معرفی ۱۰ عنوان از بهترین کتاب های حوزه زنان

زنان نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و با به‌دوش‌کشیدن مسئولیت مادری، نقش تعیین‌کننده‌ای در جامعه دارند. جامعه، فرهنگ و سنت در همه‌جای جهان به‌شکل‌های مختلف موانعی برای بروز هویت واقعی زنان ایجاد می‌کنند. اگرچه این وضعیت در بسیاری از جوامع در حال تغییر و روبه‌بهبود است، جهان تا رسیدن به برابری جنسیتی و پاک‌شدن کامل از نگاه‌های جنسیت‌زده فاصله زیادی دارد. معرفی کتاب امروز مختص کتاب هایی درباره زنان است. اگر به مطالعه در حوزه زنان علاقه دارید، این مقاله را بخوانید که شامل فهرست متنوعی از چند کتاب زنان است که به‌طور ویژه درباره آنها و حوزه‌های مرتبط با آنهاست.

۱. سرگذشت ندیمه

مارگارت آتوود یکی از نویسندگان زن شاخص جهان و فعال در حوزه زنان است. «سرگذشت ندیمه» داستانی غیرواقعی و الهام‌گرفته از وضعیت نابرابر زنان در جامعه است. داستان در زمان رخ‌دادن یک انقلاب روایت می‌شود و از نابرابری جنسیتی و آثار مخرب نگاه‌های جنسیت‌زده و مردسالار به زنان می‌گوید. فضاسازی و شخصیت‌پردازی تأثیرگذار این کتاب از نقاط قوت آن است. بر اساس این داستان، سریالی به‌کارگردانی «بروس میلر» و بازی «الیزابت موس» هم ساخته‌ شده است. این سریال جوایز زیادی را از آن خود کرد، از جمله جایزه گلدن‌گلوب بهترین سریال سال و جایزه بهترین بازیگر زن.

سعی می‌کنم زیاد فکر نکنم. حالا دیگر فکرکردن هم باید مثل چیزهای دیگر سهمیه‌بندی شود. خیلی از مسائل ارزش فکرکردن ندارند. فکرکردن فرصت‌های آدم را از بین می‌برد.

۲. جنس دوم

«جنس دوم» از پرسروصداترین کتاب‌های جامعه‌شناسی زنان است. سیمون دوبووار در این کتاب نگاهی دارد به نقش زنان در جامعه و قوانینی که مردان برای آنها تعیین کرده‌اند. او نابرابری‌های موجود در جامعه، قضاوت‌ها، نقش‌ها و موقعیت‌های تحمیلی فرهنگ و سنت‌ را ناعادلانه و نپذیرفتنی می‌داند. او مستقیم و بی‌تعارف پرده از واقعیت‌هایی برمی‌دارد که هویت و استقلال زنان را نشانه گرفته‌اند. این کتاب آگاهی‌بخش بی‌شک از تأثیرگذارترین کتاب‌ها درباره حقوق زنان است.

مونتنی، خودسرانه‌بودن و غیرعادلانه‌بودن سرنوشت تعیین‌شده برای زن را خیلی خوب درک کرده است: «زن‌ها وقتی قواعدی را که وارد دنیا شده است رد می‌کنند، ابدا تقصیر ندارند، زیرا مردها بدون حضور زنان این قوانین را وضع کرده‌اند. طبعا میان آنها و ما، توطئه و ستیز وجود دارد.»

۳. رازوری زنانه

بتی فریدان معتقد است که تفاوت زیادی میان واقعیت وجودی زنان و آنچه تصور و تفکر تحمیلی جامعه است وجود دارد. او این تفاوت را رازوری می‌نامد و در این کتاب از تأثیر باورهای بازدارنده سنت‌، فرهنگ و جامعه بر هویت زنان می‌گوید. این کتاب اولین بار در سال ۱۹۶۳ منتشر شد، بنابراین یکی از اولین و بحث‌برانگیزترین کتاب‌ها در حوزه جامعه‌شناسی زنان است.

اگر به تربیت میلیون‌ها مادر جوانی ادامه بدهیم که بدون هیچ هویت فردی و هیچ تعریفی از توانمندی‌های شخصی‌شان، تنها محصور در چارچوب‌های خانه هستند و به این دلیل درکی از بنیاد ارزش‌های فردی نداشته و قادر نیستند این مهم را به فرزندانشان نیز انتقال دهند، به‌سادگی در دام از‌ دست‌ دادن فضای انسانی افتاده‌ایم.

۴. زنانی که از ریشه می‌رویند

شارون بلکی در این کتاب ما را به دنیای افسانه‌ها و اسطوره‌ها می‌برد؛ او دنبال ریشه‌ها و اصلالت می‌گردد. نویسنده برای یافتن جایگاه واقعی زنان در جامعه و نشان‌دادن میزان تأثیرگذاری آنها به سراغ اسطوره‌ها می‌رود. او داستان‌هایی از دنیای قدیم روایت می‌کند و با مقایسه آن با دنیای مدرن می‌کوشد تصویری از هویت و جایگاه واقعی زنان در جامعه ارائه کند.

چه چیزی در عمق لجن‌زارها دفن شده است؟ در طول مسیر چه رازهایی را باید درمورد خودمان کشف کنیم؟ در بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله فرهنگ خودمان، ماه سمبل انرژی و خِرَد زنانه است: پیوسته در حال کامل‌شدن و هلال‌شدن. این تغییر حالت علاوه بر دوره عادت ماهانه و بارداری با مرگ و زندگی نیز در ارتباط است.

۵. زنانی که با گرگ‌ها می‌دوند

دکتر استس که از پیروان مکتب یونگ است، در این کتاب بر اساس کهن‌الگوی زن وحشی دنبال بازآفرینی و بازسازی روحیه بانشاط، پرشور و قدرتمند زنان است. او برای اثبات گفته‌هایش سراغ اسطوره‌ها، افسانه‌‌ها و سنت‌های قدیمی رفته است. روایت ساده و دلنشین این افسانه به‌همراه تحلیل روان‌کاوانه دکتر استس این اثر را به یکی از کتاب‌های محبوب و تأثیرگذار در حوزه زنان تبدیل کرده است.

ما در گذر ایام شاهد بوده‌ایم که طبیعت غریزی زنانه به تاراج رفته، واپس زده شده و از نو بنا گشته است. مدت‌های مدید این طبیعت نیز همانند حیات‌وحش و سرزمین‌های بکر مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. هزاران سال است که به هرجا نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که طبیعت غریزی زنانه به محروم‌ترین قلمرو روح واپس رانده شده است.

۶. ما همه باید فمنیست باشیم

کتاب ما همه باید فمنیست باشیم برگرفته از یکی از سخنرانی‌های نویسنده است. او در این اثر تعریف ساده و البته متفاوتی از فمنیست ارائه می‌کند که بیش از هرچیز تعریفی انسانی است و با نیت آگاهی همه افراد جامعه به نگاه‌های جنسیت‌زده و البته سیاست‌های جنسیتی جامعه نوشته شده است. او به‌زبانی ساده و با مثال‌های ملموس از تجربه‌های خود و نزدیکانش می‌گوید و بر این باور است که نگاه‌های جنسیت‌زده و نابرابری‌های جنسیتی تنها برای زنان آسیب‌رسان نیستند، بلکه مردها هم از این مسئله زیان می‌بینند. بنابراین مطالعه این کتاب هم برای زنان و هم برای مردان بسیار آگاهی‌بخش و مفید است.

مردم را این‌طور بار می‌آورند که زن‌ها به‌شکل ذاتی گناهکارند و باید از مردها زیاد انتظار نداشت و تنها تعداد معدود و انگشت‌شماری از مردان هستند که می‌توانند در شرایط خاص، خودشان را کنترل کنند و عنان رفتار خود را در دست داشته باشند. ما به دخترهایمان شرم و حیا را می‌آموزیم. پاهایت را بپوشان. خودت را جمع‌وجور کن. ما این احساس را که شما از بدو تولدتان زن و ذاتا گناهکار هستید را در آنها پرورش می‌دهیم.

۷. یک تجربه وسیع و شخصی

این کتاب گزیده‌ای از مقالات کتاب «فمنیست بد» نوشته همین نویسنده است. رکسان گی در این مقالات نگاهی به مسائل فرهنگی و اجتماعی زنان دارد. او درباره آنچه فرهنگ و جامعه به زنان تحمیل کرده بحث می‌کند و تأثیر آن بر شخصیتی را نقد و بررسی می‌کند که امروزه زنان در نقش‌های مختلف از خود بروز می‌دهند.

برخی از داستان‌ها را بارها و بارها بازمی‌گویم، چون تجربیات خاصی عمیقا تحت‌تأثیرم قرار داده‌اند. گاهی امیدوارم که با بازگو کردن دوباره و دوباره این داستان‌ها درکی بهتر از اینکه دنیا چگونه کار می‌کند پیدا کنم.

۸. بانوی تأثیرگذار

در سایه زندگی‌کردن، تجربه مشترک و ناخوشایند بیشتر زنان در همه‌جای دنیاست. نانسی سولومون در این کتاب سعی می‌کند زنان را تشویق کند از سایه بیرون بیایند و خواسته و واقعیت وجودی خود را به همه نشان دهند. او راهکارهایی برای تقویت اعتمادبه‌نفس و مقابله با چالش‌های مسیر موفقیت زنان ارائه می‌کند که می‌تواند راهنما و راهگشای آنها در ایفای نقششان در جامعه باشد

وقتی که زمان ما به سر می‌رسد، تعداد کمی از مردم به یادمان هستند که چه کارهایی انجام داده‌ایم. چیزی که در یاد دیگران می‌ماند، کیفیت احساسی است که در کنار ما داشتند و احساسشان وقتی که درباره‌ ما می‌اندیشند.

۹. جنس ضعیف

اوریانا فالاچی روزنامه‌نگار، نویسنده و فعال سیاسی ایتالیایی بود. او به‌واسطه شغل روزنامه‌نگاری به کشورهای زیادی سفر کرد و مصاحبه‌های مهمی با سران سیاسی کشورهای مختلف انجام داد. عمده شهرت او نیز به‌خاطر این مصاحبه‌هاست. کتاب جنس ضعیف که حاصل سفر و تجربه زندگی او در کشورهای مختلف است، گزارشی از وضعیت زنان در این کشورهاست. او مشاهده‌های خود از جایگاه اجتماعی زنان، وضعیت حقوق انسانی آنها و تأثیر سنت، مذهب و فرهنگ بر زندگی‌شان را بررسی و تحلیل می‌کند.

پاکستان، این تیکه‌ٔ کره‌ٔ خاکی که توش ازدواج عاشقانه‌ای صورت نمی‌گیره و دختری بی‌شوهر نمی‌مونه و حساب کتاب به احساسات می‌چربه، یه بخش از منطقه‌ٔ بزرگیه که ششصدمیلیون آدم توش زندگی می‌کنن. نصف این جمعیت زنن و تو اغلبِ کشورای این منطقه زنا تو حجابِ بلندی که اسمش چادره زندگی می‌کنن. چادر به اونا این امکان رو می‌ده که از نوک پا تا فرقِ سرشون رو از هر مردِ نامحرمی که شوهر یا پسر خودشون نباشه پنهون کنن. زنا از پشتِ دریچه‌یی که بالای این حجاب قرار داره به آسمون و خورشید و دیگرون نگاه می‌کنن. مثلِ کسی که از پنجره‌ی مشبکی بیرون رو بپاد

۱۰. مادرسالاری

اولین رید در این اثر ما را به گذشته‌های بسیار دور و اولین جوامع انسانی می‌برد. او با بررسی و کنکاش نقش زنان در اولین جوامع شکل‌گرفته توسط انسان‌ها در پی یافتن هویت واقعی زنان به دور از نقش‌های تحمیلی جامعه مدرن است. مطالعات او از نظر مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و حتی نمادشناسی بسیار ارزشمندند.

تاریخ دیرینهٔ نیمی از گونهٔ بشری یعنی زنان، به‌طور گسترده‌ای از دیدها پنهان مانده است. روشن ساختن آن نیازی به بررسی و بازنگری دانش مردم‌شناسی دارد که در آن نقش و دستاوردهای زنان در جامعه پیش از تاریخ نهفته است.

شما بگویید

شما در حوزه زنان چه کتاب‌هایی مطالعه کرده‌اید؟ نام کدام کتاب‌ جامعه‌شناسی زنان یا کدام کتاب در مورد حقوق زنان در فهرست معرفی ما خالی است؟ با نوشتن تجربه مطالعاتی خود در حوزه زنان ما را در تکمیل‌کردن این فهرست همراهی کنید.