زمانی که به پنج، ده یا حتی بیست سال آینده نگاه می‌کنید خود را کجا می‌بینید؟ آیا خود را هنوز هم در همین جایگاه و در حال انجام وظایف فعلی با همان افراد و مشکلات همیشگی می‌بینید؟ یا اینکه خود را در حالی تصور می‌کنید که بر صندلی بزرگ چرمی پشت میزی بلند و تمیز تکیه زده‌اید، و با مهارت در حال صحبت از مسیری هستید که سازمان باید طی سه ماه آینده طی کند؟ اگر تا این حد بلند‌پرواز هستید که بخواهید به هیئت مدیره ملحق شوید، حتما چنین تصویری در ذهن‌تان داشته‌اید.
داشتن جایگاهی در هیئت مدیره شاید برای خیلی از افراد یک خیال به حساب بیاید. مردم اغلب به هیئت مدیره‌ها به چشم یک باشگاه خصوصی نگاه می‌کنند که فقط افراد مسن و باتجربه می‌توانند به آن ملحق شوند. اما خبر خوب این است که این دیدگاه در حال تغییر است. البته هنوز هم ملحق شدن به اتاق هئیت مدیره به این آسانی نیست، اما به هر حال راحت‌تر و دست‌یافتنی‌تر شده است و افرادی که به‌اندازه‌ی کافی بلند‌پرواز و با تجربه و ماهر باشند می‌توانند در آنجا جایگاهی برای خود دست و پا کنند.
زمانی که در نیمه‌ی راه مسیر شغلی خود هستید، تصور اینکه جایگاهی در هیئت مدیره پیدا کنید خیلی بعید به نظر می‌رسد، اما این بهترین زمان است که خود را برای آن آماده کنید. در این مقاله، ما فواید به دست آوردن یک جایگاه در هیئت مدیره را خواهیم گفت. همچنین درباره اینکه «چگونه می‌توانید بفهمید که آیا این جایگاه برای شما مناسب است» و «چطور برای آن آماده شوید» نیز می‌گوییم.
نکته:
سازمان‌ها برای جلسات هیئت مدیره اهمیت زیادی قائل هستند و هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی با وجود انگیزه، تجربه و مهارت کافی بتوانید به آن ملحق شوید. با این حال، هدف‌گیری برای به دست آوردن جایگاهی در هیئت مدیره باعث می‌شود که توانایی‌ها و مهارت‌های خود را گسترش داده و بلندپروازی‌تان را به معرض نمایش بگذارید و بهترین شانس موفقیت در زندگی حرفه‌ای را به‌دست آورید.
در هیئت مدیره چه کارهایی انجام می‌دهند؟
هیئت مدیره سازمان را مدیریت نمی‌کند، بلکه بر آن نظارت و حکومت می‌کنند. آنها درباره‌ی استراتژی، ریسک‌ها، عملکرد و مسائل کلیدی دیگر بحث می‌کنند تا مطمئن باشند که سیاست‌ها درست انتخاب شده‌اند و افراد مناسب در رأس کار هستند. آنها تعهدات اساسی و مسئولیت‌های قانونی دارند و باید امین و مسئولیت‌پذیر باشند. به بیان دیگر، آنها باید بی‌طرفانه، با‌صداقت و موثر رفتار کنند و همیشه منافع سازمان را مد نظر داشته باشند. اعضای هیئت مدیره می‌توانند درون سازمانی باشند (مانند مدیران اجرایی) یا بُرون سازمانی (مدیران مستقل و غیر‌سازمانی).
بعضی از سازمان‌ها، هیئت مشاور هم دارند که از رسمیت کمتری برخوردار است و فعالیتش در زمینه‌ی مشاوره، راهنمایی و اطلاع‌رسانی است. این هیئت‌ها قدرت تصمیم‌گیری و مسئولیت‌های قانونی ندارند و برای اینکه به عضویت آنها درآیید، لازم نیست مدیر باشید. در بعضی از کشورهای اروپایی و آسیایی، مدیریت سازمان بین هیئت‌های اجرایی که بر عملکردهای روزانه نظارت می‌کنند و هیئت‌های نظارت که شبیه هیئت مدیره هستند، تقسیم می‌شود.
فواید داشتن جایگاهی در هیئت مدیره
امروزه بیشتر افراد به خاطر انگیزه‌های روشنفکرانه می‌خواهند به هیئت مدیره ملحق شوند و نه به خاطر قدرت، مقام یا ثروت. عضو هیئت مدیره بودن، شما را با مسئولیت‌ها و علائق جدید مواجه می‌کند، باعث می‌شود همکاران بانفوذتری داشته باشید و می‌تواند بسیار جالب و هیجان‌انگیز باشد.
عضو هیئت مدیره شدن، ممکن است نهایت هدف حرفه‌ای شما باشد و حتی اگر به آن نرسیدید، حداقل می‌تواند باعث پیشرفت شغلی شما شود. مثلا، از شما انتظار می‌رود رهبری بی‌باک باشید و بتوانید در جمع خوب صحبت کنید. پس شاید لازم باشد مهارت‌های جدید بیاموزید و مهارت‌های فعلی‌تان را بهبود ببخشید. مشارکت موفق در هیئت مدیره، توجه‌ها را به شما جلب می‌کند و ارزش حرفه‌ای‌تان را به نمایش می‌گذارد.
اگر برای یک سازمان کوچک کار می‌کنید، شاید انگیزه داشته باشید که نقشی در کمک به سازمان ایفا کنید. کمک به هیئت مدیره به منظور ارتقای کسب و کار، می‌تواند به شدت باعث جلب رضایت هیئت مدیره شده و بسیار با ارزش جلوه کند.
چطور می‌توان جایگاهی در هیئت مدیره پیدا کرد؟
هدف‌گیری برای به دست آوردن جایگاهی در هیئت مدیره ممکن است به نظر پیشرفتی منطقی در مسیر شغلی محسوب شود، اما مسیر پرچالشی است. ممکن است برخی سازمان‌ها اعضای هیئت مدیره‌‌شان را از بیرونِ سازمان استخدام کنند، در نتیجه بالا رفتن رتبه‌تان در سازمان تضمینی برای اینکه به عضویت هیئت مدیره در‌بیایید، محسوب نمی‌شود. در ضمن چیزی هم نیست که فقط با تصمیم گرفتن و عزم جزم کردن بتوان به آن دست پیدا کرد. معمولا سازمان‌ها، زمانی که نوبت به جلسات هیئت مدیره می‌رسد، بسیار سخت‌گیر هستند و نمی‌توانید مطمئن باشید که به این راحتی شما را به یکی از آنها دعوت می کنند.
با این حال برای به حداکثر رساندن شانس خود چهار مرحله پیش رو دارید. پس اجازه دهید نگاه دقیق‌تری به آنها بیندازیم.
۱. به این فکر کنید که آیا این جایگاه مناسب شما است
وظایف اعضای هیئت مدیره مثل تصوری که مردم قبلا داشتند، آسان و باعث افتخار نیست. به عضویت هیئت مدیره درآمدن یک تعهد بزرگ است و باید درک کنید که مسئولیت‌های آن چقدر با مسئولیت‌های فعلی شما تفاوت دارند.
ملحق شدن به هیئت مدیره یعنی پذیرفتن تعهدات و مسئولیت‌های قانونی بیشتر. اخیرا قوانین و مقرراتی سفت و سختی وضع شده است که شرایطی که بر مدیران حاکم است را سخت‌تر کرده و جرائم تخلفات را هم افزایش داده‌اند. در نتیجه خیلی از هیئت مدیره ها، تعداد اعضایشان را کاهش داده‌اند و از طرفی مدیرانی هم که قرار است به هیئت مدیره‌ها اضافه شوند، با تردید بیشتری به این موضوع نگاه می‌کنند. اگر بخواهید عضو هیئت مدیره‌ای شوید، حجم و زمان کاری‌تان نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در آن صورت ممکن است لازم باشد سالانه تقریبا در شش تا هشت جلسه‌ی هیئت مدیره شرکت کنید.
با اینکه عضوی از هیئت مدیره بودن گاهی ممکن است درآمدتان را افزایش دهد، اما تعداد کمی از هیئت مدیره‌ها هستند که این مقادیر اضافه کاری را پرداخت می‌کنند. آیا همچنان مایل هستید، ساعت‌های طولانی بدون حقوقِ اضافه، کار کنید؟
همچنین، بلند‌پروازی‌های خود را هم در نظر بگیرید. اگر می‌خواهید شرکت خودتان را تاسیس و اداره کنید، شاید از انجام وظایف مدیریتی ناراضی باشید و دوست داشته باشید نقش و فعالیت اجرایی بیشتری داشته باشید.
۲. برای آینده آماده شوید
جای خالی در هیئت مدیره معمولا به سختی پیدا می‌شود و اگر هم باشد دسترسی به آن به این راحتی نیست، پس باید خود را برای انتظاری طولانی مدت آماده کنید. با این حال، می‌توانید از این زمان برای آماده شدن به عنوان یک کاندیدای مناسب استفاده کنید.
برای اینکار اول باید به سختی تلاش کنید و مهارت‌های خود در زمینه‌ی خاصی را گسترش دهید، چون هیئت‌های مدیره معمولا افرادی را استخدام می‌کنند که بتوانند شکاف‌های مهارتی‌شان را پر کنند. معمولا افرادی که در فروش، بازاریابی، دانش صنعتی، امور مالی و حسابرسی و استراتژی مهارت دارند در خیلی از هیئت مدیره‌ها وارد می‌شوند. اما گسترش مهارت‌ها در زمینه‌هایی مثل مدیریت استعداد، فناوری، برنامه‌ریزی برای جانشینی افراد، ممکن است شما را در موقعیت‌های خوبی قرار دهد. قابلیت‌های گسترده‌تر خود را نیز بررسی کنید. مثلا، آیا می‌توانید قابلیت حل مسئله، رهبری، تفکر استراتژیک، مهارت‌های بین‌فردی و مذاکره را در خود بهبود ببخشید؟ یک هدف دیگر که ارزش دنبال کردن دارد، تلاش برای ترفیع گرفتن است.
هیئت مدیره‌ها افرادی باتجربه در رهبری ارشد می‌خواهند، بنابراین ببینید آیا در سازمان‌تان کانال پرورش رهبری یا برنامه‌ی توسعه‌ی مدیریت دیگری وجود دارد که بتوانید به آن ملحق شوید.
۳. در جستجوی تجارب هیئت مدیره‌ای باشید
هدف‌گیری برای جایگاهی در هیئت مدیره، ممکن است یک هدف دور باشد، اما می‌توانید در مکان‌های دیگر که حتی ممکن است گاهی غیرمحتمل به نظر برسند به دنبال کسب تجربیات جدید باشید.
سازمان‌های غیرانتفاعی، مانند خیریه‌ها، سازمان‌های خودخواسته، مساجد هیات‌ها و مدارس، بهترین مکان‌ها برای کسب تجربه‌ی مدیریتی هستند که می‌توانند برای عضویت در هیئت مدیره مفید باشند. آنها این امکان را برای شما فراهم می‌سازند که مهارت‌های خود را به‌روز کنید، برای خودتان اعتبار بسازید و افرادی را پیدا کنید که برای فرصت‌های مدیریتی سازمانی سفارش‌تان کنند. همچنین می‌توانید با گذاشتن تاثیر مثبت در جامعه، حس خوبی نسبت به خودتان پیدا کنید. با سازمانی همکاری کنید که برای‌تان مهم است، به زندگی‌تان مرتبط می‌شود یا کاری انجام می‌دهد که به آن علاقه دارید. ابتدا علاقه‌ی خود را برای همکاری با هیئت مدیره، هیئت حاکمان یا هیئت مشاوران نشان دهید. سپس، بر کاری که می‌توانید برای سازمان‌تان انجام دهید تاکید کنید و گوش به زنگ فرصت‌ها باشید.
۴. ارتباط برقرار کنید
به ندرت اتفاق می‌افتد که هیئت‌های مدیره، اعلام کنند که نیاز به استخدام نیروی جدید دارد، بنابرین با استفاده از شبکه سازی و خود را در مرکز توجه قرار دادن، به بهترین شکل می‌توانید فرصت‌های جدید پیدا کنید.
فرصتی برای عضویت در هیئت مدیره خودش به سراغ شما نمی‌آید، پس افراد مناسب را هدف قرار دهید و خودتان را به آنها معرفی کنید. با بخش منابع انسانی در سازمان‌تان تماس بگیرید و علاقه‌ی خود را در این زمینه با آنها در میان بگذارید. با تاکید بر جذاب‌ترین مهارت‌ها و تجارب‌تان و دلیل اینکه می‌خواهید در هیئت مدیره خدمت کنید، برای خود تبلیغ کنید. نشان دهید که از چالش‌هایی که سازمان‌تان با آنها روبه‌روست اطلاع دارید و علاقه‌مندید که آنها را مهار کنید. هیچ شکی در اذهان دیگران برای اینکه چرا می‌خواهید عضو هیئت مدیره شوید به جا نگذارید. روابط جدید‌تان را حفظ کنید و پرورش دهید، تا زمانی که یک صندلی در هیئت مدیره خالی شد، اولین نفری باشید که برای پر کردن آن، به او پیشنهاد می‌شود.
