خواص بابونه دم کرده را چقدر می‌شناسید؟ چای بابونه یک نوشیدنی محبوب با فواید فراوان است. بابونه، این گیاه گلدار از خانواده‌ی کاسنیان، از قرن‌ها پیش به عنوان درمانی طبیعی برای مشکلات مختلف به کار رفته است. بعضی‌ها به خاطر ماهیت بدون کافئین چای بابونه و طعم جالبش، آن را جانشین چای سبز یا چای سیاه می‌کنند. در این مقاله ارزش غذایی بابونه، خواص بابونه و دمنوش آن، نحوه آماده‌سازی و مصرف و عوارض جانبی این گیاه دارویی را مطرح می‌کنیم.
ارزش غذایی بابونه
بابونه هرچند در مقادیر جزئی، دارای مواد معدنی و مغذی فراوانی است. یک فنجان چای بابونه (۲۳۷ میلی‌لیتر) ۲۰۰۰ کالری انرژی به بدن می‌دهد و ۰٫۴۷ گرم کربوهیدرات دارد.
بابونه اغلب به‌شکل دمنوش مصرف می‌شود. جدول ارزش غذایی ۱۰۰ گرم چای بابونه را می‌بینید:
| ماده غذایی | ارزش |
| آب | ۹۹٫۷ گرم |
| خاکستر (مواد باقیمانده پس از سوختن مواد غذایی) | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| کلسیم | ۲ میلی‌گرم |
| آهن | ۰٫۰۸ میلی‌گرم |
| منیزیم | ۱ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۹ میلی‌گرم |
| سدیم | ۱ میلی‌گرم |
| زینک | ۰٫۰۴ میلی‌گرم |
| مس | ۰٫۰۲ میلی‌گرم |
| منگنز | ۰٫۰۴ میلی‌گرم |
| تیامین | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| اسید پانتوتنیک | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| فولات | ۱ میکروگرم |
| ویتامین A | ۱ میکروگرم |
| کاروتن بتا | ۱۲ میکروگرم |
| اسید چرب | ۰٫۰۱ گرم |
خواص دمنوش بابونه
بابونه بیشتر در قالب چای مصرف می‌شود. برای درست کردن چای بابونه، باید گل‌های خشک‌شده‌ی آن را به آب جوش اضافه کرد. برخی از خواص دمنوش بابونه را معرفی می‌کنیم.
خواص دمنوش بابونه برای سلامت عمومی بدن
۱. بهبود کیفیت خواب
بابونه خواص منحصربه‌فردی دارد، ازجمله می‌تواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد. این گیاه حاوی آپیژنین است، آنتی‌اکسیدانی که به گیرنده‌های خاصی در مغز می‌چسبد و موجب خواب‌آلودگی می‌شود، به‌این‌ترتیب بی خوابی یا اختلالات مزمن خواب را کاهش می‌دهد.
طی مطالعه‌ای مشاهده شد زنانی که بعد از زایمان به مدت دو هفته چای بابونه نوشیدند نسبت به سایرین کیفیت خواب بهتری داشتند. همچنین علائم افسردگی که با مشکلات خواب در ارتباط است در این زنان نسبت به بقیه کمتر بود. مطالعه‌ی دیگری نشان داد کسانی که به مدت ۲۸ روز و ۲ بار در روز به‌اندازه‌ی ۲۷۰ میلی‌گرم عصاره‌ی بابونه مصرف کردند نسبت به سایرین ۱۵ دقیقه زودتر به خواب رفتند و ۱/۳ کمتر از دیگران، شب‌‌ها از خواب بیدار می‌شدند.
این نتایج امیدوار کننده است ولی برای تعیین اثرات دقیق چای بابونه روی خواب نیاز به مطالعات بیشتری است. بااین‌وجود، اگر مشکل بی‌خوابی دارید، نوشیدن چای بابونه قبل از خواب ارزش امتحان کردن را دارد.
۲. بهبود سلامت سیستم گوارش
عملکرد مناسب سیستم گوارش و هضم صحیح غذا برای سلامتی عمومی بدن ضروری است.
شواهد اندکی نشان می‌دهد بابونه با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خاص دستگاه گوارش، می‌تواند موجب هضم بهتر غذا شود. نتایج چندین مطالعه درباره‌ی خواص چای بابونه حاکی از آن است که عصاره‌ی بابونه به‌دلیل خاصیت ضدالتهابی، می‌تواند در موش‌ها از اسهال جلوگیری کند. طی بررسی دیگری روی موش صحرایی، مشاهده شد بابونه می‌تواند در جلوگیری از زخم معده نیز مؤثر باشد؛ زیرا موجب کاهش اسید معده می‌شود و از رشد باکتری‌هایی که باعث ایجاد زخم معده می‌شوند جلوگیری می‌کند.
با وجود تمام این یافته‌ها، برای تأیید نقش بابونه در سیستم گوارش، نیاز به آزمایش‌های بیشتری روی انسان است. با این حال، می‌گویند چای بابونه برای معده آرام‌بخش است و از قدیم از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌های گوارشی مانند حالت تهوع و گاز معده استفاده می‌شود.
۳. پیشگیری از برخی سرطان‌ها
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای بابونه خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان را کاهش می‌دهد. بابونه حاوی آنتی‌اکسیدان آپیگنین است.
پژوهشگران در مطالعات آزمایشگاهی مشاهده کردند آپیژنین با سلول‌های سرطانی، به‌خصوص سرطان سینه، دستگاه گوارش، سرطان پوست، سرطان پروستات و سرطان رحم مبارزه می‌کند. علاوه‌براین، بعد از انجام آزمایشی روی ۵۳۷ نفر، مشاهده شد کسانی که هفته‌ای ۲ تا ۶ مرتبه چای بابونه نوشیدند بسیار کمتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان تیروئید قرار گرفتند.
این یافته‌ها امیدوارکننده است اما برای اطمینان از نقش چای بابونه روی پیشگیری از سرطان به تحقیقات دقیق‌تر و بیشتر روی انسان نیاز داریم.
۴. کنترل قند خون
یکی دیگر از خواص چای بابونه این است که می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند. وقتی سطح قند خون افزایش می‌یابد، سلول‌های پانکراس آسیب می‌بینند، خواص ضدالتهابی بابونه از این آسیب‌ها جلوگیری می‌کند. پانکراس، انسولین (هورمونی مسئول حذف قند از خون) تولید می‌کند، بنابراین سلامت آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
در مطالعه‌ای روی ۶۴ فرد مبتلا به دیابت، مشاهده شد کسانی که روزانه به مدت ۸ هفته چای بابونه مصرف کردند، نسبت به سایرین که فقط آب می‌نوشیدند متوسط قند خون کمتری داشتند. مطالعات روی حیوانات نیز نشان می‌دهد چای بابونه می‌تواند به میزان قابل توجهی سطح قند خونِ ناشتا را کاهش دهد و از افزایش قند خون بعد از خوردن غذا جلوگیری کند.
بیشتر نتایجی که مربوط به نقش چای بابونه در کنترل قند خون می‌شود براساس مطالعه روی حیوانات است. با این حال، نتایج این مطالعات امیدوارکننده است.
۵. بهبود سلامت قلب
چای بابونه سرشار از فلاون (دسته‌ای از آنتی‌اکسیدان‌ها) است. فلاون‌ها با کاهش فشار خون و نیز کاهش کلسترول احتمال بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.
پژوهشگران با مطالعه‌ای که روی ۶۴ بیمار دیابتی انجام دادند دریافتند، میزان کلسترول کل، تری‌گلیسیرید و سطح کلسترول بد (LDL) در کسانی که با هر وعده‌ی غذایی چای بابونه مصرف کردند نسبت به سایرین کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. برای اطمینان از نقش چای بابونه در سلامت قلب نیاز به تحقیقات بیشتری است ولی می‌توان با اطمینان گفت این چای حداقل باعث بدتر شدن سلامت قلب نمی‌شود.
۶. کاهش التهابات
بابونه خاصیت ضداسپاسم و ضدالتهابی بالایی دارد و در درمان اسپاسم و گرفتگی های روده و معده تأثیر چشمگیری دارد. مصرف منظم چای بابونه به بهبود مشکلاتی مانند سندروم روده تحریک پذیر، حالت تهوع، درمان اسپاسم عضلانی و گاستروانتریت (بیماری التهابی معده‌ای روده‌ای) کمک می‌کند.
۷.تقویت سیستم ایمنی
ترکیبات فنُلی موجود در چای بابونه به تقویت سیستم ایمنی و نابودی عفونت‌ها کمک می‌کند. همچنین دیگر ترکیبات موجود در چای بابونه نیز با سرماخوردگی، آنفولانزا و مشکلات سینوس مبارزه کرده و به تسکین و بهبود گرفتگی‌ها کمک می‌کند.
۸. پیشگیری از پوکی استخوان
عصاره‌ی بابونه می‌تواند اُستئوبلاست (یاخته‌هایی که استخوان می‌سازند یا استخوان‌ساز) را به فعالیت تحریک کند. این سلول‌ها در ساخت استخوان نقش دارند. بنابراین یکی از خواص چای بابونه افزایش تراکم استخوان است. درنتیجه از بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.
۹. خواص بابونه برای معده
خواص گل بابونه برای معده را دست‌کم نگیرید. براساس اطلاعات مرکز ملی بیوتکنولوژی چای بابونه می‌تواند به آرامش دستگاه گوارش و بهبود اختلالات گوارشی مانند نفخ، سوء‌هاضمه، اسهال، بی اشتهایی عصبی، بیماری سفر، حالت تهوع و استفراغ کمک کند.
۱۰. سلامت دهان
از دیگر خواص دمنوش بابونه توانایی مبارزه با عفونت‌های دهان، جلوگیری از پوسیدگی دندان و محافظت از دندان‌ها و لثه‌هاست. علاوه‌بر این خواص ضدالتهابی آن می‌تواند به تسکین دندان درد کمک کند.
۱۱. کاهش استرس و اضطراب
یکی از معروف‌ترین فواید چای بابونه در درمان استرس و اضطراب است. پس از یک روز طولانی کاری، طبع گرم و آرام‌بخش این نوشیدنی می‌تواند به افزایش سطح هورمون ملاتونین و سروتونین در بدن کمک کند. این هورمون‌ها می‌توانند استرس و اضطراب را از بین ببرند.
براساس گزارش یک مجله‌ی آمریکایی بابونه می‌تواند به تسکین فوری سردرد و میگرن کمک کند. همچنین بابونه به آرامش ذهن و ازبین‌بردن علائم رایج اضطراب کمک می‌کند. مصرف یک تا دو فنجان چای بابونه در روز می‌تواند به بهبود استرس مزمن کمک چشمگیری کند. براساس تحقیقات چای بابونه در درمان علائم افسردگی پس از زایمان نیز مؤثر است.
خواص دمنوش بابونه برای درمان بیماری‌ها و تسکین درد
۱۲. درمان سرماخوردگی
آیا سرما خورده‌اید؟ یکی از مهمترین فواید بابونه کمک به درمان سرماخوردگی است. برای کمک به درمان سرماخوردگی تنها کافی است یک فنجان چای بابونه‌ی داغ میل کنید و اجازه دهید این چای جادوی خودش را انجام بدهد. همچنین می‌توانید با استفاده از بخور چای بابونه از گرفتگی بینی و پشت حلق، آبریزش بینی و سوزش گلو بکاهید.
۱۳. درمان بواسیر
به لطف خواص بابونه در تسکین‌دهندگی، این گیاه می‌تواند به درمان بواسیر (هموروئید) کمک کند.
۱۴. درمان واکنش‌های آلرژیک
از دیگر فواید بابونه درمان واکنش‌های آلرژیک است. چای بابونه می‌تواند واکنش‌های دستگاه ایمنی نسبت به آلرژی‌ها را تعدیل کند. بابونه می‌تواند مانند یک آنتی‌هیستامین عمل کند و واکنش‌های آلرژیک بدن را کاهش بدهد.
۱۵. تسکین دردهای قاعدگی
طبع ضدالتهاب چای بابونه آن را به گزینه‌ای محبوب و آرام‌بخش برای زنانی تبدیل کرده که از درد قاعدگی و علائم سندروم پیش از قاعدگی مانند نفخ شکم، گرفتگی عضلات، اضطراب، عرق‌کردن، ناتوانی در خوابیدن و تغییرات خلقی رنج می‌برند.
خواص دمنوش بابونه برای سلامت پوست و مو
۱۶. مفید برای مراقبت از پوست
از دیگر خواص دمنوش بابونه می‌توان به ویژگی‌های ضدالتهابی آن اشاره کرد. این چای به‌خاطر خواص ضدالتهابی و سرشاربودن از آنتی‌اکسیدان‌ها، چیزی فراتر از یک نوشیدنی گیاهی داغ است. مصرف موضعی چای بابونه به بهبود بیماری‌ها و حساسیت های پوستی مانند اگزما کمک می‌کند.
نوشیدن چای بابونه می‌تواند برای شفافیت پوست نیز بسیار مفید باشد. می‌توان از چای بابونه به‌عنوان یک شفاف کننده طبیعی پوست استفاده کرد. چای بابونه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به سلامت پوست کمک می‌کنند. بابونه می‌تواند رنگ پوست را شفاف‌تر کند و به شما همان پوستی را ببخشد که همیشه آرزویش را داشتید.
همچنین چای بابونه می‌تواند به‌طور چشمگیری به سلامت پوست کمک کند و در کاهش آکنه و نیز کاهش چین و چروک پوست صورت مؤثر است. چای بابونه با کاهش استرس اکسیداتیو (پیروزی رادیکال های آزاد بر دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن) و تقویت عکس‌العمل سیستم ایمنی تأثیرات شگفت‌انگیزی بر پوست دارد.
۱۷. سلامت مو
علاوه‌بر تمام خواص چای بابونه که تاکنون به آنها اشاره کردیم، بسیاری از مصرف‌کنندگان مدعی‌اند که این چای می‌تواند به بهبود ظاهر و مقاومت مو کمک بکند. براساس مطلبی که در مجله‌ی بین‌المللی دارو و علوم زیستی به چاپ رسید ترکیبات ضدالتهاب بابونه می‌توانند موجب کاهش حساسیت پوست سر بشوند. ترکیبات شیمیایی موجود در بابونه می‌توانند موجب تقویت موها شوند، در درمان شوره سر مؤثر باشند و به شما مویی زیباتر و نرم‌تر هدیه کند.
۱۸. درمان بریدگی‌ها، زخم‌ها و بیماری‌های پوستی
آیا می‌دانستید در یونان، مصر و روم باستان برای درمان زخم ها و کمک به سلامت افراد از چای بابونه استفاده می‌شد؟ این امر به آن خاطر است که بابونه از گیاه بابونه‌ی آلمانی مشتق می‌شود که خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد. همچنین این گیاه به درمان بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما کمک می‌کند.
۱۹. اثرات ضدپیری
چای بابونه منبع فوق‌العاده‌ای از آنتی‌اکسیدان‌هاست و از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. بابونه روند ترمیم سلول‌ها و بافت‌ها را تسریع می‌کند و می‌تواند منافذ پوست را تنگ‌تر کند و از سرعت پیرشدن پوست بکاهد.
۲۰. کاهش کبودی یا سیاهی دور چشم
بهتر است کیسه‌های چای بابونه کیسه‌ای را پس از مصرف دور نریزید. به‌جای این کار آنها را در یخچال بگذارید. سپس بسته‌های سردشده را بر روی چشم‌تان بگذارید (مخصوصا پس از ماساژ چشم) تا اطراف چشم‌تان به‌طور چشمگیری روشن و پف زیر چشم ها کم بشود.
خواص بابونه
استفاده از بابونه در قالب داروی گیاهی به دوران کهن برمی‌گردد. فهرست موارد مصرف آن هم کوتاه نبوده است؛ از تسکین تب و سردرد گرفته تا بهبود مشکلات مثانه و گوارش و دردهای قاعدگی. بابونه را درمان هر دردی می‌دانسته‌اند!
امروزه بابونه بیشتر به‌شکل خوراکی به عنوان داروی خواب آور گیاهی و برای کاهش اضطراب و مشکلات گوارشی مصرف می‌شود. برخی مطالعات هم از تأثیر آن در درمان دیابت گفته‌اند.
برخی از خاصیت‌های شناخته‌شده بابونه احتمالا محصول بیش از ۱۲۰ ترکیب شیمیایی‌ای است که در روغن و عصاره استخراج شده از گل بابونه وجود دارند. بسیاری از این ترکیبات شیمیایی از جمله کامازولن (با خاصیت ضدتورمی)، بیسابولول (روغنی با خاصیت ضدتورمی و ضدمیکروبی)، لوتئولین (با ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی، ضدتورمی و ضدسرطانی) خاصیت دارویی دارند. به دلیل تأثیر این ترکیبات یا عوامل دیگر، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بابونه دارای خواصی است که به تسکین تورم، گرفتگی و باد روده کمک می‌کنند و در بهبود خواب و محافظت در برابر باکتریایی‌های عامل زخم‌های گوارشی مؤثرند.
۱. بهبود زخم
مصرف موضعی بابونه ممکن است سرعت بهبود زخم را افزایش دهد. بنا بر پژوهش‌ها، ترکیبات موجود در بابونه می‌تواند ویروس‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد و درنتیجه عفونت و تورم را کاهش دهد.
در پژوهشی با مقایسه اثر بابونه و نوعی استروئید در درمان زخم حیوانات، مشخص شد با استفاده از بابونه زخم‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابند. در پژوهش کوچک دیگری مشخص شد بابونه تأثیر مشابهی در درمان زخم در انسان‌ها دارد. با این حال هنوز به مطالعات بیشتری نیازی است.
۲. بهبود مشکلات پوستی
بابونه اغلب برای درمان التهاب خفیف پوستی مانند آفتاب‌سوختگی، جوش و حتی تورم چشم به کار می‌رود. اما تعیین میزان اثربخشی آن در درمان این مشکلات نیاز به مطالعات بیشتر دارد. بنا بر پژوهش‌ها، استفاده موضعی بابونه تاحدودی در درمان اگزما هم مؤثر است. هرچند در پژوهش‌های مختلف بهبود مشکلات پوستی و زخم‌ها با مصرف بابونه مشاهده شده است، این موارد از نظر علمی اثبات نشده‌اند چون پژوهش زیادی درباره تأثیر مصرف بابونه در انسان‌ها انجام نشده است.
۳. تقویت بهداشت دهان و دندان
در پژوهشی مقدماتی که اثربخشی دهانشویه بابونه را بررسی می‌کرد، مشخص شد پلاک و التهاب لثه در مصرف‌کنندگان دهانشونه به‌شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است. این احتمالا به دلیل ترکیبات ضدباکتری و ضدالتهاب موجود در بابونه است.
از آنجه که بابونه بیشتر به‌شکل خوراکی و در قالب دمنوش مصرف می‌شود، بیشتر پژوهش‌ها به مطالعه اثر چای بابونه بر سلامت انسان پرداخته‌اند. در ادامه با خواص متعدد دمنوش بابونه آشنا می‌شوید.
آماده‌سازی و مصرف چای بابونه
گل بابونه برای تولید چای، عصاره، کپسول یا قرص به‌کار می‌رود. گیاه بابونه را می‌توان در قالب کرم یا پماد به‌طور موضعی روی پوست یا در قالب دهانشویه هم استفاده کرد.
برای تهیه چای بابونه:
- ۱ قاشق چای‌خوری سرپر گل بابونه را در دوسوم فنجان آب جوش بریزید.
- ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.
- اکنون چای بابونه آماده نوشیدن است.
برای تهیه دهانشویه بابونه:
- می‌توانید چای بابونه سردشده را به‌عنوان دهانشویه مصرف یا آن را قرقره کنید. دفعات قرقره یا شستن دهان کاملا به میل خودتان است.
- همچنین می‌توانید ۱۰ تا ۱۵ قطره عصاره بابونه آلمانی را در ۱۰۰ سی‌سی آب گرم حل و در قالب دهانشونه مصرف کنید.
عوارض جانبی بابونه
- به‌طورمعمول مصرف بابونه به‌شکل خوراکی یا موضعی بی‌ضرر است، ولی بر اساس برخی گزارش‌ها، افرادی به این گیاه آلرژی داشته‌اند. معمولاً کسانی به بابونه آلرژی دارند که نسبت به گیاهان خانواده‌ی کاسنی مانند کهنه‌واش و گل داودی نیز حساسند.
- هرچند هیچ گزارشی مبنی بر خطرات جدی بابونه برای سلامتی اعلام نشده است، محصولات آرایشی حاوی بابونه ممکن است در صورت تماس مستقیم با چشم، آن را تحریک کند و موجب قرمزی و التهاب چشم‌ها شوند.
- همچنین ممکن است نوشیدن چای بابونه برای کودکان، زنان باردار یا شیرده و افراد مبتلا به بیماری های کبد یا کلیه خوب نباشد.
- گونه بابونه آلمانی ممکن است در بدن مانند استروژن عمل کند. اگر وضعیتی دارید که در اثر افزایش سطح استروژن وخیم می‌شود (مانند سرطان سینه یا تخمدان و آندومتریوز) پیش از مصرف این گونه بابونه با پزشک مشورت کنید.
- بابونه دارای کومارین، نوعی ترکیب طبیعی است، که رقیق‌کننده خون است، بنابراین نباید همراه با داروهای ضدانعقاد و رقیق‌کننده خون مانند وارفارین مصرف شود.
- به دلیل نگرانی ناشی از احتمال خون‌ریزی، از ۲ هفته پیش از اعمال جراحی نباید بابونه مصرف کنید.
و در آخر اینکه…
چای بابونه یک نوشیدنی سالم است. این چای حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندی است که فواید زیادی دارند، ازجمله، خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. اگرچه تحقیقات خوب و امیدوارکننده‌ای راجع به خواص گل بابونه انجام شده ولی برای نتیجه‌گیری نهایی درباره‌ی تأثیر آن روی سلامت انسان نیاز به تحقیقات بیشتری است. بسیاری از مطالعات در این زمینه روی حیوانات و در آزمایشگاه انجام شده و درنتیجه ممکن است در مورد انسان صدق نکند. با تمام این تفاسیر نوشیدن چای بابونه ضرری ندارد و می‌توان از طعم خوش و عطر آرامش‌بخش آن لذت برد و می‌توان گفت به امتحان کردنش می‌ارزد!
منابع دیگر: verywellhealth
عالی عالی
ممنون که همراه «چطور» هستی. 🙂
بسیار مفید بود،ممنون از شما👌👌👌
زنده باشی حمید جان.
خوش‌حالیم که از «چطور» راضی هستی. 🙂
ممنون عالی بود.اصلافکرنمیکردم اینهمه خاصیت داشته باشه