درمان آفت دهان با ۱۸ روش آسان و مؤثر خانگی
علت آفت دهان چیست و چگونه درمان می‌شود؟
آیا می‌دانید علت آفت دهان چیست و چه راه‌هایی برای درمان آفت دهان وجود دارد؟ آفت دهانی عارضه‌ای است که هر فردی در هر سنی ممکن است به آن دچار شود و بسیار آزاردهنده است. اگر می‌خواهید با روش‌های درمان افت دهان آشنا شوید، تا پایان این مقاله همراه ما بمانید.
آفت دهان چیست؟
آفت دهانی در واقع زخمی سطحی و کوچک و خوش‌خیم است که معمولا در بافت نرم داخل دهان یا لب‌ها، زیر زبان و روی غشای لثه ایجاد می‌شود. به آفت دهان زخم آفتی هم می‌گویند. اندازه این زخم اغلب از یک سانتی‌متر بیشتر نیست و معمولا هم زخمی گرد یا بیضی‌شکل، سفید یا زرد‌رنگ است که دورتادور آن قرمز شده. ممکن است مدت کوتاهی پیش از آنکه دچار آفت دهانی شوید، محیط دهانتان دچار سوزش یا خارش شود. این نوع زخم ممکن است بسیار دردناک باشد یا بسوزد، به‌ویژه هنگام غذاخوردن یا صحبت‌کردن.
علت آفت دهان
علت آفت دهان هنوز دقیقا مشخص نشده است، اما مشخص است که عوامل متعددی ممکن است باعث بروز آفت دهان شوند، مانند:
- گازگرفتن ناگهانی لب یا گونه از داخل؛
- حساسیت غذایی (غذاهای تند، اسیدی یا حاوی گلوتن)؛
- تمیزکردن بیش از حد دندان‌ها؛
- آسیب هنگام درمان‌های دهان و دندان؛
- استفاده از خمیردندان یا دهان‌شویه‌های دارای لوریل سولفات سدیم؛
- استرس؛
- تغییرات هورمونی؛
- وجود باکتری هلی‌کوباکتر پیلوری (همان باکتری عامل زخم‌های پپتیک).
آفت دهان ممکن است زمانی که شما دچار شرایط بدنی خاص یا بیماری هستید نیز بروز کند، شرایطی مثل:
- ویروس‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن مثل ویروس ایدز(HIV)؛
- بیماری سلیاک که از بیماری‌های خود‌ایمنی ژنتیکی است و به‌سبب آن روده کوچک فرد بر اثر مصرف گلوتن دچار آسیب می‌شود (در دنیا از هر ۱۰۰ نفر یک نفر ممکن است به این مشکل دچار شود)؛
- کولیت زخمی یا کولیت اولسروز، بیماری کرون یا دیگر مشکلات روده؛
- بیماری بهجت (Behcet’s disease) که نوعی بیماری نادر، مزمن و التهابی با منشأ ناشناخته است و موجب التهاب در سراسر بدن از جمله محیط دهان می‌شود.
انواع آفت دهان و علائم آنها
۱. آفت دهانی کوچک
- شایع‌ترین نوع آفت دهان است؛
- معمولا کوچک، بیضی‌شکل با لبه‌های قرمزرنگ است؛
- ممکن است بسیار دردناک باشد به‌ویژه هنگام غذا خوردن؛
- در عرض یک تا دو هفته بدون آنکه اثری از زخم آن برجای بماند، بهبود می‌یابد.
۲. آفت دهانی بزرگ
- به‌اندازه آفت دهانی کوچک شایع نیست؛
- معمولا زخم‌ها مرز مشخصی دارند، اما اگر خیلی بزرگ باشند، شاید لبه‌های نامنظم و غیرعادی داشته باشند؛
- از زخم‌های کوچک عمیق‌تر و بزرگ‌ترند؛
- ممکن است بسیار دردناک باشند؛
- درمان آن ممکن است تا شش هفته طول بکشد و جای زخمش باقی بماند.
۳. آفت دهانی شبه تبخال (هرپتی‌فرم Herpetiform)
- این نوع آفت دهان معمولا رایج نیست و بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد؛
- این آفت‌ها معمولا کوچک هستند، اما به‌صورت خوشه‌ای از ۱۰ تا ۱۰۰ زخم خیلی کوچک ظاهر می‌شوند و گاهی اوقات هم ممکن است این نوع آفت به‌صورت یک زخم بزرگ با لبه‌های نامنظم بروز کند؛
- معمولا جای زخم این نوع آفت نمی‌ماند و در عرض یک تا دو هفته بهبود می‌یابد.
در کل سندرم آفت دهان ممکن است علائم رایجی مانند موارد زیر را نیز داشته باشد:
- تب؛
- ناراحتی‌های عمومی و ناخوشایند؛
- تورم غدد لنفاوی.
روش‌های طبیعی و خانگی درمان آفت دهان
اکثر آفت‌های دهانی بسیار کوچک هستند و معمولا خودبه‌خود در عرض یک یا دو هفته برطرف می‌شوند، اما حتی آفت‌های دهانی بسیار کوچک هم معمولا هفت تا ده روز طول می‌کشد تا از بین بروند و دردشان در تمام این مدت فرد مبتلا را آزار می‌دهد.
خوشبختانه روش‌های طبیعی زیادی برای کاهش درد آفت دهان و بهبود سریع‌تر آن وجود دارد. در ادامه، مؤثرترین خوراکی‌ها و روش‌های درمان طبیعی و خانگی این عارضه را به شما معرفی می‌کنیم. پس اگر سؤالاتی مثل «دهنم آفت زده چیکار کنم»، «برای جوش داخل دهان چی خوبه» یا «برای آفت دهان چه بخوریم» ذهنتان را مشغول کرده‌اند، ادامه مقاله را بخوانید.
برای درمان آفت دهان چه بخوریم؟
حواستان باشد که غذاهای سفت و خشک (مثل نان تست یا ته‌دیگ‌های سفت) که ممکن است دهانتان را زخم کنند یا زخم‌های موجود را تحریک کنند، غذاهای تند و تحریک‌کننده و مواد غذایی اسیدی (مثل آب‌پرتقال) که التهاب را بیشتر می‌کنند، نخورید. مصرف هرکدام از این مواد غذایی مممکن است باعث شود آفت دهانی شما دردناک شود.
۱. ماست
مصرف ماست پروبیوتیک باکیفیت برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می‌کند و فقط به باکتری‌های مناسب اجازه حضور در دهان را می‌دهد. این کار باعث آرام‌ترشدن زخم و بهبود آفت دهان می‌شود. از طرفی نرمی و خنکی ماست به کمتر‌شدن درد ناشی از آفت کمک می‌کند.
۲. مکمل‌های ویتامین B
بر اساس تحقیقات انجام‌شده، مصرف مکمل زیرزبانی ویتامین B۱۲ حتی در افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه نیستند، مانع از بازگشت مجدد آفت دهانی می‌شود. مقدار ۱۰۰۰ میکروگرم (۱میلی‌گرم) ویتامین B۱۲ که دو بار در روز به‌مدت ۶ ماه مصرف شود، مفید بوده است.
از طرفی مصرف مکمل‌های گروه ویتامین ب (۳۰۰ میلی‌گرم ویتامین B۱؛ ۲۰ میلی‌گرم ویتامین B۲؛ ۱۵۰ میلی‌گرم ویتامین B۶) نیز به‌خصوص در افرادی که با کمبود ویتامین B۱ مواجه هستند، ممکن است مفید باشد، زیرا کمبود این ویتامین با احتمال افزایش ابتلا به آفت دهان مرتبط است.
۳. مکمل‌های آهن
در صورت تشخیص کمبود آهن در رژیم غذایی فرد، مصرف این مکمل‌ها با نظر پزشک شاید مفید باشد.
۴. مکمل زینک (روی)
کمبود روی ممکن است با آفت دهان مرتبط باشد. بنابراین مصرف مکمل روی می‌تواند مشکل را حل کند. البته باید یادتان باشد مصرف طولانی‌مدت قرص زینک باید حتما تحت نظر پزشک باشد.
آزمایش‌های اولیه در این زمینه مشخص کرده‌اند مصرف روزانه مکمل‌های حاوی ۱۵۰ میلی‌گرم روی تعداد دفعات آفت‌زدن را از ۵۰درصد به ۱۰۰درصد کاهش می‌دهد. افراد آزمایش‌شونده که دچار کمبود روی بودند، با انجام این تست پیشرفت قابل‌توجهی در بهبود آفت دهان تجربه کردند. مصرف یک مکمل روی خوب و باکیفیت یک یا دو بار در روز یکی از آسان‌ترین راه‌های کمک به بهبود آفت دهان محسوب می‌شود.
۵. ویتامین‌ها و مکمل‌های دیگر
دانشمندان معتقدند لسیین که نوعی اسید‌آمینه است، برای درمان آفت دهان لازم است. یعنی اگر روزانه ۳ بار و هربار ۵۰۰ میلی‌گرم لسیین مصرف کنید، دردتان بهبود می‌یابد و صد البته مصرف این ماده باید با تجویز پزشک باشد. از سوی دیگر ویتامین C هم یکی از آن مکمل‌هایی است که ممکن است برای ترمیم غشای مخاطی دهان مفید باشد. چون مصرف مواد خوراکی و مخصوصا میوه‌های حاوی این ویتامین در بسیاری افراد آفت دهان را بهبود می‌دهد، بهتر است از مکمل این ویتامین استفاده کرد. پس با مشورت پزشک ۳ بار در روز ۱۰۰۰ میلی‌گرم مکمل ویتامین C مصرف کنید.
۶. مواد‌غذایی فاقد گلوتن
اگر واقعا با گلوتن مشکل داشته باشید، مصرف مواد غذایی فاقد گلوتن سیستم دفاعی بدنتان را در برابر بروز آفت دهان تقویت می‌کند.
۷. آنتی‌اسیدها
استفاده از قرص‌ها‌یی جویدنی مثل «پپتو‌بیسمول» (بیسموت ساب سیترات Pepto-Bismol)، «تامس» (Tums) و «رولایدز» (Rolaids) ممکن است کمک‌کننده باشد. درد و سوزش آفت دهان ناشی از اسیدها و آنزیم‌های گوارشی است که روی بافت دهان اثر می‌گذارد، پس استفاده از این قرص‌ها‌ی آنتی‌اسید مفید است، البته باید توجه داشته باشید که میزان مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.
درمان خانگی آفت دهان
۱. شیرین‌بیان
طبق تحقیقات، افرادی که دچار آفت دهان بوده‌اند و روزی ۴ بار از دهانشویه شیرین‌بیان استفاده کرده‌اند، درد کمتری را حس کرده‌اند. تقریبا ۵۰ تا ۷۵درصد این افراد همان روز اول علائم بهبودی را مشاهده کرده‌اند و طی ۳ روز بعد تقریبا بهبود کامل یافته‌اند. برای تهیه این دهانشویه نصف قاشق چای‌خوری عصاره شیرین‌بیان را با یک‌چهارم فنجان آب گرم مخلوط کنید و ۴ مرتبه در روز دهانتان را با این دهانشویه بشویید. خوردن یک یا دو قرص شیرین‌بیان ۲۰۰میلی‌گرمی در روز هم به کاهش درد کمک می‌کند. از چای کیسه‌ای شیرین‌بیان که در بازار موجود است نیز می‌توانید استفاده کنید. یک چای کیسه‌ای شیرین‌بیان را ۱۰ دقیقه روی آفت دهان قرار دهید تا نتیجه مثبتی بگیرید.
۲. یخ
وقتی دچار آفت دهان می‌شوید، مکیدن مکعب‌های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می‌شود. سردی یخ خون‌رسانی به آفت دهان را کاهش می‌دهد، درنتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می‌شود.
۳. سرکه سیب
سرکه سیب و آب گرم را با هم مخلوط کنید و از آن به‌عنوان یک دهانشویه روزانه برای ناپدید‌شدن آفت دهان بهره‌مند شوید. سرکه سیب حاوی اسید استیک است که می‌تواند باکتری‌های خطرناک و بد را از بین ببرد و درعین‌حال رشد باکتری‌های مفید و خوب را افزایش دهد. این دهانشویه کاملا دردسترس به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک طبیعی می‌تواند برای آفت دهان بسیار پرکاربرد باشد.
۴. آب اکسیژنه
شاید نام آب اکسیژنه و به‌کاربردن آن در محیط دهان شما را بترساند، اما اگر آب‌اکسیژنه و آب را با هم مخلوط کنید و با یک گوش‌پاک‌کن این محلول را روی آفت دهان بمالید، بسیار مفید است. اگر یک‌چهارم فنجان آب‌اکسیژنه، یک‌چهارم فنجان آب و ۱ قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین و نمک را با هم مخلوط کنید، محلولی که به دست می‌آید دهانشویه‌ای قوی‌تر برای بهبود آفت دهان خواهد بود. دقت کنید که تا یک ساعت بعد از استفاده از این محلول برای آنکه جواب بهتری بگیرید و همچنین مشکلی هم نداشته باشید، چیزی نخورید و ننوشید.
۵. چای
یکی از بهترین گیاهانی که می‌توانید برای تسکین درد آفت دهان از آن استفاده کنید، چای سیاه است. پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسه‌ای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود. می‌توانید چای سرد‌شده را نیز به‌عنوان دهانشویه غرغره کنید. تانن موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.
۶. جوش‌شیرین
از آنجا که جوش شیرین ماده‌ای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت دهان می‌شوند، خنثی می‌کند. از طرفی جوش‌شیرین با ازبین‌بردن باکتری‌ها موجب بهبود سریع‌تر آفت دهان می‌شود.
یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهانتان را با این محلول بشویید.
۷. آلوئه‌ورا
از آنجایی که ماده ژله‌ای درون برگ‌های آلوئه ورا به تسکین درد و بهبود زخم‌ها کمک می‌کند، به‌عنوان گیاه کمک‌های اولیه شناخته می‌شود. با یک گوش‌پاک‌کن آفت دهان و محیط اطراف آن را خشک کنید، سپس برگ آلوورا را برش داده و ژل آن را مستقیما روی آفت دهان بگذارید و هر چند بار که لازم بود این کار را تکرار کنید.
۸. شیرمنیزیم (منیزیم هیدروکسید)
مقدار کمی از این مایع شیری‌رنگ ملین و آنتی‌اسید را بردارید و دهانتان را با آن بشویید تا ببینید که چگونه خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش اسیدهایی را که دلیل سوزش آفت دهان هستند، خنثی می‌کند. حتی می‌توانید این ماده را مستقیم توسط یک گوش‌پاک‌کن ۳ تا ۴ بار در روز روی آفت دهان بمالید. ترکیب دیگری که حتی می‌تواند تأثیر بیشتری هم داشته باشد، مخلوط یک قاشق چای‌خوری شیرمنیزیم و ماده ضدآلرژی دیفن هیدرامین است.
۹. مریم‌گلی
مریم گلی گیاهی است که ویروس و باکتری‌ها را می‌کشد و التهاب را کم می‌کند. دو قاشق چای‌خوری مریم‌گلیِ خشک را در یک فنجان آب‌جوش خیس کنید و بگذارید سرد شود. از این محلول می‌توانید به‌عنوان دهانشویه ۲ تا ۳ بار در روز استفاده کنید. حواستان باشد حتما محلول به‌خوبی آفت دهان را شست‌وشو دهد.
۱۰. آب‌نمک
این محلول ساده و دردسترس که بسیار پرکاربرد است، برای بهبود آفت دهان هم می‌تواند بسیار مؤثر باشد. ۳۰ ثانیه شست‌وشوی دهان با محلول آب نمک با افزایش غلظت کلرید سدیم و جمع‌کردن آب غشای اطراف آفت دهان به بهبود آبسه‌ها و زخم‌های بازی مثل آفت دهان کمک می‌کند.
۱۱. ویتامین E
یک کپسول ویتامین E را باز کنید و مایع داخل آن را روی آفت دهان بگذارید. روغن حاوی ویتامین E مثل یک پوشش روی زخم را می‌پوشاند و مانع از عفونت آن می‌شود و این به روند بهبود و درمان سریع‌تر آفت دهانی کمک می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
یادتان باشد در صورتی که آفت دهان شما با علائم بالینی مثل تب، اسهال، سردرد یا بثورات پوستی همراه بود یا حس کردید زخم‌های ناشی از آفت غیرمعمولی و بزرگ هستند و بیشتر از دو هفته گذشته و کامل خوب نشده‌اند یا زیاد دچار آفت دهان می‌شوید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
تکرار دفعات آفت دهان به‌خصوص اگر قبل از به‌وجودآمدن آن دچار مشکل یا التهاب در دهان شوید، ممکن است دلایل دیگری داشته باشد که ممکن است خطرناک باشد. می‌توانید از دندان‌پزشکتان هم کمک بگیرید تا شاید اگر دندانی در دهانتان شکسته یا تیز است و دهانتان را زخم می‌کند آن را معالجه کند.
شما بگویید
شما چه تجربه‌ای از ابتلا به آفت دهان و درمان آن دارید؟ چه روش‌ها و ترفندهایی برای شما مفید بوده است؟ توصیه‌هایتان را با ما در میان بگذارید.
سلام
بهترین راه برای درمان آفت اینه که در روز حدودا ۳ بار رب انار بزنین. بعد هم روی آفت یخ بزارین. برای من همیشه آفت روی زبونمه.
روزی ۳ بار رب انار میزنم بعد از هر رب انار روی محل آفت یخ میزارم. یخ رو قشنگ باید به محل افت بچسبونین.
حتماااا ۲ بار در روز رو مسواک بزنین تا دهانتون تمیز باشه. افت توی محل کثیف رشد میکنه. آفتین ژل هم خوبه ولی فقط گاهی اثر میکنه.
امیدوارم براتون مفید باشه
من خیلی درد میکشم بخاطر افت احتمالا سه روز دهنم افت نداره رفتم دکتر گفت بالای گلوت چرکی دارع و باید حجامت کنی ولی من حجامت نکردم و من برای از بین بردنش از دهانشویه استفاده میکنم من دو تا دندونم تیزه عین دندان ببر مثلثی رقم هست اگه شماره هم دندونتون اسنجوریه واسه همون افت زبانی دارید
سلام و درود ب زخم خورده ها و درد کشیده های عزیز ک خودمم دچارشم و دلیل اصلی ک برا خودم میدونم اینه ک بهداشت دهانی رو یکی دو شب رعایت نکردم و دچارش شدم و راهکار های خونگی ک جوابه میخام بهتون بگم برا هر کس نسبت ب زخم و سیستم ایمنی بدنشون ک متفاوته جوابه
اول از همه آب نمک قبل خواب
دوم قره قوروت روی زخم خیلی جوابه ولی دردناک
ابلیمو ،عسل،سرکه،سماق،چیزای ترش:ترشی،رب انار،دود عن خر😂
ودر اخر ژل افتین