ورق آهن چیست؟ چند نوع ورق آهنی می شناسید؟ این محصولات چه کاربردهایی دارند؟ برای خرید ورق به چه نکاتی باید توجه کرد؟ در سایت آهن رسان انواع و قیمت ورق فولادی و محصولات فلزی صنعتی و ساختمانی به صورت روزانه درج می شود.
مروری بر آهن و فولاد از نگاه آهن رسان
آهن را از سنگ های معدنی استخراج می کنند. آن را در کوره ها و با حذف ناخالصی های مختلف تولید می کنند. آهن خام بسیار شکننده و ترد است به همین دلیل با کم کردن میزان کربن در آن محصولات زیر حاصل می شود.
آهن خام دو نوع آهن خام معمولی (با 2 درصد کربن) و آهن خام خالص یا نرم (با 0.02 درصد کربن) دارد اما از نظر ساختار سه نوع آهن خام سفید، خاکستری و نیمه خاکستری دارد.
به گفته سایت آهن رسان ، آهن بعد از آلومینیوم فراوان ترین فلز است. از دیرباز تاکنون از آهن استفاده های زیادی شده است؛ از ملزومات جنگی، زیورآلات تا لوازم، ابزار کار و زراعت؛ اما آهن با اینکه بسیار محکم و مقاوم است دچار خوردگی می شود. به همین دلیل است که تعداد اشیاء آهنی کشف شده از دوران گذشته کمتر از اشیایی از جنس طلا است.
با افزایش جمعیت و میزان نیاز به آهن و فلزات مختلف، انسان ها به دنبال افزایش دوام و کیفیت آهن بودند بنابراین شروع به ساخت ترکیباتی از آهن شدند تا فولاد به وجود آمد. می توان گفت فولاد مهم ترین ترکیب و آلیاژ از آهن است. فلز پایه در این آلیاژ آهن است و در حال حاضر ترکیبات زیادی از آن ساخته می شود که استحکام و مقاومتی بالاتر از آهن دارند.
به تمام ترکیبات آهن که حداکثر 2 درصد کربن دارند، فولاد می گویند. به طور دقیق تر فولادها در ترکیب خود بین 0.2 تا 1.5 درصد کربن دارند.
همانطور که آهن در مجاورت با رطوبت هوا زنگ می زند، فلزات آهنی نیز این مشکل را دارند. انسان ها برای غلبه بر این مشکل فولاد ضد زنگ و فولادهای مقاوم دیگری را تولید کردند و از روش های پوشش دهی برای محافظت از محصولات فولادی و آهنی در برابر خوردگی استفاده نمودند.
انواع فولاد از نگاه آهن رسان
فولاد نقش مهمی در تولید محصولات و مقاطع صنعتی و ساختمانی دارد، به همین دلیل تنوع بالایی دارد:
انواع فولادها به دو دسته آلیاژ بالا و آلیاژ پایین تقسیم می شوند و در زیر دسته می توان انواع فولاد با کربن بالا، کربن متوسط و کربن پایین را نام برد.
- فولاد ساده
- فولاد ابزاری
- فولاد ضد زنگ
- فولاد آلیاژی
- فولاد mo40
- فولاد فنر
و موارد مختلف دیگر که بر اساس میزان و نوع عناصر تشکیل دهنده از جمله کربن، کروم، نیکل، کبالت، تنگستن، مولیبدن، وانادیم، فسفر و گوگرد با هم متفاوت هستند. در جدول زیر برخی از عناصر موجود در ترکیبات فولاد و خصوصیاتی که این عناصر به فولاد می دهند را می بینید.
| نوع فولاد | ویژگی ها ( سایت آهن رسان ) |
| دارای عنصر کروم | ضد زنگ بودن، داشتن مقاومت در برابر حرارت بالا |
| دارای عنصر منگنز | داشتن مقاومت سایشی، مقاوم، سختی بالا |
| دارای عنصر وانادیم | داشتن مقاومت، خاصیت ارتجاعی، هدایت الکتریکی |
| دارای عنصر نیکل | ضد زنگ، داشتن سختی و مقاومت |
| دارای عنصر مولیبدن | مقاومت بالا، هدایت الکتریکی، مقاومت در برابر شوک و ضربه |
| دارای عنصر تنگستن | سختی بالا و داشتن مقاومت در برابر حرارت زیاد |
| دارای عنصر کبالت | دارای خاصیت مغناطیسی دائم، مقاومت در برابر حرارت بالا |
| دارای مس | ضد زنگ، استفاده در قطعات ماشین |
| دارای عنصر سیلیسیم | ضد زنگ، مقاومت در برابر حرارت و سایش |
از ویژگی های مهم انواع فولاد مقاومت بالا در برابر ضربه، سایش، کشش، خمش، پیچش، دمای بسیار بالا، دمای بسیار پایین، خوردگی اسیدی و شیمیایی، خوردگی جوی، جوشپذیری، انعطاف پذیری و … است.
انواع ورق فولادی از نگاه آهن رسان
ورق محصولی است که با سطح مقطع چهارگوش با ضخامت های مختلف تولید می شود. ورق را می توان از فلزات مختلف ساخت؛ بنابراین از نظر جنس می توان انواع ورق آهنی و غیر آهنی مثل آلومینیوم، مس و روی را معرفی کرد. با توجه به کاربردهای زیاد این محصول در صنایع انواع ورق از نظر جنس، شکل و استاندارد ساخته می شود:
- ورق فابریک: به صورت برگ (صفحه ای) در ابعاد و اندازه استاندارد ساخته می شودکه به آن ورق شیت هم می گویند.
- ورق برشی، ورق رول یا ورق برش خورده: محصولی است که در عرض و ضخامت استاندارد به صورت رول عرضه می شود و خریدار یا مصرف کننده با ابزارهای برشکاری مناسب آن را در طول های دلخواه برش می زند.
اما از نظر جنس ورق می توان انواع زیر را معرفی کرد. هر یک از این موارد بر اساس ترکیب شیمیایی که دارند ویژگی های فنی خاصی دارند.
ورق سیاه از منظر آهن رسان
به گفته آهن رسان ، ورق فولاد کربنی ساده که استانداردهای مختلفی از آن ساخته می شود، معروف ترین آنها ورق ST37 و ورق ST52 است. برای تولید این محصولات از نوردکاری گرم فولاد استفاده می شود. سطح ورق هایی که با استانداردهای ST37 و ST52 تولید می شوند طی پروسه نوردکاری دچار اکسید، پوسته شدن، روغنی شدن و کدر می شود به دلیل وجود همین مشکلات و آلودگی های سطحی به آن ها ورق سیاه می گویند. (معمولا ورق سیاه را اسیدشویی می کنند تا تمیز و براق شود)
فولاد ST52 به دلیل وجود کربن بالاتر، سخت تر است ویژگی های فنی این محصول آن را برای کاربردهای صنعتی نسبت به ساختمانی مناسب تر می کند در حالی که ورق سیاه ST37 بیشتر کاربرد ساختمانی دارد. ورق سیاه معمولا ارزان ترین ورق فولادی است.
ورق گالوانیزه از منظر آهن رسان
به گفته آهن رسان، ورق گالوانیزه یک ورق فولادی است که سطح آن را با فلز روی (Zn) پوشش داده اند تا در برابر خوردگی جوی مقاومت داشته باشد. همانطور که گفته شد آهن و فولاد به راحتی در مجاورت با رطوبت و اکسیژن هوا اکسید می شوند و زنگ می زنند. زنگ آهن باعث خوردگی و فرسایش آن می شود بنابراین با روش هایی مثل گالوانیزه کردن تا حد ممکن این مشکل را به تعویق می اندازند تا کارایی و طول عمر فلز افزایش یابد.
بعد از گالوانیزه کردن، سطح ورق رنگ سفید و براقی به خود می گیرد به همین دلیل به آن ورق سفید نیز گفته می شود. میزان استحکام ورق بعد از گالوانیزه شدن بالا می رود. معمولاً ورق گالوانیزه از فولاد با استانداردهای st12,st13 و st14 ساخته می شود.
از کاربردهای ورق های گالوانیزه استفاده در ساخت سقف، پوشش انبار، سوله، آلاچیق، شیروانی، لوله و دستگاه ها و تجهیزات برودتی سرمایشی و گرمایشی، تابلو برق و دکل مخابرات است.
ورق استیل ضد زنگ
برای ایجاد مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی فولاد از روش های آلیاژی هم می توان استفاده کرد. در این حالت با دستکاری ترکیب شیمیایی و آلیاژ فولاد، مقاومت آن را در برابر مواد شیمیایی، رطوبت هوا، روغن ها، اسیدها و مواد خورنده دیگر افزایش می دهند. محصولی که در این فرایند ساخته می شود را استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ می نامند. فولادهای ضد زنگ گریدهای مختلفی همچون 304، 309، 310، 321، 316، 410، 420، 430 و غیره دارند که به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
- استیل بگیر: خاصیت مغناطیسی دارد و جذب آهن ربا می شود.
- استیل نگیر: خاصیت مغناطیسی ندارد.
- استیل نسوز: در برابر آتش مقاوم است.
مقاومت این محصولات در برابر خوردگی و زنگ زدگی دائمی است. برخلاف ورق گالوانیزه که به وجود لایه پوششی وابسته بود. به دلیل هزینه و ماشین آلات ساخت فولادهای ضد زنگ، قیمت ورق استنلس استیل بالاتر از قیمت ورق گالوانیزه و فولاد کربنی معمولی است.
قیمت روز ورق آهن در سایت آهن رسان
به طور کلی قیمت محصولات فولادی به مواردی چون نوع، کارخانه، استاندارد ساخت، ویژگی های فنی، ابعاد، سایز و ضخامت آن ها بستگی مستقیم دارد؛ اما فاکتورهای دخیل دیگری نیز وجود دارند که قیمت محصولات را تحت تاثیر قرار می دهند.
به گفته آهن رسان، قیمت ورق آهنی از انواع مختلف علاوه بر موارد فوق متاثر از قیمت نفت، دلار، مواد اولیه، شمش، فولاد، سنگ آهن، آهن اسفنجی، زغال سنگ، سوخت و حامل های انرژی، هزینه حمل و نقل، قیمت قراضه و ضایعات، شرایط فصلی و آب و هوایی، شرایط سیاسی و غیره است.
معمولا برای محاسبه قیمت ورق وزن آن را محاسبه می کنند. این کار با کمک فرمول های مشخصی انجام می شود اما طبق استانداردهای جهانی هر محصول باید وزن مشخصی داشته باشد که در جداول وزن و اشتال درج می شود.
تولیدکنندگان و نکات خرید ورق و دیدگاه آهن رسان
به گفته آهن رسان، در دنیا کارخانه های فولاد زیادی هستند که انواع محصولات فولادی و فلزی از جمله، ورق، لوله، تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی، انواع پروفیل و غیره را تولید می کنند. در ایران نیز تعداد این کارخانه ها زیاد است که هر یک ممکن است به طور تخصصی یک یا تعداد محدودی محصول را تولید کنند و یا چندین محصول مختلف بر اساس تجهیزات و امکانات موجود تولید و عرضه می کنند.
از مهمترین و معروف ترین کارخانه های فولاد که تولید کننده انوع ورق آهنی هستند، کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، اکسین اهواز، کاویان، گیلان، کاشان، تاراز، دقیق کاوه و سمنان است.
منبع: سایت آهن رسان
