خطرات آلودگی هوا در دوران بارداری و توصیه‌هایی برای سلامت مادر و جنین
قبل از هر چیز، به‌خاطر فرشته‌ی کوچکی که به‌زودی به جمع خانواده‌تان اضافه خواهد شد تبریک می‌گوییم! تولد یک نوزاد، یکی از زیباترین اتفاقات زندگی هر زوجی است و با دلهره‌های شیرینی همراه است. این دلهره‌ها مواردی هستند که هر زن باردار باید آنها را رعایت کند تا کودکش را سالم به‌دنیا بیاورد. زنان در دوران بارداری، باید مراقب خوردن و آشامیدن‌شان باشند. رعایت کردن توصیه‌هایی از این دست بسیار آسان است، اما درباره‌ی هوایی که نفس می‌کشید چطور؟ آیا می‌دانید اگر از خودتان در برابر آلودگی هوا مراقبت نکنید، چه مشکلاتی ممکن است برای جنین به‌وجود بیاید؟
آلودگی هوا
مطالعاتی که به‌تازگی درباره‌ی تأثیر آلودگی هوا روی زنان باردار صورت گرفته است، نشان می‌دهد حتی هنگامی که آلودگی هوا زیر شاخص استاندارد است، باز هم برای سلامتی مادر و جنین خطرناک است.
مهم‌ترین آلاینده‌های هوا، اُزن، ذرات معلق، دی‌اکسیدنیتروژن، دی‌اکسیدگوگرد و مونواکسیدکربن هستند. اگزوز خودروها، کارخانجات مواد شیمیایی و پالایشگاه‌های نفتی ازجمله عواملی هستند که سبب انتشار آلاینده‌های خطرناک در هوا می‌شوند. هرچه شهر محل زندگی‌تان بزرگ‌تر و صنعتی‌تر باشد، بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارید.
به‌طورکلی هوای آلوده برای همه‌ی موجودات زنده زیان‌آور است. اما زنان باردار، کودکان و نوزادان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی بیشتر از سایرین تحت تأثیر قرار می‌گیرند. سرفه، خستگی، سوزش چشم، بیماری‌های تنفسی پیشرفته مانند برونشیت و آسم، خستگی مزمن، تنگی‌نفس، اختلال در عملکرد ریه و قلب و انواع سرطان از مهم‌ترین نشانه‌های قرارگرفتن در معرض آلودگی هوا به‌مدت طولانی هستند.
خطرات بالقوه‌ی آلودگی هوا در دوران بارداری
براساس مطالعات انجام شده، آلودگی هوا در سه ماهه‌ی اول بارداری خطر بسیار بیشتری دارد. آلودگی هوا نه‌تنها برای مادر که برای کودک نیز تا مدت‌ها مشکلات سلامتی به‌همراه خواهد داشت.
۱. کمبود وزن هنگام تولد
معمولا وزن نوزاد در هفته‌ی ۳۸ تا ۴۰ باید به ۲٫۷ تا ۴ کیلوگرم برسد. نوزادانی که وزن‌شان کمتر از این مقدار است (کمتر از حدود ۲ کیلوگرم) کمبود وزن دارند. به عنوان مثال بر اثر آمارهای موجود به‌طور متوسط از هر ۱۲ کودک در ایالات متحده، یک کودک کم‌وزن به دنیا می‌آید. البته شاید این امر دلایل زیادی داشته باشد، اما اصلی‌ترین دلیل آن قرارگرفتن در معرض آلودگی هواست.
۲. زایمان زودرس
این عارضه یکی از پیامدهای التهاب داخل رحم است که آلودگی هوا در آن نقش دارد. براساس مطالعات، به‌دلیل آلودگی هوا هر سال نزدیک به سه میلیون کودک، زودتر از موعد متولد می‌شوند. ۱۸٪ از زایمان‌های زودرس ناشی از آلودگی هوا مربوط به ذرات معلق است. این کودکان، در معرض ابتلا به اختلالات عصبی و جسمی دائمی هستند. شاید زایمان زودرس دلایل دیگری نیز داشته باشد، اما اگر به دلیل آلودگی هوا باشد به‌راحتی می‌توانید از آن جلوگیری کنید.
۳. اوتیسم
یک مطالعه نشان داد خطر تولد کودکان مبتلا به اوتیسم از مادرانی که در طول سه‌ماهه‌ی سوم بارداری بیش‌ازحد در معرض آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق قرار می‌گیرند، دوبرابر بیشتر از سایرین است. به‌ویژه اگر محل زندگی این مادران در مجاورت بزرگراه باشد، زیرا بزرگراه منبع اصلی انتشار ذرات معلق است.
۴. آسم
آلودگی هوا سبب تشدید آسم می‌شود. آسم اگر به‌خوبی مدیریت شود، خطر چندانی برای شما و کودک‌تان نخواهد داشت. در غیر این صورت، آسم می‌تواند سبب بیماری پری‌کلامپسی شود که این بیماری به نوبه‌ی خود به افزایش فشارخون و کاهش عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌انجامد. آسم مدیریت‌نشده ممکن است سبب کمبود اکسیژن برای جنین شود که رشد ضعیف، تولد زودهنگام و کمبودوزن را برایش به همراه خواهد داشت.
۵. مشکلات باروری
آلودگی هوا می‌تواند سبب مشکلات باروری در مردان و زنان شود. برخی مطالعات، ارتباط آلودگی هوا با سقط‌جنین را نیز تأیید می‌کنند.
۶. سلامت روان‌شناختی
براساس مطالعات انجام‌شده، آلودگی هوا حتی روی سلامت روانی زنان باردار تأثیر می‌گذارد. افزایش غلظت دی‌اکسیدنیتروژن، دی‌اکسیدگوگرد و ذرات معلق، به‌طور قابل‌توجهی استرس عاطفی زنان را در طول دوره‌ی بارداری افزایش می‌دهد. البته این امر ممکن است به‌صورت فصلی تغییر کند.
روش‌های مراقبت از خود در برابر آلودگی هوا در دوران بارداری
۱. بررسی هر روزه‌ی شاخص کیفیت هوا
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ اعلام کرد ۹۲٪ از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که آلودگی هوا زیاد است. عادت کنید هر روز میزان شاخص آلودگی هوا را از منابع معتبر دنبال کنید.
۲. نصب یک تصفیه‌کننده‌ی هوا
به گزارش سازمان حفاظت از محیط زیست، بسیاری از آمریکایی‌ها ۹۰٪ عمرشان را در داخل محیط‌های بسته می‌گذرانند که ۲ تا ۵ برابر آلوده‌تر از بیرون است؛ خیلی دور از ذهن نیست که این آمار تا حدودی می‌تواند در کشور‌های دیگر از جمله ایران نیز صدق کند، چرا که بسیاری از ما نیز بیشتر وقت خود را در منزل یا محیط کار یا دیگر محیط‌های بسته می‌گذرانیم. شما که نمی‌توانید برای آلودگی هوای بیرون کاری بکنید، حداقل هوای داخل منزل را با نصب یک دستگاه تصفیه هوا با فیلترهای HEPA پاک نگه‌دارید. این دستگاه‌ها با زدودن انواع دود، آلاینده‌ها و میکروب‌ها از هوا، به سلامتی شما و رشد کودک‌تان در یک محیط پاک کمک می‌کنند.
۳. بهبود کیفیت هوای منزل
بسیاری از آلاینده‌ها هنگام آشپزی و آتش اجاق، استفاده از اسپری مو و نظایر آنها در محیط منتشر می‌شوند. از پاک‌کننده‌های طبیعی استفاده کنید و هرروز گردوغبار را از وسایل منزل پاک کنید. هنگام پخت‌وپز هود را روشن کنید یا پنجره را باز بگذارید و در صورت امکان یک هشداردهنده‌ی مونوکسیدکربن نصب کنید.
از طرفی گیاهان نیز به‌طور طبیعی می‌توانند کیفیت هوای منزل شما را بهبود ببخشند. برخی گیاهان ترکیبات آلی فرّار از هوا را حذف می‌کنند و دی‌اکسیدکربن را با اکسیژن تازه جایگزین می‌کنند. در دوران بارداری پرورش و رسیدگی به این گیاهان علاوه بر بهبود کیفیت هوای منزل، تأثیر خوبی بر روحیه‌ی شما خواهند داشت.
۴. عدم خروج از منزل
زنان باردار همه‌چیز از مواد خوراکی و نوشیدنی گرفته تا هوایی را که تنفس می‌کنند به جنین انتقال می‌دهند. علاوه‌براین پوست هم که یکی از ارگان‌های بدن است از طریق تماس با هر چیز ۶۰ تا ۱۰۰ درصد آن را جذب می‌کند. بنابراین هنگامی که هوا آلوده است، بیرون نروید زیرا اگر از ماسک هم استفاده کنید، باز هم آلودگی از طریق پوست‌تان جذب خواهد شد. در خانه بمانید و دستگاه تصفیه هوا را روشن کنید.
بیایید کودکانی سالم و تندرست به جامعه تحویل دهیم.