مسئولیت اجتماعی شرکت ها چیست و پایبند بودن به آن چه مزایایی دارد
گاهی از شرکتهایی میشنویم که به محیط زیست صدمه میزنند، با کارکنان خود رفتار منصفانهای ندارند یا حقوق مصرفکننده را رعایت نمیکنند. بدون شک، انتشار چنین اخباری موجب کاهش محبوبیت این شرکتها میشود و اقبال عمومی نسبت به آنها کاهش مییابد. در واقع چنین شرکتهایی به مسئولیت اجتماعی شرکت پایبند نیستند و با انجام رفتارها و اقدامات غیرمسئولانه در نهایت به کسبوکار خود آسیب میزنند. ولی این مفهوم دقیقا به چه معناست و چطور میتوانیم مطمئن شویم کاملا به آن پایبند هستیم؟ در اینجا مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان را توضیح میدهیم و مزایای پایبند بودن به آن برای کسبوکارها را بیان میکنیم.
کسبوکار شما از دیگران جدا نیست و صرفا راهی برای کسب درآمد به شمار نمیرود. کارکنان شما به کسبوکارتان وابسته هستند. مشتریان، تأمینکنندگان و جامعهی محل کسبوکار شما همگی تحت تأثیر کسبوکار و اعمالتان قرار میگیرند. محصولات شما و روش تولید آنها نیز بر محیط زیست تأثیر میگذارد، پس نمیتوانید نسبت به آنها بیتفاوت باشید.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها چیست؟
مسئولیت اجتماعی شرکت ها (CSR)، به درک تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی کسبوکار شما بر دیگران اشاره دارد. CSR با هدایت و ادارهی کسبوکار شما و اقدامات آن به شیوهای اخلاقی و مسئولانه مرتبط است. میتوان از آن استفادهی مثبتی کرد و در صورتِ اجرای مؤثرِ CSR، بهرهوری و سودآوری شرکت شما افزایش خواهد یافت. CSR یعنی برخورداری از نگرشی مسئولانه و فراتر رفتن از حداقل الزامات قانونی و پایبند بودن به اصول درستی که برای تمام کسبوکارها (با هر اندازهای) قابل اجراست. در اینجا قصد داریم توضیح دهیم چگونه میتوانید از مزایای مسئولیت اجتماعی سازمان به نفعِ کسبوکارتان بهره ببرید.
جایگاه مسئولیت اجتماعی شرکت ها در کسبوکار شما
مسئولیت اجتماعی سازمان (CSR) با تمام کارها و افرادی مرتبط است که در کسبوکار شما انجام میشود و با آنها سروکار دارید. شما باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- تأمینکنندگانی که انتخاب میکنید و اینکه چگونه با آنها کار میکنید. برای مثال، کار کردن با تأمینکنندگانی که محیط زیست را آلوده میکنند به همان اندازه غیرمسئولانه است که خود شما محیط زیست را آلوده کنید. در واقع شما باید به شکلی اخلاقمدارانه با مشتریان و تأمینکنندگان کار کنید.
- چگونه با کارکنانتان رفتار میکنید. برای کسبوکاری مسئول، این چیزی بیش از پایبندیِ صرف به الزامات قانونی است. شما باید انگیزه و عملکرد کارکنان را نیز در نظر بگیرید.
- کسبوکار شما چه تأثیری بر جامعه میگذارد و آیا شما باید به طور فعال در جامعهی خود نقش داشته باشید.
- کسبوکار شما چه تأثیری بر محیط زیست میگذارد و برای استفادهی مؤثرتر از منابع و کاهش آلودگی و ضایعات چه کاری میتوانید انجام دهید. شما باید به تأثیرات زیستمحیطی کسبوکارتان توجه کنید.
CSR میتواند به شما در بهبود عملکرد کسبوکارتان کمک کند. با نگاه به آینده، شما برای کنار آمدن با قوانین و محدودیتهای جدید آماده خواهید بود و از هزینههای اتلاف انرژی یا پرداخت هزینههای ضایعات غیرضروری جلوگیری خواهید کرد. شاید مهمترین مزیت CSR ایجاد چهرهی مثبت برای کسبوکار شما باشد؛ مشتریان بالقوه و موجود نیز تمایل بیشتری برای خرید از کسبوکاری اخلاقمدار و خوشنام خواهند داشت.
مزایای کسبوکاریِ پایبند بودن به مسئولیت اجتماعی شرکت ها
مسئولیت اجتماعی سازمان (CSR)، مزایای کسبوکاری مستقیمی را به دنبال دارد:
شناخته شدن بهعنوان کسبوکاری مسئول
این امر برای شما مزیتی رقابتی به شمار خواهد آمد. اغلب شرکتها به تأمینکنندگانی علاقه دارند که سیاستهای مسئولانهای را اجرا میکنند، زیرا این مسئله میتواند تأثیر مثبتی بر چگونگی دیده شدن آنها در چشم مشتری داشته باشد. بعضی مشتریان نه تنها خرید کردن از شرکتهای مسئول را ترجیح میدهند، بلکه بر آن اصرار دارند.
کاهش هزینهها
کاهش استفاده از منابع و از طرفی کاهش تولید ضایعات و آلایندهها فقط برای محیط زیست مفید نیست، بلکه موجبِ صرفهجویی در هزینههای شما نیز میشود. کاهش صورتحسابهای مربوط به مواد مصرفی و هزینههای دفع پسماندها کار دشواری نیست و با این کار میتوانید از مزایای نقدی این اقدامات برخوردار شوید. شما باید برای صرفهجویی در هزینهها، ضایعات کسبوکارتان را کاهش دهید.
دیگر مزایای کسبوکاری مسئولیت اجتماعی سازمان:
- شهرت خوب موجب میشود تا استخدام کارکنان آسانتر باشد؛
- CSR به شما در حفظ کارکنانتان کمک میکند، زیرا CSR موجب میشود کارکنان انگیزهی بیشتری برای ماندن در سازمان داشته باشند که موجب کاهش هزینهها و وقفههای ناشی از استخدام نیروی کار جدید و آموزش مجدد آنها میشود؛
- برای انگیزه دادن به کارمندان و افزاش بهرهوری آنها مفید خواهد بود؛
- CSR موجب اطمینان از پیروی از الزامات قانونی میشود؛
- فعالیتهایی مانند مشارکت در جامعه فرصتهای ایدهآلی را برای ایجاد پوشش خبری مثبت برای کسبوکار شما فراهم میکنند؛
- ایجادِ روابط خوب با مقامات محلی موجب آسانتر شدن انجام کسبوکار میشود؛
- توجه به تأثیرات گستردهتر کسبوکار شما، فرصتهایی برای ایجاد محصولات و خدمات جدید فراهم میکند؛
- CSR میتواند شما را رقابتیتر کند و خطر آسیب ناگهانی به اعتبار (و فروش) شما را کاهش دهد. همچنین موجب دسترسی راحتتر به منابع مالی میشود، زیرا سرمایهگذاران برای حمایت مالی از کسبوکاری خوشنام و معتبر تمایل بیشتری دارند.
تعهد به مسئولیت اجتماعی سازمان و تأثیرات زیستمحیطی آن
کسبوکار شما بر افراد زیادی از جمله کارکنان، مشتریان، تأمینکنندگان و جامعه تأثیر میگذارد و علاوه بر آن، تأثیر گستردهتری بر محیط زیست دارد.
کاهش هزینهها
حتی سادهترین کارها برای افزایشِ بهرهوری انرژی مانند خاموش کردن چراغها و تجهیزات، وقتی که از آنها استفاده نمیکنیم نیز میتواند تفاوت زیادی ایجاد کند. کاهش استفاده از آب نیز، به طور مستقیم، هزینههای شما را کاهش میدهد. شما باید به صرفهجویی در هزینهها با استفادهی بهینه از انرژی و استفادهی مؤثرتر از آب توجه داشته باشید.
به حداقل رساندن ضایعات نیز میتواند هزینهها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. انجام کارهای سادهای مانند کاهش میزان کاغذی که هدر میدهید، موجب کاهش فوری هزینهها میشود. شما میتوانید در زمان طراحی محصولات و فرآیندهای تولیدی جدید راههایی برای کاهش تولید ضایعات پیدا و با این کار، مبالغ بیشتری صرفهجویی کنید.
اهمیت دادن به محیط زیست موجب افزایش درآمد نیز خواهد شد، زیرا بسیاری از مشتریان ترجیح میدهند از شرکتهایی خرید کنند که به محیط زیست اهمیت میدهند.
چگونه اثرات زیستمحیطی کسبوکارتان را کاهش دهید؟
راههای گوناگونی برای کاهش اثرات زیستمحیطی کسبوکار شما وجود دارد. برای نمونه:
- تولید محصولات قابل بازیافت؛
- استفادهی مسئولانه از منابع (مثلا استفاده از مواد بازیافتشده و چوب پایدار (sustainable timber، چوبی که به شکل مسئولانهای به دست میآید، یعنی وقتی درختی قطع میشود، درخت دیگری به جای آن کاشته میشود))؛
- به حداقل رساندن بستهبندی؛
- خرید کردن از منابع محلی برای صرفهجویی در هزینههای سوخت؛
- ایجاد شبکهی توزیعی با بهرهوری (بهرهوری سوخت) بالا؛
- کار کردن با تأمینکنندگان و توزیعکنندگانی که اقدامات لازم را برای به حداقل رساندن اثرات زیستمحیطی اقدامات خود انجام میدهند.
شما میتوانید با استفاده از تکنیکهای ارزیابی زیستمحیطی، مانند انجام بررسی زیستمحیطی روی کسبوکارتان و راهاندازی سیستم مدیریت زیستمحیطی (EMS)، اثرات زیستمحیطی کسبوکارتان را کاهش دهید.
رعایت مسئولیت اجتماعی سازمان و بهرهمندی از مزایای تجارت اخلاقی
کسبوکار شما میتواند با داشتن تعاملی مسئولانه با مشتریان و تأمینکنندگان نتایج قابل توجهی را به دست بیاورد.
مشتریان و تجارت اخلاقی
در اینجا برخی اقدامات هنگام برخورد با مشتریان را بیان میکنیم:
- بروشورها حتما باید به زبان ساده نوشته شده باشند و حقیقت را بدون پنهانکاری بیان کنند؛
- در مورد محصولات و خدمات خود صادق باشید. اطلاعاتی را به مشتریان بدهید که خواستار آن هستند، از جمله اینکه برای پذیرش مسئولیت اجتماعی خود چه اقداماتی انجام میدهید؛
- وقتی اشکالی پیش میآید، باید آن را بپذیرید و برای رفع آن تلاش کنید.
در عوض، شما نیز میتوانید از مشتریان انتظار داشته باشید تا با وفاداریشان به شما پاداش دهند. به علاوه، اهمیت دادن به نظرات مشتریان به شما کمک میکند تا محصولات و خدمات خود را بهبود دهید. بهتر است در زمینه فراگیری اصول مشتری مداری بیشتر مطالعه کنید.
تأمینکنندگان و اصول اخلاقی
توجه و دقت شما در انتخاب تأمینکنندگان، بخش مهمی از عملکرد شما در ارتباط با مسئولیت اجتماعی شرکت ها (CSR) را تشکیل میدهد. برای مثال، باید سعی کنید تا حد امکان از تأمینکنندگان محلی استفاده کنید. با این کار از آنها حمایت میکنید، اعتمادشان را جلب میکنید و اتلاف انرژی و انتشار کربن ناشی از حمل کالا را کاهش میدهید.
در زمان انتخاب تأمینکنندگان باید وضعیت استخدام کارکنان، سلامت و ایمنی و اقدامات زیستمحیطی آنها را نیز بررسی کنید. مشتریان به اثرات گستردهترِ زنجیرهی تأمین مانند اثرات موجود روی نیروی کار اهمیت میدهند. با کار کردن با کسبوکارهایی که از حقوق کارکنانشان سوءِاستفاده میکنند، اعتبار شما آسیب خواهد دید. شما همیشه باید تجارت اخلاقی را مدنظر داشته باشید.
اغلب سازمانهای بزرگتر تأمینکنندگان خود را بررسی میکنند تا از شیوههای کاری مسئولانهی آنها مطمئن شوند. شما نیز میتوانید به همین ترتیب عمل کنید و فقط کافی است از تأمینکنندگان دربارهی نگرش آنها نسبت به CSR بپرسید تا میزان پایبندی آنها برای شما روشن شود. البته شما نیز باید با تأمینکنندگانتان منصفانه رفتار کنید، به ویژه با کسبوکارهای کوچکی که به شما وابسته هستند. برای مثال، پرداخت به موقع به آنها میتواند اهمیت زیادی داشته باشد.
پایبند بودن به مسئولیت اجتماعی شرکت و تاثیر آن در جامعه
کار کردن با جامعهی محلی مزایای گستردهای دارد. مشتریان محلی برای بسیاری از کسبوکارها منبع مهمی برای فروش هستند. با بهبود اعتبار و شهرت کسبوکارتان، استخدام کارکنان برای شما سادهتر خواهد شد. داشتن رابطهی خوب با مقامات محلی نیز کار را برای شما سادهتر میکند. برای نمونه، بعضی مقامات محلی ترجیح میدهند با کسبوکارهایی قرارداد ببندند که در جامعه مشارکت دارند.
مشارکت در جامعهی محلی
راههای زیادی برای مشارکت در جامعهی محلی وجود دارد. بعضی کسبوکارها از خیریههای محلی حمایت میکنند یا حامی مالی یک رویداد محلی میشوند. به علاوه، از نظر تجاری نیز منطقی است که در فعالیتی مرتبط با محصولتان مشارکت کنید. این کار به شما امکان استفاده از تخصصتان را میدهد و چهرهی انسانی کسبوکارتان را نیز به همه نشان میدهد. برای نمونه، بعضی از رستورانها به افراد بیخانمان غذا میدهند و بعضی شرکتهای ساختمانی نیز نیروی کار و مصالح ساختمانی رایگان در اختیار پروژههای اجتماعی قرار میدهند. شما باید به دنبال فرصتهایی باشید که به طور مستقیم به شما سود میرساند، برای مثال، با افزایش محبوبیت خود یا بهبود دادن محلات اطراف ساختمان محل کسبوکارتان.
کارکنانتان را در جامعه مشارکت دهید
بسیاری از کسبوکارها، کارکنان خود را به همکاری و مشارکت در جامعهی تشویق میکنند. برای نمونه، شما میتوانید از سازمانهای خیریهای حمایت کنید که توسط کارکنانتان انتخاب شدهاند. برخی نیز کارکنان را تشویق میکنند تا برای انجام فعالیتهای اجتماعی داوطلب شوند و برای انجام این فعالیتها به آنها مرخصی با حقوق میدهند. این کار علاوه بر بهبود دادن روابط اجتماعی شما به کارکنان انگیزه میدهد و در آنها مهارتهای اجتماعی و مشارکت گروهی را شکل دهد. به علاوه، شما میتوانید برای کارکنانتان امکانی را فراهم کنید تا به طور منظم به سازمانهای خیریه کمک کنند و مبالغ کمک را از سوی آنها به سازمانهای خیریه پرداخت و مبلغ مربوطه را از حقوق آنها کسر کنید.
اثربخشی رعایت مسئولیت اجتماعی سازمان را بسنجید
مسئولیت اجتماعی سازمان (CSR) به شما در کاهش هزینهها و افزایش فروشتان کمک خواهد کرد، اما مزایای مهم دیگری نیز وجود دارد که گاهی فراموش میشوند، زیرا سنجش آنها اندکی دشوارتر است. مزایایی مانند بهبود شهرت و اعتبار، افزایش وفاداری مشتری و ایجاد انگیزه در کارکنان را نمیتوان نادیده گرفت و حتی میتوان آنها را اندازهگیری کرد. برای نمونه، افزایش انگیزه در کارکنان میتواند موجبِ کاهش غیبت و گردش کارکنان (خروج کارکنان از سازمان و استخدام کارکنان دیگری به جای آنها) شود. به همین ترتیب، وفاداری مشتریان نیز میتواند تعداد دفعاتی خرید مشتری را از شما افزایش دهد.
البته اندازهگیریها فقط تأثیر فوری CSR را نشان میدهند و بزرگترین منفعت میتواند بهبودِ بلندمدتِ شهرت و اعتبار شما باشد.
ایجاد روابط عمومی مثبت در نتیجهی تعهد به مسئولیت اجتماعی سازمان
با آشکار کردنِ فعالیتهای مرتبط با مسئولیت اجتماعی سازمان (CSR) خود میتوانید بیشترین استفاده را از آن ببرید. مشتریان، تأمینکنندگان و جامعه باید بدانند شما چه کارهایی انجام میدهید. صحبت از CSR با بیان اخبار خوب، روش بسیار مناسبی است و موجب شکلگیری روابط عمومی (PR) مثبت میشود البته شما باید برای ایجاد روابط عمومی مثبت، اصول اولیهی روابط عمومی را بدانید.
استفاده از تبلیغات و علنی کردن فعالیتها میتواند بخش مهمی از استفاده از CSR برای جذب قراردادها و مشتریان بیشتر باشد. مردم ترجیح میدهند از کسبوکارهایی خرید کنند که به آنها احترام میگذارند. CSR میتواند برای هدف قرار دادنِ شرکتهای اخلاقمدار، عموم مردم و سازمانهای غیرانتفاعی مؤثر باشد.
در عین حال باید CSR را بخشی از فرآیندی مستمر برای ایجاد ارزش بلندمدت بدانید. تمام کارهایی که انجام میدهید، باید به بهبود اعتبار شما و تشویق مشتریان و سایر ذینفعان به ادامهی تعامل با شما کمک کند. برای نمونه، کسبوکاری که از کاغذهای بازیافت شده استفاده میکند، ولی از مشتریان خود سوءاستفاده میکند و جامعه را نادیده میگیرد، نکتهی اصلی را متوجه نشده است.
استانداردهای کیفیت
شما میتوانید یکی از استانداردهای مدیریت را به دست بیاورید و سپس از آن برای تبلیغِ مسئولیتپذیری اخلاقی، زیستمحیطی یا اجتماعی خود استفاده کنید. برای نمونه، هماکنون بسیاری از کسبوکارها استاندارد مدیریت زیستمحیطی ISO 14001 را به دست آوردهاند.
کسبوکارهایی که از نظر اجتماعی مسئولیتپذیر هستند به شیوهای اخلاقی و شفاف عمل میکنند که به سلامت و رفاه جامعه کمک میکند (ISO 26000 در مورد اینکه کسبوکارها چگونه میتوانند از نظر اجتماعی، عملکردی مسئولانه داشته باشند، راهنماییهای لازم را ارائه میدهد). چنین CSR مؤثری میتواند برای کسبوکار شما، مزیت رقابتی ایجاد کند. حتی در صورت وجود رقبای بسیار زیاد، تعهد واقعی نسبت به CSR موجب میشود تا کسبوکار شما نسبت به دیگران در جایگاه برتری قرار گیرد.
تدوین سیاستهای مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان (مثالِ شرکت ونوس)
شرکت ونوس یک گردانندهی فروشگاههای ساحلی و کافههاست که جوایزی را کسب کرده و شعبههای زیادی در کورنوال (Cornwall، منطقهای در انگلستان) و دِوون (Devon) دارد. این شرکت را مایکل اسمیت در سال ۱۹۹۵ تأسیس کرده است و به شدت به اصول زیستمحیطی و اخلاقی پایبند است و مواد غذاییای را به فروش میرساند که از منابع محلی تأمین شدهاند. در ادامه مایکل اسمیت توضیح میدهد چگونه تدوین سیاستهای مبتنی بر مسئولیت اجتماعی سازمان (CSR) به کسبوکار او کمک کرده است.
کمک به محیط زیست و حمایت از جامعهی محلی
او میگوید: «رسالت ما این است که سبزترین گردانندهی فروشگاه ساحلی و کافه در بریتانیا باشیم و تقریبا در تمام تصمیمگیریهای تجاری خود، همین نگرش را داریم. برای ما، مسئولیت اجتماعی سازمان بر عناصر زیادی تأثیر میگذارد. ما از تولیدکنندگان محلی حمایت میکنیم و بیش از ۳۰۰ هزار پوند برای خرید مواد غذایی و نوشیدنی از مناطق اطراف کافههایمان هزینه کردهایم و برای سایر کالاها و خدمات نیز از کسبوکارهای محلی استفاده میکنیم. بیش از ۸۰ درصد مواد غذایی و نوشیدنی ما از دوون و کورنوال تأمین میشود.
«ما سخت تلاش میکنیم تا تأثیر فعالیتهای خود بر محیط زیست را به حداقل برسانیم و اقداماتی مانند استفاده از صفحههای خورشیدی، بازیافت مواد، جمعآوری منظم زبالهها و خرید محصولات شوینده و بهداشتی غیرسمی را در دستور کار خود گذاشتهایم. ما به مسائلی مانند بستهبندی نیز توجه کردهایم و از موادی استفاده میکنیم که تا جای ممکن، زیستتخریبپذیر (قابل تجزیه در محیط زیست توسط باکتریها و سایر ارگانیسمها) باشند.
«برنامهای که بیش از همه به آن افتخار میکنیم، برنامهی صندوق حیاتوحش ساحلی ونوس است که به جمعآوری کمکهای مردمی برای آموزش مسائل مربوط به محیط زیست به دانشآموزان میپردازد. علاوه بر آن، برای صحبت کردن در مورد محیط زیست به مدارس میرویم. هر کسبوکاری میتواند در این سیستم آموزش مشارکت داشته باشد. این سیستم بسیار مفید و سودمند است.»
ایجاد پایگاه مشتری (customer base) و جذب کارکنان
«بدون شک ایجاد تصویری مثبت از شرکتی که وظایف خود را نسبت به جامعه انجام میدهد، مزایایی را به همراه داشته است. ما در طول دو سال گذشته، توانستیم دو کافهی ساحلیمان را در تمام طول سال باز نگاه داریم (به جای آنکه فقط در طول ماههای تابستان باز باشند)، زیرا توانستیم یک پایگاه مشتریان وفادار ایجاد کنیم و تجارتمان را از فصلی بودن خارج کردیم.
«استخدام کارکنان نیز حوزهی دیگری است که کسبوکار ما از آن نیز سود برده است. بسیاری از کارکنان ما جوان و بسیار مشتاق هستند که برای شرکتی کار کنند که رویکردی مسئولانه و اخلاقمدار دارد. در نتیجه جذب و بهکارگیری نیروی انسانی برای کسبوکار ما آسانتر شده است.»
ایجاد روابط عمومی
«توسعهی سیاستهای CSR، موجب تقویت وجههی ما نیز شده است. ما چند جایزه کسب کردهایم که از نظر روابط عمومی برای ما مفید بوده است و در وبسایت و خودروهای وَن شرکت نیز از لوگوی این جوایز استفاده کردهایم. این جوایز، به بخشی از هویت بصری ما تبدیل شدهاند که امیدواریم مردم به آن توجه کنند. به دست آوردن جوایز میتواند برای شما تعهد زمانی ایجاد کند، ولی در عین حال میتواند راهی فوقالعاده برای بررسی و ارزیابی کسبوکار شما در مقایسه با سایر کسبوکارها نیز باشد.»
آگاهیبخشی هر چه سریع تر در خصوص حفاظت از محیط زیست
«من باید زودتر به جنبهی آموزشی مسائل میپرداختم. به نظر من، ایجاد برنامههای آموزش مراقبت از محیط زیست به کودکان دستاوردهای زیادی داشته است، ولی اگر این کار را ۱۰ سال پیش شروع کرده بودیم، اکنون پیشرفت بسیار بیشتری داشتیم.»
برگرفته از: nibusinessinfo.co.uk
با درود و سپاس….
ممنون از مطلب بسیار خوبتون راجع به مسئولیت
دوست عزیز از بیان دیدگاه و اظهار لطفتون بسیار سپاسگزاریم.
موفق باشید