آتورواستاتین (atorvastatin) با اسم تجاری لیپیتور نوعی قرص تجویزی خوراکی است که برای تنظیم کلسترول خون، کاهش خطر حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر عوارض قلبی در افراد مبتلا به دیابت ۲ و بیماری عروق کرونری به‌مدت طولانی تجویز می‌شود. اگر پزشک برای شما قرص آتورواستاتین تجویز کرده است، احتمالا درباره نحوه مصرف و عوارض احتمالی آن کنجکاو شده‌اید. برای آشنایی بیشتر با این دارو تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
قرص آتورواستاتین برای چیست؟
آتورواستاتین بخشی از برنامه درمانی جامعی است که باید در کنار سایر داروها، رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش و حفظ وزن مناسب مصرف شود. این دارو برای کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی استفاده می‌شود و از تجمع کلسترول در رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند.
نحوه اثرگذاری دارو
آتورواستاتین به گروهی از داروها به‌نام استاتین یا مهارکننده‌های هیدروکسی متیل‌گلوتاریل کوآنزیم آ ردوکتاز (HMG CoA) تعلق دارد. این گروه از داروها عملکرد مشابهی دارند و برای درمان بیماری‌های مشابه استفاده می‌شوند. آتورواستاتین در کاهش کلسترول بد خون (LDL) و افزایش میزان کلسترول خوب (HDL) نقش دارد و توانایی حذف LDL توسط کبد را بهبود می‌دهد. این دارو به‌صورت آتورواستاتین ۲۰، ۴۰، ۸۰ و ۵میلی‌گرمی عرضه می‌شود.
نکات مهم قبل از مصرف آتورواستاتین
- در صورت حساسیت به این دارو، نباید از این دارو استفاده کنید.
- اگر مشکلات کبدی دارید، نباید از آتورواستاتین استفاده کنید.
- این دارو می‌تواند به جنین آسیب بزند و موجب نقایص تولد شود. بنابراین در دوران بارداری از آن استفاده نکنید. در دوره مصرف آتورواستاتین، از داروهای پیشگیری از بارداری مصرف کنید.
- آترواستاتین وارد شیر مادر می‌شود و به نوزاد آسیب می‌زند. پس در دوران مصرف آتورواستاتین، به کودک شیر ندهید.
- افراد بالای ۶۵ سال بیشتر در معرض خطر تجزیه بافت عضله هستند و باید این دارو را با احتیاط مصرف کنند.
- این دارو نباید برای کودکان زیر ۱۰ سال تجویز شود، اما مصرف آن برای کودکان ۱۰ تا ۱۷ سال ایمن است.
- قرص آتورواستاتین با بعضی داروها تداخل جدی دارد. قبل از شروع یا قطع مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.
- ممکن است این دارو قند خون شما ار افزایش دهد. بنابراین در دوران مصرف این دارو، باید مرتب قند خون شما توسط پزشک بررسی شود.
- از خوردن غذاهایی با چربی و کلسترول بالا خودداری کنید. اگر برنامه غذایی کم‌کلسترول نداشته باشید، آتورواستاتین نمی‌تواند برای تنظیم کلسترول شما مفید باشد.
- این دارو فقط بخشی از برنامه درمانی جامعی است که رژیم غذایی، ورزش و حفظ وزن مناسب را هم شامل می‌شود. بنابراین از رژیم غذایی، دارو و برنامه ورزشی روزانه پیروی کنید.
در صورت داشتن بعضی مشکلات و علائم، قبل از مصرف آتورواستاتین با پزشک مشورت کنید. این مشکلات و علائم عبارت‌اند از:
- مشکلات کبدی؛
- درد عضلانی و ضعف؛
- بیماری کلیه؛
- دیابت؛
- اختلال تیروئید.
نحوه مصرف آتورواستاتین
دارو را دقیقا مطابق نسخه پزشک مصرف کنید یا از دستورالعمل همراه دارو پیروی کنید. ممکن است پزشک برای نتیجه بهتر، مقدار دارو را تغییر دهد. از مصرف مقدار بیشتر، کمتر یا مدت طولانی‌تر داروی تجویزی خودداری کنید. قرص آتورواستاتین معمولا ۱ بار در روز با یا بدون غذا مصرف می‌شود. دارو را هر روز سر ساعت معینی مصرف کنید. همچنین قرص را قبل از مصرف نشکنید، مگر اینکه پزشک به شما گفته باشد.
ممکن است در دوره‌های کوتاهی نیاز باشد مصرف آتورواستاتین را قطع کنید، از جمله:
- تشنج کنترل‌نشده؛
- عدم تعادل الکترولیت مثل افزایش یا کاهش پتاسیم خون؛
- فشار خون به‌شدت پایین؛
- عفونت یا بیماری شدید؛
- جراحی یا اورژانس پزشکی.
ممکن است بهبود وضعیت کلسترول خون شما ۲ هفته زمان ببرد و نیاز باشد مرتب آزمایش خون بدهید. همچنین ممکن است تغییری در علائم شما ایجاد نشود، بااین‌حال باید به مصرف دارو ادامه دهید. این‌طوری پزشک متوجه می‌شود که درمان شما با این دارو چقدر زمان می‌برد. با توجه به سابقه پزشکی، ممکن است نیاز باشد آتورواستاتین را مدتی طولانی یا تمام عمر مصرف کنید.
قرص آتورواستاتین را در دمای اتاق و دور از حرارت و رطوبت و نور قرار دهید.
مقدار مصرف آتورواستاتین
مقدار آتورواستاتین برای جلوگیری از بیماری قلبی
۱. برای کودکان ۰ تا ۱۷ سال
مصرف این دارو برای جلوگیری از بیماری قلبی در افراد زیر ۱۸ سال تأیید نشده است.
۲. برای بزرگ‌سالان ۱۸ تا ۶۴ سال
- دوز شروع: ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
- دوز ادامه: ۱۰ تا ۸۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
۳. برای بزرگ‌سالان بیشتر از ۶۵ سال
ممکن است کلیه افراد مسن به‌خوبی کار نکند. درنتیجه ممکن است دارو به آرامی در بدن پردازش شود و برای مدت طولانی در بدن باقی بماند و خطر عوارض جانبی بیشتر شود. به همین دلیل ممکن است پزشک از میزان کمتر دارو برای این گروه سنی استفاده کند تا از تجمع دارو در بدن جلوگیری شود.
مقدار آتورواستاتین برای دیس لیپیدمی (مشکلات کلسترول)
۱. برای کودکان ۰ تا ۹ سال
اثر قرص آتورواستاتین بر کودکان زیر ۱۰ سال بررسی نشده است و نباید برای درمان مشکلات کلسترول این گروه سنی استفاده شود.
۲. برای کودکان ۱۰ تا ۱۷ سال
آتورواستاتین فقط برای درمان هیپرکلسترولمی خانوادگی هموزیگوت استفاده می‌شود.
- دوز شروع: ۱۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
- دوز حداکثری: ۲۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
۳. برای بزرگ‌سالان ۱۸ تا ۶۴ سال
- دوز شروع: ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
- دوز ادامه: ۱۰ تا ۸۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز.
۴. برای بزرگ‌سالان بیشتر از ۶۵ سال
ممکن است کلیه افراد مسن به‌خوبی کار نکند. درنتیجه ممکن است دارو به آرامی در بدن پردازش شود و برای مدت طولانی در بدن باقی بماند و خطر عوارض جانبی بیشتر شود. به همین دلیل ممکن است پزشک از میزان کمتر دارو برای این گروه سنی استفاده کند تا از تجمع دارو در بدن جلوگیری شود.
فراموش‌کردن دوز مصرفی
به‌محض یادآوری، مقدار فراموش‌شده را مصرف کنید. اما اگر کمتر از ۱۲ ساعت به دوز بعدی دارو باقی مانده است، از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر و از مصرف دوبرابری دارو خودداری کنید.
محدودیت‌ها در دوره مصرف دارو
- از مصرف غذاهایی با چربی و کلسترول زیاد خودداری کنید.
- از مصرف الکل بپرهیزید. الکل می‌تواند میزان تری‌گلیسیرید را بالا ببرد و خطر آسیب کبدی را افزایش دهد.
- گریپ‌فروت و آب گریپ‌فروت با آتورواستاتین تداخل دارد و ممکن است موجب عوارض خطرناکی شود.
عوارض جانبی آتورواستاتین
اگر علائم واکنش حساسیتی به آتورواستاتین را دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارت‌اند از:
- کهیر؛
- مشکل تنفسی؛
- ورم صورت، لب‌ها، زبان و گلو.
در موارد نادر، ممکن است قرص آتورواستاتین موجب تجزیه بافت عضلانی‌اسکلتی و نارسایی کبدی شود. احتمال بروز این مشکل برای افراد مسن، افراد مبتلا به مشکلات کلیه و کم‌کاری تیروئید بیشتر است. اگر درد عضلانی بدون دلیل، خستگی یا ضعف دارید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید، به‌خصوص اگر این موارد با تب و تیرگی ادرار همراه است.
عوارض جانبی شایع آتورواستاتین
- درد مفاصل؛
- علائم سرماخوردگی (مثل آبریزش بینی، سرفه و عطسه)؛
- نفخ؛
- سوزش دل؛
- گیجی؛
- عفونت مجرای ادراری؛
- گلودرد؛
- اسهال؛
- درد بازوها و پاها.
عوارض جانبی جدی آتورواستاتین
- ضعف عضلانی در باسن، شانه، گردن و پشت.
- دشواری بلندکردن بازو، بالارفتن یا ایستادن.
- مشکلات کبدی شامل درد بالای معده، ضعف، احساس خستگی، کاهش اشتها، تیرگی ادرار، زردی پوست.
- مشکلات کلیه شامل کاهش یا قطع ادرار، ورم پاها، احساس خستگی یا تنگی نفس.
تداخل دارویی آتورواستاتین
داروهای خاص می‌توانند خطر مشکلات عضلانی جدی را بیشتر کنند، بنابراین پزشک باید از داروهای مصرفی شما مطلع باشد، از جمله:
- سایر داروهای کاهش کلسترول مثل جم‌فیبروزیل، داروهای حاوی فیبرات و نیاسین.
- داروی آنتی‌بیوتیک مثل کلاریترومایسین و اریترومایسین.
- داروهای ضدقارچ مثل ایتراکونازول و کتوکنازول.
- ریفامپین.
- قرص‌های پیشگیری از بارداری.
- داروهای جلوگیری از رد پیوند.
- داروی قلبی.
- دیگوکسین.
- کلشی‌سین.
- سیکلوسپورین.
- داروی درمان هپاتیت سی (C) و اچ.آی.وی (HIV) مثل ریتوناویر، داروناویر، لوپیناویر.
تفاوت آتورواستاتین و رزوواستاتین
جفت این داروها برای موارد مشابهی استفاده می‌شوند، اما یکی از تفاوت‌های اصلی آتورواستاتین و رزواستاتین مسیر متابولیسم آنهاست. این دو دارو توسط آنزیم‌های کبدی متفاوتی تجزیه می‌شوند. رزواستاتین تداخل دارویی کمتری از آتورواستاتین دارد.
رزواستاتین به‌صورت قرص و کپسول‌های ۵، ۱۰، ۲۰ و ۴۰میلی‌گرمی تولید می‌شود. کپسول رزواستاتین می‌تواند باز شود و افرادی با مشکلات بلع آن را در ترکیب با آب سیب مصرف کنند.
شما بگویید
شما چقدر با آتورواستاتین و موارد مصرف آن آشنایی دارید؟ آیا برای مورد خاصی از این دارو استفاده می‌کنید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
