جهت کسب موفقیت، اولین و مهمترین مسئله تعین اهداف و راه رسیدن به آن است. اینکه چگونه میتوان بهترین مسیر را شناسایی کرد نیازمند بررسی تمام جوانب میباشد. برای شروع یک فعالیت اقتصادی مهمترین هدف سرمایه‌گذار در درجه اول کسب موفقیت مالی میباشد، که برای رسیدن به این هدف باید تمام عوامل تاثیرگذار در پروژه را بررسی نمود. طرح توجیهی همان فرآیندی است که به سرمایه‌گذار کمک خواهد کرد تا بهترین تصمیم را جهت رسیدن به اهداف فعالیت خویش اتخاذ نماید.
ارزیابی پروژه به واسطه نگارش طرح توجیهی مسیر پیش روی را روشن می‌کند. شروع هر فعالیتی اقتصادی شامل ریسک و هزینه میباشد، که برای کاهش ریسک و به تبع آن کاهش هزینه، پروژه باید از طریق طرح توجیهی، امکان‌سنجی و بررسی میگردد؛ زیرا در نظر نگرفتن ریسک‌های پیش‌روی، امکان شکست را افزایش می‌دهد. بنابراین همواره ارزیابی و بررسی پروژه‌ها به واسطه نگارش طرح توجیهی جهت جلوگیری از مشکلات حین یک فعالیت اقتصادی الزامی خواهد بود. حال که اهمیت نگارش طرح توجیهی مشخص شده‌است در این نوشتار قصد داریم مفهوم طرح توجیهی را شرح دهیم، با بهین صنعت یاب همراه باشید.
طرح توجیهی
طرح توجیهی شامل سه بخش بوده و در سه قسمت باید از متخصصین آن استفاده گردد تا بتوان ریسک‌ها و جوانب پیش روی طرح، قبل و بعد از تولید را نشان داده و راهی با کمترین ریسک را پیشنهاد داد. این سه بخش عبارتند از:
۱. تجزیه و تحلیل بازار طرح توجیهی (Market Study)
شناخت بازار کالای مورد نظر از اهمیت بسزایی در طرح توجیهی برخوردار است؛ زیرا آگاهی داشتن از آینده کالای نهایی و بازار حال کالای ما، آینده پیش رو محصول در طرح توجیهی را مشخص خواهد کرد. در بررسی‌های بازار به بررسی کالای تولیدی شرکت‌های مشابه و بررسی واردات و صادرات می‌پردازیم که خود زیر مجموعه عرضه و تقاضای محصول در طرح توجیهی است. بررسی دیگری که در این بخش صورت می‌پذیرد بررسی کالای جانشین کالای مورد نظر و همچنین کالاهای مکمل کالای نهایی ما میباشد. بررسی کالاهای جانشین و مکمل باعث می‌شود که میزان تقاضا برای کالای نهایی را مشخص کند. البته با دانستن مقدار عرضه و تقاضا درحال به مقدار عرضه و تقاضای کالای مورد نظر طرح توجیهی درآینده میتوان رسید، که این کار نشان دهنده توجیه پذیر بودن برای شروع بخش فنی است.
۲. تجزیه و تحلیل فنی طرح توجیهی (Technical Feasibility)
بخش فنی طرح توجیهی به بررسی عواملی از جمله مکان یابی طرح، بررسی نوع تولید، فناوری و ماشین الات طرح می‌پردازد. اهمیت مکان طرح توجیهی چیست؟ مکان یابی طرح توجیهی باعث میگردد که فاصله آن با شاهراه‌های اصلی، فرودگاه‌ها و همچنین با ایستگاه راه آهن مشخص گردد و در نتیجه توان محاسبه برای هزینه‌های حمل و نقل در بخش هزینه‌های مختلف مشخص گردد. البته برای پیدا کردن بهترین مکان باید به بازارهای هدف طرح نیز پرداخت تا بتوان بهترین مکان جغرافیایی را بدست آورد. همچنین در بحث تامین مواد اولیه، با توجه به نوع پروژه مکان اجرای طرح، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بررسی فناوری و ماشین آلات می‌تواند میزان اسمی تولید در نتیجه میزان نیاز مواد اولیه برای تولید، نیروی کار مورد نیاز تولید و همچنین روش تولید و هزینه آن را مشخص کند. بنابراین بخش فنی یکی از ارکان مهم در طرح توجیهی میباشد.
۳. تجزیه و تحلیل مالی طرح توجیهی(Financial Analysis)
گام نهایی برای بررسی طرح توجیهی بررسی مالی و سودآور بودن یا نبودن آن است. برای رسیدن به تجزیه و تحلیل مالی حتما باید تجزیه و تحلیل فنی و بازار صورت گرفته باشد؛ زیراکه بخشی از دادههای اولیه بخش مالی ، بررسی نیاز بازار را فراهم می‌کند. برای بررسی مالی ما نیازمند استفاده از نرم افزارهای مالی می‌باشیم. محبوبترین و بهترین نرم افزار در حال حاضر نرم افزار کامفار (COMFAR)میباشد، علت استفاده از این نرم افزار به دلیل استاندارد بودن تعاریف و محاسبات ارزیابی اقتصادی میباشد که توسط سازمان یونیدو UNIDO سازمان ملل متحد ارایه گردیده است. نتایج حاصل از نرم افزار برای طرح توجیهی شامل موارد زیادی از بخش مالی میباشد و هر داده می‌تواند مورد ارزیابی قرارگیرد و هر تغییر کوچک در مفروضات را میتوان تأثیرات آن را به وضوح مشاهده کرد و می‌تواند در تصمیم گیریهای سرمایه‌گذار تأثیر زیادی داشته باشد. همان طور که مشخص است بخش آخر طرح توجیهی بخش مالی بوده و با بررسی دقیق آن میتوان به نتیجه نهایی رسید.
درباره اینکه چگونه میتوان از پرورش ماهی خاویار سود خوبی کسب کرد بیشتر بدانید.
البته باید خاطر نشان کرد یکی از پارامترهای مهم در بخش مالی انجام به موقع پروژه یا همان زمان مورد نظر است که یکی از شاخص‌های موثر در توجیه پذیری طرح میباشد. البته باید یادآور شد؛ که نوع تکنولوژی و ماشین آلات مورد استفاده میزان بازدهی و استهلاک دستگاه‌ها در بخش مالی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در واقع میتوان بطور خلاصه گفت طرح توجیهی عبارت است از، مجموعه بررسی‌ها و مطالعات انجام گرفته در سه حوزه بازار، فنی و مالی در خصوص بررسی امکان پذیری احداث یک واحد صنعتی، کشاورزی، گردشگری، خدماتی و یا توسعه آن.
باید به این نکته توجه کرد که چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی نیازمند استفاده از طرح‌های توجیهی برای پروژه‌های خود هستند ولی تفاوت‌هایی در این دو بخش در قسمت ارزیابی وجود دارد زیرا که در بخش خصوصی مهمترین عامل سود حاصل از فعالیت پیش رو میباشد ولی در بخش دولتی مهمترین عامل اشتغال‌زایی طرح میباشد و فقط سوددهی طرح مورد نظر نمی‌باشد و باید برآیند طرح‌ها و درنتیجه تأثیر آن بر دیگر بخش‌ها نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
سخن آخر در تهیه طرح توجیهی
در انتها مهمترین نکته در نگارش طرح توجیهی، مشاوری است که طرح توجیهی را تدوین می‌کند، اگرچه طرح توجیهی در ماهیت و مفهوم، راهنمای سرمایه‌گذار است اما اگر صحیح، مستند و قابل دفاع نباشد نه تنها به سرمایه‌گذار کمک نخواهد کرد بلکه مسیر گمراهی و شکست متقاضی را هموار می‌نماید. لذا از این باب نگارش طرح توجیهی باید توسط متخصصین امر که دانش و تجربه کافی آن را دارند تهیه گردد. جهت اطمینان متقاضی، نهادی با نام کانون مشاوران اعتباری سرمایه گذاری بانکی وجود دارد که مشاوران را ارزیابی نموده و صلاحیت آنان را تائید یا رد می‌نماید. خوشبختانه بررسی و ارزیابی مشاوران هر سال میباشد و اینطور نیست که اگر یک سال صلاحیت را کسب نمودند سال‌های آتی تمدید شود، این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که، مشاوران هر ساله باید خود را با دانش و علم روز دنیا همگام و به‌روز نمایند. از طرفی دیگر، اگر مشکلاتی حین پروژه گریبان‌گیر مشاور و متقاضی شود، نهادی جهت برطرف نمودن و حمایت از حقوق هر دو طرف وجود دارد تا در حق هیچکدام اجحاف نشود.
با توضیحات مطرح شده بدیهی و منطقی است که برای تهیه گزارش طرح توجیهی به مشاوران با صلاحیت و مورد تائید کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری مراجعه شود تا ضمن جلوگیری از بروز هرگونه مشکل، طرح توجیهی با کیفیت بالا به دست سرمایه‌گذار برسد.
شرکت دانش بنیان «مشاوره مدیریت و مهندسی بهین‌صنعت‌یاب» عضو رسمی و دارای رتبه از کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری بانکی با بیش از 11سال تجربه و برخورداری از مشاورانی متخصص، کارآزموده و مجرب، با انجام بیش از 300 پروژه در کشور، همواره آماده خدمتگزاری به متقاضیان عزیز است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع طرح های توجیهی از جمله طرح توجیهی احداث گلخانه و طرح توجیهی گردشگری می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سایت بهین صنعت یاب: http://behinsanat.com
با سلام، مقاله بسیار مفیدی بود.