اندانسترون نوعی داروی ضدتهوع است که فعالیت مواد شیمیایی ایجادکننده حالت تهوع و استفراغ در بدن را مهار می‌کند. به همین دلیل برای جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی استفاده میشود. برای آشنایی بیشتر با اندانسترون، نحوه مصرف و عوارض آن تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
نحوه مصرف اندانسترون
دارو را دقیقا بر اساس نسخه پزشک مصرف کنید و آن را بیشتر یا کمتر از مقدار تجویزشده یا برای مدت طولانی‌تر استفاده نکنید. شربت یا قرص اندانسترون را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد. اولین دوز اندانسترون معمولا قبل از جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی مصرف میشود.
۱. روش استفاده از قرص اندانسترون یا زوفران (Zofran)
- قرص اندانسترون را با یک لیوان پر از آب مصرف کنید.
- تا زمانی که آمادگی خوردن قرص را ندارید، بسته آن را باز نکنید.
- در زمان مصرف، کپسول را طوری از بسته‌بندی خارج کنید که آسیبی نبیند.
- با دست خشک قرص را بردارید و در دهانتان بگذارید.
- قرص کامل را قورت ندهید و اجازه دهید قرص (بدون اینکه آن را بجوید) کمی در دهانتان حل شود.
- همان‌‌طور که قرص حل میشود، بخش حل‌شده را چند بار قورت دهید.
۲. روش استفاده از قرص نواری اندانسترون یا زوپلنز (Zuplenz)
- تا زمانی که آمادگی خوردن قرص را ندارید، بسته آن را باز نکنید.
- با دست خشک قرص نواری را بردارید و روی زبانتان قرار دهید. این نوار بلافاصله حل میشود.
- نوار کامل را قورت ندهید و اجازه دهید نوار (بدون اینکه آن را بجوید) در دهانتان آب شود.
- بعد از حل‌شدن نوار، چند بار آن را قورت دهید. در صورت تمایل، می‌توانید با مقداری آب نوار حل‌شده را قورت دهید.
- قبل از مصرف زولپنز، حتما دست‌هایتان را بشویید.
۳. روش استفاده از شربت اندانسترون
- شربت اندانسترون را با سرنگ مخصوص، قاشق اندازه‌گیری یا پیمانه دارو آماده کنید. اگر وسایل لازم برای اندازه‌گیری دارو را ندارید، از داروخانه تهیه کنید.
- دارو را در دمای اتاق، دور از رطوبت، حرارت و نور قرار دهید. ظرف شربت اندانسترون را کج نگذارید و آن را عمودی نگهداری کنید.
- برخی می‌گویند اندانسترون بهترین شربت برای استفراغ کودکان است.
دوز اندانسترون برای بزرگسالان
۱. اندانسترون و جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی در بزرگسالان
داروی خوراکی
- برای شیمی‌درمانی سرطان با تهوع‌آوری زیاد (HEC): ۲۴ میلی‌گرم ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی (HEC) یک‌روزه.
- برای شیمی‌درمانی سرطان با تهوع‌آوری متوسط (MEC): ۸ میلی‌گرم روزی ۲ بار؛ دوز اول ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و دوز بعدی ۸ ساعت بعد از شیمی‌درمانی، سپس ۸ میلی‌گرم از داروی خوراکی ۲ بار در روز (هر ۱۲ ساعت یک بار) و به‌مدت ۱ تا ۲ روز بعد از اتمام شیمی‌درمانی استفاده میشود.
داروی تزریقی
- دوز توصیه‌شده: ۰٫۱۵ میلی‌گرم به‌زای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌وریدی (IV)؛ دوز اول ۳۰ دقیقه قبل از شیمی‌درمانی تهوعآور شروع میشود (تزریق طی ۱۵ دقیقه). دوزهای بعدی ۴ یا ۸ ساعت بعد از دوز اول تزریق می‌شوند.
- مقدار حداکثری: ۱۶ میلی‌گرم در هر دوز.
نکات مهم
- تجویز چند‌روزه استفاده از دوز منفرد ۲۴میلی‌گرمی هنوز بررسی نشده است (این دز فقط در یک روز استفاده میشود)؛
- شکل تزریقی اندانسترون قبل از استفاده باید رقیق شود.
۲. اندانسترون و جلوگیری از تهوع و استفراغ بعد از جراحی در بزرگسالان
داروی خوراکی
- دوز توصیه‌شده: ۱۶ میلی‌گرم خوراکی ۱ ساعت قبل از بیهوشی.
داروی تزریقی
- دوز توصیه‌شده: ۴ میلی‌گرم به‌صورت درون‌وریدی (رقیق‌نشده) بلافاصله قبل از بیهوشی یا بعد از جراحی (تهوع یا استفراغ طی ۲ ساعت بعد از جراحی اتفاق می‌افتد).
۳. اندانسترون و جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از پرتودرمانی در بزرگسالان
- دز توصیه‌شده: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۳ بار در روز.
- پرتودرمانی کل بدن: ۸ میلی‌گرم از داروی خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از هر بار پرتودرمانی در روز استفاده میشود.
- پرتودرمانی تکی با دوز بالا در ناحیه شکمی: ۸ میلی‌گرم از داروی خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی تجویز میشود. دوزهای بعدی هر ۸ ساعت یک بار بعد از دوز اول و به‌مدت ۱ تا ۲ روز بعد از اتمام پرتودرمانی استفاده میشود.
- پرتودرمانی روزانه در ناحیه شکمی: ۸ میلی‌گرم از داروی خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی استفاده میشود. دوزهای بعدی هر ۸ ساعت یک بار بعد از دز اول و برای هر روز پرتودرمانی داده میشود.
دز اندانسترون برای کودکان
۱. اندانسترون و جلوگیری از تهوع و استفراغ بعد از جراحی در کودکان
داروی تزریقی برای کودکان ۱ماهه تا ۱۲ساله
- با وزن کمتر از ۴۰ کیلوگرم: ۰٫۱ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌وریدی طی ۲ تا ۵ دقیقه قبل از بیهوشی یا بلافاصله بعد از جراحی (تهوع یا استفراغ مدت کوتاهی بعد از جراحی اتفاق می‌افتد).
- با وزن ۴۰ کیلوگرم یا بیشتر: ۴ میلی‌گرم به‌صورت درون‌وریدی طی ۲ تا ۵ دقیقه قبل از بیهوشی یا بلافاصله بعد از جراحی (تهوع یا استفراغ مدت کوتاهی بعد از جراحی اتفاق می‌افتد).
۲. اندانسترون و جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی در کودکان
داروی خوراکی
- برای کودکان ۴ تا ۱۱ سال: ۴ میلی‌گرم از داروی خوراکی ۳ بار در روز. دوز اول ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و دوزهای بعدی ۴ تا ۸ ساعت بعد از شیمی‌درمانی داده میشود. بعد از اتمام شیمی‌درمانی، هر ۸ ساعت یک بار (۳ بار در روز) مقدار ۴ میلی‌گرم داروی خوراکی به کودک داده میشود.
- کودکان ۱۲ساله و بزرگ‌تر: ۸ میلی‌گرم ۲ بار در روز. دوز اول ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و دوز بعدی ۸ ساعت بعد داده میشود. بعد از اتمام شیمی‌درمانی، هر ۱۲ ساعت یک بار (۲ بار در روز) مقدار ۸ میلی‌گرم داروی خوراکی به کودک داده میشود.
داروی تزریقی
کودکان ۶ ماه تا ۱۸ سال: ۰٫۱۵ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌وریدی؛ دوز اول (طی ۱۵ دقیقه) ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی تهوعآور شروع میشود. دوز بعدی ۴ تا ۸ ساعت بعد از دوز اول داده میشود. دوز حداکثری ۱۶ میلی‌گرم.
نکات
- شکل تزریقی این دارو باید قبل از تزریق درون‌وریدی رقیق شود؛
- این دارو برای جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمیدرمانیهای تهوعآور شدید تا متوسط استفاده میشود.
فراموش‌کردن دوز مصرفی
به‌محض یادآوری، دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیکید، از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر کنید. از مصرف بیش از اندازه دارو برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید.
مصرف بیش از اندازه
درصورت مصرف بیش از حد، با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از اندازه اندانسترون عبارت‌اند از:
- ازبین‌رفتن ناگهانی بینایی؛
- یبوست شدید؛
- احساس گیجی یا ضعف ناگهانی.
عوارض جانبی اندانسترون
اگر علائم واکنش حساسیتی به اندانسترون را دارید، با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. این علائم عبارت‌اند از:
در موراد زیر، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- یبوست شدید، معده درد یا نفخ؛
- سردرد همراه با درد قفسه سینه ، سرگیجه شدید و ضعف؛
- ضربان قلب سریع یا کوبنده؛
- زردی یا یرقان (زردشدن پوست یا چشم‌ها)؛
- تاری دید یا کوری موقتی (از چند دقیقه تا چند ساعت)؛
- کاهش یا قطع ادرار؛
- میزان زیاد سروتونین در بدن که موجب اضطراب، پریشانی، توهم، تب و لرز، تپش قلب سریع، واکنش‌های بیش‌فعالی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، ازدست‌دادن هماهنگی و ضعف میشود.
عوارض جانبی شایع ناشی از مصرف اندانسترون عبارت‌اند از:
- اسهال یا یبوست؛
- سردرد؛
- خواب‌‌آلودگی؛
- احساس خستگی.
مواردی که گفته شد، فهرست کاملی از عوارض جانبی نیست و ممکن است موارد دیگری هم اتفاق بیفتد. همچنین همه افراد دچار عوارض جانبی دارو نمی‌شوند.
به یاد داشته باشید که پزشک بر اساس نیاز شما و با درنظرگرفتن تمام عوارض جانبی داروی اندانسترون را تجویز می‌کند، پس حتما فواید این دارو برای شما بیشتر از مضراتش است. با‌این‌حال در صورت بروز علائم، بلافاصله با اورژانس (۱۱۵) یا پزشک تماس بگیرید.
تداخل دارویی اندانسترون
اندانسترون در صورت استفاده هم‌زمان با داروهای خاصی مثل آنتی بیوتیک ها، ضد افسردگی‌ها، داروی ضربان قلب، داروهای مسکن و داروهای درمانی مربوط به سرطان، مالاریا، اچ‌آی‌وی (HIV) یا ایدز ممکن است مشکلات و بیماری های قلبی جدی ایجاد کند. درباره تمام داروهایی که استفاده می‌کنید یا داروهایی که هم‌زمان با اندانسترون شروع یا قطع می‌کنید، با پزشک صحبت کنید.
مصرف اندانسترون هم‌زمان با داروهای خاصی ممکن است با تولید مقدار زیاد سروتونین در بدن وضعیتی به‌نام سندرم سروتونین ایجاد کند. این سندرم جدی است و حتی شاید موجب مرگ شود.
همچنین اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، حتما پزشک را در جریان بگذارید:
- داروی درمان افسردگی؛
- داروی درمان اختلالات روانی؛
- مواد مخدر (افیون)؛
- داروی جلوگیری از تهوع و استفراغ.
این فهرست کامل نیست و داروهای دیگری هم ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند از جمله داروهای تجویزی، آزاد، ویتامین ها و محصولات گیاهی. پس فهرستی از تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک بدهید.
منع مصرف
در موارد زیر نباید از قرص اندانسترون استفاده کنید:
- در صورت استفاده از آپومورفین (آپوکین) نباید از اندانسترون استفاده کنید؛
- اگر به اندانسترون یا داروهای مشابه آن مثل دولاسترون (dolasetron)، گرانیسترون (کیتریل) یا پالونوسترون (آلوکسی) حساسیت دارید، نباید از آنها استفاده کنید.
اگر به بیمار‌ی‌های زیر مبتلا هستید، قبل از مصرف اندانسترون، پزشک را در جریان بگذارید:
- بیماری کبدی؛
- سابقه شخصی یا خانوادگی سندرم کیوتی (QT) طولانی (نوعی اختلال در ریتم قلب)؛
- عدم تعادل الکترولیت‌های بدن (مثلا کمبود پتاسیم و کمبود منیزیم در خون)؛
- نارسایی قلبی مادرزادی، ضربان قلب آهسته؛
- انسداد مجرای گوارشی (معده یا روده).
به نظر می‌رسد اندانسترون به جنین آسیبی نمی‌رساند، اما پیش از استفاده از این دارو برای تسکین تهوع بارداری، با پزشک مشورت کنید.
اینکه آیا قرص اندانسترون وارد شیر مادر میشود یا نه و به نوزاد شیرخوار آسیب می‌زند یا خیر هنوز مشخص نیست. اگر به نوزادتان شیر می‌دهید، برای استفاده از داروی اندانسترون با پزشک مشورت کنید. استفاده از اندانسترون برای کودکان زیر ۴ سال تأیید نشده است.
قرص اندانسترون ممکن است حاوی فنیل‌‌آلانین باشد. اگر فنیل‌کتونوریا (PKU) دارید، قبل از مصرف قرص اندانسترون، با پزشک مشورت کنید.
نکات احتیاطی
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید؛
- داروهایتان را با افراد دیگر سهیم نشوید؛
- از اندانسترون فقط برای مورد تجویزشده استفاده کنید؛
- حتما درباره مصرف اندانسترون و موضوعات مطرح‌شده در این مقاله، با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
نام‌های تجاری دارو در ایران
بعضی از اسامی تجاری داروی اندانسترون در ایران عبارت‌اند از:
- آمپول اندانسترون اکسیر ساخت داروسازی اکسیر در ایران؛
- آمپول نورومون ساخت شرکت نورومون در ایتالیا؛
- قرص اندانسترون راموفارمین ساخت داروسازی راموفارمین در ایران؛
- آمپول اندانسترون البرز ساخت داروسازی البرز در ایران؛
- قرص اندانسترون شفا ساخت داروسازی شفا در ایران.
سؤالات رایج
۱. قرص اندانسترون برای چیست؟
اندانسترون نوعی داروی ضدتهوع است که فعالیت مواد شیمیایی ایجادکننده حالت تهوع و استفراغ در بدن را مهار می‌کند. به همین دلیل، برای جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده میشود.
۲. قرص اندانسترون برای کودکان تجویز میشود؟
بله گاهی پزشک بنا به وضعیت و سن کودک، قرص اندانسترون ۴ برای کودکان تجویز می‌کند.
۳. مقدار مصرف شربت اندانسترون برای کودکان چقدر است؟
پزشک مقدار مصرف شربت ضد تهوع کودکان اندانسترون را بر اساس وضعیت کودک و سن او تعیین می‌کند و رعایت توصیه پزشک بسیار ضروری است. بنابراین فقط با تجویز پزشک و به‌مقدار گفته‌شده باید شربت اندانسترون برای کودکان مصرف شود.
۴. آمپول اندانسترون برای چیست؟
این دارو معمولا برای جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمیدرمانیهای تهوعآور شدید تا متوسط استفاده میشود.
شما بگویید
تابه‌حال این دارو را مصرف کرده‌اید؟ چقدر مؤثر بود؟ آیا دچار عوارض جانبی هم شدید؟ لطفا نظرات و تجربه‌های خود را با ما و سایر مخاطبان در میان بگذارید.
