این‌روزها استرس جزئی از زندگی همه‌مان شده است؛ استرس شغلی، استرس مالی، استرس عاطفی. هنگامی که استرس داریم، بدن دچار تغییرات فیزیولوژیکی میشود که معمولا موقتی هستند و وقتی عامل استرس‌زا از بین برود، همه‌‌چیز به حالت عادی بازمی‌گردد. اما اگر مدام استرس داشته باشیم چه؟ استرس طولانی‌مدت می‌تواند باعث تغییرات پایدار در بدن شود و سلامت روانی و جسمی را به خطر بیندازد. در این مقاله می‌خواهیم ببینیم آیا استرس باعث سرطان میشود یا نه. با ما همراه باشید.
آیا استرس باعث سرطان میشود؟
شواهد کمی وجود دارد که استرس به‌طور مستقیم باعث ایجاد سرطان میشود. بااین‌حال، وقتی استرس داریم مراقبت از بدن و سالم‌ماندن دشوارتر میشود.
تابه‌حال توجه کرده‌اید وقتی استرس دارید، چه می‌کنید؟ عادت کرده‌ایم وقتی استرس داریم با فعالیت‌های ناسالم مانند سیگارکشیدن و پرخوری استرسمان را مهار کنیم. به عبارت دیگر، از این عادت‌های ناسالم برای مقابله با استرس استفاده می‌کنیم. مشکل اینجاست که طبق تحقیقات، همه این عادت‌های ناسالم با افزایش احتمال بروز سرطان مرتبط بوده‌اند.
استرس می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند
یکی از نظریه‌هایی که درباره ارتباط استرس با سرطان مطرح میشود، این است که فرد به‌دلیل ضعف سیستم ایمنی در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرد. زندگی با استرس مزمن به‌مدت طولانی می‌تواند سیستم ایمنی فرد را ضعیف کند. نقش سیستم ایمنی بدن محافظت از بدن در برابر بیماری‌ها و عفونت‌هاست. بنابراین سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به سرطان کند.
در سال ۲۰۱۷، تحقیقی درباره تأثیر استرس در محیط کار بر مردان مبتلا به سرطان پروستات انجام شد و محققان به این نتیجه رسیدند که بین قرارگرفتن در معرض استرس طولانی‌مدت در محیط کار و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات قبل از ۶۵سالگی، ارتباطی وجود دارد.
بر اساس برخی تحقیقات، استرس باعث میشود بیماری افراد مبتلا به سرطان، به‌ویژه سرطان سینه، تخمدان یا روده بزرگ، عود کند. وقتی فرد استرس دارد، بدن تولید هورمون‌هایی مانند نوراپی‌نفرین را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد این هورمون‌ها رشد سلول‌های سرطانی را تحریک می‌کنند.
استرس ممکن است باعث بازگشت سرطان شود
در حالی که هیچ پژوهشی نمی‌تواند قطعی اثبات کند استرس مستقیما سبب سرطان میشود، طبق برخی تحقیقات، استرس می‌تواند باعث بازگشت سرطان حتی پس از سال‌ها بهبودی شود.
تحقیقات انسانی برای اثبات این ادعا بی‌نتیجه بوده‌اند و در بیشتر موارد، دانشمندان درباره اینکه چرا سرطان پس از درمان موفقیت‌آمیز دوباره عود می‌کند هیچ سرنخی ندارند. بااین‌حال، آزمایش‌های زیادی روی حیوانات انجام شده‌اند که ارتباط مستقیم استرس و سرطان را اثبات می‌کنند.
آیا میزان استرس قابل‌تشخیص است؟
به‌طور کلی ۲ نوع استرس داریم:
- استرس حاد؛
- استرس مزمن.
استرس حاد استرسی زودگذر است. وقتی دیر به اتوبوس می‌رسید یا ناگهان درگیر دعوا و جروبحث می‌شوید، دچار استرس حاد می‌شوید.
استرس مزمن شکلی از استرس است که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول می‌کشد. استرس مزمن را استرس طولانی‌مدت هم می‌نامند. این نوع استرس می‌تواند بر سلامتی تأثیر منفی بگذارد. علائم استرس مزمن عبارت‌اند از:
هنگام تشخیص استرس مزمن، پزشک درباره عوامل استرس‌زا در زندگی و نحوه واکنش فرد به این عوامل سؤال خواهد کرد.
آزمایش پزشکی یا تشخیصی خاصی برای تشخیص استرس مزمن وجود ندارد. اما اگر پزشک به سرطان مشکوک باشد، معمولا تست‌های غربالگری سرطان مانند آزمایش خون و تصویربرداری را تجویز می‌کند.
پس از انجام این آزمایش‌ها، برای تأیید اینکه فرد سرطان دارد یا نه، ممکن است بیوپسی هم خواسته شود. بیوپسی یعنی از بافت ناحیه مشکوک به سرطان نمونه‌ای گرفته میشود. سپس پاتولوژیست این نمونه را بررسی می‌کند تا ببیند سلول‌های سرطانی در این بافت وجود دارد یا نه.
مقابله با استرس و سرطان
بهترین راه برای مقابله با استرس و پیشگیری از سرطان این است که مطمئن شوید بدنتان و سیستم ایمنی آن همیشه در سلامت مطلوب هستند. شما همیشه نمی‌توانید از وقوع اتفاقات استرس‌زا جلوگیری کنید، اما می‌توانید با راهکارهایی استرس را مهار کنید. برخی از راهکارهای مؤثر برای مقابله با استرس را در ادامه نوشته‌ایم.
۱. تمرین یوگا و مدیتیشن
طبق برخی تحقیقات، یوگا و مدیتیشن برای مقابله با استرس بسیار مفیدند. برای شروع هم لازم نیست متخصص باشید. تماشای ویدئوهای یوگا و مدیتیشن مبتدی نقطه شروع خوبی است.
۲. صحبت با روان‌شناس
بیشتر اوقات، منبع استرس افراد احساسات هستند. در چنین حالتی، خلاص‌شدن از شر عامل استرس‌زا پیچیده‌تر میشود. در این شرایط، صحبت‌کردن با روان‌شناس می‌تواند مفید باشد. روان‌شناس روش‌های مدیریت استرس را بهتان یاد می‌دهد.
۳. خواب کافی
استرس‌داشتن و خوب‌نخوابیدن نوعی دور باطل را تشکیل می‌دهند؛ استرس دارید، بنابراین نمی‌توانید خوب بخوابید و چون خوب نمی‌خوابید، استرس همچنان در وجودتان می‌ماند.
زمان مشخصی را برای خواب تعیین کنید و تمام دستگاه‌های ساطع‌کننده نور آبی را کنار بگذارید. استرس به بدن و سیستم ایمنی آسیب می‌رساند. خواب کافی به بدن زمان می‌دهد تا خود را ترمیم کند.
سخن پایانی
در جواب سؤال آیا استرس باعث سرطان میشود باید بگوییم که خیر، استرس به‌طور مستقیم باعث سرطان نمی‌شود اما سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. سیستم ایمنی ضعیف هم نمی‌تواند از بدن در برابر عوامل سرطان‌زا به‌خوبی محافظت کند. استرس گاه‌به‌گاه چیزی نیست که بخواهید نگرانش باشید. فقط باید مراقب باشید این استرس به استرس مزمن تبدیل نشود. سعی کنید منابع استرستان را شناسایی و حذف کنید.
شما بگویید
شما هم استرسی هستید؟ چه وقت‌هایی بیشتر استرس دارید؟ برای مهار این استرس کاری کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.
