برای بسیاری از مردم، رهایی از شر سنگ کلیه چند روز طول می‌کشد (البته با درد زیاد). با این حال، روش‌هایی وجود دارند که نابودی سنگ کلیه را تسریع و از بازگشت آن جلوگیری می‌کنند. بسته به شرایط، معمولا مصرف داروهای مُسکن و مقدار زیادی آب برای دفع سنگ کلیه کفایت می‌کند، اما در بعضی موارد با قرار گرفتن سنگ کلیه در دستگاه ادراری یا بروز برخی علائم، ممکن است برای خارج کردن سنگ کلیه به عمل جراحی نیاز باشد. اما در این نوشته قصد داریم درباره درمان سنگ کلیه در موارد ساده‌تر اشاره کنیم.
۱. آب موردنیاز بدن‌تان را تأمین کنید
مصرف نکردن مایعات به‌اندازه‌ی کافی، انجام تمرینات ورزشی زیاد (موجب افزایش تعریق و از دست رفتن آب بدن میشود)، زندگی در مناطق گرم، مصرف نوشیدنی‌های ادرارآور و عرق کردن زیاد، احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. بنابراین بهتر است مصرف آب و سایر نوشیدنی‌ها مانند دمنوش‌های گیاهی را افزایش بدهید. افزایش مصرف مایعات مخصوصا زمانی که میزان سدیم موجود در رژیم غذایی بالا باشد، اهمیت بیشتری می‌یابد. وزن، رژیم غذایی، محل زندگی و شغل، تعیین‌کننده‌ی میزان نیاز بدن به مایعات هستند. با این‌حال مصرف ۲۳۰ میلی‌لیتر آب در هر ساعت ایده‌آل است.
۲. رژیم غذایی سالم داشته باشید
اگر رژیم غذایی نامناسبی دارید که در آن مقدار مواد مغذی، الکترولیت‌ها، آنتی‌اکسیدان ها، کربوهیدرات های متنوع، چربی‌های سالم و پروتئین کم است، خطر تشکیل سنگ کلیه شما را تهدید می‌کند. مصرف زیاد نمک و پروتئین (پروتئین باید ۳۰٪ کالری روزانه را تشکیل بدهد) می‌تواند منجر به افزایش آمونیاک در ادرار شود.
برای تنظیم pH بدن و پیشگیری از اسیدیته‌ی بالا، مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه توصیه میشود. در ادامه به غذاهایی اشاره میکنیم که برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه بسیار مناسب‌اند:
- میوه‌ها و سبزیجات تازه: براساس تحقیقات، کسانی که در رژیم غذایی‌شان بیشتر از مواد گیاهی استفاده می‌کنند، کمتر به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند. غذاهای تازه‌ای که به عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کنند عبارتند از موز، سبزیجات سبزبرگ، حبوبات و غلات جوانه‌زده، ماهی و طیوری که به‌طور طبیعی پرورش یافته‌اند.
- غذاهای سرشار از ویتامین E: میوه‌های خانواده‌ی بری (مانند تمشک و …)، روغن زیتون، بادام، آووکادو و کدو حلوایی خوراکی‌های خوبی برای تأمین ویتامین E هستند. این ویتامین خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و به کاهش اگزالات و سایر سموم بدن کمک می‌کند. ویتامین E از آسیب به غشای مخاطی پیشگیری می‌کند و درنتیجه احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.
- غذاهای آلکالینی: شاید عجیب به نظر بیاید ولی خوراکی‌هایی مانند لیموترش و سرکه سیب که ذاتا اسیدی هستند و به تنظیم pH بدن کمک می‌کنند، می‌توانند در دفع سنگ کلیه مؤثر باشند. به این منظور مقداری از این آنها را با آب ترکیب و میل کنید.
- غذاهای سرشار از منیزیم و پتاسیم: مصرف زیاد منیزیم و پتاسیم می‌تواند به تنظیم کلسیم بدن کمک کند. بنابراین مصرف سبزیجات سبزبرگ، گل‌کلم و کلم بروکلی، موز، آووکادو و ملون برای پیشگیری از سنگ کلیه مؤثر است.
- غلات جوانه‌زده: غلات جوانه‌زده برخلاف غلات تصفیه‌شده که مواد مغذی کمی دارند، برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه مفیدند. جوانه زدن غلات ترکیبات ضدتغذیه‌ای آنها را کاهش و قابلیت جذب مواد مغذی‌شان را افزایش می‌دهد.
غذاهای زیر در ایجاد سنگ کلیه مؤثرند:
- غذاهای سرشار از قند: براساس تحقیقات رژیم غذایی سرشار از قند باعث بدتر شدن سنگ کلیه میشود. بنابراین در صورت بدتر شدن علائم سنگ کلیه‌تان، مصرف غذاهای بسته‌بندی‌شده‌ی پر از شکر، نوشیدنی‌های شیرین (مخصوصا اگر گازدار باشند)، لبنیات و حتی میوه‌ها را محدود کنید.
- غلات جوانه‌نزده و غلاتی که تصفیه شده‌اند: بیشتر محصولات غلات (از جمله آرد، غلات صبحانه، نان، کیک‌ها و …) می‌توانند به‌خاطر داشتن ترکیبات ضدتغذیه‌ای مانند اسید فیتیک باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.
- غذاهای سرشار از اگزالیک اسید: تمام میوه‌ها و سبزیجات محتوی مقدار زیادی مواد مغذی و الکترولیت‌ها هستند، اما برخی از آنها در افرادی که مستعد بروز سنگ کلیه هستند، موجب افزایش اگزالات می‌شوند. این میوه‌ها و سبزیجات عبارتند از: اسفناج، ریواس، گوجه‌فرنگی، بادمجان، چغندر، کرفس، کدو سبز، گریپ فروت یا آب آن، سیب‌زمینی شیرین، بادام‌زمینی، بادام، آلبالو، توت‌فرنگی، جعفری و کاکائو.
- گوشت‌های فرآوری‌شده: مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده می‌تواند باعث دفع کلسیم از بدن شود. نتیجه‌ی این امر فرستادن مقدار زیادی کلسیم به کلیه‌ها و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.
- غذاهای سرشار از زینک (روی): برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که خطر تشکیل سنگ کلیه در کسانی که مقدار زیادی زینک مصرف می‌کنند (غذاهایی مانند تخمه کدو، بادام هندی، گوشت و اسفناج) بیش از دیگران است.
- مصرف زیاد ویتامین C: ویتامین C فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما مصرف زیاد آن می‌تواند مشکلاتی برای کلیه‌ها ایجاد کند. براساس تحقیقات، مصرف روزانه ۳ تا ۴ گرم ویتامین C (این مقدار بسیار زیاد است و معمولا با مصرف مکمل‌های ویتامین به‌دست می‌آید) با تولید اگزالات می‌تواند به ایجاد سنگ کلیه منجر شود.
- کافئین و الکل: هردوی این ترکیبات باعث کم‌آبی بدن می‌شوند و هضم‌شان دشوار است. درنتیجه می‌توانند باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.
۳. ورزش منظم
ورزش کردن به‌خصوص تمرینات تحمل وزن (تمریناتی که شما را مجبور می‌کنند بر جاذبه غلبه کنید) مانند تمرینات قدرتی و تمریناتی که برای کاهش وزن انجام می‌دهید، از تخریب اسکلت بدن‌تان پیشگیری می‌کنند. از آن سو بی‌تحرکی باعث میشود کلسیم موجود در استخوان‌ها در خون آزاد شود. این موضوع احتمال تجمع کلسیم را در کلیه‌ها افزایش می‌دهد. پیاده‌روی تا محل کار، نشستن بر روی توپ بدنسازی و انجام اسکات در بین پیام‌های بازرگانی تلویزیون، روش‌های هوشمندانه‌ای برای ورزش کردن در روز هستند.
۴. روغن کرچک و کمپرس گرم
روغن کرچک خواص ضدالتهابی زیادی دارد به همین دلیل برای کاهش علائم سنگ کلیه و گرفتگی عضلات شکمی، ماده‌ی مناسبی است. برای استفاده از روغن کرچک، می‌توانید مقداری از آن را روی حوله‌ای بریزید و بر روی کلیه‌‌هایتان قرار بدهید تا از طریق پوست جذب شود.
همین کار را می‌توانید به کمک کمپرس گرم هم انجام بدهید. برای این کار کمپرس گرم را بر روی کلیه‌تان قرار بدهید تا جریان خون افزایش و فشار وارد بر عضلات‌تان کاهش یابد و راحت‌تر سنگ کلیه را دفع کنید. همچنین برای افزایش تأثیر کمپرس گرم می‌توانید با نسبت برابر، آب را با سرکه‌ی داغ ترکیب کنید.
۵. مکمل‌هایی که درد ناشی از سنگ کلیه را کاهش می‌دهند
اگر به‌طور منظم دچار سنگ کلیه می‌شوید، مصرف برخی مکمل‌ها می‌تواند برای‌تان سودمند باشد:
- منیزیم: منیزیم مواد معدنی دیگر را تنظیم و از کمبود منیزیم و عدم تعادل الکترولیت‌ها پیشگیری می‌کند. مصرف روزانه دو عدد کپسول ۲۵۰ میلی‌گرمی منیزیم برای حل مشکل‌تان کافی است.
- ویتامین‌های B: این ویتامین‌ها تجمع اگزالات و کلسیم را کاهش می‌دهند. برای بهره‌مندی از فواید این ویتامین‌ها روزانه یک عدد مکمل ویتامین B کمپلکس مصرف کنید. بهتر است مکمل‌تان محتوی حداقل ۵۰ میلی‌گرم ویتامین B۶ باشد.
- مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی و مولتی‌ویتامین‌های محتوی ویتامین E: به کاهش التهابات کمک می‌کنند و تشکیل اگزالات و کلسیم را کاهش می‌دهند. برای استفاده از خواص این مکمل، مصرف حداقل مقدار ۴۰۰ IU در روز توصیه میشود.
- عصاره‌ی کرن‌بری: خطر عفونت‌های دستگاه ادراری را کاهش و سطح کلسیم را تنظیم می‌کند. دُز ۴۰۰ میلی‌گرمی آن را دو مرتبه در روز مصرف کنید.
- آب یا ژل آلوئه ورا: از سفت شدن مواد معدنی در دستگاه ادراری می‌کاهد. روزانه یک‌چهارم فنجان از آن را مصرف کنید.
- روغن‌های ضروری: برخی روغن‌های ضروری مانند لیمو، پرتقال و گل بی‌مرگ در دفع فلزات سنگین و سموم از بدن مؤثرند. همچنین مصرف خوراکی روغن مرکبات (به‌عنوان مثال دو مرتبه در روز افزودن دو قطره از روغن ۱۰۰٪ خالص به آب و خوردن آن) می‌تواند در حل مشکل‌تان مؤثر باشد. همچنین می‌توانید چند قطره روغن ضروری را با روغن‌های حامل (مانند روغن نارگیل) ترکیب کنید و دوبار در روز قسمت پایینی شکم‌تان را با آن ماساژ بدهید. روغن گل بی‌مرگ فقط برای استفاده بر روی پوست مناسب است و خوراکی نیست.
باید از مصرف مکمل‌های کلسیم و داروهای ضداسید هم خودداری کنید. زیرا می‌توانند موجب وخامت وضعیت‌تان شوند. به نظر می‌رسد مصرف غذاهای سرشار از کلسیم تأثیر چندانی در تشکیل سنگ کلیه نداشته باشند، ولی مصرف مکمل‌های کلسیم خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. بنابراین بهتر است کلسیم موردنیازتان را از غذاهای طبیعی مانند ماست، کفیر، حبوبات و سبزیجات سبزبرگ به‌دست بیاورید. اگر از پایین بودن سطح کلسیم‌تان نگران هستید، بهتر است پیش از مصرف مکمل‌های کلسیم با پزشک مشورت کنید.
برگرفته از: draxe
در جایی نوشتی گوجه فرنگی برای دفع سنگ کلیه مناسب هست و در جایی دیگه نوشتی، گوجه فرنگی موجب تشکیل سنگ کلیه میشود
سلام. ممنون از بازخوردتون.
موضوع دقیقاً همینه. گوجه‌فرنگی برای دفع سنگ کلیه مناسبه و تجویز میشه ولی از طرف دیگه، مصرف بیش از حد گوجه‌فرنگی برای افرادی که مستعد بروز سنگ کلیه هستن، موجب افزایش اگزالات میشه.
در عین حال، این مقاله صرفاً یه راهنما برای توجه به رژیم غذاییه. مواد خوراکی خاصیت‌های مختلف و متناقضی دارن. بهتره که برای تعیین رژیم غذایی متناسب با بدن، همیشه از متخصص کمک بگیریم و خوددرمانی نکنیم.
کلیه‌های من سنگ‌ساز هستند و چند تجربه دارم که دوست دارم این تجربه‌ها را در اختیار همه دوستانی که با مشکل سنگ کلیه روبه‌رو هستند بگذارم. نکته اول اینه که مصرف آجیل به‌ویژه از نوع شور در تشکیل سنگ بسیار تأثیرگذاره. پس حتی‌الامکان اجتناب کنید. دومین نکته اینه که گل‌کلم خیلی برای دفع سنگ مفیده تا می‌توانید این ماده مفید را مصرف کنید. البته این ماده اگر در مصرفش زیاده‌روی بشه ممکنه عوارضی هم داشته باشه مثلا باعث بشه ید کمتر در بدن ذخیره بشه بنابراین بعد از چند روز مصرف اون رو قطع کنید و تا مدتی از ماهی در رژیم غذاییتون استفاده کنید
ممنونیم رسول جان.
نکات و تجربه‌های خوبی رو برامون نوشتی. سپاس.
سلام من پدرم سنگ کلیه گرفته و ماهم فکر میکنیم که به دلیل مصرف دارو های قند این اتفاق افتاده و داریم با چند روش خانگی سعی میکنیم حلش کنیم چون توی این شرایط کرونا نمیتوانیم به دکتر برویم
حالا این چند روز پایین کمر و بالای لنگ پدرم خیلی درک میکنه آیا بخاطر سنگ کلیه است؟
میشه راحل برای درمان درد زیر کمر پدرم که بخاطر سنگ کلیه هست بدین؟
سلام ملینای عزیز؛
به روش های درمان خونگی تو مقاله اشاره کردیم ولی ملینای عزیز ما پزشک نیستیم و اگر حال پدرتون چندان مساعد نیست بهتره به پزشک مراجعه کنید.