اگر اهل سفر و گشت‌وگذار هستید، بی‌شک یزد یکی از مقاصد گردشگری مهم و قابل توجه خواهد بود. که سفر به آن می‌تواند برای هر کسی تجربه‌ا‌ی ویژه باشد. شهر بادگیرها و بناهای خشتی، با شیرینی‌هایی که شهرت جهانی دارند. و پارچه‌های زرباف و نفیس، علاوه بر این که از نظر سفر و گردشگری متمایز است؛ از نظر سوغات و خرید نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. بازارهای یزدی با معماری کهن و قدیمی، تجربه‌ی قدم زدن در دل تاریخ را برایتان زنده خواهند کرد و آنقدر زنده و پر جاذبه هست که اجازه نمی‌دهند دست خالی به شهر و دیارتان باز گردید.
سوغات یزد
استان یزد، که به عروس کویر معروف است، یکی از استان‌های زیبای مرکزی در دل کویر می‌باشد که علاوه بر ویژگی‌های گردشگری متمایز، از نظر خرید سوغات نیز بیشترین تنوع را در شهرهای ایران دارد. سوغات و صنایع دستی این شهر به حدی معروف و شناخته شده هستند. و تقریبا همه‌ی ما می‌دانیم در یزد و بازارهای تودرتوی آن در جست و جوی چه هستیم!
سوغات یزد به دو دسته‌ی خوراکی و صنایع دستی تقسیم می‌شود. در ادامه به معرفی هر شاخه خواهیم پرداخت.
انواع شیرینی یزدی
بهترین شیرینی‌های سنتی ایرانی را در استان یزد پیدا خواهید کرد. یزد از دیرباز به پخت انواع شیرینی سنتی و خوشمزه مشهور بوده است. که هر کدام با طعم و عطر فوق‌العاده کام‌تان را شیرین خواهند کرد. عطر و طعم شیرینی‌های این خطه بی‌نظیر هستند و در یک کلام باید بگوییم طعم بهشت می‌دهند؛ هل، گل محمدی، گلاب و زعفران اولین چاشنی‌های شیرینی یزدی هستند. هر شیرینی معمولا با مغزهای مختلف بادام، پسته و گردو تزئین می‌شود تا علاوه بر طعم بی‌نظیر، مقوی و انرژی‌زا نیز باشد. اکثر شیرینی‌های یزدی پرکالری هستند و طبعی گرم دارند؛ بنابراین در خوردن آن‌ها باید هوشیار باشید و اسیر طعم وسوسه‌انگیزشان نشوید!
مشهورترین شیرینی‌هایی که می‌توانید به عنوان سوغات یزد به شهر خود ببرید، عبارتند از:
- قطاب
- باقلوا
- کیک یزدی
- شیرینی لوز
- شیرینی حاجی بادام
- نقل‌های خوشمزه با طعم‌های متنوع
- نان برنجی یزدی
- نان نارگیلی
- حلوا ارده اردکان
- سوهان آردی و سوهان خانی
- پشمک یزدی
- نان پنجره‌ای یا خاتون پنجره یا نان نوقا
- نان سوروک
![]()
در خرید انواع شیرینی، تازگی و کیفیت اولین حرف را می‌زند، بنابراین هنگام گردش و خرید سوغاتی باید این اصل را مد نظر قرار دهید. سعی کنید هر مدل شیرینی که قصد خرید آن را دارید، از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید و حتما قبل از خرید، طعم و کیفیت آن را مزه کنید.
صنایع دستی استان یزد
یزد استانی کویری با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص می‌باشد؛ همانطور که معماری و خانه‌های گنبدی شکل آن خاص است، صنایع دستی و پارچه‌های این استان نیز خاص و منحصر به ذات کویر است. این استان از نظر صنایع دستی بسیار غنی است و شما می‌توانید انواع زیرانداز، پارچه‌های زربافت، ترمه و بسیاری از دستباف‌های سنتی و ویژه را از این استان به شهر خود ارمغان ببرید.
به غیر از پارچه و صنعت نساجی که دیرینه‌ای چند صدساله دارند، ظروف سفالی بسیار زیبا با نقش‌ونگارهای خاصِ کویری نیز از جمله ارزشمندترین سوغات یزد هستند که به شما قول می‌دهیم مشابه آن را در هیچ کجا نخواهید یافت.
به طور کلی، صنایع دستی یزد را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
انواع سفال، سرامیک و کاشی
ظروف سفالی، سرامیکی و انواع کاشی‌های رنگین با نقش‌های هنرمندانه را می‌توانید در یزد، و به خصوص از شهر میبد، تهیه کنید. خاک میبد از قدیم به دلیل داشتن چسبندگی بالا، برای تهیه سفال مناسب بوده است. کوزه‌های سفالی زیبای یزدی در طول تاریخ به مردمان کویری کمک می‌کرده بتوانند در گرمای تابستان آب خنک بنوشند؛ همچنین ظروف سرامیکی و کاشی که هر کدام طرح و مدل‌هایی به غایت خیال‌انگیز دارند.
ظروف مسی
ظروف تزئینی با کنده‌کاری‌های سنتی و زیبا و همچنین ظروف و قابلمه‌های کاربردی روی دیگری از سوغات استان یزد هستند.
زیورآلات
انواع زیورآلات ظریف و زیبا را که عمدتا از جنس مس هستند، بخشی دیگر از سوغات یزد به شمار می‌آیند که در دل هر بانوی ایرانی جای می‌گیرند.
ترمه یزدی
ترمه و زیبایی‌های نهفته در نقشونگار آن، بخشی جدا نشدنی از هویتِ ایرانی ما است. هر جا سخن از ایرانی و فرهنگ ایرانی به میان می‌آید، همیشه یک تکه پارچه ترمه خودنمایی می‌کند. صنعت ترمه بافی در یزد از پیش از دوران صفویه رواج داشته و از این دوران به بعد، به بخش جدانشدنی سوغات این خطه تبدیل گشته است. هر طرح و نقش ترمه رازی برای گفتن دارد و می‌تواند یک سوغات بسیار نفیس و ارزشمند از دیار مردمان خونگرم کویری باشد.
خاتم کاری
خاتم کاری یکی از هنرهای دستی ایران است که قدمت آن به حدود هزار سال پیش برمی‌گردد. در خاتم کاری با استفاده از چوب‌های با سایز یکسان و رنگ‌های مختلف ظروف مختلف تزیین می‌شوند. جعبه‌های هدیه خاتم کاری شده یکی از بهترین و زیباترین صنایع دستی ایرانی است که می‌توان آن را برای دوستان خود سوغات ببرید.
چادر شب یا رخت‌خواب پیچ
بافت چادر شب در شهرهای یزد و اردکان رواج دارد و طرح‌های آن رنگارنگ و پر نقشونگار می‌باشد. معمولا چادرشب‌ها دو نوع دارند؛ یک مدل آن نازک می‌باشد و به عنوان رخت‌خواب پیچ کاربرد دارد و نوع دیگر آن ضخیم‌تر می‌باشد و با نام چادرشب صحرایی شناخته می‌شود که مصرف سنتی آن برای حمل محصولات کشاورزی بوده است.
شَمَد
نوعی پارچه نازک است که نمونه‌ی سنتی آن از نخ پنبه‌ای ساخته شده و دارای طرح‌های ساده و چهارخانه می‌باشد. از شمد به عنوان روانداز در فصل تابستان استفاده می‌شود.
ایکات یا دارایی بافی
ایکات نوعی پارچه دستباف تهیه شده از ابریشم و نخ، با رنگرزی طبیعی می‌باشد که در گذشته مختص ثروتمندان بوده و به همین دلیل به آن دارایی بافی گفته می‌شود. امروزه پارچه‌های ایکات یا دارایی بافی، به دلیل وجود رنگ‌های زیبا و متنوع‌شان، به عنوان رومیزی یا روتختی به کار می‌روند.
شَعربافی
شَعر به نوعی بافته‌ی سنتی از موی حیوانات، از جمله ابریشم، گفته می‌شود. شعربافی صنعتی بسیار قدیمی و رو به انقراض می‌باشد. و در گذشته رونق فراوان داشته است. پارچه‌های شعر بسیار نازک و مناسب برای گرمای کویری هستند.
سوغات یزد از کجا بخریم؟
اگر به این استان کویری سفر کرده‌اید، بهترین جا برای خرید سوغاتی، بازارهای سنتی این شهر است. با گردش در بازارهای سنتی هم می‌توانید از معماری زیبای بازار، که عمدتا به دوران صفویه و قاجار بر می‌گردد، لذت ببرید و هم خوراکی و منسوجات باکیفیت و زیبایی را خریداری کنید. بازارهای سنتی یزد روح کهن خود را حفظ کرده‌اند و علاوه بر عرضه‌ی کالاهای باکیفیت، مانند یک ماشین زمان شما را به گذشته نیز خواهند برد.
از جمله این بازارها می‌توان به بازار خان، بازار قیصریه، بازار زرگری، بازار مسگرها، بازار حاجی قنبر، بازار صدری، بازار افشار، بازار دروازه مهریز، بازار کاشی‌گیری و …. اشاره کرد. همچنین شما می‌توانید انواع سوغات یزد را از سایت‌های معتبری که این محصولات را به صورت تازه و باکیفیت عرضه می‌کنند، به طور آنلاین از شهر خودتان سفارش دهید.
در پایان بد نیست اشاره کنیم که تنها ما مردم امروزی با وسایل نقلیه مدرن‌مان نیستیم که مشتاق خرید سوغاتی‌های رنگارنگ و خوشمزه از این شهر باستانی هستیم! یزد به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، قرن‌ها و بلکه هزارها سال است که خورجین مسافران و گردشگران را پُر می‌کند.
