نوشیدنی های انرژی زا چه تاثیری روی عملکرد مغز و سلامت بدن دارند؟‌

این روزها مصرف نوشیدنی های انرژی زا در جامعه بیشتر از قبل شده است. اما عده‌ای از کارشناس‌ها نسبت‌به عواقب زیاده‌روی در مصرف آنها هشدار می‌دهند. درادامه، سعی خواهیم کرد نگاهی بی‌طرفانه به این موضوع داشته باشیم.

نوشیدنی انرژی زا برای افزایش تمرکز، انرژی و هوشیاری ساخته شده‌ است. افراد در همه‌ی سنین آنها را مصرف می‌کنند و محبوبیت‌شان در‌حال‌افزایش است، اما برخی صاحب‌نظران نسبت‌به مضرات آنها هشدار می‌دهند که همین باعث شده عده‌ای از مردم در مورد مفیدبودن آنها تردید کنند. در این مطلب، به ویژگی‌های مثبت و منفی نوشیدنی های انرژی زا خواهیم پرداخت و به اثرات آنها روی سلامتی بدن نگاهی می‌اندازیم.

نوشیدنی انرژی زا چیست؟

نوشیدنی های انرژی زا حاوی ترکیباتی هستند که سبب افزایش انرژی و عملکرد ذهنی می‌شوند. محصولاتی مانند ردبول، مانستر، راک استار و… نمونه‌هایی محبوب از نوشیدنی های انرژی‌ زا در بازار هستند.

تقریبا همه‌ی نوشیدنی های انرژی زا حاوی کافئین هستند که سبب تحریک عملکرد مغزی، هوشیاری و تمرکز می‌شود. البته میزان کافئین در محصولات مختلف متفاوت است. نوشیدنی‌های انرژی زا حاوی سایر ترکیبات نیز هستند. درادامه، به این ترکیبات اشاره خواهیم کرد:

• شکر: منبع اصلی کالری در نوشیدنی های انرژی زا است. هر چند بعضی از این محصولات بدون شکر هستند.
• ویتامین‌های گروه B: این ویتامین‌ها در تبدیل مواد غذایی به انرژی نقش مهمی دارند.
• مشتقات آمینواسید: تائورین و کارنتین بعضی از آنها هستند. هر دوی آنها در بدن به‌صورت طبیعی تولید می‌شوند و نقش‌ مهمی در فرایند‌های بیولوژیکی بدن دارند.
• مشتقات گیاهی: گورانا ترکیبی است که برای افزودن بیشتر کافئین استفاده می‌شود. از گیاه جنسینگ برای اثر مثبت روی مغز استفاده می‌شود.

نوشیدنی انرژی زا می‌تواند باعث افزایش عملکرد مغزی شود

مردم به‌دلایل مختلفی نوشیدنی انرژی زا مصرف می‌کنند. یکی از محبوب‌ترین دلایل، افزایش هوشیاری ذهنی با افزایش عملکرد مغزی است. اما آیا تحقیقات علمی نیز این موضوع را اثبات می‌کنند؟

تحقیقات زیادی هستند که نشان می‌دهند نوشیدنی های انرژی زا می‌تواند سبب افزایش عملکرد مغزی مثل حافظه، تمرکز و زمان پاسخ‌دهی و همین‌طور کاهش خستگی ذهنی شود.

تحقیقی نشان می‌دهد که مصرف ۵۰۰ میلی‌‌لیتر ردبول می‌تواند سبب افزایش تمرکز و تقویت حافظه به‌میزان ۲۴ درصد شود. اغلب در این تحقیقات ادعا می‌شود که این اثر ناشی از وجود کافئین است، درحالی‌که دیگران می‌گویند ترکیب شکر و کافئین برای ایجاد این اثر ضروری است.

نوشیدنی انرژی زا سبب می‌شود تا در عین خستگی به فعالیت بپردازید

یکی از دلایل دیگر مصرف این است که افراد می‌خواهند وقتی خسته هستند یا کمبود خواب دارند، همچنان به کارکردن ادامه بدهند. راننده‌ها معمولا در مسیرهای طولانی و شب‌ها از نوشیدنی‌ انرژی زا استفاده می‌کنند تا همچنان پشت فرمان هشیار باقی بمانند.

تحقیقات زیادی نشان می‌دهند که استفاده از این تحریک‌کننده‌ها می‌تواند سبب افزایش کیفیت رانندگی و غلبه بر خواب آلودگی شود؛ حتی اگر راننده کمبود خواب داشته باشد.

کارگران شیفت شب نیز از نوشیدنی های انرژی زا برای هشیارماندن در ساعات‌های بیداری استفاده می‌کنند. هر چند تحقیقات زیادی این اثر را اثبات کرده‌اند اما تحقیقی وجود دارد که می‌گوید این نوشیدنی‌ها سبب اختلال در نوبت بعدی خواب آنها می‌شود.

نوشیدنی انرژی زا ممکن است باعث مشکلات قلبی شود

تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدنی‌های انرژی زا می‌توانند باعث ایجاد مشکلات قلبی شوند. تحقیقی نشان می‌دهد که نوشیدنی انرژی زا در چندین مورد سبب ایجاد مشکلات قلبی اورژانسی شده است.

همچنین در آمریکا سالانه ۲۰ هزار نفر به‌خاطر مصرف نوشیدنی های انرژی زا به اورژانس مراجعه می‌کنند. علاوه‌بر‌این پژوهش‌های زیادی روی انسان انجام شده که نشان می‌دهد این نوشیدنی‌ها سبب افزایش فشار خون و ضربان قلب و کاهش عملکرد رگ‌های خونی می‌شود که برای سلامتی قلب مضر است.

اغلب کارشناس‌ها باور دارند که مشکلات قلبی ناشی از نوشیدنی انرژی زا به‌خاطر کافئین است. این دلیلی منطقی است، چون افرادی که این مشکلات را پیدا کرده‌اند، در زمان حمله قلبی، ۳ عدد یا بیشتر، نوشیدنی‌ انرژی زا همراه با الکل مصرف کرده بودند.

اگر سابقه‌ی بیماری‌های قلبی دارید بهتر است در مصرف نوشیدنی های انرژی زا تجدیدنظر و به‌میزان خیلی کم آنها را مصرف کنید.

بعضی از نوشیدنی های انرژی زا سرشار از شکر هستند

اغلب نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی شکر هستند. به‌عنوان مثال هر ۲۵۰ میلی‌لیتر نوشیدنی ردبول حاوی ۲۷ گرم (۷ قاشق چای‌خوری) شکر است. یک قوطی مانستر (۴۷۲ گرم) حاوی ۵۴ گرم (۱۴ قاشق چای‌خوری) شکر است.

مصرف این مقدار شکر سبب افزایش قند خون می‌شود. اگر شما مشکل قند خون یا دیابت دارید، بهتر است در مصرف نوشیدنی های انرژی زا تجدیدنظر کنید. مصرف نوشیدنی‌های پرشکر مثل اغلب نوشیدنی‌های انرژی‌ زا سبب افزایش قند خون می‌شود که برای سلامتی به‌خصوص دیابتی‌ها مفید نیست.

این افزایش سطح قند خون می‌تواند باعث افزایش استرس و التهاب شود که سبب گسترش بیماری‌های مزمن خواهد شد، اما حتی افرادی که دیابت ندارند باید در مورد شکر موجود در این نوشیدنی‌ها نگران باشند. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که مصرف روزانه ۱ یا ۲ نوشیدنی حاوی شکر باعث افزایش ۲۶ درصدی احتمال خطر ابتلابه دیابت نوع ۲ می‌شود.

خوش‌بختانه شرکت‌های تولیدکننده سعی می‌کنند تا میزان شکر مصرفی را پایین‌تر بیاورند یا آن را به‌کلی حذف کنند. این مدل‌ها برای افراد مبتلابه دیابت و آنهایی که رژیم کم کربوهیدرات دارند، بسیار مفید است.

آیا مصرف نوشیدنی انرژی زا برای کودکان و نوجوانان مضر است؟

تحقیقی نشان می‌دهد که ۳۱ درصد کودکان بین ۱۲-۱۷ سال از این نوشیدنی‌ها مصرف می‌کنند. هر چند تحقیقات چاپ‌شده در مجله‌ی آکادمی پزشکی کودکان توصیه می‌کند که کودکان و نوجوانان نباید این نوشیدنی‌ها را مصرف بکنند.

دلیل این موضوع به‌خاطر وجود کافئین در نوشیدنی های انرژی زا است که کودکان و نوجوانان را به خود معتاد می‌کند و جلوی رشد مناسب قلب و مغز را خواهد گرفت.

محققان همچنین مصرف کافئین را برای این سنین محدود کرده‌اند. میزان توصیه‌شده کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم و بیشتر از ۱۴٫۱ میلی‌گرم به‌ازای هر پوند وزن بدن در طول روز است.

برای یک کودک ۱۲ ساله به‌وزن ۳۴ کیلوگرم این مقدار ۸۵ میلی‌گرم است.

آیا همه می‌توانند نوشیدنی های انرژی زا مصرف می‌کنند؟

بیشترین نگرانی در مورد این نوع نوشیدنی‌ها به‌خاطر کافئین است. توصیه می‌شود که بزرگسالان روزانه بیشتر از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف نکنند.

هر ۲۳۷ میلی‌لیتر نوشیدنی‌ انرژی زا حاوی ۸۰ میلی‌گرم کافئین و تقریبا برابر با یک فنجان قهوه است. مسئله اینجاست که اغلب این نوشیدنی‌ها در ظرف‌هایی بزرگ‌تر به‌فروش می‌رسند. همچنین بعضی از آنها کافئین بیشتری دارند.

علاوه‌بر آن تعدادی از این محصولات حاوی گورانا هستند که خود یک منبع طبیعی برای کافئین است و حدود ۴۰ میلی‌گرم کافئین دارد. شرکت‌های سازنده نیز مجبور نیستند وجود گورانا را روی برچسب محصولات قید کنند که مصرف‌کننده بداند میزان کافئین محصول افزایش یافته است. هرچند مصرف یک نوشیدنی به‌صورت اتفاقی نمی‌تواند برای شما مشکلی ایجاد کند.

اگر تصمیم به استفاده از این نوشیدنی‌ها گرفته‌اید، بهتر است روزانه بیشتر از ۴۷۲ میلی‌لیتر استفاده نکنید و مصرف تمام نوشیدنی‌های کافئین‌دار دیگر را هم محدود کنید. زنان باردار، کودکان و نوجوانان باید از مصرف این محصولات خودداری کنند.

نتیجه‌گیری

نوشیدنی های انرژی زا باعث افزایش فعالیت مغزی می‌شوند و هنگام خستگی و نیاز به خواب، به شما کمک می‌کنند. هرچند مصرف بیش‌ازحد آنها سبب افزایش دریافت کافئین و شکر می‌شود که مشکل‌ساز است.

مصرف خود را ۴۷۳ میلی‌گرم در روز محدود کنید. همچنین خودتان را در مصرف سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار هم محدود کنید. بعضی افراد مثل زنان باردار و کودکان بهتر است از مصرف آن خودداری کنند.

مجموعه صوتی اعتماد به نفس و رفع کمرویی

بیاموزید که چگونه اعتماد به نفس داشته باشید و خجالت را کنار بگذارید تا از موفقیت‌های جدید خود لذت ببرید

مشاهده مجموعه

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر