اگر به عفونت انگلی مبتلا شوید، احتمالا پزشک برایتان داروی ضد انگلی تجویز می‌کند. عفونت‌های انگلی طیفی از علائم خفیف تا شدید را به همراه دارند، بنابراین انواع مختلفی از داروهای ضدانگلی وجود دارد که هرکدامشان انگل خاصی را هدف قرار می‌دهند. می‌دانید داروی ضد انگلی چطور دسته‌بندی می‌شود و چه فواید و عوارضی دارد؟ برای کسب آگاهی بیشتر در این باره، تا انتهای مقاله همراهمان باشید.
کاربرد داروی ضد انگلی
انگل‌ها موجوداتی کوچک و میکروسکوپی هستند که می‌توانند درون بدن یا روی پوست و موی انسان و سایر حیوانات زندگی کنند و مواد مغذی موردنیاز خود را از انسان و حیوان به‌عنوان میزبان تأمین کنند. عفونت‌های انگلی معمولا در نواحی گرمسیری دیده می‌شوند، اما در مناطق نیمه‌گرمسیری و معتدل هم وجود دارند.
داروهای ضد انگلی انواع عفونت‌هایی را درمان می‌کنند که ناشی از انگل‌ها هستند. هر داروی ضد انگلی، انگیل خاص را هدف قرار می‌دهد. به همین دلیل قبل از آشنایی بیشتر با داروهای ضد انگلی بهتر است کمی با انواع انگل‌ها آشنا شویم.
انواع انگل‌ها
انگل‌ها طیف وسیعی از موجودات کوچک مثل قارچ‌ها و باکتری‌ها را شامل می‌شوند. با این حال، ۳ نوع انگل می‌توانند انسان را بیمار کنند که در ادامه هر یک را معرفی می‌کنیم.
۱. انگل خارجی یا اکتوپارازیت (Ectoparasites)
شپش سر، شپش شرمگاهی، کک، کنه و ساس انواع شایع اکتوپارازیت هستند. این گروه از انگل‌ها بیرون بدن میزان و اغلب روی پوست و مو زندگی می‌کنند. البته بعضی از آنها مثل ساس روی ملحفه‌ها و اثاثیه منزل هم زندگی می‌کنند. این انگل‌ها برای تغذیه به‌سمت میزبان می‌روند، پوست او را نیش می‌زنند و خونش را می‌مکنند.
۲. هلمینت (Helminths)
این واژه برای کرم‌های انگل روده از جمله کرم قلابدار، کرم لوله‌ای و کرم سوزنی (کرمک) به کار می‌رود. این انگل‌ها معمولا درون بدن زندگی می‌کنند و چندین سلول و اندام دارند. انتقال این انگل‌ها به دما، بهداشت و تماس با حامل‌های انگل بستگی دارد.
۳. تک‌یاخته‌ای‌ها یا پروتوزوآ (Protozoas)
این موجودات تنها یک سلول دارند. آمیب نوعی تک‌یاخته‌ای است. این موجودات تک‌سلولی خیلی کوچک هستند و معمولا درون بدن زندگی می‌کنند. این موجودات بیشتر بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی مثل افراد مبتلا به ایدز را درگیر می‌کنند و حضور آنها می‌تواند بدون نشانه و عوارض یا جدی و کشنده باشد.
عفونت‌های انگلی رایج
- انتروبیازیس (کرمک).
- تریشینوزیس، استرونژیلوئیدیازیس، آسکاریس، بیماری کرم قلابدار و سایر کرم‌های لوله‌ای.
- تریکوموناس یا همان عفونت مقاربتی.
- توکسوپلازموزیس که به‌خصوص در دوران بارداری خطرناک است.
- عفونت‌های روده مثل ژیاردیازیس، کریپتوسپوریدیوز و سایر عفونت‌های غذایی.
انواع داروهای ضد انگلی
داروهای ضد انگلی به ۳ گروه اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام یکی از ۳ نوع عفونت انگلی را درمان می‌کنند:
- آنتی‌پروتئوزوآ شامل داروی ضد مالاریا برای درمان تک‌یاخته‌ای‌ها؛
- آنتی‌هلمینت‌ها برای درمان عفونت‌های ناشی از کرم‌های انگلی؛
- انگل‌کش‌ها برای کشتن شپش، گال و سایر اکتوپارازیت‌ها.
نحوه عملکرد داروی ضد انگلی
داروهای ضد انگلی مختلفی وجود دارند و پزشک با توجه به نوع انگل عامل عفونت، داروی مناسب را برای شما تجویز می‌کند. داروی ضد انگلی به ۳ روش عمل می‌کند:
- کشتن انگل یا تخم انگل؛
- توقف رشد انگل؛
- ازبین‌بردن کارایی انگل تا نتواند خودش را به میزبان بچسباند.
با توجه به نوع عفونت و عامل انگلی، ممکن است داروی تجویزی به یکی از ۳ شکل زیر باشد:
- خوراکی؛
- تزریقی؛
- موضعی (برای پوست یا مو).
دوره مصرف داروی ضد انگلی
مقدار مصرف دارو بر اساس نوع آن متفاوت است. مقدار و مدت مصرف آن را پزشک تعیین می‌کند و به عامل عفونت‌‌زا، شرایط اقلیمی و شدت بیماری بستگی دارد. بنابراین در این باره با پزشک مشورت کنید. ممکن است بعد از گذشت ۱ هفته تا ۱۰ روز از شروع مصرف دارو و با اتمام دوره اول، دوز دیگری از داروی ضد انگلی را دریافت کنید.
میزان اثربخشی داروی ضد انگلی
میزان اثربخشی به نوع دارو بستگی دارد. بیشتر داروهای ضد انگلی مؤثرند. البته یک دارو برای درمان همه عفونت‌های انگلی وجود ندارد. از طرفی برای بعضی عفونت‌های انگلی درمانی وجود ندارد.
سوءمصرف داروی ضد انگلی
بعضی از داروهای ضد انگلی اگر بیشتر از مقدار تجویزشده یا طولانی‌تر از مدت تجویزشده مصرف شوند، می‌توانند سبب مشکلات جدی شوند، از جمله:
- نارسایی کلیوی؛
- مشکلات بینایی مثل کوری؛
- آسیب عصبی به دست‌ها و پاها؛
- کاهش شنوایی و مشکلات تعادل.
عوارض جانبی داروهای ضد انگلی
عوارض جانبی داروهای ضد انگلی خیلی گسترده است. بعضی داروها اثرات جانبی خفیفی دارند و بعضی دیگر می‌توانند موجب آسیب کلیوی شدید، تغییرات رفتار و مشکلات مربوط به سیستم عصبی شوند. شایع‌ترین عوارض جانبی داروی ضد انگلی عبارت‌اند از:
- گرفتگی شکمی، نفخ، اسهال و سایر مشکلات دستگاه گوارش مثل حالت تهوع و استفراغ.
- سرگیجه، خواب آلودگی و خستگی.
- تب.
- سردرد.
- خارش پوستی.
- کهیر.
عوارض جانبی شدید داروی ضد انگلی عبارت‌اند از:
- ضربان قلب غیرطبیعی؛
- تغییرات بینایی؛
- توهم؛
- روان‌پریشی.
مصرف دارو در موارد خاص
- قبل از مصرف داروی ضد انگلی، درباره سابقه پزشکی‌تان با پزشک صحبت کنید. بعضی افراد از جمله افراد مبتلا به بیماری کلیوی نباید از این داروها استفاده کنند. همچنین اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، به پزشک بگویید.
- اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، به پزشک اطلاع دهید. بعضی از داروهای ضد انگلی برای کودکان مضر هستند.
شما بگویید
شما هم تجربه ابتلا به بیماری انگلی و استفاده از داروی ضد انگلی را داشته‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
