حال‌و‌هوای تعطیلات و مناسبت‌های شاد نه فقط برای افراد سوگوار که برای اطرافیان آنها نیز چالش‌برانگیز است، به‌خصوص برای ما ایرانی‌ها که به هر مناسبت دور هم جمع می‌شویم، تبریک می‌گوییم و عیدی می‌دهیم. هیچ اشکالی ندارد که فرد داغ‌دار کل تعطیلات پیش رو را به تفریح و شادی بگذراند یا زیر پتو بماند و سعی کند با غم عزیز ازدسترفته کنار بیاید. بهبودی بعد از سوگ زمان مشخصی ندارد. بااین‌حال برخی اقدامات خودمراقبتی سبب می‌شوند این دوران سخت راحت‌تر سپری شود و فرد زودتر به جمع شاد خانواده برگردد. در این مقاله، مفصل درباره این روش‌ها صحبت می‌کنیم.
مدارا با دیگران در اوج سوگواری
وقتی در زمان اعیاد و مناسبت‌های شاد عزادار هستید، اشکالی ندارد اگر برای تسکین درد خود از دیگران کمک بخواهید و از این طریق آنان را با چندوچون شرایط خود آشنا کنید. رک‌و‌راست بگویید در حال مبارزه با شرایط فعلی هستید و جملات یا حرکات خاصی اندوهتان را تحریک می‌کنند. این بهترین راه مدارا با اطرافیان است، چون دست‌کم تکلیف آنان را مشخص کرده‌اید.
- دنبال گروهی از افراد همدرد با شرایط مشابه بگردید. بهتر است اولین قدم برای برقراری ارتباط، تعامل با افرادی باشد که دقیقا می‌فهمند از چه دوران سختی عبور می‌کنید.
- با درمانگری متخصص صحبت کنید. این فرد می‌تواند روش‌های مقابله با دشواری‌های دوران سوگواری را پیش رویتان بگذارد.
- با دوستان و اعضای خانواده وقت بگذرانید. اطراف خود را با افرادی پر کنید که از آنها احساس عشق و حمایت می‌گیرید.
- به فعالیت‌های اجتماعی روی بیاورید. فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی کمک می‌کند ذهنتان از غم و اندوه رفتگان دور و به همیاری و هم‌دلی با بازماندگان نزدیک شود.
جای خالی عزیز ازدسترفته را چطور پر کنیم؟
در این دوران سخت، هیچ کاری به‌اندازه صحبت با همدردان اندوه را تسکین نمی‌دهد. از خاطرات عزیز ازدسترفته بگویید، مشغول فعالیت‌هایی شوید که شما را به یاد او می‌اندازند و از این طریق طعم شیرین حضورش را زنده کنید. مثلا می‌توانید:
- خانه را پر کنید از دکوری‌های رنگ موردعلاقه او؛
- آهنگ محبوبش را پخش کنید؛
- غذای محبوبش را بپزید؛
- تصاویر قاب‌شده او را جای‌جای خانه بگذارید؛
- به یادش شمع روشن کنید.
هضم اندوه در مناسبت‌های شاد
ازدستدادن به هر شکل که باشد، ناراحت‌کننده است و بر سیستم عصبی فرد اثر می‌گذارد، به‌گونه‌ای که حتی مهمانی‌ها و جمع‌های خانوادگی لذت سابق را نخواهند داشت و فرد قادر به ایجاد ارتباط معنادار با دیگران نخواهد بود.
اگرچه غم و اندوه کاملا شخصی است و به شکل‌های مختلف در افراد بروز می‌کند، می‌توانیم با برخی اقدامات خودمراقبتی تعادل ذهن را حفظ و این دوران چالش‌برانگیز را راحت‌تر پشت‌سر بگذاریم. این شما و این برخی از اقداماتی که در این دوران به شما کمک می‌کنند.
۱. مرزگذاری کنید و به نیازهای خود احترام بگذارید
هیچ‌کس جز شما از دردی که می‌کشید باخبر نیست. بنابراین فقط خودتان می‌توانید برای دیگران حدومرز تعیین کنید. تا نگویید، هیچ‌کس نمی‌تواند عمق اندوهتان را درک کند و انتظارات‌تان را حدس بزند. ممکن است اطرافیان شما غافل از دردی که احساس می‌کنید، به سنت‌های شاد این دوران پایبند بمانند و مقدمات جشن را فراهم کنند. با خودتان صادق باشید و اگر هنوز برای حضور در جمع و شادی آمادگی ندارید، رک‌و‌راست اعلام کنید. یادتان باشد هیچ‌چیز به‌اندازه وانمودکردن به شما آسیب نمی‌زند. تا امروز صدها تحقیق حاکی از این بوده‌اند که سرکوب غم و اندوه به‌تنهایی زمینه هزاران مشکل روانی را فراهم می‌کند.
۲. به رفتارهای ناخودآگاه خود توجه کنید
تلاش برای فرار از درد در این دوران اتفاق عجیبی نیست. بسیاری از ما دست به هر کاری می‌زنیم تا از سنگینی غم ازدستدادن اندکی دور شویم. خود را غرق در کار می‌کنیم، به اعتیاد روی می‌آوریم، روابط پرخطر را امتحان می‌کنیم و به هر طنابی چنگ می‌اندازیم تا لحظه‌ای درد سوگ را فراموش کنیم. غافل از اینکه این رفتارهای اجتنابی هرگز درد را کاملا آرام نمی‌کنند، بلکه همچون مسکنی برای چند لحظه ذهنمان را از نبود عزیزانمان دور می‌کنند.
احساساتان را بپذیرید و در آغوش بگیرید تا به‌مرور زمان تغییر شکل دهند و رفته‌رفته محو شوند.
۳. هر روز به خود عشق و مراقبت هدیه کنید
وقتی عزادارید، بیشتر از همیشه به بدنتان گوش دهید و به نیازهایش احترام بگذارید. استراحت، پیاده‌روی در طبیعت، ورزش، نوشیدن آب یا هر نیاز دیگری را پاسخ دهید تا به ناخودآگاه خود یادآوری کنید که «شما از هر موجود دیگری مهم‌ترید»؛ تزریق این مسکن کلید عبور از چالش‌برانگیزترین لحظات زندگی است.
فهرستی کامل از فعالیت‌هایی تهیه کنید که امنیت و آرامش را به قلبتان سرازیر می‌کنند. مثلا در آغوش‌‌گرفتن یک دوست، وقت‌گذراندن با فرزندان یا تماس با دوستی که مدت‌هاست خبری از او ندارید. لحظات کوتاه خودمراقبتی می‌توانند کنارآمدن با اندوه را آسان‌تر کنند.
۴. روند التیام سوگ را بشناسید
وقتی کسی را از دست می‌دهید، تا مدتی بخشی از احساس و حتی هویت خود را گم می‌کنید. چون قرار است در فقدان او جور تازه‌ای با جهان بیرون ارتباط برقرار کنید و این تصورات مبهم اعتماد‌به‌نفس و احساس امنیت‌تان را کم‌رنگ می‌کنند. بنابراین بهتر است مرحله‌به‌مرحله التیام سوگ را بشناسید و در این دوره با خود ملایم‌تر باشید. بی‌انگیزگی و عدم تمرکز را هم به زمان بسپارید. خیلی زود به خود می‌آیید و می‌فهمید باید چه مسیری را در پیش بگیرید.
۵. مراقب سلامت روان خود باشید
یکی از اولین واکنش‌های بدن در مواجهه با سوگواری احساس ترس و اضطراب است، ترس و اضطرابی که اگر فکری به حال آن نکنید، ممکن است سالیان سال به قوت روز اول باقی بماند. اگر مناسبت یا عیدی در پیش است، این فرصت را برای برقراری ارتباط مغتنم بشمارید یا برای مقابله بهتر با این شرایط از متخصص بهداشت روان کمک بگیرید.
با فرد داغ‌دار چطور رفتار کنیم؟
همه ما باید راه تعامل با افراد سوگوار را بدانیم و بی‌آنکه باعث رنجش آنها شویم، در دوران جشن و شادی حمایت خود را به آنان نشان دهیم.
کتاب‌های روانشناسی بالینی به ما می‌آموزند بهترین برخورد با سوگوارانی که با فقدانی بزرگ دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، عبارت است از:
- خوب گوش‌دادن به فرد؛
- تأیید احساسات گوینده؛
- اهمیت‌دادن به حرف‌هایی که می‌شنویم.
نکات زیر را در مواجهه با این افراد رعایت کنید:
- غمشان را تصدیق کنید. بگویید در اندوه ازدستدادن آنها شریک هستید و ابدا کلماتی مثل «قسمت بود» یا «شکر خدا که بدتر از این نشد» را به زبان نیاورید.
- گوش کنید. گاهی اوقات خوب شنیدن بهترین کمک به فرد است. نصیحت و شماتت را کنار بگذارید و اجازه دهید آزادانه درباره عزیز ازدسترفته خود حرف بزند.
- کمک کنید. بپرسید کاری از دست‌تان برمی‌آید یا نه. هر کمک ساده‌ای مثل تمیزکاری، پخت‌و‌پز یا خرید خانه گویای حسن نیت شماست.
- صبور باشید. اندوه یک‌‌شبه آرام نمی‌گیرد. به فرد زمان بدهید کم‌کم با سوگ این فقدان کنار بیاید و در طول این مدت لب به قضاوت باز نکنید.
کلام آخر
این نکته مهم را به خاطر بسپارید که برای مقابله با غم هیچ کاری درست یا غلط نیست! حتی در مناسبت‌های شاد و اعیاد بزرگ. انتخابتان هرچه هست، تنهایی و انزوا یا حضور در جمع دوست و آشنا، نباید از سر ناچاری یا تظاهر باشد. گزینه‌ای را انتخاب کنید که با آن راحت‌ترید تا سنگینی بار غم رفته‌رفته از دوشتان برداشته شود.
شما راه دیگری برای مقابله با اندوه در مناسبت‌های شاد یا کمک به افراد عزادار در این دوران می‌شناسید؟ اگر بله، حتما از تجربه‌های ارزشمند خود برای ما بگویید.
در افسردگی غم به لایه‌های عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما به‌وجود می‌آورد. اگر احساس افسردگی دارید، حتما با کمک یک روانشناس متخصص مشکل را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.
