اگر قصد سفر به خارج از کشور را دارید و این‌بار سفر به جایی بکر و دور از زرق‌وبرق‌های زندگی شهری مدنظرتان است تاجیکستان انتخاب خوبی است. کوهستان‌ها، رودخانه‌ها و مناظر طبیعی بکر و دست‌نخورده تاجیکستان چشمان هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند. در این مقاله همراه ما باشید تا جاهای دیدنی تاجیکستان را معرفی کنیم.
منطقه‌ی بدخشان در میان کوه‌های پامیر واقع است و به‌اسم پامیر نیز شناخته می‌شود. این منطقه، معروف به بام دنیا، تقریبا نیمی از مساحت تاجیکستان را به خود اختصاص داده است، اما فقط کمتر از پنج درصد جمعیت این کشور را در خود جای داده است.
در این منطقه‌ی دورافتاده امکانات امروزی چندانی وجود ندارد و چون هنوز اصالت طبیعی آن دچار تغییرات و توسعه‌ی شهری نشده است، به بهشت دست‌نخورده‌ای می‌ماند که قطعا به دیدنش می‌ارزد.
منطقه‌ی مذکور علی‌رغم جاذبه‌های فراوانش هنوز پرگردشگر نیست. اما اینجا به‌ویژه برای گردشگرانی که به‌دنبال ماجراجویی هستند گزینه‌های زیادی در چنته دارد. اگر اهل طبیعت‌گردی و کوه‌پیمایی باشید، می‌توانید مسیرهای منتهی به دریاچه‌های فیروزه‌ایِ واقع در دل کوه‌های پامیر را در پیش بگیرید یا هیجان دوچرخه‌سواری در بزرگراه پامیر را که یکی از مهیج‌ترین جاده‌های کوهستانی است تجربه کنید. اگر هم در کوه‌نوردی خبره هستید، جالب است بدانید که تعدادی از مرتفع‌ترین قله‌های جهان در همین منطقه واقع‌اند که ازجمله‌ی آنها می‌توان به قله‌ی ایزمویل سومونی (۷٫۴۹۵ متر)، قله‌ی لِنین واقع در مرز بین تاجیکستان و قرقیزستان (۷/۱۳۴ متر)، قله‌ی کارل مارکس (۶/۷۲۳ متر) و نیز فِدچِنکو که بزرگ‌ترین یخچال کوهستانی جهان است اشاره کرد.
اما فقط ارتفاعات دیدنی پامیر نیست که این منطقه را متمایز کرده است. زمانی بازوی جنوبی جاده‌ی ابریشم از اینجا می‌گذشت و دیدنی‌های دیگری همچون زیارتگاه‌های باستانی مسلمانان و قلعه‌ها و سنگ‌نگاره‌های تاریخی نیز برای کاوش در این منطقه وجود دارند. به‌ویژه بازارهای محلی پامیری‌ها بسیار دیدنی است. در این بازارها محصولات متنوعی از سی‌دی گرفته تا انواع گیاهان کوهی یافت می‌شود.
با اقامت در خانه‌های روستایی می‌توانید فرهنگ مردم مهمان‌نواز اینجا را بیشتر بشناسید. پامیری‌ها میزبانان فوق‌العاده‌ای هستند و بیشترشان دستی بر موسیقی دارند. شب‌ها در بسیاری از خانه‌ها تَولاک (نوعی ساز کوبه‌ای محلی) یا رباب افغان (نوعی ساز زهی) نواخته می‌شود. پامیری‌ها رقص مخصوصی نیز دارند که در آن مرد و زن بدون اینکه هیچ تماسی باهم داشته باشند به‌اتفاق می‌رقصند.
ازجمله خوراکی‌های رایج در این منطقه می‌توان به نان تنوری تازه، سوپ‌های گوشتی (معمولا گوشت گوسفند)، زردآلو، چای سبز و شربت گل نسترن اشاره کرد. اکثریت مردمان اینجا از مذهب اسماعیلی پیروی می‌کنند؛ درحالی‌که مذهب غالب سایر نقاط تاجیکستان اسلام سنی است.
مسیر زمینی دسترسی به منطقه‌ی خودگردان کوهستانی بَدَخشان مسیر سخت و پرچالشی است و با ماشین بسته به وضعیت راه و شرایط آب‌وهوایی فاصله‌ی میان دوشنبه پایتخت تاجیکستان تا خوروگ پایتخت منطقه‌ی بدخشان می‌تواند بین ۱۶ تا حتی بیش از ۲۰ ساعت طول بکشد. اما با هواپیما در عرض کمتر از یک ساعت به مقصد خواهید رسید.
مسیر هوایی دوشنبه تا خوروگ از فراز کوه‌های خوش‌منظره‌ی پامیر می‌گذرد و این پرواز فقط درصورت مساعدبودن کامل شرایط آب‌وهوایی انجام می‌شود. اما اگر از علاقه‌مندان به راه‌نوردی هستید و قصد دارید که مسیرهای سخت و ناهموار منطقه‌ی بدخشان را با پای پیاده طی کنید، باید خودتان را در بازه‌ی اواخر مِی تا اوایل اکتبر به اینجا برسانید، وگرنه باید تا سال بعد و شروع مجدد فصل راه‌نوردی تابستانی صبر کنید.
ضمنا توجه داشته باشید که برای سفر به منطقه‌ی خودگردان کوهستانی بدخشان علاوه‌بر ویزای تاجیکستان به مجوز مخصوص ورود به این منطقه نیز نیاز خواهید داشت (GBAO permit) که می‌توانید هم‌زمان با ویزای تاجیکستان از سفارت درخواست کنید. اما اگر به تاجیکستان سفر کردید، نقاط دیدنی زیر را نیز از دست ندهید:
۱. دوشنبه (Dushanbe)
دوشنبه پایتخت و بزرگ‌ترین شهر تاجیکستان است که هنوز هم نشانه‌هایی از دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی را یدک می‌کشد (۲۷ سال پیش تاجیکستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اعلام استقلال کرد). خیابان رودکی مهم‌ترین خیابان پایتخت است که از شمال مرکزی تا جنوب شهر امتداد دارد. این خیابان در گذشته خیابان لِنین نام داشت و اکنون محل ساختمان‌های اداری و مراکز فرهنگی دوشنبه است. پارک‌ها، موزه و رستوران‌ها و کافه‌های بسیاری در سطح شهر مستقرند. همچنین در خیابان‌ها شاهد ساختمان‌های پاستلی‌رنگ سبک نئوکلاسیک خواهید بود.
۲. دالان واخان (Wakhan Corridor)
دالان واخان دره‌ی دراز و باریکی در نواحی مرز بدخشان است و بخشی از آن در قلمروی افغانستان قرار دارد. منظره‌ی رشته‌کوه‌های هندوکُش از این منطقه تماشایی است. همچنین در این منطقه می‌توانید از بازارهای افغان و چشمه‌های آب‌گرم نیز بازدید کنید. خلاصه اینکه دالان واخان با طبیعت بی‌نظیرش بهشت عکاسان است.
۳. پِنجیکِنت (Penjikent)
پِنجیکِنت در گذشته‌های دور یکی از شهرهای سرزمین سُغدیانا بوده است و امروزه به‌اسم «پامپِی آسیای میانه» نیز شناخته می‌شود. این شهر در شمال‌غربی تاجیکستان قرار دارد و محل ویرانه‌های تاریخی و همچنین چند موزه‌ی منطقه‌ای کوچک اما غنی است .
۴. کوه‌های فان (Fann Mountains)
کوه‌های فان با منظره‌ی آلپ‌مانند و دریاچه‌های پرتلألؤ یکی از مسیرهای کوهستانی دسترس‌پذیر شمال‌غربی تاجیکستان واقع در بین دوشنبه و سمرقند ازبکستان است. از پِنجیکِنت می‌توانید به‌آسانی سفری یک‌روزه به اینجا داشته باشید. ضمنا برای ورود به منطقه‌ی کوه‌های فان نیاز به هیچ مجوز اضافه‌ای نخواهید داشت.
۵. مورغاب (Murghab)
مورغاب شهری مرتفع واقع در کوه‌های پامیر است و با حدود ۳۶۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین شهر تاجیکستان محسوب می‌شود. این شهر تابستان‌های داغ و زمستان‌های خیلی سردی دارد و جمعیت آن از پامیری‌ها و قرقیزها تشکیل شده است.
ازجمله دیدنی‌های این فلات بلند می‌توان به بازار محلی این منطقه اشاره کرد که در آن از کانتینرهای کشتی به‌جای مغازه استفاده می‌شود. در این محدوده علاوه‌بر دریاچه‌های بکر و خوش‌منظره همچنین می‌توانید در گوشه‌وکنار شاهد یورت‌ها (نوعی خیمه‌ی سنتی به‌شکل چادری مُدَوَر) و نیز بومیانی باشید که با گله‌هایشان به‌سمت مراتع حرکت می‌کنند.
۶. اقامتگاه‌ها
از بین اقامتگاه‌های مختلف تاجیکستان می‌توان به مهمانخانه‌ی سِرِنا (Serena Inn) در خوروگ اشاره کرد. این مهمانخانه‌ی شش‌اتاقه به‌سبک خانه‌های پامیری طراحی شده و همچنین دارای باغ گل زیبایی در کنار رود پَنج و با چشم‌انداز افغانستان است.
اتاق‌های دونفره‌ی این مهمانخانه از حدود ۱۱۰ دلار شروع می‌شوند و شامل صبحانه نیز هست. هتل تازه‌ساز سِرِنا در دوشنبه (Serena Hotel Dushanbe) را هم می‌توانید مدنظر داشته باشید. این هتل در سال ۲۰۱۱ تکمیل شد و قیمت اتاق‌های دونفره‌ی هوشمند آن از حدود ۱۵۰ دلار شروع می‌شود و شامل صبحانه نیز هست.
گردانندگان اقامتگاه‌های بوم‌گردی در پامیر معمولا روزی ۱۵ تا ۲۰ دلار به‌ازای هر نفر می‌گیرند و البته این قیمت به‌همراه وعده‌های غذایی است. در این اقامتگاه‌ها می‌توانید شیوه‌ی زندگی سنتی بومیان منطقه را از نزدیک لمس کنید. خانواده‌هایی که این خدمات را به گردشگران ارائه می‌دهند شاید به‌خاطر مهمان‌نوازی از دریافت پول امتناع کنند، اما درصورت مواجهه با چنین شرایطی لطفا هزینه‌ی اقامت‌تان را به‌طریقی به صاحب‌خانه بپردازید، زیرا بسیاری از مردمان اینجا وضعیت مالی خوبی ندارند و حتی برخی خانواده‌ها برای اینکه بتوانند از مهمانان‌شان پذیرایی کنند خودشان در مضیقه قرار می‌گیرند.
