مترونیدازول نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت باکتریایی یا انگلی تجویز میشود. در این مقاله می‌خوانیم که قرص مترونیدازول برای چیست و با نحوه مصرف، عوارض مترونیدازول و تداخل دارویی آن آشنا می‌شویم.
موارد مصرف مترونیدازول
می‌دانید قرص مترونیدازول برای چیست؟ این دارو برای درمان انواع عفونت ناشی از باکتری یا انگل در بخش‌های مختلف بدن استفاده میشود. مثلا گاهی از این قرص برای درمان عفونت دهان استفاده میشود که علت بوی بد دهان است. معمولا قرص‌های خوراکی آهسته‌رهش آن برای درمان عفونت واژن در خانم‌ها به کار میرود. البته درمان عفونت واژن با مترونیدازول در صورتی اثربخش است که عفونت قارچی نباشد.
این دارو برای درمان تریکومونا (نوعی بیماری مقاربتی ناشی از انگل) هم تجویز میشود. برای اثربخشی درمان معمولا دو شریک جنسی هم‌زمان تحت درمان قرار می‌گیرند، حتی اگر یکی از آنها نشانه‌های بیماری را نداشته باشد.
نحوه مصرف مترونیدازول
قرص مترونیدازول را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و این چند نکته را در نظر بگیرید:
- قرص‌های آهسته‌رهش مترونیدازول را نجوید و خرد نکنید. قرص را کامل ببلعید.
- شربت خوراکی مترونیدازول را پیش از مصرف خوب تکان دهید.
- برای سنجش دوز مصرفی، از ابزار یا پیمانه مخصوص اندازه‌گیری دارو استفاده کنید نه قاشق‌های معمولی آشپزخانه.
- اگر امکان مصرف خوراکی مترونیدازول را نداشته باشید، دارو با تزریق وریدی برایتان تجویز میشود.
دوره مصرف قرص مترونیدازول
معمولا دوره مصرف مترونیدازول ۱۰ روز متوالی است. شاید به تشخیص پزشک لازم باشد دوره مصرف را پس از چند هفته تکرار کنید. در طول دوره مصرف، این نکات را رعایت کنید:
- تا ۳ روز پس از پایان دوره، الکل و خوارکی‌های حاول الکل و پروپیلن گلیکول مصرف نکنید.
- حتی در صورت بهبود نشانه‌های بیماری، مصرف دارو را تا پایان دوره ادامه دهید. قطع مصرف سرخود مترونیدازول احتمال بروز عفونت مقاوم به دارو را افزایش می‌دهد.
- پزشکتان را از مصرف این دارو مطلع کنید، چون مصرف مترونیدازول روی نتیجه برخی آزمایش‌های پزشکی اثر می‌گذارد.
- دارو را در دمای اتاق و دور از گرما و رطوبت نگه دارید.
فراموش کردن یک نوبت مصرف مترونیدازول
اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به‌محض متوجه‌شدن سریع دارو را مصرف کنید مگر اینکه نزدیک زمان نوبت بعدی باشد.
اوردوز با مترونیدازول
در صورت اوردوز با قرص مترونیدازول ۲۵۰ یا هر نوع دیگری از این دارو، سریع با فوریت‌های پزشکی (۱۱۵) تماس بگیرید. برخی از نشانه‌های اوردوز عبارت‌اند از:
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- مشکل حفظ تعادل و هماهنگی.
عوارض قرص مترونیدازول
قرص مترونیدازول از طریق معده جذب میشود. انواع آهسته‌رهش دارو زمان بیشتری داخل بدن باقی می‌مانند. قرص‌های واژینال میترونیدازول برای عفونت واژن و قرص مترونیدازول ۲۵۰ برای درمان عفونتهای باکتریایی و انگلی به کار میرود.
شايع‌ترين عوارض قرص مترونيدازول عبارت‌اند از:
- سردرد؛
- بی اشتهایی؛
- استفراغ؛
- اسهال؛
- سوزش سر دل؛
- گرفتگی شکمی؛
- یبوست؛
- احساس طعم فلزمانند در دهان؛
- عفونت قارچی واژن؛
- ترشحات واژن.
در ادامه، درباره عوارض جدی قرص مترونیدازول توضیح داده‌ایم که البته عوارضی نادر هستند.
۱. سرطان
قرص‌های مترونیدازول هشدار «جعبه سیاه» را دارند که جدیدترین هشدار سازمان غذا و داروی آمریکاست. در مطالعات حیوانی انجام‌شده، حیوانات بعد از یک دوره طولانی‌مدت مصرف دوز بالای مترونیدازول به سرطان مبتلا شدند. ممکن است این دارو برای انسان هم چنین عوارضی داشته باشد.
۲. انسفالوپاتی
گاهی قرص مترونیدازول باعث ایجاد انسفالوپاتی (عملکرد غیرطبیعی مغز) میشود که علائمش عبارت‌اند از:
- ازدست‌دادن اختیار عضلات حین حرکاتی مانند راه‌رفتن یا برداشتن اشیا؛
- سرگیجه؛
- صحبت آهسته یا مبهم که به‌سادگی قابل‌فهم نیست.
اگر هرکدام از این علائم را دارید، سریع با پزشک خود تماس بگیرید. علائم انسفالوپاتی معمولا چند روز بعد از قطع مصرف مترونیدازول متوقف می‌شوند.
۳. تشنج
اگر سابقه تشنج داشته‌اید، قبل از شروع مصرف قرص مترونیدازول 250 با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک داروهای دیگری را برای شما تجویز کند. در صورتی که با مصرف مترونیدازول دچار تشنج شدید، فوری پزشک خود را در جریان بگذارید.
۴. مننژیت
مننژیت التهاب غشاهای مغز و نخاع است. تورم حاصل از مننژیت می‌تواند سبب سردرد شدید، تب و گرفتگی گردن شود. این علائم می‌توانند در عرض چند ساعت پس از مصرف دارو رخ دهند. اگر مننژیت سریع درمان نشود، می‌تواند خطرناک باشد. اگر هر یک از این علائم را دارید، سریع با پزشک خود مشورت کنید. خطر ابتلا به مننژیت پس از قطع درمان با مترونیدازول متوقف میشود.
۵. نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی ناشی از آسیب‌دیدگی اعصاب است و معمولا علائمش در دست‌ها و پاها رخ می‌دهند که عبارت‌اند از:
- سوزن‌سوزن‌شدن؛
- احساس سوزش؛
- بی‌حسی؛
- تیرکشیدن.
اگر هرکدام از این علائم را دارید، پزشک خود را مطلع کنید. آسیب عصبی فعال می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، کندشدن عکس‌‌‌‌‌‌العمل‌ها یا ازدست‌دادن تعادل و هماهنگی شود. پس از قطع مصرف مترونیدازول، نوروپاتی محیطی هم برطرف میشود.
۶. واکنش آلرژیک شدید
اگر به قرص مترونیدازول آلرژی دارید، ممکن است دچار این نشانهها شوید:
- مشکل تنفس؛
- تورم زبان یا گلو؛
- کهیر و جوش.
گاهی اوقات واکنش‌های آلرژیک می‌توانند جدی باشند و به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارند. اگر هرکدام از این عوارض جانبی را دارید، مصرف مترونیدازول را متوقف کنید و از پزشک خود مشورت بگیرید. اگر دچار مشکلات تنفسی شدید، حتما با اورژانس تماس بگیرید.
۷. سندرم استیونزجانسون
سندرم استیونزجانسون یک اختلال نادر اما جدی پوست است که این نشانهها را دارد:
سندرم استیونزجانسون یک بیماری اورژانسی است. اگر علائم آنفولانزا را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر جوش‌های قرمز دردناک روی پوست شما گسترش می‌یابند یا دچار ریزش پوست شده‌اید، سریع به اورژانس مراجعه کنید.
۸. نوتروپنی
نوتروپنی (Neutropeni) شرایطی است که تعداد گلبول‌های سفید ضروری خون به‌نام نوتروفیل که وظیفه‌شان مبارزه با عفونت‌هاست در بدن شما کم است.
این عارضه احتمال مبتلاشدن به عفونتهای دیگر را افزایش می‌دهد. در صورت بروز عفونت جدید هنگام مصرف مترونیدازول، پزشک خود را بلافاصله در جریان بگذارید. به نظر می‌رسد پس از قطع مصرف مترونیدازول، نوتروپنی بلافاصله از بین میرود.
عوارض ژل موضعی مترونیدازول
ژل موضعی مترونیدازول برای درمان التهاب ناشی از بیماری روزاسه به کار میرود. بر اثر روزاسه، پوست صورت قرمز میشود و برآمدگی‌های کوچکی رویش ظاهر می‌شوند.
عوارض شایعی که ممکن است با مصرف ژل موضعی مترونیدازول دچارشان بشوید به‌طور کلی خفیف هستند و ظرف چند روز از بین می‌روند. اگر این عوارض بدتر شدند یا از بین نرفتند، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. این عوارض عبارت‌اند از:
- عفونت واژن؛
- اثرات پوستی مثل سوزش و خارش و التهاب؛
- سرماخوردگی؛
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی؛
- سردرد.
عوارض ژل واژینال مترونیدازول
ژل واژینال مترونیدازول راه درمان «واژینوز باکتریایی» است. این عفونت باکتریایی در مهبل اتفاق می‌افتد. عوارض شایع ژل واژینال مترونیدازول عموما خفیف هستند و عبارت‌اند از:
- عفونت قارچی واژینال؛
- خارش واژن؛
- سردرد؛
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- گرفتگی عضلات واژن در دوران قاعدگی زنان.
تداخل دارویی مترونیدازول
هنگام مصرف قرص مترونیدازول، به‌هیچ‌وجه الکل مصرف نکنید و از مصرف محصولاتی که حاوی الکل هستند نیز اجتناب کنید. مصرف هم‌زمان قرص مترونیدازول و الکل واکنشی شیمیایی ایجاد می‌کند که جلوی هضم صحیح الکل در بدن را می‌گیرد. عوارض جانبی این اتفاق عبارت‌اند از:
- گرفتگی در ناحیه شکمی؛
- حالت تهوع؛
- استفراغ شدید؛
- سردرد؛
- سوزش.
اگر هر یک از این عوارض را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
این مسئله در خصوص داروهای خاص و محصولاتی که ممکن است حاوی ترکیبات الکلی باشند هم صدق می‌کند. برخی از این محصولات عبارت‌اند از:
- دهان‌شویه؛
- شربت ضدسرفه؛
- خوشبوکننده دهان؛
- افترشیو؛
- عطر و ادکلن؛
- اسپری حالت‌دهنده مو؛
- اسپری حشره‌کش؛
- ضدعفونی‌کننده دست؛
- شامپو بدن.
تداخل مترونیدازول با داروهای دیگر
مصرف هم‌زمان برخی داروها یا خطرناک است یا از میزان اثرگذاری داروها می‌کاهد. با پزشکتان در این باره مشورت کنید. داروهای مختلف بر عملکرد مترونیدازول اثر می‌گذارند، به‌ویژه این داروها:
- داروهای ضدافسردگی؛
- آسم؛
- سرطان؛
- قلب و فشار خون؛
- لیتیوم و دیگر داروهای ضدروان‌پریشی؛
- داروهای درمان مالاریا، ایدز یا عفونتهای دیگر؛
- رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین.
نکات احتیاطی مصرف قرص مترونیدازول
اگر به سکنیدازول، تینیدازول یا خود مترونیدازول حساسیت دارید، نباید این دارو را مصرف کنید. همچنین در موارد زیر باید از مصرف مترونیدازول خودداری کنید:
- فاصله زمانی کوتاه پس از مصرف الکل؛
- مصرف داروی دیسولفیرام در ۱۴ روز گذشته؛
- در سه‌ماهه نخست بارداری.
برای اطمینان از بی‌ضرر بودن دارو برای شما، در موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- بیماری کبدی (در گذشته یا حال)؛
- آریتمی قلبی؛
- سندروم کوکائین (نوعی بیماری ژنتیکی نادر)؛
- بیماری کلیوی یا انجام دیالیز؛
- بیماری‌های روده؛
- اختلالات خونی مانند آنمی؛
- وجود عفونت قارچی در بدن؛
- اختلالات عصبی.
مصرف در دوران باردای
مصرف در دوران شیردهی
مترونیدازول ممکن است از طریق شیر مادر وارد بدن کودک شود و او را دچار عوارض جانبی کند. در این باره با پزشک مشورت کنید. ممکن است لازم باشد مصرف دارو یا شیردهی را قطع کنید.
سؤالات رایج درباره قرص مترونیدازول
۱. سالمندان می‌توانند مترونیدازول مصرف کنند؟
با تجویز پزشک و با دوز مناسب، بله. کلیه و کبد افراد سالمند ممکن است به‌خوبی گذشته کار نکند. این باعث میشود دارو مدت بیشتری در بدن بماند و احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر شود. بنابراین مصرف دارو حتما باید با تجویز پزشک باشد.
۲. مصرف مترونیدازول برای کودکان مجاز است؟
در این باره باید با پزشک مشورت کنید. در کل کودکان زیر ۱۲ سال و دخترانی که قاعدگیشان شروع نشده، از مصرف مترونیدازول منع شدهاند.
۳. قرص مترونیدازول ۲۵۰ برای چیست؟
برای درمان عفونتهای باکتریایی و انگلی قرص مترونیدازول ۲۵۰ به کار میرود. قرص مترونیدازول ۵۰۰ واژینال است و برای درمان عفونت واژن استفاده میشود.
۴. آیا می‌توان قرص مترونیدازول را بدون نسخه پزشک تهیه کرد؟
مترونیدازول را هرگز نباید بدون مشورت با پزشک مصرف کنید. این دارو ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. بنابراین پیش از مصرف، درباره شرایط سلامتی و داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشکتان صحبت کنید.
۵. آیا می‌توان داروهای دیگر را جایگزین مترونیدازول کرد؟
این امکان وجود دارد. بسته به شرایط فیزیکی و سبک زندگی ممکن است داروهای جایگزین برای شما بهتر باشند. در این باره با پزشکتان مشورت کنید.
سلام من حدود یک هفته هست که از قرص مترونیدازول استفاده میکنم
و درد کمی توی گلوم احساس میکنم و رنگ ادرارم تیرست میتونه از عوارض خطر ناک قرص باشه ؟
سلام فاطمه عزیز
لطفا با پزشکتون در این باره صحبت کنید.
سلام چرا بنده بامصرف مترونیدازول فشارخونم همیشه بالامی رود ولی اصلا جزء عوارضش نیست
من دقیقا 3 ماهه است که مشکل بیرون روی دارم و دکتر قرص مترو نیدازول تجویز کرده و مصرف میکنم بهتر نشدم و با خوردن این دارو شب ها هنگام خوابیدن خارش پا پیدا میکنم . ازمایش هم بی فایدس . لطفا راهنمایی کنید .