جوش‌ها ممکن است در هر جایی از بدن ظاهر شوند؛ روی پیشانی، گونه، شانه، پشت و حتی روی سرتان! با اینکه اکثر افراد معمولا نگران جوش‌های صورت‌شان هستند اما خیلی از مردم نیز با معضلی به نام جوش سر دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. این جوش‌ها علاوه‌بر ایجاد خارش، سوزش و زخم روی پوست سر می‌توانند به ریزش مو نیز منجر شوند و ممکن است درهنگام شانه‌زدن موهایتان به‌شدت درد بگیرند. چندین درمان نسخه‌ای و بدون نسخه برای درمان جوش های سر وجود دارند که هر کدام دارای مکانیسم اثر و عوارض جانبی متفاوتی هستند. مطالب زیر، شما را با داروهای مختلفی برای درمان جوش سر و روش‌هایی برای پیشگیری از آن آشنا می‌کند.
جوش‌های سر، درست به اندازه‌ی جوش‌های صورت یا پشت دردناک و خارش‌دار هستند اما درمان آنها سخت‌تر است، چون توسط موها پوشانده می‌شوند. تنها مزیت آنها نسبت به سایر جوش‌ها این است که تا حد زیادی زیر موهای شما پنهان می‌شوند. اما چربی‌های طبیعی مو یا پوشش‌های سر (کلاه، دستمال و روسری) می‌توانند جوش‌های سر را بدتر کنند یا باعث تشکیل جوش‌های جدید شوند. یادگیری نحوه‌ی درمان آکنه سر و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به شما اطمینان دهد که جوش‌های سرتان دائما عود نمی‌کنند.
استفاده از محصولات موضعی
۱. از بنزوئیل پراکسید استفاده کنید
بنزوئیل پراکسید یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی متداول در لوسیون‌ها و ژل‌های شستشوی ضدآکنه است. بنزوئیل پراکسید، باکتری‌هایی را که ممکن است باعث بسته شدن منافذ و تشکیل جوش‌های جدید شوند، از بین می‌برد. همچنین به پاک شدن چربی اضافه و سلول‌های مرده‌ی پوست از ناحیه‌ی مبتلا به جوش کمک می‌کند. بنزوئیل پراکسید معمولا با غلظتی بین ۲٫۵ درصد تا ۱۰ درصد در محصولات بدون نیاز به نسخه وجود دارد.
- عوارض جانبی بنزوئیل پراکسید عبارتند از بی‌رنگ شدن مو و لباس درصورت استفاده از محصولی که حاوی بنزوئیل پراکسید بیش‌از‌حد باشد. درهنگام استفاده از این محصول روی مو یا پوست سرتان، احتیاط کنید.
- سایر عوارض جانبی عبارتند از خشکی پوست، قرمزی، احساس سوزش و پوسته‌پوسته شدن پوست سر.
۲. از اسید سالیسیلیک استفاده کنید
اسید سالیسیلیک یکی از پرکاربردترین مواد موضعی ضدآکنه است که در اکثر ژل‌های شستشوی صورت و دستمال‌های مرطوب آنتی‌باکتریال وجود دارد. این ماده به جلوگیری از مسدود شدن منافذ کمک می‌کند و حتی می‌تواند منافذی را که قبلا بسته شده‌اند، باز کند و جوش‌های موجود در پوست سر یا جاهای دیگر بدن را کوچک کند. اسید سالیسیلیک معمولا با غلظتی بین ۰٫۵ درصد و ۵ درصد در اکثر محصولات موضعی بدون نیاز به نسخه وجود دارد.
- عوارض جانبی احتمالی آن عبارتند از سوزش پوست و حس مورمور شدن خفیف.
۳. از یک نوع اسید آلفاهیدروکسی استفاده کنید
دو نوع اسید آلفاهیدروکسی وجود دارد: اسید گلیکولیک و اسید لاکتیک. هر دو فرم اسید آلفاهیدروکسی، اغلب در درمان‌های ضد‌آکنه‌ی بدون نیاز به نسخه به کار می‌روند، چرا که می‌توانند به پاک کردن سلول‌های مرده‌ی پوست کمک کنند و التهاب را کاهش دهند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که اسیدهای آلفاهیدروکسی می‌توانند به رشد پوست نرم‌تر و جدید نیز کمک کنند.
۴. گوگرد را امتحان کنید
برخی از افراد مبتلا به آکنه متوجه شده‌اند که گوگرد، گزینه‌ی درمانی مناسبی برای آنهاست. گوگرد می‌تواند به پاک کردن سلول‌های مرده‌ی پوست و چربی اضافه از بدن کمک کند و معمولا به همراه سایر مواد تشکیل‌دهنده‌ی داروهای موضعی بدون نیاز به نسخه، در ژل‌های شستشوی پوست و سایر محصولات موضعی به کار می‌رود.
- توجه داشته باشید که ممکن است برخی از محصولات حاوی گوگرد، بوی ناخوشایندی داشته باشند.
استفاده از داروهای نسخه‌ای قوی
۱. از رتینوئیدها استفاده کنید
رتینوئیدها نوعی داروی موضعی هستند که از ویتامین A مشتق می‌شوند. رتینوئیدها از بسته شدن فولیکول‌های مو جلوگیری می‌کنند و احتمال وقوع آکنه را کاهش می‌دهند.
- از محصولات حاوی رتینوئید درهنگام غروب استفاده کنید. در ابتدا سه بار در هفته، آن را روی پوستتان بمالید و وقتی پوستتان به این دارو عادت کرد، به‌تدریج دفعات مصرف آن را به روزی یک بار برسانید.
۲. داپسون را امتحان کنید
داپسون (Aczone) نوعی آنتی‌بیوتیک ترکیب‌شده با داروی ضدالتهاب است. این ژل با از بین بردن باکتری‌ها و تمیز و باز نگه‌داشتن منافذ پوست به درمان آکنه کمک می‌کند. داپسون اغلب با یک رتینوئید موضعی ترکیب می‌شود که اثربخشی هر دو دارو را به حداکثر می‌رساند. عوارض جانبی احتمالی این دارو عبارتند از خشکی پوست، قرمزی یا سوزش پوست.
۳. از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی استفاده کنید
در موارد شدیدتر آکنه ممکن است لازم باشد تا برای کمک به درمان آکنه‌ی فعلی و جلوگیری از عود آن در آینده، از آنتی‌بیوتیک استفاده کنید. آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب با بنزوئیل پراکسید به کار می‌روند تا احتمال به وجود آمدن باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک روی پوست شما کاهش یابد. همچنین ممکن است برای اثربخشی حداکثر با رتینوئیدها نیز ترکیب شوند.
- ترکیب‌های رایج آنتی‌بیوتیک که برای درمان آکنه تجویز می‌شوند، عبارتند از کلیندامایسین با بنزوئیل پراکسید (بنزاکلین، Duac) و اریترومایسین با بنزوئیل پراکسید (بنزامایسین).
۴. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مصرف کنید
ممکن است که پزشک شما به‌منظور درمان آکنه‌ی متوسط تا شدید، برای‌تان آنتی بیوتیک خوراکی تجویز کند. این آنتی‌بیوتیک‌ها شیوع باکتری‌ها را – که ممکن است به آکنه منجر شوند – در بدن کاهش می‌دهند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش التهاب ناشی از آکنه نیز کمک کنند. متداول‌ترین آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که برای درمان آکنه تجویز می‌شوند، تتراسایکلین‌ها هستند که از بین آنها می‌توان به مینوسایکلین و داکسی‌سایکلین اشاره نمود.
۵. قرص‌های ضدبارداری ترکیبی را امتحان کنید
برخی از زنان و دختران جوانی که آکنه‌شان به‌طور مکرر عود می‌کند، می‌دانند که استفاده از قرص ضدبارداری ترکیبی به درمان آکنه‌ی آنها کمک می‌کند. در این داروها ترکیبی از استروژن و پروژستین وجود دارد، بنابراین هم برای پیشگیری از بارداری مؤثرند و هم برای جلوگیری از بروز آکنه.
- در حال حاضر سه نوع قرص ضدبارداری ترکیبی در بازار وجود دارد: اُرتوتری سایکلین، اِسترو‌استپ و یاز.
- عوارض جانبی رایج عبارتند از سردرد، حساس شدن سینه‌ها، تهوع، افزایش وزن و خونریزی در فواصل قاعدگی. اما برخی از افراد عوارض جانبی جدی‌تری مانند افزایش خطر ایجاد لخته‌های خون را تجربه می‌کنند. برای تشخیص اینکه قرص ضدبارداری ترکیبی برای شما مناسب است یا خیر، با پزشک‌تان مشورت کنید.
۶. درمورد عوامل ضدآندروژنی سوال کنید
برای زنان و دختران جوانی که با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی درمان نشده‌اند، ممکن است عوامل ضدآندروژنی مانند اسپرینولاکتون (آلدکتون) تجویز شود. این گروه از داروها هورمون‌های آندروژن را سرکوب می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که بر غدد سباسه‌ی پوست تأثیر بگذارند.
- عوارض جانبی رایج عبارتند از حساس شدن سینه‌ها، پریودهای دردناک و احتباس احتمالی پتاسیم در بدن.
پیشگیری از جوش‌های سر
۱. هر روز از شامپو استفاده کنید
بعضی از مردم موهایشان را هر چند روز یک‌بار می‌شویند اما اگر از عود مکرر جوش‌های سر رنج می‌برید، ممکن است دفعات شستشوی‌تان کافی نباشد. درعوض سعی کنید که موهایتان را هر روز با شامپوی معمول‌تان بشویید. این کار می‌تواند به کاهش مقدار چربی موی شما کمک کند که همین امر می‌تواند احتمال عود جوش‌های سر را کاهش دهد.
- سعی کنید که از نرم‌کننده استفاده نکنید تا ببینید که آیا با این کار، پوست سرتان بهتر می‌شود یا نه. نرم‌کننده‌ها باعث رطوبت‌رسانی به موها می‌شوند و این امر ممکن است باعث شود که چربی بیش‌از‌حدی روی پوست سرتان جمع شود.
۲. از محرک‌های شناخته‌شده دوری کنید
اگر هر روز موهایتان را می‌شویید اما همچنان گرفتار جوش‌های مکرر پوستی هستید، ممکن است که منشأ مشکل شما چیزی باشد که روی موهایتان قرار می‌دهید. سعی کنید مدتی از محصولات حالت‌دهنده‌ی مو استفاده نکنید و ببینید که چه تأثیری روی پوست سرتان دارد. هنگامی که علت را شناسایی کردید، می‌توانید انواع مختلف محصولات حالت‌دهنده‌ی مو را امتحان کنید تا بفهمید که مواد تشکیل‌دهنده‌ی این محصولات با پوست شما سازگار هستند یا نه.
- سعی کنید تا از محصولاتی استفاده کنید که بر پایه‌ی آب هستند یا به‌دنبال محصولاتی باشید که برچسب «غیرکومدون‌زا» دارند؛ یعنی کمتر احتمال دارد که منافذ پوست شما را مسدود کنند و باعث عود آکنه شوند.
- از محصولات مو در فاصله‌ی بسیار نزدیک به پوست سرتان استفاده نکنید. به عنوان مثال ایرادی ندارد که پماد یا ژل مو بزنید اما سعی کنید آن را فقط به تارهای موی‌تان بمالید و اجازه ندهید که با پوست سر یا خط رویش موی‌تان تماس پیدا کند.
۳. اجازه دهید پوست سرتان نفس بکشد
برخی از افراد مستعد ابتلا به جوش‌های سر که از کلاه بیسبال یا تجهیزات ورزشی (مانند کلاه‌ایمنی) استفاده می‌کنند، به علت افزایش گرما، اصطکاک و فشار به نوعی از آکنه به نام آکنه‌ی مکانیکا دچار می‌شوند. اگر فکر می‌کنید که پوشیدن کلاه یا کلاه‌ایمنی ممکن است علت آکنه‌ی سر شما باشد، کمتر از آنها استفاده کنید و اجازه دهید تا پوست سرتان بیشتر نفس بکشد. اگر مجبور هستید که از پوشش محافظ روی سرتان استفاده کنید، حتما در زیر آن یک هدبند یا پوششی جاذب بپوشید.
- دوش گرفتن بلافاصله پس از برداشتن کلاه یا کلاه‌ایمنی و استفاده از شامپو نیز ممکن است شیوع جوش‌های سر را کاهش دهد.
۴. هر روز موهایتان را شانه بزنید
برس کشیدن یا شانه زدن موها به برداشتن سلول‌های مرده‌ی پوست و جدا کردن رشته‌های مو که توسط چربی‌های طبیعی پوست سرتان به هم چسبیده‌اند، کمک می‌کند. این کار به دو طریق از بروز آکنه جلوگیری می‌کند: با برداشتن سلول‌های مرده‌ی پوست که ممکن است منافذ شما را مسدود کرده باشند و همچنین جدا کردن تارهای مویی که درصورت شانه نشدن باعث به دام افتادن چربی روی پوست سرتان می‌شوند.
۵. موهایتان را کوتاه کنید
اگر مستعد جوش‌های سر هستید، کوتاه کردن موهایتان و کم‌حجم کردن آنها ممکن است به کاهش آکنه کمک کند. داشتن موهای کوتاه‌تر یا کم‌پشت‌تر به کاهش مقدار چربی، کثیفی و باکتری‌هایی که توسط موها در منافذ پوست سرتان جمع می‌شود، کمک می‌کند.
هشدار
اسید سالیسیلیک فقط باید به‌طور موضعی به کار رود و به‌هیچ‌وجه مصرف خوراکی ندارد. همچنین بسیار مهم است که این دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید. استفاده از اسید سالیسیلیک در کودکانی که علائم آنفولانزا دارند، اکیدا ممنوع است، چون ممکن است به سندرم رِی منجر شود. این سندرم، بسیار خطرناک است و حتی می‌تواند باعث مرگ کودک شود.
سلام خیلی مطالب مفیدی بود.ممنون.
سلام خیلی ممنون,از مطالب خوب و مفید تون.
سلام خوبيد من بسيار از موهابه خودم مراقبت ميكنم ي مدت پیش موهامو کاملا با موزر کوتاه کردم بالایه سرم رو با قیچی بعد ی مدت احساس درد در ناحیه کف سرم متوجه شدم بعد ابنک چک کردم دبدم جوش سفید زده ودردش از جوشه چیکار باید بکنم جوش ها چرکی نیس ولی خیلی نگرانم کرده چند وفت تاخوب شه