجم کتاب های تالکین ) و آقای مهرداد بازیاری ( مترجم کتاب های یوستین گوردر ) هم جزو بهترین ها هستند . همچنین دوست داشتم نام اقای آتش بر آب ، آقای صالح حسینی و خانم مهری آهی رو هم ذکر می کردید .
حمیدرضا عزیز خوشحالیم که با ما همراهی
ممنون که مترجم های خوب و تاثیرگذاری رو به لیست مترجم‌های معرفی شده اضافه کردی.