جوش هورمونی دقیقا همان چیزی است که از نامش برمی‌آید؛ جوشی که با نوسانات هورمون‌ها در ارتباط است. اما اگر می‌خواهید بدانید جوش هورمونی چه شکلی است، علت به وجود آمدن جوش هورمونی چیست و برای از بین بردن جوش هورمونی چه کارهایی باید انجام داد، این مقاله را تا انتها بخوانید.
اگرچه جوش هورمونی معمولا با نوسانات هورمونی دوران بلوغ در ارتباط است، ممکن است بزرگسالان در هر سن و سالی هم دچار آن شوند. این جوش در میان خانم‌ها شایع‌تر است. قاعدگی و یائسگی از عواملی هستند که ممکن است باعث به‌وجودآمدن جوش هورمونی شوند.
تخمین زده شده که ۵۰ درصد از خانم‌ها بین ۲۰ تا ۲۹ سالگی مبتلا به جوش هستند. در خانم‌های ۴۰ تا ۴۹ سال این عدد به ۲۵ درصد کاهش پیدا می‌کند.
کارشناسان درباره‌ی جوش هورمونی دیدگاه‌های مختلفی دارند. اگرچه برخی کارشناسان معتقدند عموما هورمون‌ها در جوش دوران بزرگسالی تأثیری ندارند، ولی عدم تعادل هورمونی ممکن است روی جوش در بزرگسالانی که در شرایط خاص پزشکی هستند هم تأثیرگذار باشد. در سایر موارد، بزرگسالانی که جوش دارند ممکن است دچار مشکلات هورمونیِ قابل‌سنجش نباشند. این امر می‌تواند روند تشخیص و درمان را با سختی روبه‌رو کند.
جوش هورمونی چه ویژگی‌هایی دارد؟
در دوران بلوغ، جوش هورمونی اغلب در ناحیه‌ی تی (T-zone) ظاهر می‌شود. این ناحیه شامل پیشانی، بینی و چانه است.
جوش هورمونی بزرگسالان معمولا در بخش پایینیِ صورت به‌وجود می‌آید. این بخش شامل پایین گونه‌ها و دور فک است.
جوش هورمونی در افراد مختلف به شکل جوش سرسیاه، جوش سرسفید، جوش‌های ریزی که سر باز میکنند یا به‌صورت کیست ظاهر می‌شود.
کیست‌ها، زیر پوست تشکیل می‌شوند و روی سطح پوست سر باز نمی‌کنند. این برآمدگی‌ها اغلب به لمس حساس هستند.
جوش هورمونی ممکن است ناشی از هجوم هورمونی به واسطه‌ی این موارد باشد:
- قاعدگی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- یائسگی
- افزایش سطح آندروژن
نوسانات هورمونی ممکن است با افزایش این موارد، وضعیت جوش را بدتر هم بکنند:
- التهاب کلی پوست
- ایجاد چربی (غدد چربی) روی پوست
- سلول‌های مسدودشده‌ی پوست در فولیکول‌های مو
- ایجاد باکتری ایجادکننده‌ی جوشی به نام پروپیونی باکتریوم آکنس
آیا جوش یائسگی هم نوعی جوش هورمونی است؟
خیلی از خانم‌ها در دهه‌های پنجم و ششم عمرشان یائسگی را تجربه میکنند. این امر باعث کاهش طبیعی هورمون‌های تولیدمثل می‌شود که منجر به پایان قاعدگی خواهد شد.
بعضی خانم‌ها «جوش زدن» را در دوران یائسگی تجربه میکنند. این امر احتمالا به‌علت کاهش سطح استروژن یا افزایش هورمون‌های آندروژن همچون تستوسترون است.
خانم‌ها حتی اگر از روش‌های درمانی جایگزینی هورمون (HRT) برای کم کردن علائم یائسگی استفاده کنند، شاید باز هم جوش یائسگی را داشته باشند، زیرا برخی روش‌های درمانیِ جایگزینیِ هورمون، برای جایگزینیِ استروژن و پروژسترونی که بدن از دست می‌دهد، از پروژستین هورمونی استفاده میکنند. انطباق سیستم بدن با این هورمون می‌تواند موجب جوش زدن پوست شود.
در بیشتر موارد، داروهای تجویزی می‌توانند جوش یائسگی را از بین ببرند. شاید بعضی خانم‌ها با استفاده از روش‌های درمان طبیعی هم موفق به این کار بشوند. برای یافتن بهترین گزینه با توجه به شرایط خودتان، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
درمان‌های سنتی برای جوش هورمونی
داروهای بدون نسخه (OTC) معمولا تأثیر چندانی ندارند؛ مگر اینکه جوش هورمونی خفیفی داشته باشید.
این مسئله به این خاطر است که جوش هورمونی معمولا شکل برآمدگی‌های کیستی را به خود می‌گیرند. این برآمدگی‌ها زیر پوست تشکیل می‌شوند و خارج از دسترس بیشتر داروهای موضعی هستند.
داروهای خوراکی می‌توانند برای ایجاد تعادل در هورمون‌ها و پاک کردن پوست از داخل بدن عمل کنند. گزینه‌های رایج عبارت‌اند از: داروهای ضدبارداری و ضداندروژن.
۱. داروهای ضدبارداری
داروهای ضدبارداری که به‌طور ویژه برای درمان جوش استفاده می‌شوند، حاوی اتینیل استرادیول همراه با یکی از این موارد هستند:
- دروسپیرنون
- نورژستیمیت
- نوراتیندرون
اتینیل استرادیول در کنار یکی از این مواد، هورمون‌هایی را هدف قرار می‌دهند که می‌توانند در ایجاد جوش مؤثر باشند؛ و به‌طور خاص طی دوران اوج هورمون، همچون زمان تخمک‌گذاری، مفید واقع شوند.
برای خانم‌هایی که سابقه‌ی لختگی خون، فشار خون بالا یا سرطان سینه دارند، داروهای ضدبارداری انتخاب مناسبی نیست. خانم‌هایی که سیگار می‌کشند هم نباید از این داروها استفاده کنند.
۲. داروهای ضدآندروژن
داروی ضدآندروژن با کاهش آندروژن هورمون مردانه عمل میکنند. هم مردان و هم زنان به مقدار طبیعی این هورمون را دارند، اما آندروژنِ بیش‌ازاندازه ممکن است با تداخل در فولیکول‌های مو که سلول‌های پوست را تنظیم میکنند و همین‌طور افزایش چربی، به جوش زدن کمک کند.
اگرچه اسپیرونولاکتون (آلدکتون) عمدتا برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود، اما تأثیرات ضدآندروژنی هم دارد. به‌عبارت‌دیگر، می‌تواند از ایجاد آندروژن بیشتر در بدن‌تان جلوگیری و سطح هورمون‌هایتان را ثابت کند.
۳. رتینوئیدها
اگر جوش هورمونی خفیفی دارید، شاید بتوانید از رتینوئیدهای موضعی هم استفاده کنید. رتینوئیدها از ویتامین A به‌دست می‌آیند.
می‌توانید بسیاری از کرم‌ها، ژل‌ها و لوسیون‌های رتینوئید را بدون نسخه تهیه کنید، اما بهتر است درباره‌ی یک ترکیب دارویی قوی‌تر با پزشک متخصص مشورت کنید. مؤثرترین روش برای پاکسازی پوست، محصولات تجویزی هستند.
اگر رتینوئید موضعی را به رژیم خود اضافه می‌کنید، باید هر روز از کرم های ضدآفتاب مناسب هم استفاده کنید. رتینوئیدها ممکن است آفتاب سوختگی پوست را افزایش دهند.
چگونگی درمان جوش هورمونی به‌طور طبیعی
در برخی موارد درمان‌های گیاهی می‌توانند برای پاک کردن جوش هورمونی خفیف استفاده شوند.
درمان‌های طبیعی معمولا عوارض جانبی درمان‌های تجویزی را ندارند، اما ممکن است به اثرگذاری آنها هم نباشند. تحقیقات کمی روی درمان‌های طبیعی انجام شده و درحال‌حاضر هیچ درمان مؤثری، اثبات نشده است. درباره‌ی خطرات احتمالی چنین درمان‌هایی با پزشک متخصص مشورت کنید و اطمینان یابید که درمان موردنظر با داروهایی که احتمالا مصرف می‌کنید تداخلی ندارد.
۱. روغن درخت چای
روغن درخت چای با تأثیر کاهش التهابی ممکن است باعث جوش شود. نتیجه‌ی مطالعه‌ای نشان می‌دهد که روغن درخت چای با غلظت پنج درصد و با استفاده‌ی موضعی، در افراد با جوش‌های خفیف تا متوسط، نشانه‌ها را کاهش داده است.
روغن درخت چای در بسیاری از محصولات مراقبتی پوست همچون تمیزکننده‌ها و تونرها وجود دارد. شما می‌توانید از روغن خالص درخت چای هم به‌عنوان درمان موضعی استفاده کنید.
باید همیشه روغن خالص درخت چای را پیش از مصرف با روغن حاملی رقیق کنید. روغن‌های حامل پرطرفدار عبارت‌اند از روغن نارگیل، روغن جوجوبا و روغن زیتون. قانون کلی، اضافه کردنِ حدود ۱۲ قطره روغن حامل به هر یک یا دو قطره روغن خالص است.
پیش از استفاده از روغن خالص درخت چای رقیق‌شده، باید آزمایش حساسیت پوستی انجام دهید. برای انجام این کار، روغن رقیق‌شده را روی سمت داخلی ساعد خود بمالید. اگر طی ۲۴ ساعت پس از این آزمایش هیچ تحریک یا التهابی پوستی نداشتید، استفاده‌ی آن در جاهای دیگر ایرادی ندارد.
۲. آلفا هیدروکسی اسید
آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) اسیدهایی گیاهی هستند که عمدتا از مرکبات گرفته می‌شوند. آلفا هیدروکسی اسیدها می‌توانند برای ازبین بردنِ سلول‌های مرده‌ی پوستی اضافی که منافذ را مسدود میکنند مفید باشند. آلفا هیدروکسی اسیدها می‌توانند در بهبود ظاهر زخم‌های جوشی هم کمک کنند.
آلفا هیدروکسی اسیدها در بسیاری از ماسک‌های و کرم‌های بدون نسخه وجود دارد. آلفا هیدروکسی اسیدها هم مانند رتینوئیدها ممکن است باعث افزایش حساسیت پوست به خورشید شوند. موقع استفاده از محصولاتی که حاوی آلفا هیدروکسی اسید هستند، باید از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
۳. چای سبز
چای سبز به‌خاطر کاهش التهاب در بدن معروف است. برای رویکرد جامع‌تر در استفاده از این محصول، در کنار رعایت رژیم مراقبت پوست موضعی خود، روزی چند فنجان چای سبز هم بنوشید. لوسیون‌ها و ژل‌های حاوی حداقل ۲ درصد عصاره‌ی چای سبز می‌توانند مفید واقع شوند.
جوش هورمونی: رژیم بایدها و نبایدها
رابطه‌ی دقیق بین رژیم و جوش هورمونی به‌طور کامل مشخص نیست. بعضی غذاها به‌ویژه غذاهای ضدالتهابی می‌توانند در جلوگیری از جوش کمک کنند.
غذاهای گیاهی که آنتی‌اکسیدان زیادی دارند، می‌توانند در کاهش التهاب و افزایش شفافیت پوست مؤثر باشند. اسیدهای چرب امگا ۳ هم می‌توانند التهاب پوست را کاهش دهند.
برخلاف باور عمومی، خوردن هله‌هوله و تنقلات به‌تنهایی باعث جوش‌زدن نمی‌شود، اما مصرف بیش‌ازحد بعضی از آنها ممکن است منجر به افزایش التهاب شود.
باید مصرف این مواد را محدود کنید:
- شکر
- محصولات لبنی
- کربوهیدرات های تصفیه‌شده همچون نان سفید و پاستا
- گوشت قرمز
راهکارهایی برای پاکسازی صورت و رفع جوش هورمونی
برای ازبین بردن جوش هورمونی و جلوگیری از آن، باید برنامه‌ی منظمی برای مراقبت از پوست ترتیب بدهید. مثلا:
- هر روز صبح و هر شب صورت خود را بشویید.
- از هیچ محصول ضدجوشی بیشتر از اندازه‌ی یک نخود استفاده نکنید. استفاده‌ی بیش‌ازحد این مواد ممکن است موجب خشکی پوست شود یا آن را تحریک کند.
- هر روز از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
- برای کاهش خطر منافذ مسدودشده، فقط از محصولاتی استفاده کنید که روی برچسب‌شان واژه‌ی noncomedogenic نوشته شده است.
درنهایت اینکه، اگرچه دوره و زمانِ ابتلا به جوش هورمونی از هر شخصی به شخص دیگر متفاوت است، اما برخورد فعالانه می‌تواند در پیشگیری از شیوع بیشتر کمک کند. اثرگذاری کامل یک برنامه‌ی درمانیِ جوش هورمونی معمولا ۸ تا ۱۰ هفته طول می‌کشد.
اگر جوش‌های موردنظر در این مدت ازبین نرفتند، با پزشک یا متخصص پوست در مورد یک برنامه‌ی درمانی بلندمدت مشورت کنید. آنها می‌توانند رژیم کنونی شما را بازبینی کنند و برای نتیجه‌بخشی زودتر، درمان‌های مختلف را در کنار هم به‌کار بگیرند.
سلام من ۱۸ سالمه و تازگیا از طریق سونوگرافی فهمیدم که کیست ریز دارم که با دارو حل میشه داروهایی مثل مفانامیک اسید و ال دی ولی یکی از چیزهایی که منو خیلی عذاب میده جوش های بدنمه من الان تقریبا ۳ یا ۴ ساله که درگیرشم و همه راهکاریو امتحان کردم ولی بی نتیجه بوده خواستم بدونم کسی میتونه کمکم کنه در ضمن برای کسانی که قرص ال دی مصرف میکنند و یا میخوان بخورن بگم که خیلی بد اخلاق میشید
سلام ممنون، عالی بود و کمک کننده
🌹🌹
سلام😔،من پانزده سالم هست ،دکتر پوست رفتم بمن گفت اگه تا یکماه دیگه جوشات خوب نشدن برات ازمایش هورمونی مینویسم😔🙁
تو گوگل دیدم نوشته کسایی که جوش هورمونی دارن تنبلی تخمدان و اینا دارن🙁درسته اینا من چیکار کنم😭🥺🥺🥺☹️☹️☹️توروخدا راهنماییم کنید دارم دق میکنم😭درمان میشه؟☹️😭😭😭😭😭
سلام فاطمه عزیز
بهتره از راهنمایی‌های پزشک بهره بگیری که متخصص هستن و بهترین توصیه‌ها رو می‌کنن.