بهمن محصص مجسمه ساز، نقاش و مترجم ایرانی است که به خاطر نقاشی‌های بیانگرا و مدرن خود شهرت دارد. از این جهت او را یک هنرمند مدرنیست و نوگرا می‌شناسیم.
این هنرمند معاصر ایرانی در 10 اسفند 1309 در شهرت رشت به دنیا آمد. خانواده محصص یک خانواده تاجر بودند که در کار تجارت چای و ابریشم فعالیت داشتند. اردشیر محصص کارتونیست ایرانی پسر عموی این هنرمند است. محصص از دوران کودکی به نقاشی علاقه داشت و در سن 14 سالگی در کارگاه محمد حبیب محمدی، نقاش گیلانی آموزش دیده در آکادمی هنر مسکو، تحت تعلیم قرار گرفت. سپس طی اقامت خانوادگی‌شان در تهران چند ماه در دانشگاه هنر تهران تحصیل کرد. در این دوران با انجمن خروس جنگی که جلیل ضیاءپور مؤسس آن بود آشنا شد و به آن ملحق شد. سپس ویراستاری هفته نامه ادبی هنری «پنجه خروس» را برعهده گرفت.
در این دوران چهره‌هایی همچون نیما یوشیج، سهراب سپهری، هوشنگ ایرانی و غلامحسین غریب از اعضای این انجمن بودند. بنابراین حضور در چنین محفلی محصص را با جریان نوگرای ایران آشنا کرد. در سال 1333 به ایتالیا مهاجرت کرد و در آکادمی هنر رم آموزش دید. در همین دوران در داخل و خارج از ایتالیا نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی برگزار کرد و در نمایشگاه‌هایی همچون بینال ونیز، سائوپائولو و پاریس شرکت داشت.
نقاشی‌ها و مجسمه‌های بهمن محصص
بهمن محصص از جمله هنرمندانی بود که دوره رشد و نمو هنری او با جریان نوگرا همزمان شد. ارتباط با هنرمندان انجمن «پنجه خروس» و روشنفکران هم‌دوره‌اش در رشد فکری او تأثیر بسزایی داشت. سفرش به ایتالیا و تعلیماتش در این کشور موجب شد که هر چه بیشتر از فرهنگ و هنر ایرانی فاصله بگیرد و تحت تأثیر هنر و مدرنیسم اروپایی قرار بگیرد. موج روشنفکری فرانسه در دهه شصت میلادی و رویکردهای فکری و فلسفی دورانش چنان افکار او را شکل دادند که او هم انسان را موجودی محکوم به حیات می‌دانست که تا ابد بار رنج و تنهایی را به دوش می‌کشد. این جهان بینی تیره و تاریک او نسبت به جهان و انسان در آثارش پیدا بود.
نقاشی‌ها و مجسمه‌های بهمن محصص انسان‌ها و حیوانات و موجودات اساطیری مسخ شده و از ریخت افتاده را نشان می‌دهند که پوچی و نیستی در نگاهشان موج می‌زند. در آثار او هیچ ارجاعی به زمان و مکان نشده و همه موجودات، از انسان گرفته تا حیوانات و پرنده‌ها و ماهی‌ها، در تنهایی و نیستی خود دست و پا می‌زنند. در آثار محصص هیولاهای نیمه انسان-نیمه حیوان یا همان مینوتورها هم دیده می‌شوند، که از اساطیر یونان الهام گرفته‌اند. در نقاشی‌هایش بیشتر ترکیب رنگ‌های تیره و خاکستری در کنار رنگ‌های تند دیده می‌شوند تا نشانگر تقلا و مرگ باشند.
اولین مجموعه آدم‌های بی چهره بهمن محصص در انجمن فرهنگی ایتالیا به نمایش گذاشته شد. این شیوه نمایش انسان و حیوان کم کم به امضای کارهای او تبدیل شد. محصص در دهه چهل شمسی به ایران بازگشت و در فضای روشنفکری ایران فعالیت کرد. در سال 1343 در تالار ایران نمایشگاهی از مجموعه آثارش برگزار کرد. این نمایشگاه کاراکترهایی عجیب و غریب را نشان می‌داد که با رنگ‌هایی تیره و تار به تصویر کشیده شده بودند. این فیگورها گویی با صورتک‌های خالی خود درد و تنهایی انسان را فریاد می‌زدند.
این کاراکترهای خاص بهمن محصص در آثار دیگرش هم ادامه پیدا کردند و به خصوصیت بارز آثار او تبدیل شدند. به دنبال این آثارش مجموعه پرندگان او آغاز شد که کرکس‌ها و جغدها را در حالت‌هایی عجیب و دربند نشان می‌دهد. این پرندگان چنان در تقلا به تصویر کشیده شده‌اند که گویی در زندانی نامرئی به سر می‌برند. در حقیقت او در سبک هنری خاص خود به درجه‌ای از تسلط رسید که توانست درد بشری را به تصویر بکشد، نه درد شخصی و انسانی خود را.
ترجمه‌های بهمن محصص
بهمن محصص در سال 1342 به ایران بازگشت و در نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های مختلف شرکت کرد. در این دوران هم به نقاشی و مجسمه سازی پرداخت و هم آثاری از پیراندلو، مالاپارته و کالوینو را از ایتالیایی و آثاری از اوژن یونسکو و ژان ژنه را از فرانسوی به فارسی ترجمه کرد. در ایران دوران در زمینه طراحی صحنه تئاتر هم فعالیت داشت و می‌توان او را از پیشگامان طراحی صحنه تئاتر در ایران دانست. در این سال‌ها نمایش «صندلی‌ها» از اوژن یونسکو را به روی صحنه برد و برای این اجرا صحنه آبستره خلق کرد.
با این وجود فعالیت در ایران برای او رضایت بخش نبود و در سال 1348 برای همیشه به ایتالیا مهاجرت کرد و سکونت در آنجا را برگزید. از زمان فعالیتش در ایران آثار بسیاری به جا مانده بود که متاسفانه یا آسیب دیدند یا تخریب شدند. خود محصص نیز بسیاری از آثارش را پیش از مرگ از بین برد. این هنرمند در سال 1389 از دنیا رفت. با این وجود مستندی به نام «فی‌فی از خوشحالی زوزه می‌کشد» ساخته میترا فراهانی که آخرین سال زندگی محصص را نشان می‌داد توانست شخصیت و هنر این هنرمند را نشان دهد و بسیاری را با جهان بینی او آشنا کند. آثار او تا به امروز در موزه‌های معتبر جهان مثل تیت مدرن و بریتیش میوزیم لندن نگهداری می‌شود و در حراجی‌های مختلف به فروش می‌رسد.
در این مقاله زندگی نامه بهمن محصص را مرور کردیم. برای آشنایی با سایر هنرمندان می‌توانید از صفحه هنرمندان وبسایت درز دیدن کنید.