۶ نکته برای تعامل صحیح با افراد دارای معلولیت در اجتماع

عزت نفس، عملکرد و رضایت شغلی افراد دارای معلولیت یا بهتر بگوییم افرادِ با توانایی‌های متفاوت، به‌شکلی چشمگیر تحت‌تأثیر برخورد و رفتار همکاران و هم‌قطاران‌شان است. نگرش منفی در محیط کار یا اجتماع معمولا بزرگ‌ترین سد دربرابرِ پذیرفته‌شدن و پیشرفت شغلی این افراد است (حتی در محیط‌هایی که قدرت‌مندانه متعهدند که از افراد دارای معلولیت حمایت کنند). همراه ما باشید. در این مطلب به شما می‌گوییم نحوه برخورد کردن با همکار، همکلاسی یا دوستی که توانایی‌هایی متفاوت دارد چگونه باید باشد.

بنابر تحقیقات میدانیِ بهزیستی در سال ۹۵، که با آمار سازمان بهداشت جهانی همخوانی دارد، آمار معلولان کشور بین ۱٫۵ تا ۲ درصد اعلام شده است. همچنین خبرگزاری ایرنا در گزارشی که بهمن ۹۷ منتشر کرده است، به نقل از معاون بهزیستی کشور گفته است:‌ «با تعریف جهانی، ۱۰میلیون معلول در کشور داریم.»

این‌طور به نظر می‌رسد که در ایران آمار دقیقی از معلولان شاغل یا درحالِ تحصیل وجود ندارد. اما بی‌تردید بسیاری از ما در مدرسه، دانشگاه یا محیط کار با افرادِ با توانایی‌های متفاوت روبه‌رو شده‌ایم.

استخدام افرادِ با توانایی‌های متفاوت مزیت‌هایی دارد که عموما شناخته‌شده نیست. مثلا پژوهش‌های فوربس نشان داده است، شرکت‌هایی که سالانه بیش از ۱۰میلیون دلار درآمد دارند تأکید کرده‌اند که گوناگونی در نیروی کار خلاقیت را تقویت می‌کند. همکاریِ آدم‌های گوناگون با یکدیگر باعث موفقیت و پیشرفت می‌شود.

در ادامه به شما توصیه‌هایی ارائه می‌کنیم که به ایجاد جامعه‌ و محیط کاری پذیراتر و همه‌شمول‌تر کمک می‌کنند. توصیه‌هایی که به ما یاد می‌دهند چطور ارتباط صحیح و مؤثری با افراد دارای توانایی‌های متفاوت داشته باشیم.

۱. اول از آنها بپرسید، سپس مطابق خواست‌شان رفتار کنید

با این پیش‌فرض که آنها به کمک نیاز دارند پیش نروید! نخست بپرسید که آیا می‌توانید، در راستای اثربخش‌تر یا ساده‌ترشدنِ کار، کمکی به آنها کنید. افرادِ با توانایی‌های متفاوت بهتر از هر کس از نیازهای‌شان و روش‌های تأمین آنها آگاه‌اند. اگر از شما درخواست کمک کردند، بپرسید که برای کمک باید دقیقا چه کنید.

۲. واضح حرف‌ بزنید و خوب گوش دهید

در رویارویی با فردی که ناتوانی رشدی (معلولیت‌های دائمی که اختلال‌های ذهنی، جسمی یا هر دو را در بر می‌گیرد) یا مشکل شناختی دارد با جمله‌های واضح صحبت کنید. واژه‌های ساده و مفاهیم روشن و بی‌ابهام را به کار ببرید. حواس‌تان به سرعت صحبت‌کردن، پیچیدگی گفتار و واژگان مورداستفاده‌تان باشد. بدانید که آنها توانایی تصمیم گیری دارند، مگر اینکه خلاف آن را به شما اعلام کنند. به افرادی که دچار اختلالات گفتاری هستند فرصت دهید تا حرف‌شان را تمام کنند. حرف‌شان را قطع نکنید و به‌جای آنها حرف نزنید.

۳. با دیگران مستقیم و رودررو صحبت کنید

هنگام صحبت، ارتباط چشمی داشته باشید و مستقیم با خودشان صحبت کنید، حتی اگر مراقب یا پرستار همراه‌شان باشد. وقتی با فردی ناشنوا که مترجم دارد صحبت می‌کنید و او مترجمش را نگاه می‌کند، شما روی بده‌بستان‌تان با فرد ناشنوا تمرکز کنید. اگر برای مدت طولانی با کسی صحبت می‌کنید که روی صندلی چرخ‌دار نشسته است، بنشینید تا او مجبور نشود برای نگاه‌کردن به شما گردن دراز کند! به‌سویِ فرد خم نشوید و بنشینید.

۴. فاصلهٔ مناسب را رعایت کنید

برخی افراد از ابزار کمکی مانند صندلی چرخ‌دار، واکر یا عصا استفاده می‌کنند. با درنظرگرفتنِ این ابزارها و توجه به حریم شخصی آنها فاصلهٔ مناسب را با فرد حفظ کنید. هرگز پیش از اینکه از فرد اجازه بگیرید، صندلی‌اش را حرکت ندهید. به ابزار‌های کمکیِ این افراد دست نزنید، تکیه ندهید و، بدون اجازه، آنها را تکان ندهید. این مورد به‌ویژه برای حفظ ایمنی افراد مهم است.

۵. با اعضای خانواده این افراد، نرم و انعطاف‌پذیر باشید

بسیاری از افرادِ با توانایی‌های متفاوت به همراهی و مراقبت اعضای خانواده‌شان نیاز دارند. در بسیاری از موارد، افراد برای رسیدگی به نیازهای همسر یا فرزند معلول‌شان مجبور به ترک شغل می‌شوند. دربرابرِ این افراد انعطاف‌پذیر باشید و اگر ممکن است اجازه دهید کارشان را با وضعیت جدید ادامه دهند. این کار تأثیراتِ منفی روی خانواده و نیروی کار را کاهش می‌دهد.

۶. هنگام تنظیم قرار ملاقات امکان دسترسی را در نظر بگیرید

بر سر محل قرار از پیش به توافق برسید و جزئیات دسترسی به محل را برای طرف مقابل ارسال کنید. برای اطمینان از اینکه طرفِ مقابل می‌تواند به ملاقات بیاید و برای تدارک ملاقات، بپرسید که آیا کاری از دست شما برمی‌آید یا خیر.

فراموش نکنید که اشتباه پیش می‌آید. نکتهٔ مهم این است که از فرد سؤال کنید و برپایهٔ پاسخ او عمل کنید. شاید انجام برخی از این توصیه‌ها، به‌ویژه در آغاز و در نخستین دیدار، ساده نباشد.

ما معمولا از موقعیت‌های دشوار اجتناب می‌کنیم. بنابراین، ممکن است ناخواسته از افرادِ دارای معلولیت (افرادِ با توانایی‌های متفاوت) دوری کنیم. این کار مانعی‌ست برای ایجاد محیطی پذیرا و همه‌شمول. کافی‌ست بار نخست را پشت سر بگذارید، همه‌چیز به‌سرعت ساده می‌شود. بدانید که پرسیدن و باز کردن سر صحبت با فرد دارای توانایی‌های متفاوت هربار که او را ندیده می‌گیرید و کارتان را به تأخیر می‌اندازید دشوارتر می‌شود.

آیا شما در محل کار یا تحصیل با افرادِ با توانایی‌های متفاوت سروکار دارید؟ به نظرتان تعامل صحیح با آنها دشوار است؟‌ چطور با این افراد برخورد می‌کنید؟