دکتر حمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب ;و ستون فقرات در این مقاله اطلاعات جامعی را در رابطه با میگرن در اختیار شما عزیزان قرار داده است.
آنچه در این مقاله می خوانیم:
- میـگرن چیست؟
- میـگرن و تاثیرات ژنتیک
- ویژگی های ساختاری میـگرن
- عوامل تسریع کننده میـگرن
- موارد مربوط به سبک زندگی
- یافته های بالینی میـگرن
- انواع و گونه های میـگرن
- درمان مـیگرن
- میگرن در زنان باردار
میگرن چیست؟
میگرن شیوعی در حد ۱۲٪ دارد. تظاهر میگرن، سردرد راجع های است که معمولا یک طرفه است ;و بیشتر اوقات کیفیتی ضربانی دارد، اغلب با تهوع، استفراغ، فونوفوبی (صوت هراسی)، ;یا نور هراسی و بی حالی همراه است.
در بیشتر بیماران، علایم بدی خلق، اشتها ;و یا شناخت فرد را تحت تأثیر قرار می دهند، به چشم می خورد.
حملات میگرن با علایم چشمی یا سایر علایم نورولوژیک (معمولا حسی) در ۲۰-۱۵٪ بیماران شروع می شود (میگرن همراه اورا یا میگرن کلاسیک) که به دنبال آن فاز سردرد می آید.
چه سردرد هایی نیاز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب و انجام تصویربرداری از مغز دارد؟
- بدترین و شدیدترین سردرد که به طور ناگهانی در طول عمر خود تجربه کرده اید
- سردرد در سنین بالای ۵۰ سال
- تغییر ماهیت و شدت و محل سردرد نسبت به سردرد های قبلی که تحربه داشته اید
- سردردی که با تغییر وضیت بدن ایجاد و یا تشدید شود ( با ایستادن یا نشستن بدتر شده و با خوابیدن بهتر شود)
- سردرد به همراه حرکات غیر عادی بدن و یا تشنج
- سردردی که با بیماری زمینه و یا با تب ایجاد شود
- صدای ضرباندار یا صدای هم همه و یا گردباد همرا با سردرد شنیده شود
- سردرد بعد از ضربه به سر
- سردردی که با فعالیت ورزشی یا رابطه جنسی یا سرفه یا عطسه و یا بعد از حمام ایجاد شود
- سردرد همراه با علائمی همچون کاهش سطح هوشیاری یا اختلال تکلم یا اختلال تعادل یا ضعف و بیحالی
- سردرد در بیماران مبتلا به ایدز یا سرطان
- سردردی که به داروهای مسکن معمولی پاسخ ندهد
- در صورتی که شما نسبت به سردرد خود به طور کلی نگران هستید و یا ترس از بیماری دارید.
بیشتر بدانیم: انواع سردردها و درمان آن
با این حال در اغلب موارد، اورا وجود ندارد (مـیگرن بدون اورا، یا مـیگرن معمولی).
دوسوم تا سه چهارم موارد میگرن در زنان اتفاق می افتد؛ شروع بیماری در مراحل اولیه عمر – حدود ۲۵٪; در اولین دهه، ۵۵٪ تا سن ۲۰ سالگی و بیش از ۹۰٪ قبل از ۴۰ سالگی روی می دهد.
میگرن
میگرن و تاثیرات ژنتیک
استعداد به مـیگرن قویا تحت تأثیر ژنتیک است. در اکثر موارد;، سابقه خانوادگی میگرن دست کم در یکی از منسوبان درجه اول وجود دارد ;و مطالعه روی دوقلوها دخالت عوامل ژنتیکی و محیطی (هر دو) را نشان می دهد.
وراثت مـیگرن با الگوی اتوزوم غالب در چندین سندرم معروف،; از جمله مـیگرن همی پلژیک فامیلی و آرتروپاتی مغزی با الگوی اتوزوم غالب همراه با انفارکتهای زیر قشر (CADASIL) رخ می دهد; مـیگرن همی پلژیک در خانواده ها هم رخ می دهد.
موتاسیون در ژن های کدکننده کانال های یونی غشا در این سندرم بیان شده اند.
ویژگی های ساختاری میگرن
میگرن با افزایش در ضایعات ماده سفید در MRI ضایعات شبه انفارکت، و تغییرات حجمی در ماده سفید; و خاکستری مغز همراهی دارد که در بیماران با و بدون او را به یک میزان دیده می شوند.
هیچگونه ارتباط مشخص با فراوانی سردرد مشخص نشده است. اهمیت بالینی این یافته های MRI نامشخص است، عواقب شناختی یافت نشده اند.
عوامل تسریع کننده میگرن
بسیاری از بیماران میگرنی، پیش از حمله مشکلاتی مانند خستگی، علائم شناختی، عاطفی یا گوارشی پیدا میکنند که ممکن است تا یک روز ادامه یابد.; اساس این فاز پیشگویی کننده کاملا شناخته شده نیست اما ممکن است بیانگر تغییر عملکرد هیپوتالاموس یا ساقه مغز باشد.
برخی غذاها تسریع کننده حملات میگرنی هستند مانند
- پنیرهای حاوی تیرامین؛
- گوشت مانند هات داگ یا بیکن دارای نگهدارنده های نیتریتی؛
- شکلات حاوی فنیل آمین و نه شکلات به تنهایی؛
- افزودنیهای مواد غذایی مانند مونوسدیم گلوتامات که طعم دهنده شایعی است.
موارد مربوط به سبک زندگی
- مانند روزه داری،
- احساسات،
- عادت ماهیانه،
- داروها (به ویژه داروهای ضد بارداری خوراکی و گشادکننده های عروقی مانند نیتروگلیسیرین)،
- تغییرات آب وهوایی،
- اختلالات خواب
- و نور شدید هم ممکن است ایجاد کننده حملات باشد.
![]()
یافته های بالینی میگرن
- میگرن همراه با اورا (میگرن کلاسیک)
در ۳۰٪ موارد، سردرد میگرن بعد از وقوع نشانه های گذرای نورولوژیک یعنی اورا اتفاق می افتد.
شایع ترین انواع اوراء اختلالات بینایی به ویژه نقص همیانوپیک میدان بینایی و اسکوتوم (نقطه کور) ;و جرقه زدنهایی است که به طرف نواحی محیطی گسترش می یابند .
به دنبال آن، سردردی یک طرفه و کوبنده اتفاق می افتد . میزان بروز سردرد متغیر است، اما بیش از ۵۰٪ بیماران، بیشتر از یک حمله در هفته را تجربه نمیکنند.
مدت دوره های حمله در اغلب بیماران بیشتر از دو ساعت و کمتر از یک روز است.
بهبود حملات در سه ماهه دوم و سوم بارداری و در دوران پس از یائسگی شایع است.
اگر چه درد نیمه سر وجه مشخصه میگرن کلاسیک است، اما این سردرد می تواند دوطرفه نیز باشد. بنابراین وجود سردرد دوطرفه و همچنین درد ناحیه پس سری که معمولا به سردرد عصبی نسبت داده میشود، میگرن را رد نمیکنند.
درمان مـیگرن
در خلال سردرد، نشانه های بارز همراه شامل تهوع، استفراغ، نورهراسی، صوت هراسی، تحریک پذیری، بیزاری از بوها (اسموفوبی) و بی حالی می باشند.
نشانه های اتونومیک و وازوموتور نیز شایع هستند.
احساس منگی، سرگیجه، آتاکسی یا اختلال هوشیاری می توانند نشان دهنده مـیگرن بازیلر باشند که ی توان آن را به وسیله شروع تدریجی (مارش میگرنی) و رفع خودبه خودی علایم از سکته افتراق داد.
گاهگاهی نیز میگرن نقص های نورولوژیکی (مثل مـیگرن همی پلژیک) ایجاد ;می کند که تا بعد از مرحله درد، پایدار می ماند و به ندرت نیز ممکن است باعث سکته شود.
علائم حرکتی میگرن را می توان از سکته با آغاز تدریجی («march میگرنی») ;و رفع خود به خودی علائم، افتراق داد.
به ویژه پس از ۵۰ سالگی، اورا ممکن است بدون سردرد اتفاق بیفتد (هم ارزهای میگرنی).
میگرن
علایم این وضعیت عبارت اند از
- اختلالات دید
- همی پارزی
- اهش حس نیمه بدن
- دیس آرتری، یا آفازی که معمولا ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می کشند
- march میگرنی تدریجی و غیر مشابه با سکته علائم حسی – حرکتی از نظر تشخیصی مفید است.
دیگر زیرگونه های میـگرن عبارت هستند از:
- میگرن شبکیه ای (سردرد با اسکوتوم یک چشمی)
- میگرن وستیبولار
- میگرن قاعدگی.
- میگرن بدون اورا (میگرن معمولی)
میگرن فاقد اورا بسیار شایع تر از میگرن همراه اورا بوده سردردی را ایجاد میکند که غالبا دوطرفه و در اطراف حدقه است.
ممکن است کیفیت درد به صورت ضربانی (کوبنده) توصیف شود. تهوع، استفراغ، و نورهراسی از علایم شایع می باشند، تا هنگامی که درد وجود دارد، انقباض عضلات گردنی می تواند همراه دیگر نشانه ها باشد.
در جریان حمله، معمولا حساسیت جمجمه وجود دارد. در صورت عدم درمان، سردرد ۷۲-۴ ساعت طول میکشد. اغلب استفراغ می تواند به سردرد خاتمه دهد،
در هر دو نوع میگرن کلاسیک و معمولی، وارد کردن فشار به شریان کاروتید همان طرف یا شریان تمپورال سطحی از شدت درد کم میکند.
- میگرن مزمن (تغییر شکل یافته)
ویژگی های بالینی میگرن حمله ای ممکن است پس از ماهها تا سال ها به صورت یک سندرم سردرد مزمن با درد تقریبا روزانه تغییر پیدا کند.
این سردرد اغلب تظاهرات کلاسیک میگرنی ندارد. چاقی، تعداد سردردهای قبلی و کافئین از عوامل خطر مرتبط می باشند. یک زیرگروه شایع از سردرد مزمن، مصرف بیش از حد داروها است.
استفاده مفرط از داروهایی که در درمان میگرن یا سایر انواع سردرد مورد استفاده قرار می گیرند می تواند به یک سندرم سردرد مزمن روزانه منجر شود.
غالب بیماران میگرن را به عنوان مشکل زمین های خود دارند و مسکن های ساده و تریپتان ها را زیاد مصرف کرده اند، اما بیمارانی با سایر انواع سردرد که از داروهای دیگر استفاده کرده اند نیز مستعد این بیماری هستند.
- بیشتر بیماران زن هستند. سردرد مشخصأ حداقل ۱۵ روز در ماه برای ۳ ماه وجود دارد.
- درمان شامل قطع ناگهانی داروهای صدمه زننده و شروع درمان پروفیلاکتیک است.
- در پی توقف یک حمله میگرنی، علائم میگرن ممکن است با تکان ناگهانی سر دوباره ایجاد شوند.
- احساس خستگی (یا به ندرت سرخوشی) هم ممکن است ایجاد شود.
![]()
درمان مـیگرن
درمان میگرن
کنترل سبک زندگی مربوط به نظم عادات ممکن است مفید باشد
حملات میگرنی غالبا به مسکن های ساده پاسخ می دهند؛ در غیر این صورت، (تریپتان) یا آلکالوئیدهای ارگو (مثل دی هیدروارگوتامین) استفاده می شوند.
ثابت شده است که دسته جدیدی از داروهای ضد امیگرنی – یعنی آنتاگونیست های گیرنده پپتیدی وابسته به ژن کلسی تونین (مثل olcepegant telcagepant) – نیز ممکن است مفید باشند.
داروهای سردرد حاد میگرنی (درمان متوقف کننده) برای حداکثر تأثیر خود باید بلافاصله پس از شروع علایم مصرف شوند.
داروهای تزریقی با جذب سریع نسبت به فراورده های خوراکی ارجح هستند.
تهوع که خود یک علامت برجسته در میگرن است، از عوارض برخی از داروهای ضد میگرن نیز هست ;و بنابراین ممکن است تجویز غیرخوراکی این داروها با تجویز همزمان با یک داروی ضد استفراغ ضروری باشد.
درمان پیشگیرانه باید برای بیمارانی استفاده شود که دارای دو مرتبه یا بیشتر حملات سردرد در هفته هستند ;و با اینکه درمان متوقف کننده ناکافی باشد.
ضد افسردگی های سه حلقه ای، بتابلوکرها، ضد تشنج ها، و بلوکرهای کانال کلسیمی نیز میتواند به همان ترتیب مورد استفاده قرار گیرد مگر اینکه بیماری یا داروهای مصرفی همزمان، غیر از آن را ضروری سازند
میگرن مزمن (بیش از ۱۵ روز در ماه) که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهد در مراکز تخصصی زیر نظر متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست ) ;با تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) در نقاط مشخصی از پوست سر و صورت درمان شده است.
میگرن در زنان باردار
در حاملگی، زنان باید انتظار کاهش تواتر سردرد را طی سه ماهه دوم و سوم و بازگشت به فرکانس پیش از بارداری را بعد از زایمان داشته باشند.
سوماتریپتان حتی برای سه ماه اول حاملگی، بی خطر است.
استامینوفن میتواند گاهی کمک کننده باشد و برای سردردهای شدیدتر از ضد دردهای نارکوتیک می توان استفاده کرد. پروکلرپرازین (خوراکی یا شیاف) برای تهوع و سردرد امن است.
سایر داروهای ضد میگرن ممکن است تراتوژنیک بوده یا در حاملگی موجب عوارض شوند باید از عوامل آشکارساز خودداری شود.
درمان میگرن در بارداری و شیردهی
- درمان حاد سردرد میگرنی
- استامینوفن
- سوماتریپتان
- میریدین
- تهوع
- اندانسترون
- سردرد و تهوع
- پروکرپرازین خوراکی یا شیاف
- درمان پروفیلاکتیک سردرد میگرنی
- پروپرانولول
- ممانتین
- سیپروهپتادین (نه طی شیردهی)
- طی شیردهی
- سوماتریپتان
- ایبوپروفن
- دیکلوفناک
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مطالب فوق می توانید با دکتر حمیدرضا رخصت یزدی متخصص مغز و اعصاب به آدرس تهران، بلوار کشاورز، بین کارگر و جمالزاده، جنب آزمایشگاه نور، پلاک ۹۵، طبقه ۳ واحد ۴ مراجعه و یا نوبت خود را با شماره ۰۲۱۶۶۹۲۳۴۰ رزرو نمایید.
