زنان در جدالی همیشگی برای برابری

بسیاری از ما از برابری زن و مرد می‌گوییم ولی در عمل، این برابری را در جامعه نمی‌بینیم و زنان در بیشتر موارد به حاشیه رانده می‌شوند و به آنها بهایی داده نمی‌شود. ولی ریشه‌ی این مشکل از کجاست و چگونه باید با آن برخورد کنیم؟ برای بررسی این موضوع باید از جنبه‌های مختلفی به آن توجه کنیم، زیرا عوامل فراوانی در این میان دخیل هستند، از جمله:

۱. تلقین‌های خانواده و جامعه

این تلقین‌ها از همان ابتدا و در خانواده شروع می‌شود، مثلا وقتی برای دختربچه‌ها عروسک می‌خریم و در مقابل، به پسربچه‌ها هلی‌کوپتر و قطار اسباب‌بازی می‌دهیم. دخترها از همان ابتدا و در خانه می‌آموزند که نباید به سراغ مسائل مهم‌تر بروند و وظیفه و نقش اصلی آنها چیز دیگری است. در جامعه نیز معمولا توانایی‌های زنان دست‌کم گرفته می‌شود و به آنها فرصتی برای ابراز وجود و اثبات توانایی‌هایشان داده نمی‌شود. همه‌ی ما می‌دانیم که تلقین تأثیر بسیار زیادی بر طرزفکر و باورهای فرد دارد و تا زمانی‌که زنان به توانایی‌های خود باور نداشته باشند، نمی‌توانیم شاهد تغییر چشمگیری در وضعیت آنها باشیم و بهترین نقطه برای شروع، خانواده است.

۲. سطح آگاهی و طرزفکر افراد در جامعه

احتمالا متوجه شده‌اید که در کشورهای توسعه‌نیافته، زنان وضعیت بسیار بدتری دارند و هر چه جامعه‌ای پیشرفته‌تر باشد، وضعیت زنان آن جامعه نیز بهتر است. البته این گفته به این معنا نیست که زنان در جوامع مدرن و صنعتی هیچ مشکلی ندارند و به حقوق برابری دست‌یافته‌اند، ولی نقش سواد و آگاهی را نمی‌توان نادیده گرفت. منظور از سواد و آگاهی نیز فقط تحصیلات دانشگاهی نیست و به‌طور‌کلی هر چه افراد آگاه‌تر باشند و بیشتر مطالعه کنند، منطقی‌تر فکر می‌کنند و نگاه منصفانه‌تری به زنان و جایگاه آنها دارند، زیرا هیچ دلیل منطقی برای عقب نگه داشتن زنان از جامعه و محروم کردن آنها از فرصت‌های برابر وجود ندارد. بنابراین بالا بردن سطح آگاهی‌ها از طریق تشویق مردم به مطالعه‌ی بیشتر و ساختن برنامه‌های آموزنده، به رفع این مشکل کمک قابل‌توجهی می‌کند.

۳. مسئولیت‌های مادری و همسری

اگر منصفانه به قضیه نگاه کنیم می‌بینیم که زنان و مردان از زمان و امکانات برابری برخوردار نیستند و زنان به دلیل مسئولیت‌های فراوان مادری و همسری نمی‌توانند به اندازه‌ی مردان برای پیشرفت تحصیلی و شغلی خود وقت بگذارند و تلاش کنند. از سوی دیگر ایجاد فضایی امن در خانه و توجه به تربیت فرزندان را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. برای مقابله با این مسئله باید دیدگاه سنتی محدود کردن امور خانه و فرزندان به زنان را کنار بگذاریم. در واقع زن و مرد باید در کنار یکدیگر به این امور بپردازند تا هر دو از فرصت‌های برابری برای تلاش در جهت پیشرفت تحصیلی و شغلی برخوردار باشند.

۴. رقابت میان دو جنس و دشمن پنداشتن جنس مخالف

همه‌ی ما لطیفه‌هایی را که علیه زنان (و گاها مردان) ساخته می‌شود خوانده یا شنیده‌ایم. ولی باید به این باور برسیم که زن و مرد رقیب یکدیگر نیستند و می‌توانند در کنار هم برای بهبود و پیشرفت جامعه تلاش کنند. چیزی به نام جنس برتر وجود ندارد و زن و مرد هر کدام توانایی‌ها و استعدادهایی دارند. پروین اعتصامی چه زیبا گفته است که: «مرد یا زن، برتری و رتبت از دانستن است». زمانی می‌توان جامعه‌ای را پیشرفته دانست که در آن هیچ تبعیضی (از جمله تبعیض جنسیتی) وجود نداشته نباشد و همه به معنای واقعی کلمه با هم برابر باشند.

سخن آخر

البته مشکل تبعیض جنسیتی و نبود فرصت‌ها و امکانات برابر برای زنان مشکل بزرگی است که مقابله با آن نیازمند عزم و اراده‌ای در سطح کلان است و برای این منظور مردم و دولت هر دو باید تلاش کنند و این تلاش باید از خود زنان شروع شود. البته باید توجه داشت که این مشکل در طول قرن‌ها به وجود آمده است و نمی‌توانیم انتظار راه‌حلی معجزه‌آسا را داشته باشیم و برای رسیدن به برابری نهایی باید صبور و شکیبا باشیم. ولی اگر خواهان ساختن جامعه‌ای موفق و سالم هستیم نباید فراموش کنیم که نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و نادیده گرفتن آنها به معنی هدر دادن نیمی از استعدادها و توانایی‌هایی است که باید در جهت رشد و شکوفایی جامعه‌ای به کار گرفته شود که همه‌ی ما، چه مرد و چه زن، از نتایج و ثمرات آن بهره‌مند خواهیم شد.