کنارآمدن با فقدان کسی یا چیزی که دوست دارید، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زندگی است. در اغلب موارد، درد و غم از دست دادن می‌تواند بسیار عظیم و سنگین باشد. شما ممکن است انواع احساسات دشوار و غیرمنتظره را تجربه کنید، از شوک یا خشم گرفته تا بی‌اعتقادی، احساس گناه و اندوه عمیق.
درد غم و اندوه می‌تواند سلامتی جسمی شما را نیز مختل کند و خوابیدن، غذاخوردن یا حتی درست فکرکردن را برای شما دشوار سازد. اینها، واکنش‌های عادی به فقدان یک شخص یا چیز مهم و باارزش هستند. درحالی‌که هیچ راه درست یا غلط مشخصی برای غصه‌خوردن وجود ندارد، اما روش‌های سالمی برای کنارآمدن با درد وجود دارند که دیر یا زود می‌توانند غم و اندوه شما را کاهش دهند و به شما کمک کنند که با غم از دست دادن کنار بیایید و فقدان آن شخص یا چیز را بپذیرید، معنا و هدف جدیدی پیدا کنید و به زندگی‌تان ادامه دهید.
غم و اندوه چیست؟
غم و اندوه واکنشی طبیعی به از دست دادن است و عبارت است از رنج عاطفی که شما هنگام از دست دادن فرد یا چیز موردعلاقه‌تان احساس می‌کنید. هرچه این فقدان مهم‌تر باشد، غم و اندوه شما نیز شدیدتر خواهد بود. ممکن است اندوه شما به‌خاطر مرگ یکی از عزیزان‌تان باشد – که اغلب، علت شدیدترین نوع غم و اندوه است – اما هر نوع فقدانی می‌تواند باعث اندوه شود، ازجمله:
- طلاق یا به‌هم‌خوردن رابطه‌ی عاطفی
- از دست دادن سلامتی
- از دست دادن شغل
- از دست دادن ثبات مالی
- سقط جنین
- بازنشستگی
- مرگ حیوان خانگی
- از دست دادن یک رؤیای باارزش
- بیماری جدی یکی از عزیزان
- از دست دادن یک رابطه‌ی دوستی
- از دست دادن حس امنیت پس از یک ضربه‌ی روحی
- فروش خانه‌ی پدری
حتی فقدان‌های کوچک در زندگی نیز می‌تواند غم و اندوه ایجاد کند. به‌عنوان مثال ممکن است شما پس از جداشدن از خانه‌ی پدری، فارغ‌التحصیلی از دانشگاه یا تغییر شغل‌تان ناراحت و غمگین شوید. فقدان شما هرچه که باشد، مسئله‌ای کاملا شخصی است، بنابراین به‌خاطر احساسی که دارید، شرمنده نباشید یا فکر نکنید که باید فقط برای از دست دادن چیزهای خاصی ناراحت شوید. اگر یک شخص، حیوان خانگی، رابطه یا موقعیتی برای شما مهم و باارزش بوده است، طبیعی است که به‌خاطر از دست دادن آن غمگین شوید.
چگونه با غم و اندوه کنار بیایید
درحالی‌که تجربه‌ی فقدان، بخش اجتناب‌ناپذیری از زندگی است اما راه‌هایی برای کمک به کنار آمدن با این درد، پذیرش غم و اندوه‌تان و درنهایت پیداکردن راهی برای برگشت به وضعیت عادی و ادامه‌ی زندگی‌تان وجود دارد.
- درد خود را تصدیق کنید.
- بپذیرید که غم و اندوه می‌تواند باعث بروز احساسات غیرمنتظره و مختلف بسیاری شود.
- درک کنید که فرایند غم و اندوه شما خاص و مختص‌به خودتان خواهد بود.
- به‌دنبال حمایت رودرروی (مستقیم) افرادی باشید که به شما اهمیت می‌دهند.
- با مراقبت از خودتان از نظر جسمی، خودتان را از نظر احساسی پشتیبانی کنید.
- تفاوت بین غم و افسردگی را تشخیص دهید.
فرایند غم و اندوه
غم و اندوه تجربه‌ای بسیار شخصی است؛ هیچ راه درست یا غلطی برای غصه‌خوردن وجود ندارد. نحوه‌ی غمگین‌بودن شما به عوامل بسیاری بستگی دارد، ازجمله شخصیت و شیوه‌ی برخوردتان، تجربه‌ی زندگی‌تان، ایمان‌تان و اینکه چیزی که از دست داده‌اید، چقدر برای‌تان مهم بوده است. واضح است که فرایند غم و اندوه، زمانبر است. التیام به‌تدریج اتفاق می‌افتد؛ نمی‌توان آن را به‌زور پیش‌برد یا تعجیل کرد و هیچ جدول زمانی عادی برای غصه‌خوردن وجود ندارد. بعضی از مردم درعرض چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابند اما شاید این روند برای بقیه چند سال طول بکشد. تجربه‌ی غم و اندوه شما هرچه که باشد، مهم است که با خودتان صبور باشید و اجازه بدهید که این فرایند به‌طور طبیعی پیش برود.
باورهای غلط و حقایقی در مورد غم و اندوه
باور غلط اول: اگر دردتان را نادیده بگیرید، سریع‌تر از بین خواهد رفت
حقیقت: تلاش‌کردن برای نادیده‌گرفتن دردتان یا بروز ندادن آن، فقط دردتان را در درازمدت بدتر خواهد کرد. برای التیام واقعی لازم است که با غم و اندوه‌تان روبه‌رو شوید و به‌طور مؤثر با آن برخورد کنید.
باور غلط دوم: مهم است که در برابر غم از دست دادن قوی باشید
حقیقت: احساس ناراحتی، ترس یا تنهایی واکنشی طبیعی نسبت‌به از دست دادن است. گریه‌کردن به این معنا نیست که شما ضعیف هستید. مجبور نیستید با تظاهربه شجاع و محکم بودن از خانواده و دوستان‌تان محافظت کنید. ابراز احساسات واقعی‌تان می‌تواند به شما و دیگران کمک کند.
باور غلط سوم: اگر گریه نکنید، به این معناست که به‌خاطر آنچه از دست داده‌اید، ناراحت نیستید
حقیقت: گریه‌کردن پاسخی طبیعی به اندوه و ناراحتی است اما تنها واکنش ممکن نیست. افرادی که گریه نمی‌کنند، ممکن است درد را درست به‌اندازه‌ی بقیه درک و احساس کنند و فقط روش‌های دیگری برای بروز آن داشته باشند.
باور غلط چهارم: غم و اندوه باید حدود یک‌سال طول بکشد
حقیقت: هیچ چهارچوب زمانی مشخصی برای غمگین‌بودن وجود ندارد و اینکه چقدر طول می‌کشد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
باور غلط پنجم: ادامه‌ی زندگی‌تان به‌معنای فراموش کردن چیزی است که از دست داده‌اید
حقیقت: ادامه‌دادن به زندگی‌تان به این معناست که شما فقدان آن شخص یا چیز را پذیرفته‌اید، اما این با فراموش‌کردن فرق دارد. شما می‌توانید به زندگی‌تان ادامه دهید، اما یاد و خاطره‌ی شخص یا چیزی را که ازدست داده‌اید، به‌عنوان بخش مهمی از خودتان حفظ کنید. در حقیقت همان‌طور که زندگی‌تان را سپری می‌کنید، این خاطرات می‌توانند به‌تدریج یک‌پارچه‌تر شوند و تعیین کنند که چه کسی هستید.
۵ مرحله‌ی غم و اندوه
الیزابت کوبلر راس، روان‌پزشک آمریکایی – سوئیسی در سال ۱۹۶۹ نظریه‌ای ارائه داد که به «پنج مرحله‌ی غم و اندوه» معروف شد. این مراحل غم و اندوه براساس مطالعات او روی احساسات بیمارانی بود که با بیماری لاعلاج مواجه شده بودند اما بسیاری از مردم، این مراحل را به سایر انواع فقدان‌ها و تغییرات منفی زندگی مانند مرگ یکی از عزیزان یا طلاق و جدایی تعمیم داده‌اند.
- انکار: «این مسئله نمی‌تواند برای من اتفاق بیفتد.»
- خشم: «چرا این اتفاق افتاد، چه کسی مقصر است؟»
- چانه‌زنی: «کاری کنید که این اتفاق نیفتد و من درعوض… »
- افسردگی: «من خیلی ناراحتم و نمی‌توانم هیچ کاری انجام دهم.»
- پذیرش: «این اتفاق ناگوار را می‌پذیرم و در آرامش و صلح به‌سر می‌برم.»
اگر هر یک از این احساسات را پس از یک فقدان تجربه کردید، می‌توانید مطمئن باشید که واکنش‌تان طبیعی است و اینکه به‌مرور زمان بهبود خواهید یافت. بااین‌حال همه‌ی افراد پس از از دست دادن یک فرد یا یک چیز، تمام این مراحل را سپری نمی‌کنند و این ایرادی ندارد. برخلاف باور عموم، شما مجبور نیستید برای بهتر شدن، هر مرحله را سپری کنید. درواقع برخی از مردم غم و اندوه‌شان را بدون تجربه‌ی هیچ‌کدام از این مراحل برطرف می‌کنند. ضمنا اگر این مراحل را تجربه کنید، لزوما به‌ترتیب نخواهد بود، بنابراین مضطرب نشوید که باید چه حسی داشته باشید یا باید در چه مرحله‌ای باشید.
قصد کوبلر راس هرگز این نبود که ۵ مرحله‌ی بالا به چهارچوب سفت و سخت برای افرادی تبدیل شود که درحال غصه‌خوردن و سوگواری هستند. او در آخرین کتابش قبل از مرگ در سال ۲۰۰۴، درمورد ۵ مرحله‌ی غم و اندوه گفت: «هرگز قرار نبود که این مراحل، احساسات آشفته و پریشان را در بسته‌بندی‌های مرتب جای دهند. آنها فقط واکنش‌هایی به فقدان هستند که بسیاری از مردم از خود بروز می‌دهند. اما پاسخی عادی نسبت‌به فقدان وجود ندارد؛ همان‌طور که فقدان مشخص و خاص نیز وجود ندارد. روند غم و اندوه ما مانند زندگی‌هایمان شخصی و منحصربه‌فرد است.»
غم و اندوه می‌تواند مانند ترن هوایی باشد
ما می‌توانیم فرایند غم و اندوه را به‌جای یک‌سری از مراحل مانند ترن هوایی، پر از فرازونشیب و پستی و بلندی درنظر بگیریم. مانند بسیاری از ترن‌های شهربازی، سواری در ابتدا سخت‌تر و ترسناک‌تر است و سراشیبی‌ها عمیق‌تر و طولانی‌تر هستند، اما با گذشت زمان، دوره‌های سختی و دشواری کوتاه‌تر و ملایم‌تر می‌‌شوند اما کنارآمدن با فقدان، زمانبر است. حتی سال‌ها پس از یک فقدان، مخصوصا در رویدادهای خاصی مانند عروسی خانوادگی یا تولد یک کودک همچنان ممکن است غم و اندوه شدیدی را احساس کنیم.
علائم غم و اندوه
درحالی‌که فقدان و از دست دادن به روش‌های مختلفی بر افراد تأثیر می‌گذارد، اما بسیاری از ما هنگام غم و اندوه، علائم زیر را تجربه می‌کنیم. فقط به‌یاد داشته باشید تقریبا هرچیزی که در مراحل اولیه‌ی غم و اندوه تجربه می‌کنید، طبیعی است، از جمله احساس آنکه دارید دیوانه می‌شوید، احساس آنکه دارید کابوس می‌بینید یا زیر سؤال‌بردن باورهای مذهبی یا معنوی‌تان.
علائم عاطفی غم و اندوه
۱. شوک و باور نکردن
اتفاقی که افتاده است، بلافاصله پس از یک فقدان می‌تواند سخت باشد. شما ممکن است احساس بی‌حسی (کرختی) کنید، نتوانید فقدانی را که اتفاق افتاده، باور کنید یا حتی حقیقت را انکار کنید. اگر یکی از عزیزان‌تان فوت کرده است، ممکن است انتظار داشته باشید که برگردد، حتی با اینکه می‌دانید برای همیشه رفته است.
۲. غمگینی
حس غمگینی و ناراحتی عمیق احتمالا شایع‌ترین علامت غم و اندوه است. شما ممکن است احساس پوچی، ناامیدی، حسرت یا تنهایی شدید کنید. همچنین ممکن است زیاد گریه کنید یا از لحاظ عاطفی، احساس بی‌ثباتی کنید.
۳. گناه
ممکن است شما به‌خاطر کارهایی که انجام داده یا نداده‌اید و حرف‌هایی که زده یا نزده‌اید، افسوس بخورید یا احساس گناه کنید. همچنین ممکن است به‌خاطر داشتن حس خاصی (به‌عنوان مثال احساس آرامش، هنگامی که فردی پس از یک بیماری طولانی‌مدت و سخت فوت کرده است) احساس گناه کنید. بعد از مرگ یک شخص حتی ممکن است به‌خاطر انجام ندادن کاری برای جلوگیری از مرگ او، حس گناه پیدا کنید؛ حتی اگر هیچ کار دیگری از دست‌تان برنمی‌آمد.
۴. خشم
حتی اگر از دست دادن آن شخص یا چیز تقصیر هیچ‌کس نباشد، شاید شما احساس خشم و عصبانیت کنید. اگر یکی از عزیزان‌تان را از دست داده‌اید، ممکن است از دست خودتان، خدا، پزشکان یا حتی شخص فوت‌شده – برای ترک‌کردن شما – عصبانی شوید. ممکن است احساس کنید که باید به‌خاطر بی‌انصافی که در حق شما انجام شده است، کسی را سرزنش کنید.
۵. ترس
از دست دادن یک شخص یا چیز مهم می‌تواند نگرانی‌ها و ترس‌های زیادی در شما ایجاد کند. شما ممکن است احساس اضطراب، درماندگی یا ناامنی کنید و حتی ممکن است دچار حملات پانیک شوید. مرگ یکی از عزیزان‌تان می‌تواند باعث ایجاد ترس از مرگ خودتان، سپری‌کردن زندگی بدون آن فرد یا مسئولیت‌هایی شود که حالا باید به‌تنهایی به‌عهده بگیرید.
علائم جسمی غم و اندوه
ما اغلب، غم و اندوه را به‌عنوان فرایندی صرفا عاطفی درنظر می‌گیریم اما غم و اندوه در اکثر موارد شامل مشکلات جسمی نیز می‌شود، از جمله:
- خستگی؛
- حالت تهوع؛
- کاهش ایمنی بدن؛
- کاهش وزن یا افزایش وزن؛
- احساس درد و تیر کشیدن در قسمتی از بدن؛
- بی خوابی.
برای کنارآمدن با غم‌تان از حمایت دیگران استفاده کنید
درد غم و اندوه می‌تواند باعث شود که بخواهید از دیگران فاصله بگیرید و در لاک خودتان فرو بروید. اما بهره‌مندی از حمایت رودرروی سایر افراد برای التیام درد و رنج‌تان حیاتی است. حتی اگر راحت نیستید که در شرایط عادی در مورد احساسات‌تان صحبت کنید، مهم است که هنگام غصه‌خوردن آنها را بیان کنید. درحالی‌که درمیان گذاشتن ناراحتی‌تان می‌تواند به‌دوش کشیدن بار غم و اندوه را برای‌تان آسان‌تر کند اما به این معنا نیست که هر زمان با دوستان وخانواده‌تان ارتباط برقرار می‌کنید، باید در مورد چیزی که از دست داده‌اید صحبت کنید. حتی بودن در اطراف افرادی که به شما اهمیت می‌دهند، می‌تواند به شما تسلی و آرامش دهد. مسئله‌ی مهم این است که انزوا و تنهایی را کنار بگذارید.
۱. به دوستان و اعضای خانواده‌تان روی بیاورید
حالا وقت آن است به افرادی که به شما اهمیت می دهند، تکیه کنید؛ حتی اگر به قوی و خودکفا بودن خودتان می‌بالید. به‌جای دوری‌کردن از آنها به دوستان و عزیزان‌تان نزدیک شوید، به‌صورت رودررو با آنها وقت بگذرانید و کمک آنها را بپذیرید. اغلب اوقات مردم می‌خواهند کمک کنند اما نمی‌دانند چگونه این کار را انجام دهند، بنابراین به آنها بگویید که به چه چیزی نیاز دارید؛ خواه شانه‌ای برای گریه‌کردن باشد یا کمک برای مقدمات مراسم خاکسپاری یا فقط کسی که شما را همراهی کند. اگر حس می‌کنید کسی را ندارید که بتوانید به‌طور منظم با او در ارتباط باشید، هرگز برای پیدا کردن دوست های جدید دیر نیست.
۲. برای آرام شدن از ایمان‌تان کمک بگیرید
اگر به دین و مذهب خاصی پایبند هستید، از آرامشی که مراسم عزاداری آن می‌تواند به شما بدهد، بهره ببرید. فعالیت‌های معنوی که معنا و مفهوم خاصی برای شما دارند، مانند نماز خواندن، دعا کردن، مراقبه یا رفتن به اماکن مذهبی می‌توانند آرامش را برای‌تان به‌ارمغان بیاورند. اگر درنتیجه‌ی فقدان در ایمان‌تان دچار تردید شده‌اید، با یک روحانی یا فرد دین‌دار دیگر در اطراف‌تان صحبت کنید.
۳. به یک گروه حمایتی ملحق شوید
غم و اندوه می‌تواند باعث شود که به‌شدت احساس تنهایی کنید، حتی وقتی عزیزان‌تان در اطراف شما هستند. درمیان گذاشتن غم و اندوه‌تان با افراد دیگری که فقدان‌های مشابهی را تجربه کرده‌اند، می‌تواند به شما کمک کند. برای پیداکردن یک گروه حمایتی در محل زندگی‌تان با بیمارستان‌های محلی، آسایشگاه‌ها، مؤسسات برگزارکننده‌ی مراسم خاکسپاری و مراکز مشاوره تماس بگیرید.
۴. با یک درمانگر یا مشاور صحبت کنید
اگر غم‌و‌اندوه شما بیش‌ازحد تحمل‌تان است، یک درمانگر یا مشاور پیدا کنید که در زمینه‌ی غم و اندوه ناشی از فقدان تجربه داشته باشد. یک درمانگر باتجربه می‌تواند به شما کمک کند که از پس مدیریت احساسات شدیدتان برآیید و بر موانعی که بر سر راه‌‌تان وجود دارد، غلبه کنید.
۵. برای حمایت از غم و اندوه، می‌توانید از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنید
صفحات یادبود در فیسبوک و سایر سایت‌های رسانه‌ی اجتماعی به روشی محبوب برای اطلاع‌رسانی در مورد فوت یکی از عزیزان‌تان به دوستان و آشنایان و همچنین بهره‌مندی از حمایت آنها تبدیل شده‌اند. این روش علاوه‌بر آنکه به شما امکان می‌دهد اطلاعات مفیدی مانند برنامه‌های مراسم خاکسپاری را به اطلاع عموم برسانید، به دوستان و آشنایان نیز این فرصت را می‌دهد که همدردی‌شان را ابراز و پیام‌های تسلیت ارسال کنند. خواندن چنین پیام‌هایی می‌تواند باعث آرامش و تسلی بازماندگان شود.
البته پُست کردن موضوعات حساس روی رسانه‌ی اجتماعی، ریسک‌های مخصوص به خودش را نیز دارد. صفحات یادبود معمولا عمومی و باز هستند و هر کسی که یک حساب کاربری در فیسبوک دارد، می‌تواند وارد آنها شود. این مسئله ممکن است باعث شود افرادی که به‌سختی فرد مرحوم را می‌شناختند، از روی حسن‌نیت توصیه‌ها یا نظراتی ارسال کنند که به‌هیچ‌وجه مناسب نیستند و بدتر از آن، صفحات یادبود می‌توانند توجه‌ی اوباش اینترنتی (ترول‌ها) را جلب کنند. در موارد بسیاری دیده شده است که افراد غریبه، پیغام‌های بی‌رحمانه یا توهین‌‌آمیزی روی صفحات یادبود ارسال می‌کنند.
برای افزایش امنیت می‌توانید به‌جای یک صفحه‌ی عمومی، یک گروه بسته (closed) در فیسبوک ایجاد کنید؛ این بدان معناست که افراد قبل از آنکه بتوانند به صفحه‌ی یادبود دسترسی پیدا کنند، باید توسط یکی از اعضای گروه تأیید شوند. همچنین این نکته‌ی مهم را به‌یاد داشته باشید، اگرچه رسانه‌ی اجتماعی می‌تواند ابزار مفیدی برای برقراری ارتباط با دیگران باشد، نمی‌تواند جایگزین ارتباط رودررو و حمایتی شود که شما در این زمان به آن نیاز دارید.
هنگام غصه‌خوردن، مراقب خودتان باشید
مراقبت از خودتان هنگام غصه‌خوردن، از هر زمان دیگری مهم‌تر است. استرس و فشار از دست دادن یک فرد یا چیز باارزش می‌تواند ذخایر روحی و انرژی شما را به‌سرعت به انتها برساند. توجه داشتن به نیازهای جسمی و احساسی‌تان به شما کمک خواهد کرد که این زمان دشوار را بهتر سپری کنید.
۱. با احساسات‌تان روبرو شوید
شاید قادر باشید غم و اندوه‌تان را برای مدتی سرکوب کنید اما نمی‌توانید برای همیشه از آن اجتناب کنید. برای التیام یافتن لازم است که دردتان را بپذیرید. تلاش برای نادیده گرفتن احساس غم و فقدان فقط باعث طولانی شدن روند غم و اندوه‌تان می‌شود. غم و اندوه حل‌نشده می‌تواند به عوارضی مانند افسردگی، اضطراب، سوء‌مصرف مواد و مشکلات سلامتی نیز منجر شود.
۲. احساسات‌تان را با روشی ملموس یا خلاقانه بیان کنید
در دفتر خاطرات‌تان درمورد چیزی که از دست داده‌اید، بنویسید. اگر عزیزی را از دست داده‌اید، نامه‌ای بنویسید و در آن چیزهایی را بگویید که فرصت نکرده بودید به او بگویید یا یک دفتر یادبود یا آلبوم عکس برای گرامیداشت زندگی آن شخص درست کنید یا به فعالیت‌هایی بپردازید که برای آن شخص مهم بودند یا به سازمان یا تشکیلات موردعلاقه‌ی او کمک کنید.
۳. مراقب سلامت جسمی‌تان باشید
ذهن و بدن باهم در ارتباط هستند. وقتی از نظر جسمی سالم باشید، بهتر قادر خواهید بود از عهده‌ی مشکلات عاطفی‌تان بربیایید. با داشتن خواب کافی، خوردن غذاهای سالم و ورزش به مبارزه با استرس و خستگی بپردازید. برای تسکین درد غم و اندوه‌تان یا بهبودی خلق‌وخویتان به‌طور مصنوعی، از الکل یا موادمخدر استفاده نکنید.
۴. سعی کنید سرگرمی‌ها و علائق‌تان را حفظ کنید
انجام کارهای عادی و روزمره‌ی زندگی‌تان می‌تواند به شما آرامش دهد. برگشتن به فعالیت‌هایی که باعث شادی‌تان می‌شود و شما را به دیگران نزدیک‌تر می‌کند، می‌تواند به شما کمک کند به دوری آن شخص یا چیز عادت کنید و فرایند اتمام غم و اندوه را سرعت ببخشید.
۵. اجازه ندهید کسی به شما بگوید باید چه احساسی داشته باشید و خودتان نیز این کار را با خودتان نکنید
غم و اندوه شما متعلق به خودتان است و هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند به شما بگوید که چه زمانی باید از آن دست بکشید یا به زندگی‌تان ادامه بدهید. به خودتان اجازه دهید هر حسی را که دارید، بدون خجالت زدگی و قضاوت تجربه کنید. عیبی ندارد که عصبانی باشید، سر خدا فریاد بزنید، گریه کنید یا نکنید. همچنین ایرادی ندارد که بخندید، لحظاتی شاد و مفرح داشته باشید و وقتی آماده هستید، غم و اندوه‌تان را رها کنید.
۶. برای محرک‌های غم و اندوه از قبل برنامه‌ریزی کنید
سالگردها، تعطیلات و رویدادهای مهم می‌توانند خاطرات و احساسات را دوباره بیدار کنند. خودتان را برای هجوم خاطرات و احساسات آزاردهنده آماده کنید و بدانید که این مسئله، کاملا طبیعی است. اگر تعطیلات یا رویداد مهمی را با سایر اقوام‌تان می‌گذرانید، از قبل با آنها در مورد انتظارات‌شان صحبت کنید و راجع‌به روش‌هایی برای گرامیداشت یاد و خاطره‌ی کسی که دوست داشتید، به توافق برسید.
وقتی غم و اندوه از بین نمی‌رود
با گذشت زمان پس از یک فقدان مهم و قابل‌توجه مانند مرگ یکی از عزیزان، طبیعی است که احساس غم، کرختی و بی‌حسی یا خشم به‌تدریج کاهش یابد. هنگامی که ازدست دادن آن شخص یا چیز را می‌پذیرید و شروع به ازسرگیری زندگی‌تان می‌کنید، اینها و سایر احساسات ناخوشایند دیگر، شدت کمتری پیدا می‌کنند. با این حال اگر به مرور زمان بهتر نشدید یا غم و اندوه‌تان بیشتر شد، می‌تواند نشانه‌ی آن باشد که غم‌تان به یک مشکل جدی‌تر مانند غم و اندوه پیچیده یا افسردگی عمده تبدیل شده است.
غم و اندوه پیچیده
غم از دست دادن کسی که دوست دارید، هرگز به‌طور کامل از بین نمی‌رود اما نباید در مرکز توجه‌تان باقی بماند. اگر درد فقدان آنقدر مداوم و شدید است که مانع از سرگیری زندگی‌تان می‌شود، ممکن است از وضعیتی به‌نام «غم و اندوه پیچیده» رنج ببرید. غم و اندوه پیچیده مانند گیر کردن در یک حالت شدید سوگواری است. ممکن است شما تا مدت‌ها پس از فوت یک نفر نتوانید مرگش را بپذیرید یا آنقدر شیفته‌ی فرد فوت‌شده باشید که آن در روال روزانه‌تان اختلال ایجاد کند و به سایر روابط‌‌تان صدمه بزند.
علائم غم و اندوه پیچیده عبارتند از:
- حس اندوه و حسرت شدید نسبت به عزیزی که از دست داده‌اید
- تصاویر و افکار مزاحم و ناخوداگاه در مورد شخص فوت‌شده
- انکار مرگ یا ناباوری
- تصور اینکه فرد موردعلاقه‌تان زنده است
- جستجوی فرد فوت‌شده موردعلاقه‌تان در مکان‌های آشنا
- اجتناب از چیزهایی که شما را به یاد او می‌اندازد
- حس خشم یا غیظ بسیار شدید در رابطه با چیزی که ازدست داده‌اید
- احساس آنکه زندگی پوچ یا بی‌معنی است
تفاوت بین غم و افسردگی
تشخیص دادن غم از افسردگی بالینی، همیشه کار آسانی نیست، چون بسیاری از علائم آنها مشترک هستند. اما راه‌هایی برای تشخیص تفاوت بین آنها وجود دارد. به یاد داشته باشید که غم و اندوه می‌تواند مانند ترن‌هوایی فرازونشیب داشته باشد و شامل انواع مختلفی از احساسات و ترکیبی از روزهای بد و خوب است. حتی وقتی شما در وسط فرآیند غم و اندوه هستید، هنوز هم ممکن است لحظات شادی داشته باشید. اما در افسردگی، احساس پوچی و ناامیدی دائمی و پایدار است.
برخی دیگر از علائم افسردگی عبارتند از:
- حس شدید و فراگیر گناه؛
- افکار مربوط به خودکشی یا تمایل به مردن؛
- احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی؛
- حرکات بدنی کُند یا اختلال گفتاری؛
- ناتوانی در انجام کارهای خانه، محل کار یا مدرسه؛
- دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند.
آیا داروهای ضدافسردگی می‌توانند به غم و اندوه کمک کنند؟
به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی باید بگوییم که در غم و اندوه عادی، نیازی به استفاده از داروهای ضدافسردگی نیست. در حالی که دارو می‌تواند برخی از علائم غم و اندوه را کاهش دهد اما نمی‌تواند علت آن را -که خود فقدان است- درمان نماید. علاوه بر این، داروهای ضدافسردگی با کاستن از دردی که فرد باید درنهایت با آن روبرو شود، روند سوگواری را به تأخیر می‌اندازند.
چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه‌ای بروید
اگر هریک از نشانه های افسردگی بالینی غم و اندوه پیچیده یا ذکرشده در بالا را در خودتان تشخیص دادید، فورا با یک روانشناس یا مشاور صحبت کنید. غم و اندوه پیچیده و افسردگی در صورتی که درمان‌نشده رها شوند، می‌توانند به آسیب عاطفی قابل‌توجه، مشکلات سلامتی خطرناک و حتی خودکشی منجر شوند. اما درمان آنها می‌تواند به بهتر شدن شما کمک کند.
در موارد زیر با یک مشاور یا روانشناس تماس بگیرید:
- حس می‌کنید که زندگی، ارزش زندگی کردن را ندارد.
- آرزو می‌کنید که ای کاش به همراه عزیزتان مرده بودید.
- خودتان را به‌خاطر ازدست دادن او یا به‌خاطر آنکه نتوانستید از فوتش جلوگیری کنید، سرزنش می‌کنید.
- بیش از چند هفته است که حس کرختی و طردشدگی دارید.
- از وقتی که شخص یا چیز موردعلاقه‌تان را از دست داده‌اید، نمی‌توانید به دیگران اعتماد کنید.
- قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره‌تان نیستید.
اگر حس می‌کنید به خودکشی تمایل پیدا کرده‌اید…
اگر تمایلات و افکار مربوط به خودکشی دارید، فورا کمک بگیرید. بهتر است مقالاتی در مورد پیشگیری از خودکشی مطالعه کنید، با یک فرد مورد اعتماد صحبت کنید یا با یک خط تلفن کمک‌رسانی به خودکشی تماس بگیرید.
ممنون از مطالب مفیدتون. ولی خیلی سخته تحمل کردن
درست می‌فرماید دوست عزیز. خداوند به همه صبر و آرامش بده. ممنون از شما.
بسیار متن جالبی بود. ولی انجام داد نشون خیلی سخته
حق با شماست. مطمئنا کنار اومدن با غم‌های این چنینی واقعا سخت و زمانبره. سپاس از همراهی شما.
موضوع فوق برای همه پیش میاد.مقاله بسیارمفیدی بود
باعث افتخاره که مورد توجه‌تون قرار گرفت.