انسان موجودی پرورش‌یافته در بستر اجتماع است و بدون ارتباط با دیگران پوچ است. ارتباطات آدمی با دیگران در زمانه‌های متفاوت؛ محیط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دینی‌اش را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و تمام این تغییرات در تفکرات انسانی نمایان می‌شوند. هنر از این پروسه جدا نیست و از زمان آفرینشش تا به امروز همراه با تغییرات تمامی ابعاد زندگی انسانی، تغییر یافته است. در این مقاله، پنج کتاب که می‌توانند یاری‌رسان علاقمندان به هنر و یا دانشجویان نوظهور در این رشته هستند را معرفی می‌کنیم تا اطلاعات جامع و دسته‌بندی شده‌ای در باره این که چطور تاریخ هنر یاد بگیریم؟ در اختیارتان قرار بگیرد.
کتاب تاریخ هنر نوشته ارنست گامبریج
ارنست گامبریج، نویسنده کتاب تاریخ هنر است. کتابی که این نویسنده و مورخ اتریشی-انگلیسی نوشته است؛ به گفته نیویورک‌تایمز، پس از سال‌ها هنوز هم در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌ها قرار دارد. کتاب متشکل از بیست‌وهشت فصل است که ماجرا را از هنر ماقبل تاریخ آغاز کرده و تا قرن 19 در آمریکا، فرانسه و انگلیس ادامه داده است.
شاید بتوان نام دیگر تاریخ هنر گامبریج را دانشنامه هنرهای تجسمی دانست. این کتاب سراسر مطالب جذاب و خواندنی درباره سیری که هنر گذرانده و آنچه دیده است را در خود جمع‌آوری کرده است. نسخه به روز رسانی و ویرایش‌شده کتاب مجموع آثار، تقشه و تصاویر نو از هنر معاصر است.
این کتاب در ایران توسط نشر نی به مترجمی علی رامین چاپ شده است.
کتاب مبانی تاریخ هنر نوشته گرانت پوک و دیانا نیوال
گرانت پوک و دیانا نیوال؛ کتاب مبانی تاریخ هنر را به قلم آورده‌اند. در نظر این دو نویسنده، بدون اطلاع از هنر و پیشنیه آن نمی‌توان اثر هنری جدیدی را آفرید. زیرا که هر اثر جدیدی که خلق می‌شود، ارجاعی به آثار پیش از خود دارد؛ پس بهتر است درباره تاریخ هنر اطلاعات کسب کرد.
کتاب مبانی تاریخ هنر درباره مفهوم هنر، نظرات و روش‌های تحلیل هنر و تاریخ آن است. این کتاب؛ متشکل از تصاویر رنگی است که در درک مفاهیم، کمک‌کننده مخاطبان هستند. از خصوصیات مهم کتاب، پوشش کامل هنر غیرغربی است. نسخه به روز رسانی آن نیز درباره نظریه‌های هنر معاصر است.
در ایران، مبانی تاریخ هنر؛ توسط نشر ققنوس با ترجمه مجید پروانه‌پور در 336 صفحه به چاپ رسیده است.
کتاب گزیده تاریخ هنر جهان نوشته بهزاد نجفیان
اگر داوطلب آزمون‌های سراسری برای مقطع کارشناسی و یا تحصیلات تکمیلی هستید، ممکن است نیازمند کتابی فشرده و جامع درباره هنر و تاریخ آن باشید که تمامی مطالب این حوزه را پوشش بدهد. کتاب گزیده تاریخ هنر جهان، نوشته بهزاد نجفیان از منابع خوب به شمار می‌آید.
دکتر نجفیان در این کتاب هنر پیش از تاریخ را به سه دوره پارینه‌سنگی، میان‌سنگی و نوسنگی تقسیم می‌کند. پس از بررسی هنر پیش از تاریخ؛ نگاهی به هنر در هند، چین، مصر، یونان و تمدن بین‌النهرین دارد. هنر اژه و تمدن اتروسک نیز از دیگر مباحث بررسی‌شده این کتاب هستند. دو فصل آخر کتاب نیز به بررسی هنر مسیحیت و در آخر قرون وسطی پرداخته است.
این کتاب در 464 صفحه توسط انتشارات چارسوی هنر به چاپ رسیده است.
کتاب تاریخ هنر نوشته هورست وولدمار جنسن
هورست وولدمار جنسن؛ معلم تاریخ هنر آلمانی-آمریکایی، کتابی را به رشته قلم درآورد که هنوز پس از سال‌ها از بکرترین و بهترین مرجع‌های کتاب در این رشته به شمار می‌آید. کتاب تاریخ هنر که به تاریخ هنر جنسن معروف است، اولین‌بار در سال 1962 در آمریکا چاپ شد و مدتی نکشید که به بیش از پانزده زبان ترجمه شد.
تاریخ هنر جنسن، کتابی خسته‌کننده نیست که همانند دیگر کتاب‌های کلاسیک تاریخ هنر فقط راوی باشد. بلکه کتابی سراسر ذوق و هیجان است. وولدمار جنسن در این کتاب به تحلیل آثار هنری پرداخته است. جریان‌های تاریخی هنری مهم را ذکر کرده و از دیگر مباحث مهم این کتاب، هنرهای تجسمی است. در این کتاب، تحولات هنری میان سرزمین‌ها و ملل گوناگون نیز بررسی شده است.
انتشارات علمی‌وفرهنگی؛ کتاب تاریخ هنر جنسن را در 624 صفحه چاپ کرده است. پرویز مرزبان ترجمه بسیار خوبی از این کتاب را برای ما به ارمغان آورده است. ترجمه کتاب نسبت به اصل آن، برتری دارد. ریشارد اتینگهاوزن، خاورشناس، اطلاعاتی درباره هنر باستانی خاورمیانه، خاصه هنر اسلامی و ایرانی در اختیار مترجم قرار داده است و پرویز مرزبان این اطلاعات را نیز در ضمیمه ترجمه کتاب آورده است.
کتاب هنر در گذر زمان نوشته هلن گادنر
بدون شک مشهورترین این کتاب نزد علاقمندان و دانشجویان هنر، کتاب هنر در گذر زمان نوشته هلن گادنر است. نویسنده کتاب معلم تاریخ بوده و تمام اطلاعات تاریخی خود را در این کتاب نوشته است. چاپ اول کتاب در سال 1926 بوده و پس از آن بارها تجدید چاپ شده است. پس از فوت هلن گادنر در سال 1946، موسسه‌ای با نام او تاسیس شده و تا به امروز دائما در حال به روز رسانی اطلاعات کتاب هستند.
کتاب هنر در گذر زمان؛ دارای پنج مبحث کلی بوده و این مباحث شامل «هنر و جامعه»، «مبانی معماری»، «دین و اسطوره»، «هنر از دیدگاه هنرمندان» و «مواد و تکنیک‌ها» می‌شود. کتاب دارای واژه‌نامه توصیفی کاملی است. ضمیمه کتاب یک نقشه دارد که چهار ستون اروپا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و آسیا را شامل می‌شود. ذیل هر ستون اطلاعات هنری و تاریخ هنر مربوط به هرکدام ذکر شده است. نکته اندوه‌باری که وجود دارد، اشاره نکردن نویسنده به هنر ایرانی با تمام عظمت و شکوهش است.
آنچه این کتاب را بسیار مفید برای دانشجویان و داوطلبان آزمون‌های سراسری کرده؛ وجود صفحاتی در آخر هر فصل و توضیح نکته‌وارانه مطالب آن مبحث می‌باشد. کتاب دو نسخه چاپ‌شده دارد که یکی خلاصه و دیگری مفصل است. شما می‌توانید با توجه به نیازتان هر کدام از نسخه‌ها را تهیه کرده و در دل تاریخ هنر غرق شوید.
در ایران این کتاب در 850 صحفه، توسط انتشارات نگاه به مترجمی محمدتقی فرامرزی چاپ شده است. نشر دیگری که این کتاب را ترجمه کرده؛ انتشارات کاوش‌پرداز می‌باشد. نسخه پی‌دی‌اف کتاب نیز در اپلیکیشن طاقچه برای علاقمندان به کتاب‌های الکترونیکی موجود است.
در مقاله حاضر سعی بر آن بوده که کتاب‌های تاریخ هنر که در دسته کتاب‌های مهم و خواندنی قرار می‌گیرند به شما معرفی شوند تا شمارا در راهِ یادگیری تاریخ هنر یاریی نماییم.
منبع: https://iranmusicology.com/
