بعضی بیماری‌ها از طریق بوسیدن، در واقع از طریق بزاق دهان، منتقل می‌شوند. بعضی بیماری‌های مقاربتی نیز می‌توانند از طریق بوسیدن انتقال یابند. دانستن این مسئله کمک می‌کند که هنگام مواجهه با افراد مبتلا به بیماری‌های مقاربتی، دقت بیشتری داشته باشید و از انتقال این بیماری‌ها به خود و دیگران پیشگیری کنید. برای آشنایی با بیماری‌هایی که از طریق بوسیدن منتقل می‌شوند و علائم آنها با ما همراه باشید.
نحوه انتقال بیماری‌های عفونی از طریق بزاق دهان
بیماری‌های عفونی به روش‌های مختلفی منتقل شوند. انتقال دهانی بیماری یعنی انتقال میکروب‌ها از طریق بزاق یا به‌اشتراک‌گذاشتن غذا و نوشیدنی. هنگامی که فرد اتفاقی میکروبی را می‌خورد، مثلا از طریق بوسیدن، عمل بلع باعث می‌شود زبان آلوده به میکروب به انتهای گلو برخورد کند و میکروب وارد بدن می‌شود.
عفونت‌های میکروبی که از طریق بزاق دهان منتقل می‌شوند می‌توانند به سطح درونی دهان، زبان یا دندان‌ها بچسبند، مثل باکتری استرپتوکوک که عفونت‌های گوناگونی مانند بیماری لثه و گلودرد ایجاد می‌کند.
مجاری تنفسی (بینی، دهان و گلو) به هم متصل هستند و بافت مشابهی دارند. میکروب‌هایی که در بزاق پیدا می‌شوند معمولا در سایر بخش‌های مجاری تنفسی از جمله بینی و گلو نیز وجود دارند. به همین دلیل حتی سرماخوردگی و آنفولانزا نیز از طریق بزاق منتقل می‌شوند.
در ادامه، بیماری‌های شایعی را معرفی می‌کنیم که از طریق بوسیدن منتقل می‌شوند.
۱. تبخال
تبخال یا ویروس هرپیز سیمپلکس (HSV) ۲ نوع دارد:
نوع اول. HSV-1
این نوع که تبخال دهانی هم نامیده می‌شود به‌راحتی از طریق بوسیدن منتقل می‌شود. همچنین این نوع از ویروس شیوع بیشتری دارد و ۶۷درصد افراد زیر ۵۰ سال این ویروس را در بدنشان دارند. واضح‌ترین علامت این بیماری تاول‌های کوچک سفید یا قرمز در دهان یا روی اندام‌های جنسی است. این تاول‌ها ممکن است ترشح یا خونریزی داشته باشند. لمس یا بوسیدن تبخال فعال می‌تواند منجر به انتقال ویروس شود. همچنین این ویروس می‌تواند بدون بروز هیچ علامتی منتقل شود.
HSV-1 می‌تواند از طریق بزاق یا با قاشق و چنگال آلوده به ویروس منتقل شود، البته این مسئله معمولا نادر است. همچنین این ویروس می‌تواند بر اندام‌های جنسی تأثیر بگذارد و از طریق رابطه جنسی نیز منتقل شود.
نوع دوم. HSV-2
این نوع از ویروس را تبخال تناسلی می‌نامند و بیشتر از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. البته انتقال آن از طریق دهان هم ممکن است. علائم HSV-2 با علائم HSV-1 یکسان است. هیچ یک از این ۲ نوع ویروس کامل درمان نمی‌شوند. البته علائم این بیماری‌ها معمولا بروز نمی‌کنند و فقط در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شوند. در افراد مبتلا به عفونت فعال، پزشک ممکن است داروهایی ضدویروس تجویز کند.
۲. سیتومگالوویروس
سیتومگالوویروس یا CMV نوعی عفونت ویروسی است که از طریق تماس با بزاق آلوده به ویروس فرد را مبتلا می‌کند. این ویروس با این مایعات نیز انتقال می‌یابد:
- ادرار؛
- خون؛
- مایع منی؛
- شیر مادر.
این بیماری معمولا بیماری مقاربتی در نظر گرفته می‌شود، زیرا شایع‌ترین روش انتقال آن از طریق رابطه جنسی است. بعضی علائم آن عبارت‌اند از:
- خستگی مفرط؛
- گلودرد؛
- تب؛
- بدن‌درد.
سیتومگالوویروس درمان‌شدنی نیست، اما ممکن است فرد مبتلا هیچ‌وقت دچار علائمی نشود. علائم این ویروس هم مانند تبخال در صورتی بروز می‌کنند که سیستم ایمنی دچار ضعف باشد. درمان این بیماری نیز مانند ویروس تبخال است.
۳. سیفلیس
سیفلیس (Syphilis) نوعی عفونت باکتریایی است که معمولا از طریق بوسیدن منتقل نمی‌شود. این بیماری بیشتر از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، اما می‌تواند زخم‌هایی در دهان ایجاد کند و باعث انتقال باکتری به افراد دیگر شود. در صورت تماس زبانی، خطر انتقال این باکتری افزایش می‌یابد.
اگر سیفلیس درمان نشود، ممکن است شدید یا حتی کشنده باشد. علائم شدید آن عبارت‌اند از:
- تب؛
- سردرد؛
- گلودرد؛
- التهاب گره‌های لنفی؛
- ریزش مو؛
- بدن‌درد؛
- احساس خستگی؛
- ضایعه‌ها، جوش‌ها و زگیل‌های غیرعادی؛
- ازدست‌دادن بینایی؛
- بیماری قلبی؛
- بیماری‌های روانی مثل سیفلیس روانی؛
- آسیب مغزی؛
- ازدست‌دادن حافظه.
درمان اولیه سیفلیس شامل آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین است که معمولا علیه این باکتری عملکرد خوبی دارد. فرد مبتلا به این بیماری به مراقبت پزشکی و درمان فوری نیاز دارد تا از عواقب طولانی‌مدت آن پیشگیری شود.
۴. مونونوکلئوز
عفونت مونونوکلئوز (mononucleosis) یا مونو معمولا بیماری بوسیدن نامیده می‌شود، زیرا ویروس اپستین بار که عامل این بیماری است از طریق بزاق منتقل می‌شود. البته این بیماری علاوه بر بوسیدن، با استفاده از لیوان یا قاشق و چنگال فرد آلوده به مونو نیز منتقل می‌شود.
این بیماری بیشتر در نوجوانان و جوانان بروز می‌کند و ممکن است منجر به عارضه‌هایی مانند التهاب طحال شود. علائمش عبارت‌اند از:
- خستگی مفرط؛
- گلودرد (که با آنتی‌بیوتیک بهتر نمی‌شود)؛
- تب؛
- التهاب غدد لنفی گردن و زیر بغل؛
- التهاب لوزه‌ها؛
- سردرد؛
- تحریک پوستی؛
- طحال نرم و ملتهب.
دوره نهفتگی بیماری مونو معمولا ۶ هفته است و علائم خود را ۶ هفته پس از آلودگی به ویروس بروز می‌دهد.
بیماری‌هایی که از طریق بوسیدن منتقل نمی‌شوند
- کلامیدیا (Chlamydia): این بیماری مقاربتی تنها از طریق رابطه جنسی ناایمن منتقل می‌شود.
- سوزاک (Gonorrhea): نوعی بیماری مقاربتی باکتریایی است که فقط از طریق فعالیت جنسی منتقل می‌شود نه از طریق بزاق و بوسیدن.
- هپاتیت B: از طریق تماس مایعات بدنی آلوده به ویروس مثلا تماس مستقیم با خون یا زخم باز ایجاد می‌شود. به همین دلیل ممکن است با استفاده مشترک از مسواک هم انتقال یابد، اما انتقال آن با بوسیدن، سرفه، عطسه یا استفاده مشترک از قاشق و چنگال ممکن نیست.
- هپاتیت C: انتقال این بیماری تنها با تماس با خون ممکن است و معمولا به‌دلیل استفاده از سرنگ مشترک منتقل می‌شود.
- بیماری التهاب لگن (PID): این عفونت باکتریایی تنها از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این باکتری می‌تواند در واژن بیماری التهابی لگن ایجاد کند، اما از دهان منتقل نمی‌شود.
- تریکومونیاز (Trichomoniasis): این بیماری مقاربتی باکتریایی تنها از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده منتقل می‌شود و بوسیدن در انتقال آن نقشی ندارد.
- ایدز یا ویروس HIV: این عفونت ویروسی نمی‌تواند از طریق بزاق و بوسیدن منتقل شود. ارتباط با این مایعات آلوده می‌تواند مسبب ابتلا به ایدز شود: مایع منی، خون، مایعات واژنی، ترشحات مقعدی، شیر مادر.
چگونه می‌توانید با شریک جنسی خود درباره بیماری‌های مقاربتی صحبت کنید؟
بیماری‌های مقاربتی موضوعی حساس برای مکالمه هستند. این نکات کمک می‌کنند مکالمه‌ای بالغانه و مفید با شریک جنسی خود داشته باشید:
- درباره توقعات خود صریح باشید: اگر می‌خواهید شریک جنسی جدید یا حتی قدیمی شما از روش‌های پیشگیری استفاده کند، با قاطعیت این مسئله را مطرح کنید. شما درباره بدن خود حق انتخاب دارید و شریک جنسی‌تان نمی‌تواند شما را کاری وادار کند.
- رک، صادق و شفاف باشید: اگر نمی‌خواهید بدون انجام آزمایش یا استفاده از روش‌های پیشگیری و محافظتی رابطه جنسی داشته باشید، این مسئله را صریح بیان کنید و پیش از رابطه جنسی، حد و مرزهای خود را تعیین کند. همچنین مهم است در صورت ابتلا به بیماری مقاربتی، پیش از رابطه جنسی این مسئله را به شریک جنسی خود اطلاع دهید.
- از روش‌های محافظتی استفاده کنید: کاندوم، سدهای دندانی و روش‌های محافظتی دیگر نه‌تنها شانس بالایی برای پیشگیری از بارداری دارند، بلکه از شما در برابر بیشتر بیماری‌های مقاربتی محافظت می‌کنند.
- منطقی باشید: در صورت ابتلا به بیماری مقاربتی، نباید از شریک جنسی یا حتی خودتان عصبانی باشید. همه این بیماری‌ها فقط از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شوند، پس نباید فکر کنید که شریکتان رازی را از شما پنهان کرده است. بعضی بیماری‌های مقاربتی نیز تا چند سال تشخیص داده نمی‌شوند، چون علامتی ندارند.
سخن پایانی
بیشتر بیماری‌های مقاربتی از طریق بوسیدن منتقل نمی‌شوند، اما بعضی از آنها این قابلیت را دارند و مهم است پیش از تماس با بزاق فرد دیگر، مراقبت‌های لازم را انجام دهید. باید پیش از انجام هر فعالیتی با شریک جنسی خود، با او صحبت کنید و اگر لازم می‌دانید، از او بخواهید که آزمایش بیماری‌های مقاربتی را انجام بدهد.
