فواید زایمان طبیعی در طول تاریخ ثابت شده است و این روش هنوز اصلی‌ترین روش زایمان به شمار می‌رود. اگر برای شما و فرزندتان خطری ندارد، مؤسسه علمی زنان و زایمان آمریکا و تقریبا همه مادران باتجربه به شما پیشنهاد می‌کنند فرزند خود را طبیعی به دنیا بیاورید. تحقیقات زیادی وجود دارند که نشان میدهند زایمان طبیعی برای بچه و مادر مفید است. در ادامه، شما را با ۹ مورد از فواید زایمان طبیعی، خطرات سزارین و بهترین روش برای انتخاب بین این دو آشنا می‌کنیم.
۹ مورد از فواید زایمان طبیعی
دلایل زیر شما را قانع می‌کنند که فرزندتان را به‌صورت طبیعی، یعنی بدون دخالت پزشکی، به دنیا بیاورید:
۱. نوزادتان باکتریهای مفید دریافت خواهد کرد
هنگامی که نوزادتان از کانال زایمان عبور میکند، باکتری‌هایی جذب میکند که روی سلامتش تأثیرگذارند و سیستم ایمنی او را تقویت می‌کنند. با اینکه شکل‌‌گیری میکروارگانسیم‌ها در بدن نوزاد از رحم شروع میشود، زایمان طبیعی نیز بخش مهمی از این فرایند است.
بعضی تحقیقات نشان میدهند کودکانی که با سزارین به دنیا می‌آیند و این باکتریهای ضروری را از دست میدهند، بیشتر در معرض مشکلات سلامتی مانند آسم، حساسیت غذایی، تب یونجه و چاقی مفرط هستند. محققان دانشکده پزشکی شهر نیویورک توانسته‌اند با قراردادن نوزادان در معرض باکتریهای کانال زایمان مادر خود، این میکروارگانیسم را در بدن او بازسازی کنند. منتها هنوز آثار بلندمدت این آزمایش دیده نشده است.
۲. مایعات درون ریه فرزندتان به بیرون فشرده میشود
زمانی که جنین درون رحم مادر است، ریه‌های او پر از مایعات‌اند. تغییرات هورمونی که در هنگام زایمان رخ میدهد شروع به پاکسازی مایع از ریه‌های نوزاد میکند و باقیمانده آن نیز در حین عبور از کانال زایمان خارج می‌شوند. مایعات باقیمانده نیز پس از تولد با سرفه دفع یا جذب بدن جنین می‌شوند.
هنگامی که مایعات در ریه‌های نوزاد باقی می‌مانند یا خیلی آهسته خارج می‌شوند، ممکن است مشکلات تنفسی رخ بدهد و شاید حتی نوزاد به اکسیژن نیاز پیدا کند. این وضعیت به‌عنوان تاکی‌پنه گذرای نوزادان (TTN) شناخته میشود. کودکانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند بیشتر در خطر این عارضه قرار دارند.
۳. مدت بستری‌‌شدنتان کوتاه‌تر خواهد بود و سریعتر بهبود می‌یابید
پس از زایمان طبیعی، باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بیمارستان بمانید. این زمان در سزارین ۲ تا ۴ روز خواهد بود. یکی از فواید زایمان طبیعی این است که میتوانید پس از چند روز به فعالیت‌های عادی خود برگردید؛ البته باید تا ۶ هفته از انجام کارهای سخت و سنگین اجتناب کنید.
سزارین جراحیِ شکمی بزرگی است و بازیابی سلامت پس از آن طولانی‌تر و سخت‌تر خواهد بود. شما باید تا ۶ هفته از فعالیت‌هایی مانند بلندکردن اجسام سنگین و رانندگی خودداری کنید. بهبود زخم جراحی شما ممکن است تا ۱۰ هفته نیز طول بکشد.
۴. از خطرات یک جراحی بزرگ در امان می‌مانید
همه جراحی‌های بزرگ خطراتی به همراه دارند. این خطرات ممکن است شامل واکنش بد به بیهوشی، عفونت، خون‌ریزی داخلی و لخته‌شدن خون باشد. همچنین، سزارین خطرات دیگری مانند التهاب رحم، آسیب روده یا مثانه بر اثر جراحی و آمبولی مایع آمنیوتیک (واردشدن مایع آمنیوتیک به جریان خون مادر) به همراه دارد.
۵. احتمال شیردهی سریع در شما افزایش می‌یابد
بنا به گفته سازمان جهانی بهداشت، در صورتی که نوزاد در ۱ ساعت اول پس از تولد شیر مادر را دریافت کند، احتمال تغذیه از شیر مادر در ماه‌های اول تا چهارم بالاتر می‌رود. همچنین، این امر می‌تواند به‌طور کلی، مدت‌‌زمان تغذیه نوزاد از شیر مادر را افزایش دهد.
فواید تغذیه از شیر مادر به‌خصوص اولین شیر (آغوز)، باعث شده سازمان جهانی بهداشت به مادران توصیه کند شیر دادن به نوزاد را بهسرعت پس از تولد آغاز کنند. مروری بر ۵۳ پژوهش بین‌‌المللی، که در سال ۲۰۱۲ انجام شده است، نشان میدهد میزان شیردهی زودهنگام پس از سزارین کمتر از زایمان طبیعی است.
۶. احتمال ابتلا به بیماریهای خطرناک در حاملگی‌های بعدی کاهش می‌یابد
بررسی جامع ۸۰ مورد از مادران نشان میدهد زنانی که با سزارین فرزندشان را به دنیا می‌آورند، در بارداری‌های آینده خود با عارضه‌های شدیدی مواجه می‌شوند. این خطرات شامل سقط جنین، بروز مشکل در جفت و پارگی دیواره رحم می‌شوند.
۷. با زایمان طبیعی، احتمال ابتلای فرزند به آسم و چاقی کاهش می‌یابد
بررسی‌ها نشان داده در صورت به‌دنیاآمدن نوزاد با سزارین، احتمال ابتلا به آسم ۲۱ درصد و احتمال ابتلا به چاقی در کودکی تا ۵۹ درصد افزایش می‌یابد.
۸. در بارداری بعدی مشکلات کمتری خواهید داشت
بر اساس تحقیقات انجام‌شده، زنانی که نوزادشان را به‌کمک سزارین به دنیا آورده بودند در آینده دشواری بیشتری برای بارداری مجدد داشتند. طبق آمار این افراد در بچه‌دارشدن ۴۳ درصد و افرادی که زایمان طبیعی داشتند ۳۲ درصد به مشکل برمی‌خوردند.
۹. هورمون‌های ضددرد در بدنتان آزاد خواهد شد
هر هورمونی که در بدن ترشح میشود نقش مهمی در سلامت مادر و نوزاد دارد. دو مورد از هورمون‌های مسکنی که در طول زایمان ترشح می‌شوند اکسی‌توسین و اندورفین هستند. این هورمون‌ها موجب می‌شوند مادر پس از زایمان پرانرژی و خوش‌حال باشد. به همین دلیل، می‌توانند از افسردگی پس از زایمان نیز پیشگیری کنند.
آیا زایمان طبیعی پس از سزارین ممکن است؟
اگر در گذشته سزارین انجام داده‌اید، هنوز هم گزینه زایمان طبیعی را در پیش روی خود دارید. با اینکه در گذشته تکرار سزارین پیشنهاد می‌شد، تحقیقات جدید نشان میدهد زایمان طبیعی پس از سزارین می‌تواند اضافه وزن بارداری و احتمال بروز مشکلات در حاملگی‌های بعدی را کاهش دهد.
از فواید زایمان طبیعی پس از سزارین می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- کاهش احتمال بروز عفونت؛
- پیشگیری از جراحت‌های روده و مثانه؛
- اجتناب از دوره نقاهت طولانی پس از جراحی؛
- کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای مربوط به جفت؛
- کاهش احتمال بروز خون‌ریزی داخلی پس از زایمان؛
علاوه بر این موارد، صبرکردن برای شروع روند طبیعی وضع حمل نیز فواید خود را دارد. حتی اگر قرار است سزارین انجام دهید، بهتر است صبر کنید زایمان خودبه‌خود شروع شود. با این کار، هورمون‌های ضروری برای تولد نوزاد ترشح می‌شوند و میتوانید مطمئن باشید فرزندتان آماده به‌دنیاآمدن است.
معایب زایمان طبیعی
لازم به ذکر است زایمان طبیعی نیز ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد و در صورت لزوم سزارین گاهی مفید است. با اینکه زایمان طبیعی از لحاظ آماری خطر کمتری دارد، در موارد خاصی مانند دیسترس یا اضطراب جنینی (Fetal Distress)، جفت سر راهی (Placenta Previa) یا دیستوشی شانه نوزاد، سزارین امنتر خواهد بود.
از خطرات زایمان طبیعی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- آسیب به عضلات کف لگن؛
- پارگی یا جراحت پرینه؛
- بی‌اختیاری ادرار؛
- افتادگی لگن.
همچنین، باید بدانید زایمان طبیعی پس از سزارین نیز ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. بعضی زخم‌های رحم احتمال بیشتری برای پارگی دارند. افرادی که برش عمودی در رحم خود دارند، بیشتر در معرض خطر پارگی رحم قرار خواهند داشت.
در چه صورت سزارین برای شما توصیه میشود؟
فواید زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد بیشتر است. منتها در موارد زیر پزشکتان توصیه میکند از روش سزارین استفاده کنید:
- بارداری دوقلو یا سه‌قلو؛
- بیش‌ازحد بزرگ‌بودن جنین؛
- انجام سزارین‌های پیشین؛
- دیسترس یا اضطراب جنینی؛
- قرارگرفتن جفت بر سر راه جنین؛
- توقف (ادامه پیدانکردن) وضع حمل؛
- موقعیت نامناسب جنین (قرارنداشتن سر جنین به‌سمت دهانه رحم)؛
- ابتلا به عفونت یا بیماریهای مقاربتی که ممکن است در صورت زایمان طبیعی به جنین منتقل شوند (مانند ایدز).
خطرات زایمان به‌‌روش سزارین
در مواردی، سزارین ممکن است زندگی مادر یا بچه را نجات دهد؛ اما هر جراحی‌ای خطراتی دارد.
۱. خطرات سزارین برای مادر
- درد در محل برش جراحی؛
- ضعیف‌شدن عضلات شکم؛
- خطر خون‌ریزی یا لخته‌شدن خون؛
- دوره نقاهت طولانی‌تر (تا حتی ۲ ماه)؛
- احتمال بالای مرگ مادر بهدلیل پارگی دیواره رحم؛
- افزایش احتمال نیاز به سزارین در زایمان‌های آینده؛
- احتمال بیشتر مشکلات مربوط به جفت و پارگی دیواره رحم در بارداری‌های آینده؛
- آمار ۵ برابری بیماری یا مرگ بهدلیل خون‌ریزی، عفونت، ترومبوآمبولی (انسداد عروق خونی بهدلیل تشکیل لخته) و آمبولی مایع آمنیوتیک.
۲. خطرات سزارین برای نوزاد
- ضعف در دستگاه ایمنی؛
- خطر مرده به‌دنیاآمدن جنین؛
- افزایش احتمال بستری‌شدن؛
- افزایش احتمال ابتلا به آسم، حساسیت پوستی، بیماری سلیاک (حساسیت به گلوتن)؛
- احتمال ابتلا به بیماریهای ریوی بهدلیل نارس به‌دنیاآمدن یا سزارین بدون شروع علائم زایمان.
سؤالات رایج درباره فواید زایمان طبیعی
در ادامه، برخی سؤالات رایج شما را درباره زایمان پاسخ می‌دهیم:
– بهترین راه برای بهدنیاآوردن فرزند چیست؟
اینطور نیست که فقط یک راه درست برای بهدنیاآوردن نوزاد وجود داشته باشد؛ منتها از لحاظ آماری، زایمان طبیعی فواید بیشتر و نتایج بهتری دارد. با این حال، برای درنظرگرفتن تمام جوانب سلامتی خود و فرزندتان، بهترین کار مشورت با پزشکتان است.
– آیا زایمان طبیعی ممکن است خطرناک باشد؟
قطعا فواید زایمان طبیعی از خطرات آن بیشتر است. منتها مهم است از خطرات احتمالی آن نیز باخبر باشید. زایمان طبیعی بار فیزیکی بیشتری برای مادر به همراه خواهد داشت و حتی ممکن است باعث ایجاد پارگی در واژن یا جراحت‌های داخلی شود. این خطر وجود دارد که مادر تا آخر عمر اختیار دفع و ادرار خود را از دست بدهد. ممکن است زیر شکم شما تا چند روز درد داشته باشد. همچنین، احتمال ایجاد ضعف در ماهیچه‌های زیر شکم نیز وجود دارد.
– بهبودی از زایمان طبیعی آسانتر است یا سزارین؟
انجام زایمان طبیعی و کنارآمدن با سختیهای آن پاداش خود را دارد. تحقیقات نشان میدهند مادرانی که سزارین کردهاند دوره نقاهت طولانیتری داشتهاند. زایمان سزارین جراحی سنگینی است که برای خوبشدن به زمان زیادی نیاز دارد. زمان بهبود پس از زایمان طبیعی حدود نصف زمان لازم برای بهبودی از سزارین است.
– نوع زایمان چه تأثیری بر شیردهی دارد؟
شیردادن به نوزاد بعد از سزارین ممکن است برای مادر چالشبرانگیز باشد. مادر نمیتواند بهراحتی در حالت شیردهی قرار بگیرد. از طرف دیگر، زایمان طبیعی بهدلیل بهبودی سریعتر به شما اجازه میدهد بهسرعت شروع به شیردادن به بچه کنید.
– آیا سزارین نیز فوایدی دارد؟
سزارین از لحاظ انتقال بیماریهای مربوط به مادر و نوزاد بسیار امنتر از زایمان طبیعی است و باعث کاهش ابتلا به این بیماریها و مرگومیر ناشی از آن میشود. همچنین، در صورت انتخاب سزارین، میتوانید تاریخ آن را انتخاب کنید و برای آن آماده باشید. لازم به ذکر است سزارین هیچیک از عوارض زایمان طبیعی، مانند ازدستدادن کنترل ادرار را ندارد.
سخن پایانی
فواید زایمان طبیعی باعث‌شده هنوز هم انتخاب اول پزشکان و مادران باتجربه باشد. با انتخاب زایمان طبیعی، سریعتر به سلامت می‌رسید و زندگی بهتری برای کودک خود رقم خواهید زد. با این حال، گاهی عدم دخالت پزشکی ممکن است جان مادر و بچه را در خطر قرار دهد و سزارین بهترین راه‌حل موجود است. به همین دلیل، ضروری است پیش از بهدنیاآوردن فرزندتان، با پزشکتان صحبت کنید و تمامی جوانب را در نظر بگیرید.
