دنیای شگفت‌انگیز زیر دریاها و اقیانوس‌ها بی‌نظیر است و هیچ شکی در این نیست. تازه ماجرا وقتی شگفت‌انگیزتر می‌شود که راهی برای ورود به این دنیا پیدا کنیم و ملاقاتی با موجودات زیر آب ترتیب بدهیم. غواصی همان راه درجه‌یکی است که می‌تواند ما را در خلقت بی‌نظیر دنیای زیر آب غرق کند، البته غرق از نوع معنوی! در این مقاله، برایتان از این رشته جذاب خواهیم گفت. دوست دارید همراه ما باشید؟
غواصی چیست؟
غواصی‌کردن یعنی رفتن به دنیای زیر آب و تلاش برای دیدن نادیده‌های جذابی که در عمق آب‌ها زندگی می‌کنند. زندگی زیر آب هم بخشی از حیات این کره خاکی است که انسان‌ها هنوز نتوانسته‌اند به‌طور کامل بر آن مسلط شوند.
شاید اگر می‌توانستیم به‌سادگی زیر آب نفس بکشیم، دریاها و موجوداتشان هم مانند بخش‌های دیگر طبیعت از آسیب‌ها و اذیت‌هایمان در امان نبودند. البته همچنان ردپای بشری در دریاها و اقیانوس‌ها هم دیده می‌شود و موجودات دریایی هم از استیلای خودخواهانه انسان‌ها روی زمین بی‌نصیب نمانده‌اند.
البته اگر هدف فقط کشف دنیای زیر آب باشد، مشکلی نیست. رفتن به عمق آب‌ها راهی برای سرزدن به موجودات دریایی است. البته این روش هم نفس‌کشیدن زیر آب را فقط برای مدت‌زمان محدودی ممکن می‌کند.
دنیای زیر آب با آن‌همه رنگ و موجود متنوع شگفت‌انگیز است. غواصی‌کردن در آب دریای سرخ، در آب‌های برخی نقاط آسیا یا در اقیانوس آرام تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود.
نکات فنی غواصی‌کردن چیست؟
غواصان با کپسول‌هایی قابل‌حمل به زیر آب می‌روند که حاوی هوای فشرده‌اند. هوای فشرده شامل نیتروژن، اکسیژن و گازهای دیگری است که برای تنفس لازم می‌شوند.
برخی فکر می‌کنند کپسول غواصان پُر از اکسیژن است، اما این‌طور نیست. اگر درون مخزن‌ها فقط اکسیژن باشد، غواص مسموم می‌شود. وجود نیتروژن در آن هم اصولی دارد که اگر رعایت نشود، خطراتی پیش خواهد آمد.
در اعماق آب، نیتروژن‌گرفتگی غواص را به‌شدت بی‌حال می‌کند؛ حالتی شبیه مستی زیاد با الکل. اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، غواص باید به‌سمت بخش‌های کم‌عمق‌تر آب برود تا حالش بهتر شود.
غواصی تجربه‌ای بی‌نظیر است، اما خطراتی هم دارد. یکی دیگر از خطرات غواصی مبتلاشدن غواص به بیماری رفع فشار (Decompression Sickness) است. بیماری رفع فشار چطور به وجود می‌آید؟ وقتی حباب‌های نیتروژن در بدن غواص ایجاد می‌شوند.
وقتی غواص به سطح آب بازمی‌گردد، امکان دارد توانایی تطبیق خود با فشار هوا را نداشته باشد. در چنین حالتی، امکان مرگ هم وجود دارد. برای همین است که غواصان نباید سریع به عمق آب بروند یا سریع به سطح آب بازگردند.
آموزش غواصی چقدر مهم است؟
رعایت نکات ایمنی برای رفتن به زیر آب به‌شدت مهم است. اگر ایمنی را نادیده بگیرید، امکان آسیب‌دیدن و حتی مرگ وجود خواهد داشت. نمی‌توانید با خرید تجهیزات غواصی و آزمون‌وخطا این کار را انجام بدهید و حتما باید دوره‌های آموزشی را بگذرانید.
آموزش غواصی زیر نظر استادان خبره و باتجربه تنها راه یادگیری این کار است و بس. پس خودتان را به خطر نیندازید. در مکان‌های معروف گردشگری دنیا که برای این کار مناسب‌اند، دوره‌های آموزشی ارائه می‌شوند که به گردشگران و علاقه‌مندان اجازه یادگیری سریع را می‌دهند.
مثلا اگر می‌خواهید برای غواصی راهی شرم‌الشیخ در مصر شوید (از دیدنی‌ترین نقاط دنیا برای غواصی‌کردن) و به عمق دریای سرخ بروید، یادتان باشد استادانی آنجا هستند که ابتدا به شما نکات لازم را آموزش می‌دهند و بعد برای رفتن زیر آب آماده می‌شوید.
تجهیزات غواصی چیست؟
برای غواصی به تجهیزاتی نیاز دارید که این کاملا مشخص است، اما چه تجهیزاتی؟
- کپسول گاز: یک یا چند کپسول گاز پشت غواص بسته می‌شوند. این کپسول‌ها به شلنگ هوا متصل‌اند و با یک قطعه به‌نام رگولاتور جریان هوایی را کنترل می‌کنند که به غواص می‌رسد.
- کنترل شناور: یکی دیگر از تجهیزات غواصی ابزار کنترل شناور (BCD) است که در واقع جلیقه‌ای بادی است که با اضافه یا تخلیه‌کردن هوا به شناورماندن غواص در آب کمک می‌کند.
چند نکته جالب درباره غواصی
آیا می‌دانستید غواصان غیرحرفه‌ای فقط می‌توانند تا عمق۳۰ تا ۴۰متری در آب پایین بروند؟ اگر کسی بخواهد به نواحی عمیق‌تر دریاها و اقیانوس‌ها برود، حتما باید دوره‌های تخصصی را بگذراند. شاید دوست داشته باشید که بدانید چه کسانی در دنیا توانسته‌اند از همه بیشتر به عمق آب نفوذ کنند:
- نونو گومز (Nuno Gomes) رکورددار است و بیشتر از همه در عمق آب نفوذ کرده. گومز توانسته در عمق ۳۱۸متری غواصی کند.
- جان بنه (John Bennet) هم تا عمق ۳۰۸متری در آب فرو رفته است.
- گفته می‌شود غواص فرانسوی به‌نام پاسکال برنابه (Pascal Bernabé) هم توانسته به عمق ۳۳۰متری برود، اما این خبر موثق نیست.
اگر این ورزش برایتان جذاب است، راه‌هایی وجود دارد که این کار برایتان جذاب‌تر هم بشود. مثلا صخره‌های مصنوعی مختلفی وجود دارند که برای احیای جزایر مرجانی یا بررسی رشد آنها ساخته شده‌اند. دانشمندان می‌خواهند ببینند چطور چنین صخره‌هایی می‌توانند باعث توسعه زندگی دریایی شوند. غواصی در این مکان‌ها ایده خوبی است.
اگر خیلی پردل‌وجرئت هستید، پیشنهاد دیگر شناکردن با کوسه‌هاست! برای این کار، شما را در قفسی فولادی می‌گذارند و به عمقی از آب می‌فرستند که کوسه‌ها آنجا زندگی می‌کنند. تجربه جالبی است، نه؟
غواصی سطحی (snorkeling) با غواصی (scuba diving) چه فرقی دارد؟
غواصی سطحی یا به‌قول فرنگی‌ها اسنارکلینگ تفاوت‌هایی با غواصی عمیق یا اسکوبا‌دایوینگ دارد. در غواصی سطحی امکان ملاقات با موجودات دریایی وجود دارد، اما محدود است. در واقع نه زیاد می‌توانید در عمق آب فرو بروید و نه می‌توانید برای مدت طولانی آنجا بمانید.
عمق غواصی حرفه‌ای یا همان اسکوبادایووینگ بسیار بیشتر از اسنارکلینگ است و می‌توانید برای مدتی طولانی زیر آب بمانید و حیات دریایی را از نزدیک ببینید.
غواصی ورزشی بی‌نظیر است
رفتن به عمق آب هم تجربه‌ای مفرح است و هم می‌تواند معادل ورزش‌هایی مانند اسکی روی یخ، پیاده‌روی قدرتی و فوتبال سوخت‌وساز بدنتان را بهبود بدهد. مردی به‌وزن تقریبی ۸۱ کیلوگرم با یک ساعت غواصی‌کردن می‌تواند ۶۰۰ کالری بسوزاند.
شنا و رفتن به عمق دریا هم از نظر جسمانی بسیار مفید است و هم روی روح و روان اثرات مثبت زیادی دارد. آرامش خوشایندی که در زیر آب‌ها در جریان است، روح را نوازش می‌کند.
بعضی افراد حتما باید برای انجام این کار با پزشک مشورت کنند، مثلا:
- کسانی که دچار مشکلات ریوی هستند مثل مبتلایان به آسم؛
- افراد دچار برخی از انواع حساسیت‌ها؛
- آنهایی که مشکلی در ناحیه گوش‌ها دارند؛
- مبتلایان به بیماری‌های خاص.
به‌احتمال زیاد، امکان غواصی برای این افراد وجود ندارد. به‌طور کلی هم قبل از اینکه به عمق آب فرو بروید، باید شرایط بدنی‌تان از نظر پزشکی بررسی شود و امکان دارد که نتوانید این کار را انجام بدهید.
در آخر
رفتن زیر آب از رؤیاهایی است که انسان با تکیه بر جسارت و علم آن را محقق کرده است. غواصی‌کردن نیاز به تجهیزاتی خاص و البته آموزش اصولی دارد. دنیای زیر آب می‌تواند آرامشی را به روان منتقل کند که همتا ندارد. البته شاید برای کسی که تجربه این کار را ندارد، ترسناک به نظر برسد. نظر شما چیست؟ زیر آب را ترسناک می‌بینید یا آرامش‌بخش؟
