عفونت گوش به‌علت عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی‌ِ اثرگذار روی گوش میانی (قسمت‌هایی از گوش که در پشت پرده‌ی گوش قرار دارند) بروز می‌کند. این بیماری شایع، با التهاب و تجمع مایعات در گوش میانی همراه است و ممکن است بسیار دردناک باشد. عفونت گوش به دو دسته‌ی حاد و مزمن تقسیم می‌شود. دوره‌ی عفونت حاد گوش، کوتاه اما دردناک است. عفونت‌های مزمن گوش به دفعات مکرر بروز می‌کنند یا اصلا رفع نمی‌شوند. این نوع عفونت‌های مزمن ممکن است صدماتی دائمی به گوش میانی و داخلی وارد کنند. در این مطلب قصد داریم به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان عفونت گوش بپردازیم.
علل عفونت گوش
عفونت گوش زمانی بروز می‌کند که قسمتی از گوش به نام «شیپور استاش» متورم یا مسدود شده باشد و مایعاتی در گوش میانی جمع شده باشد. شیپور استاش به لوله‌های کوچکی گفته می‌شود که از هردو گوش مستقیما به پشت گلو راه دارند. علل انسداد شیپور استاش عبارتند از:
- آلرژی‌ها؛
- سرماخوردگی؛
- عفونت‌های سینوسی؛
- مخاط اضافی؛
- کشیدن سیگار؛
- عفونت و تورم آدنوئید یا همان لوزه سوم (بافتی در نزدیکی لوزه‌ها که باکتری‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا را به دام می‌اندازد)؛
- تغییرات فشار هوا.
عوامل افزایش‌دهنده‌ی خطر ابتلا به عفونت گوش
عفونت گوش در کودکان خردسال شایع‌تر است، چرا که شیپورهای استاش در این گروه سنی کوتاه‌تر و باریک‌ترند. نوزادانی که با شیشه‌شیر تغذیه می‌شوند، در مقایسه با دیگر همسالان‌شان که از سینه‌ی مادر شیر می‌خورند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت گوش قرار دارند. همچنین کسانی که اخیرا عفونت گوش را تجربه کرده‌اند، احتمال دارد باز هم به آن دچار شوند. سایر عواملی که خطر ابتلا به عفونت گوش را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- تغییرات ارتفاع؛
- تغییرات آب‌وهوایی؛
- قرارگیری در معرض دود سیگار؛
- استفاده از پستانک.
علائم عفونت گوش
برخی از شایع‌ترین علائم عفونت گوش عبارتند از:
- درد خفیف یا احساس ناراحتی در داخل گوش؛
- احساس فشار مداوم در داخل گوش؛
- ترشحات چرک‌مانند از گوش؛
- ناشنوایی.
این علائم ممکن است پایدار یا مقطعی باشند و در یک یا هردو گوش حس شوند. شدت درد معمولا در عفونت‌هایی که هردو گوش را درگیر می‌کنند، بیشتر است. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که علائم عفونت حاد گوش نسبت به علائم عفونت‌های مزمن، بیشتر قابل شناسایی باشند. ضمنا مشاهده‌ی تب یا علائم عفونت گوش در کودکان زیر ۶ ماه نیازمند معاینات پزشکی است. هرگونه تبِ بالای ۱۰۲ درجه‌ی فارنهایت (معادل ۳۸٫۹ درجه‌ی سلسیوس) و درد شدید گوش در کودکان، باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد.
راهکارهای تشخیص عفونت گوش
پزشک معالج با وسیله‌ای به نام اُتوسکوپ که دارای چراغ و لنز بزرگ‌نمایی است، گوش بیمار را معاینه خواهد کرد و ممکن است موارد زیر را مشاهده کند:
- قرمزی، حباب‌های هوا یا مایعات چرک‌مانند در گوش میانی؛
- ترشح مایعات از گوش میانی؛
- سوراخ در پرده‌ی گوش؛
- وَرم یا تخریب پرده‌ی گوش.
چنانچه عفونت در مرحله‌ی پیشرفته باشد، پزشک معالج ممکن است از مایع داخل گوش نمونه‌برداری کند تا تشخیص بدهد که آیا بیمار به انواع خاصی از باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها آلوده شده است یا نه. همچنین پزشک معالج ممکن است سی‌تی اسکن از سر را تجویز کند تا ببیند که آیا عفونت از گوش میانی فراتر رفته است یا خیر. درنهایت، شاید بیمار به‌ویژه درصورت ابتلا به عفونت مزمن گوش به انجام تست شنوایی نیاز پیدا کند.
راهکارهای درمان عفونت گوش
بسیاری از موارد ابتلا به عفونت‌های خفیف گوش بدون دخالت پزشکی بهبود می‌یابند. برخی راهکارهای زیر می‌توانند درصورت بروز عفونت خفیف مؤثر واقع شوند:
- کمپرس گرم به‌وسیله‌ی حوله؛
- مصرف مسکّن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن؛
- استفاده از قطره‌‌‌های گوش؛
- مصرف داروهای ضداحتقان مانند سودواِفِدرین.
دقت داشته باشید که از مصرف خودسرانه‌ی دارو بپرهیزید و چنانچه پس از مصرف دارو (البته طبق توصیه‌ی پزشک) بهبود پیدا نکردید، وضعیت‌تان را مجددا به اطلاع پزشک معالج برسانید تا درصورت نیاز برای‌تان آنتی‌بیوتیک تجویز کند. پزشک درصورت تشخیص علائم عفونت گوش در کودکان زیر دو سال نیز ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. چنانچه آنتی‌بیوتیک دریافت کردید، حتما باید دوره‌ی درمان را بدون قطع خودسرانه‌ی دارو ادامه بدهید.
اما در مواردی که عفونت گوش با راهکارهای درمانی معمول برطرف نشود یا فرد در طول مدتی کوتاه به دفعات زیاد به عفونت گوش مبتلا شود، شاید انجام جراحی ضروری شود. اغلب اوقات، مایع جمع‌شده را به‌وسیله‌ی لوله‌هایی که در گوش کار گذاشته می‌شوند، تخلیه می‌کنند. در مواردی نیز که مشکل از آدنوئیدهای بزرگ‌شده باشد، جراحی برداشتن آدنوئید انجام خواهد شد.
پیامدهای عفونت گوش در درازمدت
عفونت‌های گوش به‌ندرت ممکن است مشکلات جدی در پی داشته باشند:
- ناشنوایی؛
- تأخیر گفتار در کودکان؛
- ماستوئیدیت (عفونت استخوان ماستوئید در جمجمه)؛
- مننژیت (عفونت باکتریایی غشاهای پوشاننده‌ی مغز و نخاع)؛
- پارگی پرده‌ی گوش.
راهکارهای جلوگیری از عفونت گوش
احتمال ابتلا به عفونت گوش را می‌توان به کمک راهکارهای زیر تا حدودی کاهش داد:
- شست‌وشوی مرتب دست‌ها؛
- پرهیز از حضور در محیط‌های خیلی شلوغ؛
- استفاده نکردن از پستانک در نوزادان و خردسالان؛
- تغذیه‌ی کودک با شیر مادر؛
- پرهیز از قرارگیری در معرض دود دست‌ِدوم (دودی که از سوختن تنباکو حاصل می‌شود، مانند دود سیگار)؛
- انجام به‌‌موقع واکسیناسیون.
برگرفته از: healthline
عالی