اگر کاخ نیاوران را نبینیم، چه چیزی را از دست داده‌ایم؟

چطور به‌روزرسانی: خرداد 1400 - دقیقه

می‌دانید چرا تماشای کاخ ‌ها لذت‌بخش است؟ خب معلوم است؛ کاخ‌ها معمولا بناهای زیبایی هستند (هم از نظر معماری و هم از نظر طراحی داخلی). اما آیا فقط همین کافی است؟ نه،‌ به نظر ما یکی دیگر از جذابیت‌های کاخ‌ها این است که توانسته‌اند بخشی از تاریخ جامعه را در خودشان زنده نگه‌دارند. کاخ نیاوران هم یکی از راویان تاریخی ایران در طی دوره‌های مختلف بوده است. در این راهنما می‌خواهیم نگاه مختصری به کاخ نیاوران تهران بیندازیم.

راهنمای مطالعه نمایش

کاخ نیاوران یا باغ نیاوران؟

ساختمان کاخ نیاوران بیشتر به اسم خاندان پهلوی شناخته می‌شود، اما باغی که کاخ هم بخشی از آن است تاریخچه دور و درازتری دارد. باغ نیاوران هم زیبایی‌های خودش را دارد، چون در یکی از خوش‌آب‌وهواترین بخش‌های شمال تهران قرار گرفته است. همچنین پوشش گیاهی آن به قدری پر و سرسبز است که حتی اگر تا کاخ نیاوران هم پیش نروید، با دیدن این باغ قطعا یکی از جاذبه های گردشگری تهران را تجربه کرده‌اید.

کمی در مورد پیشینه کاخ نیاوران بدانیم

در بخش قبل گفتیم که کاخ نیاوران داخل این باغ است. حالا بهتر است کمی در مورد پیشینه خود کاخ و این مجموعه بدانیم. این موضوع را هم بهتر است بدانید که کاخ نیاوران تنها بنای موجود در این مجموعه نیست.

پیشینه باغ به عهد قاجار برمی‌گردد، ولی در زمان پهلوی، محمدرضا شاه تعدادی از بناهای قاجاری را خراب کرد تا کاخ نیاوران را بسازد. می‌گویند که ساخت این کاخ در اواسط پروژه کمی متوقف شده و سپس دوباره راه‌اندازی شده است.

بعد از پیروزی انقلاب هم (دقیقا در سال 1382) بازدید از کاخ نیاوران ممنوع شد چون مسئولین قصد داشتند که بخش‌های مختلف مجموعه را بازسازی کنند. این بازسازی به مدت شش سال طول کشید تا بالاخره در سال 1388، درهای مجموعه کاخ نیاوران به روی مردم باز شد.

قبل از این که بخواهیم در مورد خود کاخ بیشتر بدانیم، یادآوری این موضوع را لازم می‌دانیم؛ کاخ نیاوران نه تنها برای ما ایرانی‌ها، حتی برای گردشگران خارجی هم بسیار جذاب است. به همین دلیل از نظر اقتصاد گردشگری هم کاخ نیاوران برای کشور ما مهم است.

زیبایی‌های کاخ نیاوران

یکی از زیبایی‌های اصلی کاخ نیاوران، سبک معماری آن است. بنای کاخ نیاوران تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی است. البته این موضوع هم یادتان باشد که یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌های کاخ نیاوران با سایر کاخ‌های سلطنتی ایران این است که ساده‌تر و مینیمال‌تر ساخته شده است.

کاخ نیاوران که در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران ساخته شده است، روزگاری محل زندگی محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش بود. امروز اگر به کاخ نیاوران بروید، در بخش‌های مختلف آن می‌توانید تکه‌پاره‌هایی از زندگی آنها را ببینید.

مثلا اتاق خواب فرزندان محمدرضا پهلوی، اتاق کار خودش و اتاق مطالعه فرح همگی بخشی از دیدنی‌های کاخ نیاوران هستند و می‌توانید از تماشای آنها لذت ببرید. البته بهتر است بدانید که کاخ نیاوران در کل دارای دو طبقه کامل و یک نیم طبقه هم هست و تمامی این اتاق‌ها در بخش‌ها و طبقات مختلف کاخ پراکنده شده‌اند.

حالا شاید برایتان سوال باشد که این تعداد اتاق و بخش با نه هزار مترمربع زیربنا شاید برای یک خانواده کمی زیاد باشد. درست است، اما این خانواده هم سلطنتی بوده‌اند و همچنین کاخ نیاوران را فقط برای خودشان نساخته بودند.

بناهای دیگری که در باغ نیاوران وجود داشت (بسیاری از آن‌ها از زمان قاجار به جا مانده بود) کاربردهای دیگری داشتند. مثلا این کاخ علاوه بر محیط زندگی، محیط کار هم بوده و طبیعتا به فضای اضافی برای کار هم نیاز بود. همچنین باید بخش‌های دیگری هم برای پذیرایی مخصوص از مهمانان در نظر گرفته می‌شد.

منابع تاریخی به ما می‌گویند که محمدرضا شاه برای ساختن بنای کاخ نیاوران، دستور داده است که یکی از بناهای به جا مانده از عهد قاجار را تخریب و از زمین آن برای احداث کاخ نیاوران استفاده کنند.

کاخ نیاوران چه چیزهای دیگری دارد؟

همانطور که گفتیم، ما در این راهنما فقط یک نگاه اجمالی به کاخ نیاوران و بخش‌های مختلف آن انداختیم و مطمئن باشید که بخش‌ها و تاریخچه این کاخ بیشتر از این حرف‌هاست. اگر دوست دارید کمی بیشتر در این مورد بخوانید، می‌توانید از بلاگ نابرو دیدن کنید.