مدیریت زمان در کلاس درس؛ آنچه معلمان برای ارتقای کیفیت کلاس باید بدانند
معلمان برای بهانجامرساندن وظایفشان، نیازمند آموختن مهارتهای پیشرفتهی مدیریت زمان در کلاس درس هستند. آنها باید میان دنبالکردن هدفهای بلندمدتِ کلاس درس، پاسخگویی به نیازهای آموزشیِ آنی دانشآموزان و ارزیابی حجم زیادی از تکالیف و امتحانات، تعادل برقرار کنند. درست است که وظایف کاری معلمان در ساعات کاری، زیادازحد بهنظر میرسد، اما مدیریت شرایط و خالیکردن وقت در کلاس درس و خارج از آن باز هم امکانپذیر است. با دراختیارداشتن مهارت کارآمد مدیریت زمان در کلاس درس، معلمان میتوانند بازدهی خود را افزایش دهند و فراگیرانشان را بهتر از گذشته آموزش دهند.
مهارتهای مدیریت زمان در کلاس درس
۱. با اولویتبندی، روزتان را سروسامان بدهید
مدیریت زمان در کلاس درس برای معلم، با تعیین اولویتها و ساماندادن برنامه حول مهمترین وظایف آغاز میشود. تعیین اولویتها معلمان را طی روز در مسیری که باید، نگه میدارد، حتی وقتی اتفاقات غیرمنتظره یا فشار کاری بهنظر زیاد باشد. اولویتبندیِ کارآمد یعنی ترتیبدادن به حجم کار براساس اهمیت هریک از وظایف و همچنین نتایجی که از تکمیل آنها حاصل میشود. معلمان باید بتوانند ارزیابی کنند که آیا معوقگذاشتن برخی پروژهها به این دلیل که نتیجهی آنها بهاندازهی دیگر پروژهها اثربخش نیست، منطقی است یا نه؟ اولویتها را نباید مانند این جمله، بهطور مطلق طراحی کرد: «ریاضی و زبان در ساعات اول، و اگر زمان اجازه داد، انجام کارهای هنری.» این شیوهی تفکر ممکن است به فرسایش همزمان معلم و دانشآموزان منجر شود. در زمینهای بخصوص، ممکن است فعالیت هنری یا خارج از کلاسِ درس، بهاندازهی برنامههای کلاسیِ درسمحور، انگیزاننده باشد.
۲. تکالیف خانه را با برنامهریزیهای راهبردی طرح کنید
هم معلمان و هم دانشآموزان ممکن است متوجه شده باشند که برخی تکالیف که به تمرینهای مکرر نیاز دارند، برای محیط منزل مناسبترند. تمرین در کلاس، بهویژه در زمان یادگیریِ چهارچوبها و ساختارهای حل مسئله، کمککننده است، اما صَرف زمان برای انجام تمرینهای مکرر در کلاس، ممکن است بهترین استفاده از زمان نباشد. تکالیفی که در آن صرفا از دانشآموز میخواهند تعداد مشخصی مسئله را بهعنوان تمرین درسِ ارائهشده حل کنند، زمان ارزشمند کلاس را هدر میدهد.
۳. از تلنبارشدن کارهای عقبافتاده خودداری کنید
معمولا خودِ معلمان متوجه میشوند که در نمرهگذاری تکالیف و امتحانات، «تقسیم برگهها به گروههای کوچک و انجام کارهای مربوط به آنها ظرف چند روز» روش کارآمدتری است تا «بررسی یکبارهی کار تمام کلاس در یک روز». از تلنبارکردن وظایف ارزیابی خودداری کنید و سعی کنید هربار بخشی از آن را انجام دهید. هر روز میتوان بررسی مقدار کوچکی از موارد ارزیابی را بهسادگی مدیریت کرد. این روش به معلم اجازه میدهد ارزیابی را بهدرستی انجام دهد و بازخورد مناسبی به دانشآموزان بدهد. با تکمیل هریک از بخشهای ارزیابی، معلم احساس موفقیت میکند.
۴. برای بحرانهای احتمالی برنامهریزی کنید
بهتر است پیش از بروز مشکل در کلاس، برای آن برنامه داشته باشید، چراکه بحرانهای ناگهانی ممکن است معلمان را از اهداف کلاسیشان منحرف کنند. گرچه درمورد بعضی اتفاقات، مانند بلایای طبیعی، اختیارات کمتری وجود دارد، معلمان میتوانند برحسب نیازِ دانشآموزان، برای این موارد هم برنامهای طراحی کنند. اما در گام نخست بهتر است مانع بحرانهایی شوید که مربوط به رفتار دانشآموزان است. اگر ممکن است، قبل از اینکه این مسائل جدی شوند، کنترلشان کنید تا از هدررفتن وقت کلاس جلوگیری شود. یادگیری دربارهی دانشآموزان، پیش از آنکه وارد کلاس درس شوند، به معلم امکان میدهد برنامهی عملیاتی پیشگیرانه طراحی کند و از این راه مانع اتفاقات ناخواسته شود و موجبات حواسپرتی را متوقف کند.
۵. برای خودتان زمانی کنار بگذارید
معلمها وظایف فراوانی دارند که نیازمند توجه است و اغلب مربوط به نیازهای دانشآموزان و والدین آنهاست. صَرف وقت بیشتر برای ارزیابی، بازخورددادن و مدیریت نیازهای دانشآموزان وسوسهانگیز است، اما فراموش نکنید کنارگذاشتن زمانی برای خود نیز اهمیت دارد. این کار باعث میشود اولویتها سر جای خودشان قرار بگیرند. اولویتبندیِ زمان بهنحویکه برای نیازهای خودتان هم وقتی باقی بماند، برای طرحریزی و اجرای کارآمد برنامههای آموزش کلاستان ضروری است. زمانی که معلمان بهخاطر رسیدگینکردن به خود و فقدان زمان، فرسوده میشوند، این احتمال وجود دارد که کلاس درس کارایی و بازدهی کمتری پیدا کند. اجرای برنامههای مدیریت زمان در کلاس درس تنها زمانی امکانپذیر است که معلمِ کلاس پرانرژی، سالم و سرحال باشد.
برای مدیریت زمان در کلاس درس بهشیوهای درست، معلمان باید برای رسیدن به اهدافشان، فرایندی را ترتیب دهند که فضای کارآمدی را در کلاس ایجاد کند. با کاربرد استراتژیهای مدیریت زمان، میتوان به نیازهای آموزشی هر دانشآموز رسیدگی کرد، پیشامدهای اتفاقی را مدیریت کرد و از عقبافتادگی هنگام مواجهه با رخدادهای ناگهانی نیز جلوگیری کرد. مدیریت زمان در کلاس درس قسمت بااهمیتی از فراهمآوری آموزش باکیفیت و پاسخگویی به نیازهای تکتک دانشآموزان بهحساب میآید.