هر سال حدود ۵ الی ۲۰ درصد مردم در آمریکا به ویروس آنفولانزا مبتلا می‌شوند. تقریبا ۲۰۰هزار نفر از بیماران در بیمارستان بستری می‌شوند و حدود ۵۰هزار نفر می‌میرند. ازآنجاکه سیستم ایمنی با افزایش سن ضعیف‌تر می‌شود، افراد مسن به‌ویژه افراد بالای ۶۵ سال، مستعد ابتلا به عفونت آنفولانزا هستند. علاوهبراین، افراد مسن در پی ابتلا به آنفولانزا بیشتر از دیگران به ناتوانی‌های درازمدت دچار می‌شوند. جالب اینجاست زمانی که سیستم ایمنی بدن به ویروس‌ها حمله می‌کند، بسیاری از علائم مرتبط با آنفولانزا را ایجاد می‌کند. تقریبا همه ما با علائم عفونت آنفولانزا مثل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی، سردرد و خستگی آشنا هستیم؛ اما علت ایجاد این همه مشکل چیست؟ ویروس آنفولانزا با بدن ما چه می‌کند؟ در این مقاله با این موضوع بیشتر آشنا می‌شویم.
ویروس آنفولانزا با بدن ما چه می‌کند؟
ویروس آنفولانزا سبب ایجاد عفونت در مجرای تنفسی یا بینی، گلو و ریه‌ها می‌شود. ویروس معمولا از طریق دست به غشای مخاطی دهان، بینی یا چشم منتقل می‌شود. سپس از مجرای تنفسی به سمت انتهای مجاری حرکت می‌کند و از طریق مولکولهای خاصِ سطح سلول به سلول‌های پوششی کیسه‌های هوایی ریه متصل می‌شود. بعد از ورود ویروس به داخل سلول، از اجزای پروتئینی داخل سلول برای ساخت پروتئین‌های ویروسی و تکثیر خودش استفاده می‌کند. زمانی که تمام بخش‌های یک ویروس بالغ تولید شد، ویروس از سلول بیرون می‌آید و می‌تواند به سلول‌های کناری حمله کند.
با اینکه آنفولانزا داخل دستگاه تنفسی جا خوش می‌کند اما می‌تواند حال عمومی فرد را بد کند.
هرچند ورود ویروس به سیستم تنفسی تا حدودی به ریه‌ها آسیب می‌زند اما در واقع بیشتر علائم ناشی از آنفولانزا به‌دنبال واکنش سیستم ایمنی به ویروس ایجاد می‌شود. در پاسخ اولیۀ ایمنی، سلول‌های سیستم ایمنی ذاتی بدن مثل ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها درگیر می‌شوند. این سلول‌ها گیرنده‌هایی دارند که حضور ویروس را تشخیص می‌دهد. در مرحله بعد، این سلول‌ها با تولید مولکولهای شبه‌هورمونی (که سایتوکاین و کموکاین نامیده می‌شود) زنگ هشدار را به صدا در می‌آورند که نشان‌دهندۀ وجود عفونت در بدن است.
سایتوکاین‌ها سایر ترکیبات سیستم ایمنی را برای مبارزه با ویروس فراخوانی می‌کنند و کموکاین‌ها این ترکیبات را به‌سمت محل عفونت هدایت می‌کنند. لنفوسیت تی (T) نوعی گلبول سفید است که در فرایند مبارزه با عفونت شرکت می‌کند؛ به آن سلول سرباز هم می‌گویند. زمانی‌که سلول T به‌طور خاص، پروتئین ویروس آنفولانزا را شناسایی کند، در گره‌های لنفاوی اطراف ریه‌ها و گلو تکثیر می‌شود و تورم و درد را در این گره‌های لنفاوی ایجاد می‌کند.
بعد از چند روز، سلول‌های T به داخل ریه‌ها می‌روند و سلول‌های آلوده به ویروس را می‌کشند. این فرایند می‌تواند آسیب ریوی شدید مثل برونشیت ایجاد کند و ممکن است بیماری ریوی فرد بدتر شود و حتی نفس‌کشیدن را برای او سخت کند. علاوهبراین، در نتیجۀ پاسخ ایمنی به عفونت، درون ریه مخاط تولید می‌شود و این مخاط برای پاک‌شدن مسیر هوایی، واکنش سرفه را القا می‌کند. به‌طور طبیعی، واکنش‌هایی که در نتیجۀ ورود سلول T در یک فرد سالم به وجود می‌آید، بعد از مدتی از بین می‌رود؛ اما خبر بد اینجاست که واکنش پیشرفته می‌تواند منجر به مرگ شود.
عملکرد مناسب سلول‌های T مخصوص آنفولانزا برای پاک‌سازی مؤثر ریه‌ها از ویروس ضروری است. زمانی که عملکرد سلول T کاهش می‌یابد (مثلا با افزایش سن یا استفاده از داروی‌های سرکوب‌کنندۀ ایمنی)، پاک‌سازی ویروس به تأخیر می‌افتد؛ درنتیجه، عفونت طولانی می‌شود و آسیب ریه گسترش می‌یابد و می‌تواند عوارضی مثل ذات الریه باکتریایی ثانویه ایجاد کند و منجر به مرگ شود.
چرا سرتان خیلی درد می‌گیرد؟
در شرایط عادی، زمانی که ویروس آنفولانزا ریه‌ها را درگیر می‌کند، علائم کلی مثل تب، سردرد، خستگی و درد عضلانی دارید. به‌منظور مبارزه درست با ویروس آنفولانزا، سایتوکاین‌ها وکموکاین‌هایی که از سلول‌های ایمنی ذاتی در ریه‌ها تولید شدند، به جریان خون وارد می‌شوند و به این نشانه‌های کلی کمک می‌کنند. این موضوع مجموعه‌ای از رخدادهای پیچیده زیستی را به همراه دارد.
یکی از این اتفاقات، فعال‌شدن اینترلوکین-1 است که نوعی سایتوکاین محسوب می‌شود. اینترلوکین-1 برای شکل‌گیری پاسخ کشندۀ سلول T دربرابر ویروس مهم است. از طرفی، روی هیپوتالاموس مغز، که دمای بدن را تنظیم می‌کند، اثر می‌گذارد و درنهایت، منجر به تب و سردرد می‌شود.
سایتوکاین مهم دیگری که با عفونت آنفولانزا مبارزه می‌کند، فاکتور نکروز توموری آلفا نامیده می‌شود. این سایتوکاین در ریه‌ها اثرات ضدویروسی کارآمدی دارد؛ اما در حین ابتلا به آنفولانزا یا سایر عفونت‌های ویروسی می‌تواند موجب تب، کاهش اشتها، خستگی و ضعف شود.
چرا درد عضلانی دارید؟
درد عضلانی و ضعف از نشانه‌های بارز ابتلا به عفونت آنفولانزا است. مطالعه‌ای که اثر عفونت آنفولانزا در مدل حیوانی را بررسی کرد نشان می‌دهد: این عفونت موجب افزایش بیان ژن‌های تخریب‌کننده ماهیچه و کاهش بیان ژن‌های سازنده ماهیچه در پاها می‌شود.
عفونت آنفولانزا روی قدرت پاها اثر می‌گذارد و توانایی راه‌رفتن را کم می‌کند. در افراد جوان، با ازبین‌رفتن عفونت، این اثرات از بین می‌روند و فرد به حالت طبیعی باز می‌گردد.
اما در افراد مسن، عوارض ناشی از عفونت، مدت طولانی‌تری باقی می‌مانند. به‌دلیل کاهش ثبات و قدرت پاها در افراد مسن، این افراد در زمان ابتلا به عفونت آنفولانزا بیشتر مستعد افتادن هستند. این موضوع می‌تواند به معلولیت مزمن این افراد هم منجر شود تا چنین افرادی حتی به عصا یا واکر هم نیاز داشته باشند یا مجبور شوند تحرکشان را کم کنند یا از دیگران کمک بگیرند.
محققان فکر می‌کنند که این اثر عفونت آنفولانزا بر روی ماهیچه، یکی دیگر از عوارض جانبی پاسخ سیستم ایمنی به ویروس است. آنان تلاش می‌کنند با تشخیص فاکتورهای اختصاصی‌ای که در زمان پاسخ ایمنی ایجاد می‌شود، روش درمان آن را پیدا کنند.
درنهایت اگر هنگام ابتلا به ویروس آنفولانزا رنج بسیاری تحمل می‌کنید، مطمئن باشید که بدنتان دارد به‌سختی و با تمام قوا با عفونت مبارزه می‌کند تا جلوی گسترش عفونت درون ریه‌ها را بگیرد و سلول‌های آلوده را بکشد. پس قوی باشید و بیشتر استراحت کنید.
آیا تا به حال دچار آنفولانرا شده‌اید؟ تجربیات خودتان را از طریق بحش نظرات با ما درمبان بگذارید.
