متن سخنرانی اولین اصل و نحوه ارائه آن دومین اصل سخنرانی موفق است. افرادی که در صحبت‌های خود محتوای خاصی به مخاطبشان ارائه نمی‌دهند هرچقدر هم که بیان خوبی داشته باشند، بعد از چند دقیقه توجه مخاطبان را از دست می‌دهند. از طرف دیگر حتی بهترین و پرمحتواترین متون سخنرانی هم بدون ارائه جذاب، توجه مخاطب را جلب نمی‌کنند. در این مقاله نکاتی را بررسی می‌کنیم که برای نوشتن متن سخنرانی کوتاه یا بلند باید به آن توجه داشته باشید.
پیش از نوشتن متن سخنرانی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
پیش از اینکه دست به قلم شوید، باید به عوامل مختلفی فکر کنید که بر جذابیت متن شما تأثیر دارند. همچنین باید بررسی کنید که متن برای چه نوع سخنرانی‌ای نوشته می‌شود و باید چه ویژگی‌ها و لحنی داشته باشد. مثلا متنی که برای یک سخنرانی آنلاین یا ضبط‌شده می‌نویسید با متنی که آن را در حضور جمع ارائه می‌دهید و امکان تعامل با مخاطب را دارید، متفاوت است.
نکته دیگری که هم‌زمان با نوشتن متن باید به آن توجه داشته باشید، فایل ارائه است؛ شما به‌کمک ابزار و محتواهای جانبی بهتر می‌توانید درباره موضوع مدنظر برای مخاطب صحبت کنید. اهمیت فایل ارائه در سخنرانی‌های آنلاین بیشتر می‌شود و می‌تواند بین شما و کاربر تعامل ایجاد کند.
مراحل نوشتن متن سخنرانی چیست؟
نوشتن متن برای هر نوع سخنرانی روش خاص خودش را دارد، مانند آشپزی که برای هر غذا از دستور خاصی پیروی می‌کنید. به همین دلیل به‌جای اینکه دقیقا بگوییم چطور باید متن هر سخنرانی را بنویسید، اصول و مراحلی را بیان می‌کنیم که باید طی کنید. با طی‌کردن این مراحل متنی می‌نویسید که هم چارچوب و انسجام دارد و هم به سبک سخنرانی شما نوشته شده است.
۱. درباره مخاطبان تحقیق کنید
در هر موقعیتی که با مخاطب در تعامل هستید، پرسونا اهمیت دارد. پرسونای مخاطب بیشتر در مبحث دیجیتال مارکتینگ مطرح شده است، اما برای همه موقعیت‌های تعاملی لازم است. وقتی قصد دارید محتوایی در سایت یا صفحه مجازی منتشر کنید، آن را به گونه‌ای می‌نویسید که برای مخاطبانتان مفید باشد و آنها را جذب کند؛ هنگام نگارش متن سخنرانی هم باید دقیقا به همین نکته توجه داشته باشید.
بعد از اینکه متوجه شدید قرار است برای چه کسانی سخنرانی کنید، باید درباره آنها سؤالاتی بپرسید:
- نیاز مخاطبان چیست؟
- من چه مشکلی را می‌توانم برای آنها حل کنم؟
- آیا نکته دیگری وجود دارد که باید درباره پرسونای مخاطب در نظر بگیرم؟
۲. موضوع سخنرانی را تعیین کنید
حتی متبحرترین سخنران‌ها هم اگر ندانند که می‌خواهند چه بگویند، نمی‌توانند جلسه را مدیریت کنند. از سخنرانی شنیدم که می‌گفت یکی از دوستانش برای رویدادی نجومی از او دعوت کرده بود. او درباره نجوم چیزی نمی‌دانست و در مسیر به این فکر کرده بود که اگر از او بخواهند سخنرانی کند، چه باید بگوید. او در طول مسیر متن سخنرانی را در ذهنش نوشت و درباره این بود که مردم آن‌قدر سرگرم امور روزمره هستند که فراموش میکنند به آسمان شب هم نگاهی بیندازند! هنگام ورود به رویداد، از او درخواست شد سخنرانی کند و در نهایت توانست سخنرانی موفقیت‌آمیزی داشته باشد.
برای انتخاب موضوع سخنرانی مناسب به مخاطبان و نیاز آنها توجه کنید. لازم نیست متن شما همه نیازهای مخاطبان را پوشش بدهد و درباره هر موضوعی صحبت کنید. متن بهترین سخنرانی، یک یا دو نیاز اساسی مشترک میان مخاطبان را پوشش می‌دهد. شنوندگان معمولا سخنانی را که روی یک یا دو نکته متمرکز شده‌اند بیشتر از سخنرانی‌های جامعی به یاد می‌آورند که به موضوعات مختلف می‌پردازند.
۳. درباره موضوع مدنظر خود تحقیق کنید
به‌روزبودن اطلاعات یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های متون سخنرانی حرفهای است. گاهی اوقات موضوع سخنرانی قابل‌جست‌وجو نیست یا موضوعی است که کاملا بر آن تسلط دارید. در این صورت، جست‌وجوی اینترنتی کافی نیست. مثلا زمانی که مدیر بعد از تعیین استراتژی سالانه می‌خواهد آن را به معاونان خود ارائه کند، نیازی به جست‌وجو در اینترنت یا کتاب‌ها ندارد. مسئله به‌روزبودن در این مثال، با چیدن استراتژی جدید و مطابق با شرایط کنونی شرکت معنی می‌شود نه با جست‌وجو درباره اینکه استراتژی سازمانی چیست و چطور باید آن را تدوین کرد.
۴. متن سخنرانی خود را بنویسید
تا این مرحله پیش‌نیازهای نگارش متن سخنرانی را انجام داده‌اید و حالا می‌توانید آن را بنویسید. اکنون می‌دانید برای چه کسانی سخنرانی می‌کنید، موضوع صحبتتان چیست و چطور باید متن را بنویسید.
مهم‌ترین نکاتی که هنگام نوشتن متن سخنرانی کوتاه یا بلند باید رعایت کنید در ادامه نوشته شده‌اند:
- با طرح کلی سخنرانی شروع کنید و سپس سراغ جزئیات بروید تا ذهنتان حین نوشتن متن متمرکز باشد و بداند که قرار است از کجا شروع کند و به کجا برسد.
- سعی کنید نوشته‌تان لحنی تقریبا محاوره‌ای داشته باشید. حتی می‌توانید کمی شوخی و طنز هم چاشنی آن کنید تا تعامل با مخاطبانتان ساده‌تر شود و بتوانید آنها را جذب کنید. البته این مسئله تا حد زیادی به نوع جلسه شما بستگی دارد، مثلا در جلسه‌ای رسمی نمی‌توان شوخی کرد.
- متن را با ارائه مثال‌های مربوط به خودتان یا مثال‌های واقعی، داستان‌سرایی یا ارائه آمار و ارقام جذاب و خاص کنید.
- برای جملات طولِ استاندارد در نظر بگیرید، جملات خیلی طولانی رشته کلام را از دست شما و مخاطب خارج میکنند و جملات خیلی کوتاه هم خسته‌کننده‌اند و پرش ذهنی ایجاد میکنند.
- بسته به طول سخنرانی، می‌توانید جزئیات هر بخش را پررنگ‌تر کنید و به آن شاخ‌وبرگ بدهید.
- در سخنرانی‌های طولانی بهتر است برای استراحت‌دادن به مخاطب یا زمانی برای پرسش و پاسخ هم برنامه‌ریزی بچینید.
۵. برای ارائه متن سخنرانی آماده شوید
بعد از آماده‌شدن متن و فایل ارائه، بهتر است برای سخنرانی تمرین کنید. افرادی که برای دفعات اول سخنرانی میکنند و استرس دارند، به تمرین بیشتری نیاز خواهند داشت. برخی از نکات ارائه به متن شما مربوط می‌شوند که در ادامه آنها را بیان کرده‌ایم.
- هنگام سخنرانی از روی متن نخوانید و تا حد امکان آن را حفظ کنید. اگر این کار برایتان سخت است، یادداشت‌‌ها و نشانه‌هایی بگذارید که با نگاه‌کردن به آنها مطلب را به یاد آورید نه اینکه بخواهید از روی کاغذ بخوانید.
- پیش از فرارسیدن زمان ارائه اصلی، تمرین کنید.
- اگر بخشی از متن را اشتباه ارائه دادید، استرس نگیرید و به کارتان ادامه دهید.
چه نکاتی متن سخنرانی شما را به‌یادماندنی میکنند؟
احتمالا شما هم در همایش‌هایی شرکت کرده‌اید که چند سخنران دارند؛ برخی از آنها مخاطبان را جذب میکنند و سخنانشان تا مدت‌ها در ذهن آنها باقی می‌ماند و برخی دیگر هیچ جذابیتی برای مخاطب ندارند و بسیاری از شنوندگان کاملا خواب‌آلود به حرف‌هایشان گوش می‌دهند یا به چیزهای دیگری فکر میکنند. بخشی از این تمایز میان سخنرانان به متن آنها بر می‌گردد. با رعایت نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم، می‌توانید متنی بنویسید که شما را در گروه سخنرانان جذاب قرار بدهد.
۱. قدرتمند شروع کنید
حقایق و آمار جذاب ارائه دهید یا حتی داستان بگویید. شروع سخنرانی با پرسش هم می‌تواند ذهن مخاطب را با سخنان شما درگیر کند. اهمیتی ندارد متن شروع سخنرانی در جلسات اداری را می‌نویسید یا متن سخنرانی در همایش را؛ در هر صورت شروع قدرتمند سخنرانی اهمیت دارد، زیرا با شروع سخنرانی کاربر تصمیم می‌گیرد به بقیه حرفهای شما هم گوش بدهد یا برود سراغ اینستاگرامش.
۲. با مخاطبان ارتباط برقرار کنید
به یاد داشته باشید مخاطبان نیامده‌اند که از روی مقاله‌ای علمی برایشان بخوانید، پس در متن خود از تشبیه، استعاره، شعر و نقل‌قول استفاده کنید تا مطالب در ذهن مخاطبان تثبیت شوند.
داستان‌سرایی یکی از بهترین راه‌های برقراری ارتباط با مخاطب است. داستان‌های واقعی، به‌خصوص آنچه برای خودتان اتفاق افتاده، همیشه جذاب هستند و می‌توانند بیشترین تأثیر را روی مخاطب بگذارند. حتی ممکن است شنوندگان بعد از مدتی اصل صحبت شما را به خاطر نداشته باشند، اما با مرور داستانی که تعریف کرده بودید به یاد بیاورند درباره چه صحبت می‌کردید.
سرگذشت‌ها می‌توانند سرنوشت‌ها را تغییر بدهند.
۳. هنگام سخنرانی انسجام متن را حفظ کنید
برای سازماندهی سخنرانی، باید مشخص کنید متن سخنرانی از کجا شروع می‌شود، چه مسیری را طی می‌کند و در نهایت به چه مقصدی خواهد رسید. در غیر این صورت، سخنرانی بی‌‌نظمی خواهید داشت که پر از اطلاعات حاشیه‌ای است و مطالب مهم در میان آنها گم می‌شود. در این صورت، احتمالا شنوندگان بعد از خروج از سالن هرآنچه را گفته‌اید فراموش میکنند.
۴. اطلاعات مهم را چند بار تکرار کنید
برای قسمت‌های مهم سخنرانی خود کلیدواژه یا عبارت کلیدی در نظر بگیرید و در طول ارائه این مفهوم کلیدی را تکرار کنید تا در ذهن مخاطب تثبیت شود.
۵. درست جمع بندی کنید
مخاطبان همیشه چیزی را بیشتر به خاطر می‌آورند که آخر سخنرانی‌های تأثیرگذار گفته می‌شوند. جوری جمع‌بندی کنید که هرآنچه مخاطب باید به خاطر بسپارد دوباره تکرار شود. برخی از سخنرانان صحبت‌هایشان را با شعری مرتبط با بحث تمام میکنند یا متنی را می‌خوانند که از قبل آماده کرده‌اند.
بعد از پایان سخنرانی، باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که ناگهان ناپدید نشوید! بعد از اتمام، زمانی را به تعامل با شنوندگان اختصاص بدهید. این زمان می‌تواند به پرسش و پاسخ اختصاص داده شود یا زمانی باشد که از سالن همایش به پارکینگ می‌روید و در مسیر با مخاطبان صحبت می‌کنید یا با آنها عکس می‌گیرید.
کلام آخر
سخنرانی برای اولین بار خیلی سخت است، اما برای کسی که تجربه کسب کرده و در این کار حرفهای شده، به‌سادگی آب‌خوردن است. برای نوشتن متن سخنرانی به سخنرانی‌های حرفهای گوش کنید و به تمام جزئیاتی که سخنران بیان می‌کند، توجه داشته باشید. با تماشای این سخنرانی‌ها نه‌تنها یاد می‌گیرید چطور یک متن جذاب بنویسید، بلکه با شیوه ارائه هم آشنا خواهید شد.
