اختلال هویت جنسی در افرادی رخ می‌دهد که تراجنسیتی (ترنس) هستند. تفاوت هویت جنسی با ظاهر فیزیکی فرد باعث مشکلات عاطفی و روانی در این افراد میشود. بسیاری از مبتلایان به اختلال هویت جنسی پس از مشاوره با درمانگر و بررسی گزینه‌هایی برای تطبیق جنسیت، احساس بهتری پیدا می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با اختلال هویت جنسی و درمان آن، در ادامه با ما همراه باشید.
اختلال هویت جنسی چیست؟
آشفتگی جنسیتی، ملال جنسیتی یا اختلال هویت جنسی احساس ناراحتی بابت تطابق‌نداشتن جنسیت اطلاق‌شده به فرد با هویت جنسی واقعی اوست. این احساس بسیاری از تراجنسیتی‌ها را درگیر می‌کند، اما لزوما برای همه اتفاق نمی‌‌افتد.
این آشفتگی ممکن است در هر مقطعی از زندگی از کودکی تا بزرگ‌سالی رخ دهد. اگر افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی نتوانند جنسیت تجربه‌شده خود را آشکار کنند یا حمایت و پذیرش لازم را دریافت نکنند، ممکن است دچار پریشانی شدید عاطفی و روانی شوند.
تراجنسیتی یعنی چه؟
تراجنسیتی اصطلاحی عمومی برای توصیف افرادی است که هویت جنسیتی آنها با جنسیتشان در بدو تولد مطابقت ندارد، مثلا:
- فردی که جنسیتش مؤنث در بدو تولد (AFAB) تعیین شده و هویت جنسی او مرد است.
- فردی که جنسیتش مذکر در بدو تولد (AMAB) تعیین شده و هویت جنسیتی او زن است.
اصطلاح تراجنسیتی می‌تواند شامل هویت‌های جنسیتی دیگر هم باشد و با نسل‌های جدید در حال تکامل است. افرادی که تراجنسیتی هستند ممکن است ترکیبی از هویت‌های جنسیتی باشند یا ممکن است به این اشکال شناسایی شوند:
- جنسیت غیردوگانه (Nonbinary): شخصی که نه مرد است نه زن.
- جنسیت سیال: فردی که هویت جنسیتی‌اش تغییر می‌کند.
افرادی که در طیف جنسیت غیردوگانه قرار دارند ممکن است هویت جنسی خود را با استفاده از کلماتی مثل «غیردوگانه مرد ترنس» یا «غیردوگانه زن ترنس» توصیف کنند یا ممکن است از اصطلاحات مختلفی مانند «بدون‌جنسیت»، «آندروژینی» یا «کوئیر» استفاده کنند.
آیا اختلال هویت جنسی بیماری روانی است؟
اختلال هویت جنسی بیماری روانی نیست، بلکه ناراحتی و مشکلات روحی ناشی از تطابق‌نداشتن جنسیت تجربه‌شده با جنسیت تعیین‌شده در هنگام تولد است. برخی از احساسات ناخوشایندی که گاهی با آشفتگی جنسیتی همراه‌اند عبارت‌اند از:
- اضطراب؛
- افسردگی؛
- مشکلات اشتها؛
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)؛
- سوء‌مصرف مواد.
ملال جنسیتی بیماری روانی نیست، اما اگر به آن توجه نشود شاید منجر به بدترشدن مشکلات خلقی، افسردگی و اضطراب شود و مشکلات پیشین افراد را هم پیچیده‌تر کند.
اختلال هویت جنسی چه احساسی دارد؟
اکثر افراد دچار آشفتگی جنسیتی گرفتار احساساتی شدید و پیچیده‌‌اند که ناشی از داشتن ویژگی‌های فیزیکی یک جنسیت و هم‌ذات‌پنداری با جنس مخالف یا جنسیتی است که با تعریف جنسیت‌های دوتایی (مرد و زن) مطابقت ندارد.
این افراد ممکن است دچار چنین احساساتی شوند:
- اضطراب؛
- افسردگی؛
- انزوا؛
- درک‌نشدن؛
- احساس شرم؛
- تمایل به خودکشی؛
- ترغیب‌شدن به خودآزاری (مازوخیسم)؛
- راحتی‌نبودن با ظاهر.
اختلال هویت جنسی در کودکان
آشفتگی جنسیتی را در صورتی می‌توان در کودکان تشخیص داد که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که بیان می‌کنند حداقل به‌مدت ۶ ماه تضاد وجود داشته باشند. همچنین باید حداقل ۶ مورد از این ویژگی‌ها را داشته باشند:
- می‌خواهند جنسیت دیگری داشته باشند یا اصرار دارند که جنسیت دیگری دارند؛
- ترجیح می‌دهند با همسالانی با جنس مخالف بازی کنند؛
- حین بازی‌های ساختگی نقش‌های رایج جنسیت‌های دیگر را ترجیح می‌دهند؛
- ترجیح می‌دهند لباس‌هایی بپوشند که متعلق به جنسیت دیگر است؛
- اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌هایی را ترجیح می‌دهند که با جنسیت دیگر مرتبط است؛
- اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌هایی را که با جنسیت تعیین‌شده آنها مرتبط است دوست ندارند؛
- آناتومی جنسی خود را دوست ندارند؛
- آرزوی ویژگی‌های جنسیتی را دارند که با جنسیت بیان‌شده آنها مطابقت داشته باشد.
اختلال هویت جنسی در نوجوانان و بزرگسالان
آشفتگی جنسیتی زمانی در نوجوانان و بزرگسالان تشخیص داده میشود که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که بیان می‌کنند حداقل به‌مدت ۶ ماه تضاد وجود داشته باشد. آنها باید حداقل ۲ مورد از ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- آرزو دارند جنسیت دیگری داشته باشند؛
- مایل‌اند همچون جنس مخالف با آنها رفتار شود؛
- تناقض جنسیت بیان‌شده و ویژگی‌های جنسی خود را تشخیص می‌دهند؛
- دوست دارند ویژگی‌های جنسی اولیه یا ثانویه جنس دیگر را داشته باشند. (ویژگی‌های جنسی اولیه مسئول تولیدمثل هستند که شامل آلت تناسلی، بیضه‌ها، واژن و تخمدان‌ها میشود. ویژگی‌های جنسی ثانویه مسئول تولیدمثل نیستند. این ویژگی‌ها در فرد مذکر شامل موی صورت، افزایش موی بدن و سینه پهن است. در فرد مؤنث این ویژگی‌ها شامل پستان‌های برآمده، باسن گرد و موی بدن کمتر است.)
- آرزو می‌کنند کاش ویژگی‌های جنسی اولیه یا ثانویه خود را نداشتند.
- معتقدند که احساسات و واکنش‌های مشخصه جنس دیگر را دارند.
درمان اختلال هویت جنسی یا آشفتگی جنسیتی
هدف از درمان‌های تأیید جنسیت یا تطبیق جنسیت، کمک به افراد برای به‌دست‌آوردن آرامش است که برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. اغلب، رسیدن به نتیجه زمان می‌برد. مراجعه به متخصصانی که در زمینه سلامت تراجنسیتی‌ها تخصص دارند می‌تواند به این افراد برای پیداکردن درمان مناسب کمک کند.
روش‌های درمان اختلال هویت جنسی
۱. بیان جنسیت یا ابراز جنسیت
این روش شامل بروز رفتارها و انجام اعمالی میشود که به فرد کمک می‌کنند به هویت جنسیتی دلخواه خود دست یابد، مثلا:
- نام خود تغییر دهند.
- به‌گونه‌ای لباس بپوشند که بیشتر مردانه، زنانه یا خنثی از جنسیت باشد.
- ایجاد تغییرات مرتبط با زیبایی که ممکن است شامل اضافه‌کردن یا ازبین‌بردن موهای صورت باشد.
۲. درمان‌های پزشکی
درمان‌های پزشکی شامل استفاده از هورمون‌های تأییدکننده جنسیت هستند:
- هورمون‌های مردانه (تستوسترون) برای مردان ترنس؛
- مسدودکننده‌های تستوسترون و هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) برای زنان ترنس.
۳. عمل تطبیق جنسیت
عمل تطبیق جنسیت یا آنطور که مصطلح است عمل تغییر جنسیت امکان تغییراتی دائمی را فراهم می‌کند که با جنسیت دلخواه فرد سازگارترند. این جراحی‌ها به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شوند که در ادامه نوشته شده‌اند.
۱. جراحی بالاتنه
- افزودن بافت سینه در زنان ترنس؛
- برداشتن بافت سینه در مردان ترنس.
۲. جراحی پایین‌تنه
- برای مردان ترنس، در این جراحی آلت تناسلی با استفاده از بافت‌های دیگر نواحی بدن ایجاد میشود. این جراحی‌ها عبارت‌اند از متوئیدیوپلاستی یا فالوپلاستی.
- در زنان ترنس، با عمل واژینوپلاستی پس از برداشتن آلت تناسلی و کیسه بیضه، واژن ایجاد میشود.
۳. جراحی صورت
- جراحی زنانه‌سازی صورت چهره را زنانه‌تر می‌کند. این جراحی شامل مراحلی مثل ایجاد پیشانی کوچک‌تر یا خط فک کوچک‌تر است.
- جراحی مردانه‌سازی صورت چهره را مردانه‌تر می‌کند. این جراحی شامل بلند‌کردن پیشانی یا زاویه‌دارکردن خط ابروست.
نقش روان‌درمانی در درمان اختلال هویت جنسی
مراجعه به متخصص بهداشت روان به افراد کمک می‌کند:
- تا حدی به احساسات منفی خود غلبه کنند؛
- مهارت‌های مقابله و روش‌های مختلف تفکر را بیاموزند.
درمان‌های متخصصان سلامت روان ممکن است شامل موارد زیر هم باشد:
- تجویز دارو برای کمک به مهار اضطراب یا افسردگی؛
- مشاوره اضطراری در صورت بروز افکار خودکشی.
کدام درمان اختلال هویت جنسی برای کودکان و نوجوانان بهتر است؟
نوجوانان می‌توانند برخی از درمان‌ها را بلافاصله شروع کنند، اما بهتر است برای درمان‌های دیگر منتظر بمانند زیرا بدن آنها هنوز در حال رشد است.
- درمان این آشفتگی، دلایل ایجادکننده احساسات منفی را بررسی و برای غلبه بر آنها به فرد کمک می‌کند.
- سرکوب بلوغ را در دوران نوجوانی در نظر بگیرید. بعضی درمان‌ها ممکن است تغییراتی مانند رشد سینه یا رشد موهای صورت را به تأخیر بیندازند.
- برای شروع بعضی از درمان‌ها صبر کنید. هورمون‌درمانی می‌تواند از ۱۶سالگی شروع شود. جراحی بعد از ۱۸سالگی بهترین گزینه است.
چطور می‌توانیم از کسانی که آشفتگی جنسیتی دارند حمایت کنیم؟
برای حمایت از کسانی که دچار ملال جنسیتی هستند می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:
- گوش‌دادن به حرف‌های آنها؛
- تصدیق و اعتباربخشیدن به احساسات آنها؛
- تلاش‌نکردن برای تغییر نظرشان؛
- شرکت در جلسات خانواده‌درمانی برای حل چالش‌ها؛
- خطاب آنها با نام دلخواهشان؛
- پیداکردن مشاور در صورتی که افکار خودکشی یا قصد آسیب‌رساندن به خود را دارند.
سوالات رایج درباره اختلال هویت جنسی
۱. چه زمانی علائم اختلال هویت جنسی آشکار میشود؟
افراد ممکن است در هر سنی و در هر مرحلهای از زندگی، دچار علائم اختلال هویت جنسی شوند.
۲. چه عاملی باعث ایجاد آشفتگی جنسیتی میشود؟
محققان هنوز در تلاش برای تعیین علت هستند. این شرایط ممکن است با تغییرات بیولوژیکی که قبل از تولد اتفاق می‌افتند شروع شود.
اضطراب، استرس و ناراحتی عمومی مرتبط با آشفتگی جنسیتی ممکن است منجر به انگ اجتماعی شود. کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دچار ناسازگاری جنسیتی، اغلب با تبعیض و آزار کلامی مواجه می‌شوند و از هر ۴ نفر به ۱ نفر حمله فیزیکی میشود و از هر ۱۰ نفر ۱ نفر قربانی تجاوز جنسی میشود.
۳. آیا آزمونی برای تشخیص اختلال هویت جنسی وجود دارد؟
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) معیارهایی برای تشخیص آشفتگی جنسیتی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دارد. البته این آزمون هنوز رسمی نشده است.
حرف آخر
احساس آشفتگی جنسیتی ممکن است در طول زندگی برای هرکسی پیش بیاید و از بین برود، اما افرادی که با آن زندگی می‌کنند هم می‌توانند آینده روشنی داشته باشند. درمان به افراد کمک می‌کند برای ابراز جنسیت دلخواه خود اطمینان پیدا کنند. البته شاید قبلش بخواهند تغییرات کوچکی هم ایجاد کنند.
تغییرات دائمی عبارت‌اند از درمان‌های پزشکی و جراحی تطبیق جنسیت . برای پی‌گرفتن روند درمان اختلال هویت جنسی باید به متخصصان سلامت روان با تخصص مسائل جنسیتی مراجعه کرد.
در افسردگی غم به لایه‌های عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما به‌وجود می‌آورد. اگر احساس افسردگی دارید، حتما با کمک یک روانشناس متخصص مشکل را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.
همه ميتونن تو هر سني ترنس بشن؟!؟
بله باران عزیز؛ توی منابع این‌طور نوشته.
it can occur at any point during life, from childhood to adulthood.