با دوراهی دشوار تفویض اختیار چطور برخورد کنیم؟
افرادی که تمایلی به تفویض اختیار ندارند، یک جملهی توجیهیِ دلگرمکننده دارند: «اگر این کار من است، خودم باید به تنهایی آن را انجام بدهم». این طرز تفکر بهانهای است برای کار کردن زیاد و باور به اینکه هیچ راه دیگری برای انجام کارها وجود ندارد.
اگر این باور را درست فرض کنید، پس این احتمال را بعید میدانید که گاهی اوقات در صورت واگذاری کار، ممکن است نتیجهی کار بهتر از زمانی شود که خودتان به تنهایی قصد انجام آن را داشتید.
اگر شما هم اسیر این گونه جملات توجیهی شدهاید، پس تنها نیستید. تفویض اختیار، حوزهای از مدیریت شخصی و حرفهای است که بسیاری از افراد در آن ضعف دارند. این دشواری، ناشی از نیاز ما به کنترل نتایج و این باور ریشهدار است که ما خودمان بهتر میدانیم چگونه کارها را انجام دهیم و دست کشیدن از این عادت، کار سختی است.
زمانی که کارمندی موفق نشود کارش را به درستی یا به موقع انجام بدهد، ما به عنوان مدیر، نگران عواقب کار میشویم. ناکامی کارمند اثر بدی روی ما میگذارد، بنابراین ما راهی را انتخاب میکنیم که کمترین احتمال شکست را داشته باشد. به جای اینکه روی بهبود مهارت تفویض اختیار خود کار کنیم، ترجیح میدهیم به حجم کار خودمان بیفزاییم. فکر میکنیم زیاد کردن حجم کار، کمخطرتر از واگذاری کار به افرادی است که ممکن است آن را دقیقا مطابق خواستههای ما انجام ندهند.
در پسِ بهانههای بسیار برای محول نکردن کارها، بزرگدلیل اجتناب بسیاری از ما از تفویض اختیار این است: تفویض اختیار به معنای دست کشیدن از چیزی است که دوست نداریم از دست بدهیم (مثلا بخشی از کنترل) و در عین حال، حفظ چیزی است که ترجیح میدهیم دست از آن بکشیم (مثلا مسئولیت پاسخگویی).
دربارهاش فکر کنید. طبیعتا دوست داریم کنترل در دست ما باشد. دوست داریم از انجام کامل کارها به روشی که خودمان میخواهیم، مطمئن شویم. حتی فکر اینکه اجازه دهیم شخص دیگری، مسئولیت کاری را بر عهده بگیرد که مدتی بر عهده ما بوده است، ترسناک است:
- اگر کار را درست انجام ندهند، چه میشود؟
- اگر نتیجه در حد استانداردهای من نباشد، چه میشود؟
- اگر کار را به شیوهی من انجام ندهند، چه میشود؟
- اگر اهمیت وجود من در سازمان کم شود، چه میشود؟
- اگر آنها کار را بهتر از من انجام دهند، چه میشود؟
در دست نگهداشتن کنترل، وسوسهانگیز است و دست کشیدن از آن اغلب و به اشتباه، با دست کشیدن از رهبری یکسان انگاشته میشود. در حقیقت، رهبری بیشتر به مسئولیت مربوط است تا کنترل امور.
تاکنون چند بار شنیدهاید که کسی بگوید میتواند از پسِ مسئولیت یک کار بربیاید؟ شاید بسیاری از مردم این را بگویند، اما منظور اغلب آنها این است که دوست دارند کنترل کارها در دست خودشان باشد.
تفویض اختیار به معنای پذیرفتن واقعی مسئولیت و ناگزیر به معنای دست کشیدن از بخشی از کنترل است. اگر دست کشیدن از بخشی از کنترل، برایتان سخت باشد، پس چگونه میتوانید بر ذهنیتتان غلبه کنید و مهارت تفویض اختیارتان را بیش از پیش بهبود بخشید؟ برای تقویت این مهارت، نکات زیر را رعایت کنید:
۱. قبول کنید که نمیتوانید همهی کارها را خودتان به تنهایی انجام دهید
همهی ما محدودیتهایی داریم. اگر نخواهید محدودیتهایتان را بپذیرید، خودتان را از پای درمیآورید. شاید نه همین فردا و نه حتی سال بعد، اما استرس و فشاری که برای انجام همهی کارها به خودتان وارد میکنید، در نهایت شما را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
۲. با گامهای کوچک آغاز کنید
تفویض اختیار یک مهارت است و یادگیری آن، مستلزم صبر، استقامت و تمرین است. تفویض اختیار را با کارهای کوچک و ساده آغاز کنید. همانطور که اعتمادتان بیشتر میشود، تمایلتان به واگذاری کارها هم بیشتر میشود.
۳. از موفقیتها قدردانی کنید
پس از مشاهدهی نتیجهی موفقیتآمیز چند کار محول شده به دیگران، از افراد قدردانی کنید. به زمان صرفهجویی شده به واسطهی تفویض اختیار و بهرهای که از آن زمانِ اضافه برای انجام پروژههای دیگر نصیبتان شده است، فکر کنید.
۴. قبول کنید «روش شما»، همیشه «تنها روش» ممکن نیست
بزرگترین دلیل عدم تفویض اختیار، ترس از «درست» انجام نشدن کارهاست. مشکل این است که از نظر شما، «درست» انجام دادن، یعنی «به روش شما» انجام دادن و قبول نکردن این حقیقت که گاهی برای رسیدن به یک نتیجه، راههای دیگری هم وجود دارد.
۵. ابزار کاری را که میخواهید دیگران برای شما انجام بدهند، در اختیارشان بگذارید
تفویض اختیار تنها زمانی نتیجه میدهد که شما برای موفقیت خودِ فرد به او کمک کنید. پس حتما منابع درست را در اختیارش بگذارید و با حفظ ارتباط، مشارکت و حمایت، به او کمک کنید. به یاد داشته باشید تفویض اختیار به معنای کنارهگیری از مسئولیت نیست و باید برای تأثیر گذاشتن بر یک نتیجهی موفقیتآمیز، اقدامات لازم را انجام بدهید.
۶. از پیشرفتهای دیگران قدردانی کنید
شاید انجام درست کارها و رسیدن به نتیجهی مطلوب برای شما عادی شده باشد، اما برای دیگران که به اندازهی شما سابقه و تجربه ندارند، رسیدن به موفقیت، تجربهای هیجانانگیز و نیروبخش است. نتیجهی موفقیتآمیز، فقط به انجامم «درست» یک کار خلاصه نمیشود، بلکه باید از این فرصت برای قدردانی از زحمات و پیشرفتهای افراد استفاده کرد.
۷. از فرصت انجام پروژههای ثمربخش استفاده کنید
هر قدر زمان کمتری را صرف انجام کارهای کماهمیت کنید، زمان بیشتری برای تمرکز روی اهداف اصلیتان خواهید داشت، همان اهداف مهمی که معمولا به خاطر حجم زیاد کار، آنها را به انتهای فهرست انجام کار روانه میکنید.
۸. پویاییِ قدرت و مسئولیت را درک کنید
تفویض اختیار به معنای دست کشیدن از مسئولیت نیست و این درس مهمی برای رهبری واقعی است.
۹. از اهرم استفاده کنید
با تفویض اختیار میتوانید افراد درست را برای کارهای درست انتخاب کنید. هر قدر انتخاب شما دقیقتر باشد، بهره وری، کارایی و فرصتهای رشد سازمانی بیشتر خواهند بود.
وقتی تفویض اختیار به درستی انجام شود، همه بهرهمند میشوند. شما زمان بیشتری برای تمرکز روی مسئولیتهای اصلیِ شغل خود خواهید داشت و کارمندان شما نیز فرصتهای بیشتری برای گسترش و پربار کردن شغلشان خواهند داشت. پاداش اضافهی تفویض اختیار هم این است که از فشارهای زمانیِ شما کاسته میشود و در درازمدت، کار بهتر انجام خواهد شد. بنابراین، تصورات قبلیتان را از تفویض اختیار کنار بگذارید! شما قبلا کارتان را به خوبی انجام میدادید: با تفویض اختیار میتوانید حتی بهتر از قبل عمل کنید. با یک دیدگاه تازه و اندکی شجاعت برای «تفویض اختیار»، از نتیجهای که حاصل میشود، شگفتزده خواهید شد!