اپی گلوتیت یا التهاب اپی گلوت؛ هرآنچه باید درباره این فوریت پزشکی مهم بدانید
اپی گلوت بافتی آویزان در زیر زبان و پشت گلوست که هنگام بلع، از رفتن غذا بهسمت نای جلوگیری میکند. اگر اپیگلوت عفونی یا ملتهب باشد، میتواند موجب اپی گلوتیت شود و جلوی نای و تنفس شما را بگیرد. اپیگلوتیت نوعی فوریت پزشکی است که اگر سریع درمان نشود، میتواند کشنده باشد. برای آشنایی با علت، عوارض و درمان اپی گلوتیت تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اپی گلوتیت چیست؟
کالبدشکافی افراد مبتلا به اپی گلوتیت، بههمریختگی اپی گلوت و ساختارهای مربوط به آن و تشکیل آبسه را نشان میدهد. در واقع عفونت سیستم تنفسی، وجود جسمی در مسیر هوایی یا آسیب میتواند موجب التهاب و عفونت سایر نواحی گلو و اپیگلوت شود.
اپیگلوتیت معمولا با التهاب و ورم بین پایه زبان و اپی گلوت شروع میشود. با ادامهیافتن التهاب و ورم، ممکن است مسیر هوایی کاملا مسدود و موجب خفگی یا مرگ شود. حتی کمی باریکشدن مسیر نای، میتواند موجب افزایش مقاومت مسیر هوایی شود و تنفس را سختتر کند.
در گذشته اپی گلوتیت در کودکان شایعتر از بزرگسالان بود و به نظر میرسید که این تفاوت بهدلیل کمتربودن قطر اپی گلوت کودکان از بزرگسالان باشد.
علت عفونت اپی گلوتیت چیست؟
در حال حاضر اپیگلوتیت بیشتر بهدلیل عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی است، بهخصوص در بزرگسالان.
شایعترین عوامل عبارتاند از:
- عفونت آنفولانزای هموفیلوس؛
- ذاتالریه استرپتوکوکوس؛
- سایر گونههای اسپرتوکوک؛
- ویروسهای مجرای تنفسی است.
افرادی که مشکل تنفسی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هستند. در گذشته آنفولانزای هموفیلوس نوع ب یا هیب (Hib) شایعترین عامل اپی گلوتیت در کودکان بود که با گسترش تزریق واکسن از سال ۱۹۸۵ تعداد کمتری از کودکان به این بیماری مبتلا شدند.
اپی گلوتیت حرارتی
سایر انواع اپی گلوتیت با آسیب حرارتی ایجاد میشود. اپیگلوتیت حرارتی بهدلیل نوشیدن مایعات داغ، خوردن غذاهای داغ یا مصرف مواد مخدر ایجاد میشود. در این موارد، اپیگلوتیت ناشی از آسیب حرارتی مشابه بیماری ناشی از عفونت است.
علل غیرمعمول اپیگلوتیت عبارتاند از:
- گزش گوش توسط عنکبوت منزوی قهوهای؛
- خوردن ماهیبوفالو؛
- ترومای بلانت یا کُند یا مسدودشدن گلو با شیء خارجی.
علائم عفونت اپی گلوتیت چیست؟
حمله اپی گلوتیت معمولا سریع است و طی چند روز تا چند هفته اتفاق میافتد. علائم شایع اپیگلوتیت عبارتاند از:
علائم اپی گلوتیت در کودکان اغلب طی چند ساعت خود را نشان میدهند و شامل این موارد میشوند:
- تب؛
- سرفهنکردن؛
- گرفتگی صدا؛
- مشکل تنفس؛
- اضطراب یا بیقراری؛
- بازنگهداشتن دهان؛
- سرازیرشدن آب دهان؛
- گلودرد شدید و ناگهانی؛
- ناتوانی در صحبتکردن؛
- آبیشدن پوست یا سیانوز؛
- عفونت سیستم تنفسی فوقانی؛
- به جلو خمشدن در زمان نشستن؛
- سوت تنفسی (صدای سوتی بلند هنگام تنفس کودک).
علائم بزرگسالان و کودکان بزرگتر معمولا طی چند روز ایجاد میشود که عبارتاند از:
- تب؛
- سوت تنفسی؛
- گلودرد شدید؛
- درد یا مشکل در بلع؛
- سرازیرشدن آب دهان؛
- تحریکپذیری یا بیقراری؛
- خشنشدن یا گرفتگی صدا.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر همراه با گلودرد علائم زیر را دارید، بالافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل بلع؛
- گرفتگی صدا؛
- تحریکپذیری؛
- تپش قلب سریع؛
- کبودشدن پوست؛
- سختی در صحبتکردن؛
- دیسترس تنفسی همراه با سرازیرشدن آب دهان، تنگی نفس، تنفسهای کوتاه سریع، ظاهر بیمارگونه، خمشدن به جلو در زمان نشستن و سوت تنفسی.
اپیگلوتیت فوریتی پزشکی است و فرد بیمار باید سریع به بیمارستان منتقل شود. تا حد امکان بیمار را آرام و در شرایط راحت نگه دارید. در خانه برای بررسی گلوی فرد مشکوک به اپی گلوتیت تلاش نکنید. این کار میتواند موجب بستهشدن نای و بافتهای اطراف و بینظمی ضربان قلب شود و توقف سیستم تنفسی یا قلبی عروقی و مرگ را به همراه داشته باشد.
تشخیص اپی گلوتیت
ممکن است پزشک با اشعه ایکس یا لانگوسکوپی اپی گلوت و نای را بررسی کند. شاید حلق با اپی گلوت گوشتی قرمز متورم ملتهب شده باشد. دستکاری اپی گلوت ممکن است موجب انسداد ناگهانی مسیر هوایی شود و تلاش برای لولهگذاری ممکن است ضربان قلب نامنظم آهسته را به همراه داشته باشد. به همین دلیل پزشک احتمالا از اتاق عمل یا بخش مراقبتهای ویژه برای معاینه گلو استفاده میکند.
همچنین ممکن است این آزمایشها انجام شوند:
- اندازهگیری اکسیژن خون؛
- آزمایش خون برای بررسی عفونت یا التهاب؛
- کشت خون برای تشخیص علت اپی گلوتیت؛
- کشت اپی گلوتال برای بیماران لولهگذاریشده؛
- آزمایش ایمنی برای بررسی آنتیبادیهای مربوط به باکتری یا ویروس خاص.
تا زمانی که فرد به ثبات نرسد، این آزمایشها مؤثر نیستند. اضطراب ناشی از خونگیری یا کشت از گلو ممکن است ظرف چند دقیقه موجب بستهشدن اپی گلوت ناپایدار، مسدودشدن کامل راه هوایی و ایجاد وضعیت اورژانسی شود.
تشخیص اشتباه اپی گلوتیت
حتی با وجود تکنولوژیهای مدرن، تشخیص اپی گلوتیت آسان نیست و معمولا با استرپتوکوک گلو یا خناق اشتباه گرفته میشود. یکی از روشهای تشخیص اپی گلوتیت از خناق، گرفتن عکس پرتو ایکس از گلوست که تورم اپی گلوت را نشان میدهد.
سایر تشخیصهای نادرست اپیگلوتیت عبارتاند از:
- دیفتری؛
- آبسه دور لوزه؛
- مونونوکلئوز عفونی.
همچنین ممکن است علل غیرعفونی بهاشتباه آنژیواِدم (تورم بافتها در راه هوایی) در نظر گرفته شوند، مانند:
- التهاب یا اسپاسم حنجره؛
- آسیب حنجره؛
- رشد سرطانی؛
- واکنشهای حساسیتی؛
- عفونت غده تیروئید؛
- هماتوم اپیگلوتی (به دام افتادن خون)؛
- همانژیوم (جمعشدن غیرطبیعی عروق خونی)؛
- آسیب استنشاقی.
درمان اپی گلوتیت
درمان اپی گلوتیت ممکن است با مسئله راحتی بیمار شروع شود. کودکان ممکن است همراه والدین در اتاق کمنور قرار بگیرند. در مرحله بعد، ممکن است کودک اکسیژن مرطوبشده دریافت کند و اگر دیسترس تنفسی نداشته باشد، سرم میتواند مفید باشد. همچنین تا حد امکان باید از اضطراب جلوگیری کرد، زیرا میتواند انسداد حاد مجرای تنفسی را به همراه داشته باشد.
افرادی با علائم انسداد تنفسی باید در اتاقهای مخصوص باشند و در صورت نیاز از تجهیزات تنفسی برایشان استفاده شود. در موارد شدید، شاید به کریکوتیروتومی نیاز باشد که یعنی یک لوله تنفسی از ناحیه گردن وارد نای میشود. این کار ممکن است به بیحسی موضعی یا بیهوشی کامل نیاز داشته باشد. گاهی استفاده از ماسک اکسیژن هم میتواند مفید باشد.
آنتیبیوتیکهای درونرگی میتوانند به مهار التهاب و ازبینرفتن عفونت کمک کنند. آنتیبیوتیکها معمولا برای درمان انواع باکتریها تجویز میشوند. ممکن است از کشت خونی هم برای تشخیص اپی گلوتیت استفاده شود، اما در بیشتر موارد مشکلی را نشان نمیدهد. در گذشته از کورتیکواستروئیدها و اپینفرین برای درمان اپیگلوتیت استفاده میشد، اما در حال حاضر مفیدبودن این داروها برای درمان اپی گلوتیت مورد تردید است.
پیگیری درمان
دوره درمان آنتیبیوتیک را کامل کنید. اگر از لوله تنفسی داخل گردن استفاده میکنید، قرار ملاقات با پزشک و جراح را ادامه بدهید. بسیاری از افراد قبل از ترخیص از بیمارستان حال بهتری دارند، اما لازم است ملاقاتهای بعدی با پزشک را جدی بگیرند.
عوارض اپی گلوتیت
عوارض احتمالی اپیگلوتیت شامل موارد زیر است:
- مجرای تنفسی متورم و باریک که میتواند موجب نارسایی تنفسی شود؛
- عفونتی که به سایر بخشهای بدن منتشر میشود.
جلوگیری از اپی گلوتیت
اغلب میتوان با واکسیناسیون علیه آنفولانزای هیب از اپیگلوتیت جلوگیری کرد. معمولا بزرگسالان به واکسیناسیون نیاز ندارند مگر در این موارد:
- کمخونی داسی شکل؛
- برداشتن طحال؛
- سرطان؛
- سایر بیماریهایی که سیستم ایمنی را درگیر میکنند.
اگر با فرد مبتلا به بیماری هیب زندگی میکنید، باید به سایر افراد خانواده با شرایط زیر داروهای پیشگیری مانند ریفامپسین داده شود:
- افراد زیر ۴ سالی که تمام واکسنهای مربوط به هیب را دریافت نکردند؛
- افراد زیر ۱۲ ماهی که دوره اول واکسن هیب را کامل نکردهاند؛
- افراد زیر ۱۸ سالی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند.
این کار برای اطمینان از نبود باکتری در بدن فرد مبتلا و سایر اعضای خانواده انجام میشود و از ناقلشدن فردی که باکتری را دارد اما هنوز بیمار نیست جلوگیری میکند. ناقلان میتوانند عفونت را به سایر اعضای خانواده منتقل کنند.
نکات پایانی
اپی گلوتیت در صورت درمان بهموقع و مناسب میتواند کاملا بهبود یابد و فرد به زندگی عادی برگردد. اما اگر بهموقع درمان نشود، میتواند طیفی از عوارض و حتی مرگ را به همراه داشته باشد. نرخ مرگ و میر ناشی از اپی گلوتیت بهدلیل تشخیص اشتباه، در بزرگسالان بیشتر از کودکان است.
شما بگویید
این مقاله چقدر برای آشنایی بیشتر شما با اپی گلوتیت مفید بود؟ آیا تا به حال به این بیماری مبتلا شدهاید؟ در صورت تمایل، میتوانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید و این مطلب را از طریق شبکههای اجتماعی برای دوستانتان ارسال کنید.