بارها پیش آمده که همه ما با کتب قدیمی و شاید خطیِ سال‌ها و یا حتی قرن‌ها قبل‌تر روبه‌رو شده باشیم؛ کتاب‌هایی که موقع ورق زدن‌شان حس غریبی در ما زنده می‌شود و ذهن‌مان را در هزارتوی تاریخ قبل از خودمان بیدار می‌کند. چه بسا خیلی‌هایمان هم گمان کردیم خواندن کتب سنگین طاقچه‌های خانه آبا و اجدادمان، از فهم و توان‌مان خارج باشد! اما کتاب قاف، بازخوانی زندگی آخرین پیامبر از سه متن کهن فارسی، یکی از جمع همان چند کتاب سنگین و قدیمی در شکل و قالبی مدرن است؛ کلماتی برون‌آمده از دل تاریخ، برای بازخوانی زندگی آخرین پیامبر.
شناسنامه کتاب
- عنوان کتاب: قاف، بازخوانی زندگی آخرین پیامبر از سه متن کهن فارسی
- ویرایش: یاسین حجازی
- تعداد صفحات: ۱۱۶۴ صفحه
درباره کتاب قاف
«این کتاب حاصل بازخوانی سه کتاب کهن فارسی است که کم‌سال‌ترینشان، هشت قرن پیش نوشته شده است: سیرت رسول‌الله به سال ۶۱۲ هجری قمری و شرف‌النبی حدود سال‌های ۵۷۷ و ۵۸۵ هجری قمری و تفسیر سورابادی حدود ۴۷۰ هجری قمری. کتابی که در دست شماست پیشنهادی برای خوانده شدن این سه کتاب بزرگ است.»
این چند جمله، معرفی قاف در صفحات ابتدایی کتاب از زبان ویراستار آن بود. حجازی در این کتاب که نوشتن آن 3 سال زمان برده است، همچون اثر قبلی خود «کتاب آه»، نقش ویراستاری را داشته که تلاش کرده است تا متن‌های کهن را برای خواننده امروزی خواندنی کند. قاف مرور زندگی آخرین پیامبر از دل منابع قدیمی است.
ویراستار در این بازخوانی دو اصل را برای خود تعیین کرده است. اصل اول اینکه فقط پیامبر را دنبال کند. یعنی واقعه‌ها و شخصیت‌ها صرفا بهانه‌هایی برای تعقیب پیامبر بودند و اصل دوم اینکه از تمام متن سه کتاب فقط عناصر دراماتیک را جدا کرده است؛ عناصر دراماتیک یعنی ایماژها و دیالوگ‌ها. شاید بتوان گفت که این اثر نوعی کولاژ موفق است که ویراستار با استفاده از کنار هم قرار دادن تصویرها و دیالوگ‌ها داستان نهایی آن را رقم می‌زند.
این کتاب از چندین سال پیش از ولادت آخرین پیامبر آغاز می‌شود و هر صفحه از آن بازگوکننده یک روایت یا یک اتفاق پیرامون زندگانی پیامبر است. در بالای هر صفحه نشانی به کار رفته تا با توجه به توضیحات مقدمه کتاب بدانید که متن موجود در آن صفحه از کدام سه کتابِ منبع استفاده شده است. با توجه به حجم کتاب و کلمات کهن موجود در آن، حجازی پیشنهاد می‌کند که «نخواهید کتاب زود تمام شود. اصلا هیچ قیدی برای آنکه در فلان تاریخ یا طی بهمان مدت تمامش کنید برای خودتان نگذارید. لَخت لَخت ورقش بزنید و هر شب چند سطری بخوانید.»
بدون شک خواندن این کتاب مدت زمان زیادی شما را همراه و همقدم با دوران زندگی آخرین پیامبر خواهد کرد.
آیا این کتاب برای شماست؟
در اولین صفحه از کتاب این‌چنین می‌خوانیم: «وَرای این قاف راه نیست و بر وی گذر نیست… گویند کجا می‌شوی؟ ما خود همین جای با توایم!»
مرور زندگی آخرین پیامبر برای ما آدم‌های قرن‌ها دورتر از حضور او، قطعا تجربه‌ای متفاوت خواهد بود. همچنین استفاده از سه منبع معتبر به لحاظ تاریخی، تفسیری و سیره حضرت رسول در ویرایش این کتاب، آن‌قدر بر ارزش و اعتبار این اثر افزوده که کتاب قاف را علاوه بر تمام ویژگی‌های گفته شده در این معرفی، به یکی از بهترین گزینه‌ها برای مطالعه تاریخ اسلام در زمان حیات آخرین پیامبر تبدیل کرده است.
در حاشیه کتاب قاف
در دست گرفتن کتاب قاف با جلدی به سبک و سیاق کتب قدیمی، لذت خوانش این کلمات برآمده از قرن‌ها پیش را دوچندان می‌کند. طراحی جلد منحصربه‌فرد این کتاب را مجید زارع انجام داده است. در طراحی جلد این کتاب، از نگاره‌های خمسه نظامی، با محتوایی از واقعه معراج استفاده شده که همخوانی زیادی با محتوای اثر دارد. از این رو شاید بتوان قاف را یک اثر هنری در قالب یک کتاب هم دانست.
بخش‌هایی از کتاب
آنگه مرا گفت: «یا حبیب من، هفت کرامت به جای تو و جای امت تو بکردم که هرگز به جای هیچ پیغامبری نکردم: یکی آنکه هر پیغامبری که آفریدم او را مانندی آفریدم؛ تو را که آفریدم، بی‌نظیر آفریدم. دیگر آنکه همه رسولان را از وقت آدم تا به روزگار تو مشتاق دیدار تو داشتم تا امشب که تو را بدیدند. سه دیگر آنکه امت تو را قوّتِ بسیار ندادم تا دعویِ خدایی نکنند چون دیگر امّتان. چهارم آنکه امت تو را مال بسیار ندادم تا شمار ایشان دراز نباشد در قیامت. پنجم آنکه ایشان را عمرهای دراز ندادم تا گناهان ایشان بسیار نبوَد. ششم آنکه درِ توبه بر ایشان گشاده دارم تا آن وقت که جان ایشان به غَرغَره رسد. هفتم آنکه ایشان را آخر همه امّتان کردم تا بودنِ ایشان در گور دراز نباشد تا به قیامت.»
