«پیشگیری بهتر از درمان است» یکی از جملاتی است که زیاد به گوش‌مان می‌خورد! اما اینکه تا چه اندازه به آن اهمیت می‌دهیم مهم است. سرطان یکی از بیماری‌های ترسناک عصر حاضر است که هروقت اسمش می‌آید، لرزه بر اندام همه می‌افتد و متأسفانه علائم بسیار خفیفی دارد که تشخیص آن را به‌تعویق می‌اندازد. خوشبختانه امروزه همین بیماری موذی اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، حتما قابل‌درمان است و همان‌طور که حتما خودتان هم می‌دانید هزاران بیمار سرطانی در سرتاسر دنیا وجود دارند که با تشخیص به‌موقع و پیگیری دوره‌ی درمان به بهبودی کامل رسیده‌اند.
هرچند سرطان بیماری‌ای است که مرد و زن، کودک و بزرگسال نمی‌شناسد اما از آنجایی‌که مردان معمولا آن‌قدر که به خوردوخوراک خود اهمیت می‌دهند یا اهل ورزش هستند، علاقه‌ی چندانی به دکتر رفتن ندارند و دیربه‌دیر چکاپ می‌شوند، پس ممکن است علائم اولیه‌ی سرطان در آنها به‌موقع تشخیص داده نشود. پس در این مقاله می‌خواهیم به نشانه‌هایی از سرطان که مردان هرگز نباید نادیده بگیرند، بپردازیم تا اگر ناخواسته به سرطان مبتلا شدند، علائم بیماری به‌موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب برای دستیابی به سلامتی انجام شود.
۱. مشکل دفع ادرار
بسیاری از مردان با افزایش سن‌شان برای دفع ادرار دچار برخی مشکلات می‌شوند:
- تکرر ادرار مخصوصا شب‌ها؛
- قطع و وصل‌شدن ادرار حین تخلیه‌ی آن، بی‌اختیاری ادرار یا نیاز مبرم و فوری برای تخلیه‌ی ادرار؛
- مشکل در شروع دفع ادرار یا ناتوانی از تخلیه‌ی ادرار؛
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار.
معمولا اینها علائمی هستند که با بزرگ‌شدن پروستات ظاهر می‌شوند اما این نشانه‌ها می‌توانند در اثر بروز سرطان پروستات هم اتفاق بی‌افتد. پس درصورت بروز چنین علائمی لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم صورت بگیرید و با انجام آزمایشات دقیق‌تر مانند آزمایش خون (آزمایش PSA) عامل بروز مشکل یا علائم سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان انجام شود.
۲. مشاهده‌ی تغییرات ظاهری در بیضه‌ها
هربرت لپور (Herbert Lepor) رئيس بخش اورولوژی مرکز پزشکی لانگون در نیویورک در این‌باره تأکید می‌کند که به‌هیچ‌عنوان هرگونه تغییر در اندازه‌ی بیضه‌ها، سنگینی آنها یا احساس وجود توده در بیضه‌ها را نادیده نگیرید. برخلاف سرطان پروستات که روند رشد آرامی دارد، سرطان بیضه ممکن است یک شبه پیشرفت چشم‌گیری داشته باشد. پس درصورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم گفته شده یا موارد مشابه، مراجعه به مراکز درمانی را تحت هیچ شرایطی به تأخیر نیندازید. پزشک با انجام معالجه‌های بالینی، آزمایش خون و سونوگرافی خیلی سریع به منشأ بروز مشکل پی خواهد برد.
۳. مشاهده‌ی خون در ادرار یا مدفوع
وجود خون در ادرار یا مدفوع می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه سرطان مثانه، کلیه یا یکی از علائم سرطان رود‌ه بزرگ باشد و البته فقط مختص آقایان نیست. پس حتی اگر هیچ‌گونه علائم دیگری ندارید، به‌محض مشاهده‌ی خون در ادرار یا مدفوع حتما به پزشک مراجعه کنید. اگرچه ممکن است وجود خون در ادرار یا مدفوع مربوط به هموروئید یا عفونت ادراری باشد اما تنها راه پی‌بردن به منشأ اصلی مشکل انجام معاینات لازم، کولونوسکوپی و آزمایش خون است. پس علائم را نادیده نگیرید؛ حتی اگر احتمال می‌دهید مربوط به سرطان نباشد.
۴. مشاهده‌ی تغییرات پوستی
درصورت مشاهده‌ی هرگونه تغییر در اندازه، شکل یا رنگ خال‌های روی بدن‌تان یا وجود هرگونه لکه‌ی غیرطبیعی روی پوست صورت یا بدن که دلیل آن را نمی‌دانید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. لکه‌هایی که پیش از این وجود نداشته‌اند یا ظاهری متفاوت و غیرطبیعی دارند، می‌توانند جزو علائم سرطان پوست باشند؛ پس بهتر است نادیده گرفته نشوند. درصورتی‌که با مشاهده‌ی این‌گونه آثار به پزشک مراجعه کنید با یک نمونه‌برداری ساده علت اصلی مشکل مشخص خواهد شد. مارلین مایرز (Marleen Meyers)، رئیس بخش آنکولوژی مرکز سرطان NYU Perlmutter، معتقد است سرطان پوست اصلا معطلی نمی‌شناسد و باید سریع شناسایی و درمان شود.
۵. تغییر در غدد لنفاوی
التهاب و تورم غدد لوبیایی شکلی که معمولا در گردن، زیربغل و سایر نقاط بدن شما وجود دارند و آنها را با نام غدد لنفاوی می‌شناسیم، می‌تواند نشانه‌ی تغییروتحولی در بدن شما باشد که معمولا این تغییروتحول بیشتر اوقات درواقع عکس‌العمل بدن‌تان نسبت به سرما، گلودرد و عواملی شبیه‌به این است. اما بعضی از انواع سرطان‌های خاص هم می‌توانند باعث بروز تغییرات این‌چنینی باشند. مایرز در این رابطه معتقد است که هرگونه التهاب یا تورم غدد لنفاوی که بیش از ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد، باید معاینه شود.
۶. بروز مشکل در خوردن غذا
اینکه بعضی مواقع با غذاخوردن مشکل داشته باشیم، موضوع مهمی نیست چون همان‌طور که ممکن است این مشکل در اثر گلودرد یا سنگینی معده یا هر مسئله‌ی دیگری به‌وجود بیاید، به‌سرعت هم برطرف می‌شود. اما درصورتی‌که مشکل غذاخوردن با کاهش وزن یا استفراغ همراه باشد، نباید خطر بروز سرطان دهان، حنجره یا معده را نادیده گرفت و حتما باید به پزشک مراجعه کنید. در مراکز پزشکی با انجام تست‌های مربوط‌به دهان و حنجره و اشعه‌ی ایکس باریوم (برای تست باریوم مایعی به بیمار خورانده می‌شود که حلق و دهان بیمار نسبت به اشعه‌ی ایکس مقاومت داشته باشد) دلیل مشکل جست‌وجو می‌شود.
۷. مشکل سوزش معده
درصورتی‌که دچار سوزش معده یا همان مشکل متداول سوزش سردل شدید، معمولا با تغیر رژیم غذایی، عادات نوشیدن و کنترل استرس مشکل برطرف می‌شود، اما درصورتی‌که سوزش معده‌ی شما ادامه پیدا کند باید به پزشک مراجعه کنید تا علائم شما بررسی شود، چون برطرف‌نشدن سوزش معده یا وخیم‌ترشدن آن می‌تواند یکی از علائم سرطان معده، مری یا حنجره باشد. از طرفی سوزش معده می‌تواند منجربه بیماری‌ای به‌نام مری بارت شود که با تحریک مداوم مری توسط اسید معده (رفلاکس معده) به‌وجود می‌آید. هرچند این بیماری بسیار نادر است اما می‌تواند تبدیل به سرطان شود و خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش بدهد.
۸. مشاهده‌ی تغییرات در محیط دهان
درباره‌ی سرطان دهان نکته‌ی قابل‌تأمل این است که اگر سیگاری باشید بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان دهان قرار دارید. پس دوستان عزیزم حالا که انگیزه‌ی لازم برای ترک سیگار وجود دارد، هرچه زودتر دخانیات را ترک کنید! به لکه‌ها یا ضایعات سفید، زرد، قرمز یا خاکستری که ممکن است در محیط دهان یا روی لب‌هایتان به‌وجود بیاید، توجه داشته باشید و از کنار زخم‌های دهانی شبیه آفت دهان یا برفک که دردناک هستند و ظاهری شبیه‌به دهانه‌ی آتش‌فشان دارند راحت نگذرید و حتما با پزشک یا دندان‌پزشک خود مشورت کنید.
۹. کاهش وزن بدون دلیل
شلوارتان برای‌تان کمی گشاد شده است؟ اگر رژیم نیستید، ورزش نمی‌کنید یا تغییری در عادات غذایی و شدت تمرینات ورزشی‌تان نداده‌اید این کاهش وزن یا سایزتان می‌تواند عوارض ناشی از استرس یا مشکلات تیروئیدی (کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و …) باشد. اما ازدست‌دادن بیش از ۵ کیلوگرم وزن یا بیشتر بدون هیچ دلیلی طبیعی نیست. اگرچه کاهش وزن ناخواسته حتما نشانه‌ی سرطان نیست، می‌تواند یکی از علائم مهم سرطان ریه، پانکراس یا معده باشد. پزشک معالج با انجام آزمایش‌های مرتبط، سی‌تی اسکن (CT)، پت اسکن (PET) و ام‌آر‌آی می‌تواند منشأ بروز مشکل را تشخیص دهد.
۱۰. بروز تب
تب جزو علائم دوست‌داشتنی بدن است و اصلا چیز بدی نیست، چون از مبارزه‌ی بدن با نوعی عفونت خبر می‌دهد و این یعنی عاملی آگاه‌کننده! اما وقتی تب سراغ بدن می‌آید، به‌هیچ‌عنوان برطرف نشود و از طرفی توضیحی برای بروز آن وجود نداشته باشد، می‌تواند یکی از علائم سرطان خون (لوسمی) باشد. پس فرد موردنظر باید حتما به پزشک مراجعه کند تا با مطالعه‌ی سوابق پزشکی‌اش، معاینات بالینی و آزمایش‌های مرتبط منشأ بروز مشکل مشخص شود.
۱۱. مشاهده‌ی تغییر در سینه‌ها
هرچند در سال ۲۰۱۷ تنها ۲۴۷۰ مورد سرطان سینه در مردان مشاهده شده است اما مایرز در این مورد هشدار می‌دهد که مردان به‌هیچ‌عنوان نباید وجود توده یا سایر علائم سرطان سینه را نادیده بگیرند. درست است که سرطان سینه به‌عنوان بیماری مردانه شناخته نمی‌شود، اما اینکه علائم آن در مردان دیرتر بروز می‌کند، شانس ابتلا به این نوع سرطان را در مردان کاهش نمی‌دهد. پس اگر هرکدام از علائم این بیماری را دیدید، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. همان‌طور که پیش از این هم بارها اشاره کردیم، تشخیص به‌موقع هر نوع سرطانی کلید شکست بیماری است.
۱۲. خستگی
بسیاری از انواع سرطان باعث فرسودگی عمیق استخوان‌ها می‌شود که هرگز بهبود نخواهد یافت. این نوع خستگی از آن نوع خستگی هایی نیست که در اثر فعالیت‌های شدید یا یک هفته استرس دچارش می‌شویم و با استراحت برطرف می‌شود. این نوع خستگی، حالتی است که فعالیت‌های روزمره‌ی شما را مختل می‌کند و هرچقدر هم استراحت کنید کافی نیست بنابراین اگرخدایی نکرده دچار چنین خستگی و فرسودگی شدید حتما با پزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند در یافتن دلایل خستگی شما و راه‌های درمان به‌موقع آن به شما کمک کند.
۱۳. سرفه‌‌کردن
بروز سرفه‌های آزاردهنده در افراد غیرسیگاری معمولا نشانه‌ی ابتلا به سرطان نیست و عموما بعد از ۳ تا ۴ هفته بهبود می‌یابد. اگر دچار چنین سرفه‌هایی شدید و بیش از ۳ تا ۴ هفته ادامه یافت، تنفس‌تان مقطعی و کوتاه بود یا سرفه‌هایتان با خلط خونی همراه بود، حتما بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید؛ به‌خصوص اگر سیگاری هستید، چون سرفه شایع‌ترین علامت ابتلا به سرطان ریه است. پزشک به‌راحتی با نمونه‌برداری از مخاط ریه‌ی شما می‌تواند نوع عفونت و منشأ مشکل ریوی شما را تشخیص دهد. البته گاهی اوقات عکس‌های پرتو ایکس(X-ray) هم می‌توانند در تشخیص مشکل کمک‌کننده باشند.
۱۴. احساس درد
معمولا سرطان عامل بیشتر دردها نیست، اما اگر ناراحتی شما بیش از یک ماه طول کشید آن را نادیده نگیرید. دردهای مداوم می‌تواند در اثر سیگنال‌های بدن و زنگ خطر بسیاری از انواع سرطان مثل سرطان استخوان یا تومور مغزی باشد؛ به‌ویژه اگر سرطان کمی پیشرفت کرده باشد.
۱۵. درد شکم و افسردگی
هرچند این مورد آخر بسیار نادر است اما افسردگی همراه با معده درد می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان پانکراس باشد. اما چنین علامتی واقعا تا چه حد می‌تواند نگران‌کننده باشد؟ مایرز در این‌باره متذکر می‌شود: درصورتی‌که ابتلا به این نوع سرطان در خانواده‌ی شما جنبه‌ی ارثی داشته باشد، باید احتمال بروز سرطان را درنظر بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
عااالی، مرررسی