زندگی مدرسه یا School Life، یکی از معروف‌ترین ژانرهای موردتوجه در ادبیات کودک و نوجوان است. داستان‌های مدرسه به اتفاقاتی می‌پردازد که در مدرسه جریان دارد یا بُعد دانش‌آموزی شخصیت‌های اصلی آن، برجسته و چشمگیر است. اگر نوجوان هستید یا کودک و نوجوانی در خانه دارید که می‌خواهید به کتاب و ادبیات علاقه‌مندش کنید، خواندن این مطلب را از دست ندهید. در این نوشته، ۹ نمونه از بهترین‌های این ژانر ادبی را به شما معرفی خواهیم کرد.
این گونهٔ ادبی از آنجا مهم است که توان اثرگذاری بالایی در کودک و نوجوان دارد. در این سبک، کودکان و نوجوانان، با شخصیت‌هایی از جنس خودشان که اشتراکات چشمگیری با آن‌ها دارند، آشنا می‌شوند و به‌راحتی با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند. برقراری ارتباط مؤثر و آسان، نخستین گام تأثیرپذیری و یادگیری مفاهیم داستان است. به همین دلیل، ژانر داستان‌های مدرسه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر به این سبک علاقه‌مند هستید، با ما همراه شده و با بهترین نمونه‌های آن آشنا شوید.
۱. اژدهای آزمایشگاه
تصویری که بیشتر ما از مدرسه‌هایمان در ذهن داریم، ساختمان‌هایی شلوغ و پر از دانش‌آموز است. اما تاکنون فکر کرده‌اید بعد از اینکه مدرسه تعطیل شد و همه به خانه‌هایشان برگشتند و بابای مدرسه، درِ کلاس‌ها و سالن مدرسه را بست، چه اتفاقی در مدرسه می‌افتد؟ کتاب «اژدهای آزمایشگاه» از مجموعهٔ «وقتی ما نیستیم»، به این موضوعِ جذاب پرداخته است. کافی است کمی تخیل داشته باشید تا پیش خودتان فکر کنید که وسایل داخل مدرسه و حتی همهٔ چیزهایی که در مدرسه جا گذاشته‌ایم، پس از تعطیلی کلاس‌ها جان میگیرند و با هم حرف می‌زنند. جذاب شد! نه؟
این کتاب روایتگر داستان مدادی بخت‌برگشته است که در آزمایشگاهِ مدرسه جا مانده و از محیط ناآشنایی که به‌صورت اتفاقی در آن گیر افتاده، حسابی ترسیده است. اگر دوست دارید بدانید چه اتفاقاتی برای مداد کوچولوی بیچاره پیش آمد و اصلا چرا اسم این کتاب اژدهای آزمایشگاه است، حتما آن را بخوانید. کسی چه می‌داند؟ شاید هم فهمیدید که یک اژدهای خطرناک در آزمایشگاه مدرسهٔ شما مخفی شده است!
آویسا شرفی، کتاب اژدهای آزمایشگاه را نوشته و انتشارات میچکا آن را چاپ و وارد بازار نشر کرده است. این کتاب یکی از جلدهای مجموعهٔ «وقتی ما نیستیم» است که هر جلد آن به یکی از رخدادهای مدرسه پس از تعطیلی می‌پردازد.
۲. قصه‌های مجید
داستان «قصه‌های مجید» دربارهٔ پسری کرمانی به نام مجید است که با مادربزرگش در یک خانه زندگی می‌کند. او عاشق خواندن کتاب و شعر است و آرزو دارد نویسنده شود. روزمرگی‌ها و داستان‌های زندگی مجید و بی‌بی، موضوع اصلی کتاب قصه‌های مجید است. همهٔ نوجوانان دههٔ شصت با مجید و مادربزرگ و ماجراهای بانمکِ زندگی‌شان خاطره دارند. این نوستالژیِ کودکی نوجوانانِ دههٔ شصت و هفتاد، آن‌قدر جذاب و دوست‌داشتنی است که حتی چند نسل پس از آن هم می‌توانند از خواندن آن لذت ببرند. خیال‌پردازی‌ها، آرزوها، حواس‌پرتی‌ها، تعامل مجید با بی‌بی و حتی گاهی خرابکاری‌های ناخواستهٔ این پسر، از جمله ماجراهایی هستند که کتاب قصه‌های مجید را به یکی از پرکشش‌ترین داستان‌های دنباله‌دار کودک و نوجوان تبدیل کرده‌اند.
در واقع، هوشنگ مرادی کرمانی، نویسندهٔ کتاب «قصه‌های مجید»، این کتاب را بر اساس زندگی خودش در سال‌های نوجوانی‌اش نوشته است. شخصیت مجید آن‌قدر باورپذیر و دوست‌داشتنی طراحی شده است که با خواندن بسیاری از داستان‌های این کتاب شیرین، با او احساس هم‌ذات‌پنداری و نزدیکی خواهید کرد.
کتاب قصه‌های مجید را انتشارات معین چاپ و وارد بازار نشر کرده است.
۳. فرانک انیشتین و موتور پادماده
تا حالا با بچه‌های نابغه در ارتباط بوده‌اید؟ منظورم از آن دست نوابغی است که مغزشان مانند انیشتین خلاق و مبتکر است! تا حالا برایتان پیش آمده که در انباری خانه پدربزرگتان، ربات‌هایی بسازید که از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کنند؟ نمی‌دانید هوش مصنوعی چیست؟ موتور پادماده چطور؟ چیزی دربارهٔ شتاب‌دهندهٔ ذرات هم نشنیدید؟ اشکال ندارد. شما می‌توانید با خواندن کتاب «فرانک انیشتین و موتور پادماده» به پاسخ همهٔ این پرسش‌ها پی ببرید.
فرانک انیشتین، پسری باهوش و البته بازیگوش است که تصمیم دارد با اختراعش، برندهٔ جایزهٔ علمی بزرگ شهر شود تا بتواند بدهی خانهٔ پدربزرگش را بپردازد. شما در این کتاب، قدم به قدم با اختراع‌های فرانک و دوستش همراه خواهید شد تا ببینید از معجون اختراع‌های او، چه چیز جذابی به دست خواهد آمد. شما قرار است در این کتاب با یک خرابکار به نام ادیسون هم آشنا شوید. فکر کرده‌اید که فقط یک ادیسونِ مخترع در دنیا وجود دارد؟
بهتر است بیشتر از این، موضوع داستان را لو ندهم تا خودتان کتاب را بخوانید و از ماجراهای فرانک و دوستانش سر دربیاورید. کتاب فرانک انیشتین و موتور پادماده، یک کتاب کُمیک جذاب است و با نقاشی‌هایش، شما را بیشتر درگیر داستان خود خواهد کرد. این کتاب، نوشتهٔ جون سایزکا است و آن را زینب طاهری، به فارسی برگردانده و انتشارات ایران‌بان، منتشر کرده است.
۴. انجمن بازنده‌ها
آیا تاکنون گمان می‌کردید که کتاب‌خوانی همیشه باعث می‌شود که اطرافیان، شما را تشویق کنند؟ تابه‌حال فکر کرده‌اید که ممکن است علاقهٔ زیاد به کتاب و کتاب‌خوانی، باعث شود توی دردسر بیفتید؟ تعجب نکنید. الک، پسر داستانِ «انجمن بازنده‌ها»، به‌خاطر کتاب‌خوانی در آستانهٔ دردسر بزرگی قرار گرفته است! همیشه که قرار نیست به‌خاطر کارهای بد توی دردسر بیفتید. گاهی کارهای خوب هم شما را به دردسر خواهند انداخت.
الک، از عاشقان کتاب است و به‌خاطر کتاب‌خوانی در ساعات کلاس، بارها توبیخ شده است. او برای فرار از دردسر و توبیخ‌نشدن مجدد، تصمیم می‌گیرد در ساعت‌های خارج از کلاس، انجمنی برای کتاب‌خوانی تأسیس کند و آنجا را به محلی برای کتاب‌خوانی تبدیل کند. این کتاب شما را با ماجراهای انجمن الک و داستان‌هایی که برای او و دوستانش اتفاق می‌افتد، ساعت‌ها سرگرم خواهد کرد؛ اتفاقاتی که تا انتهای کتاب شما را با خودش همراه می‌کند و لذت خواندن کتاب را ذره‌ذره به شما می‌چشاند.
اگر به کتاب‌خواندن علاقه ندارید، این کتاب را حتما بخوانید! شاید داستان‌های الک و دوستانش در انجمن کتاب‌خوانی، شما را با کتاب‌های دوست‌داشتنی و دنیای آن‌ها، آشتی داد. انجمن بازنده‌ها را اندرو کلمنتس نوشته و صبا اسلامی آن را به فارسی برگردانده است. این کتاب، یکی از معروف‌ترین کتاب‌های اندرو کلمنتس به شمار می‌آید و جوایز بسیاری را کسب کرده است. کتاب انجمن بازنده‌ها از سوی انتشارات پرتقال چاپ و منتشر شده است.
۵. آن‌شرلی در گرین گیبلز (جلد اول از مجموعهٔ آن‌شرلی)
کمتر کسی هست که با آن‌شرلی، دخترک موقرمزِ کانادایی و داستان‌های جذاب زندگی‌اش آشنا نباشد. آن، دختری یتیم است که پس از گذراندن روزهای سخت در یتیم‌خانه و خانه‌های افرادی که او را برای کار به سرپرستی قبول می‌کردند، سرانجام وارد خانهٔ رویاییِ زندگی‌اش شده است. میتو و ماریلا کاتبرت، خواهر و برادری که به‌صورت کاملا اتفاقی و ناخواسته، آن را به سرپرستی قبول می‌کنند، پس از مدتی چنان به این دختر شیرین دل می‌بندند که انگار از ابتدا، او عضوی از خانوادهٔ آن‌ها بوده است.
مجموعهٔ رخدادهای ریز و درشتِ زندگی آن‌شرلی، در مجموعهٔ آن‌شرلی نوشته شده است. جلد نخست این مجموعه، به اتفاقات زندگی آن‌شرلی در دوران مدرسه و در دهکدهٔ اونلی اختصاص دارد. شما در این کتاب با آن‌شرلی همراه می‌شوید. با او خیال‌پردازی می‌کنید. با دغدغه‌هایش به فکر می‌روید و با موفقیت‌ها و ماجراهای جالب مدرسه‌اش، سرگرم خواهید شد.
آن‌شرلی با داستان‌هایش چیزهای زیادی به شما خواهد آموخت. یاد می‌گیرید خودتان باشید. از دنبال‌کردن علایق‌تان نترسید؛ رویاپردازی کنید و هیچ‌‌گاه موفقیت را رویایی دور از دسترس نبینید. به شما تضمین می‌دهم که دخترِ کک‌مکی و موقرمز کتاب، به شما چیزی بیشتر از سرگرم‌شدن و لذت‌بردن از توصیف‌های بی‌نظیر نویسنده خواهد داد.
کتاب آن‌شرلی در گرین گیبلز، به قلم لوسی ماد مونتگمری نوشته شده و انتشارات قدیانی، آن را چاپ و منتشر کرده است.
۶. برایم شمع روشن کن
به‌تازگی وارد سن نوجوانی شده‌اید و حس می‌کنید کسی دنیای شما را نمی‌فهمد؟ تلاطمِ زندگی شما را اذیت می‌کند و کمتر کسی حواسش به شماست؟ چه باور کنید و چه باورتان نشود، همهٔ ما این دوره از زندگی را پشت سر گذاشته‌ایم و همهٔ ما یادمان است که درک دنیای آدم‌بزرگ‌ها، در ابتدا چقدر سخت و عجیب بود. اگر یادمان نبود که این کتاب و قصهٔ زندگی سارا نوشته نمی‌شد.
سارا، دختری است که به‌تازگی با فوت‌کردن شمع سیزده‌سالگی، وارد نوجوانی شده است؛ تولدی که شاید از هیچ جهت برای او ایده‌آل نیست. کوچ‌کردن پریسا، صمیمی‌ترین دوست سارا، رفتن مادرش از خانه بدون اینکه دراین‌باره به او توضیحی بدهند و نبودن همیشگی پدرش، از مهم‌ترین بدبیاری‌های سارا است. اما وسط همهٔ این رویدادها، اتفاق جدید و جالبی می‌افتد که سارا را از میانهٔ روزمرگی‌ها و بدبیاری‌های زندگی بیرون می‌کشد: پیداکردن کسی که به نظر می‌رسد آشنایی دور است.
نوجوانی و دردسرهایش، روزهایی که چندان معمولی به نظر نمی‌رسند و اتفاقات زندگی، از مهم‌ترین مسائلی هستند که شما در این کتاب خواهید خواند. دیدن دنیا از دریچهٔ چشم سارا وهمراه‌شدن با ماجراهای زندگی او، شاید فرصتی باشد که متفاوت‌تر از هر زمان دیگر، به نوجوانی و روزهای پردردسر آن نگاه کنیم. برای همراهی با زندگی سارا، حتما این کتاب را بخوانید و به دوستان‌تان معرفی کنید.
کتاب «برایم شمع روشن کن» را مریم محمدخانی نوشته و انتشارات افق، چاپ و منتشر کرده است.
۷. انجمن یوزهای شریف
تاکنون برایتان پیش آمده که جان حیوانی را از خطر نابودی نجات بدهید؟ مثلا یک یوزپلنگِ در معرض انقراض! اصلا قصد شوخی ندارم. اگر این جمله برایتان خنده‌دار است، باید به اطلاع‌تان برسانم که سینا و دوستانش در کتاب «انجمن یوزهای شریف» موفق به انجام چنین کاری شده‌اند.
داستان این‌گونه است که قرار است در یکی از روستاهای کشور، که یکی از زیستگاه‌های نسلِ در حال انقراضِ پلنگ آسیایی به شمار می‌آید، جاده‌ای کشیده شود. کارفرمایان این عملیات عمرانی، در یکی از مراحل کار، با یوزپلنگی تصادف می‌کنند و تصمیم میگیرند یوزپلنگ زخمی را سر‌به‌نیست کنند.
سینا، یکی از پسران روستا، به‌صورت کاملا اتفاقی از چندوچون ماجرا مطلع می‌شود. او می‌فهمد که پلنگ مادر که حالا کشته شده، توله‌ای هم با خود داشت. او و دوستانش که به‌تازگی در جریان برنامه‌ای آموزشی در مدرسه، به اهمیت حفظ نسل یوزپلنگ آسیایی پی برده‌اند، تصمیم میگیرند که تولهٔ بخت‌برگشته را از خطری که او را تهدید می‌کرد، نجات دهند. برنامهٔ نجات آن‌ها در انجمن‌شان که حالا از انجمن نینجاهای شریف به انجمن یوزهای شریف، تغییر نام داده است، پیگیری می‌شود.
این کتاب جذاب و پرکشش که اطلاعات بسیار دقیق و خوبی هم از این گونهٔ درحال انقراض به شما می‌دهد، تا پایان داستان شما را با خود همراه می‌کند تا از سرنوشت پلنگ‌های روستای این پسران قهرمان سر در بیاورید.
کتاب انجمن یوزهای شریف، به قلم حمید اباذری نوشته شده و از سوی انتشارات فنی ایران منتشر شده است.
۸. پسران آفتاب
داستان «پسران آفتاب» روایت زندگی پسری ازخودگذشته به نام تیمور است که از آخرین باری که پدر و مادرش را دیده، سال‌ها می‌گذرد. پدر و مادر تیمور، وقتی او هنوز کوچک و بیمار بود، او را به‌دست پدربزرگش سپرده بودند و برای زندگی بهتر و فرار از خشک‌سالی، راهی بندر گواتر در پاکستان شده بودند. حالا تیمور مانده و پدربزرگی که از دار دنیا، تنها قوم و خویش اوست. همهٔ آن چیزی که تیمور به آن علاقه دارد، پدربزرگش است و الاغی که پدربزرگش به او داده است. رموک، الاغ تیمور، در سرتاسر حاشیهٔ خلیج پزم، همتا ندارد. تیمور دوست دارد در مسابقهٔ ارابه‌رانی شیلات اول شود تا جایزهٔ آن را به پدربزرگش بدهد. اما یک روز که از مدرسه برمی‌‌گردد، پدربزرگش را می‌بیند که بیمار و ناتوان در گوشه‌ای افتاده است. حالا تیمور دست‌‌تنها چه باید بکند؟
داستان زندگی تیمور، روایت زندگی کسانی است که زندگی‌شان شباهت چندانی با زندگی معمولی شهرنشینان ندارد. پسری سختی‌کشیده و خودساخته در سیستان و بلوچستان که تصمیم دارد برای رویاهایش به جنگ زندگی برود و در این راه، تنها دارایی‌اش، رموک، همراه اوست و بس.
سرتاسر کتاب، تصویر دریاست و ساحل و با هر توصیف نویسنده از فضای داستان، بوی دریا در مشام خواننده می‌پیچد. بوی دریایی که به‌قول نویسنده، بوی شیر می‌دهد. اگر دوست دارید از زندگی ساحل‌نشینان خلیج پزم و مردم دوست‌داشتنی سیستان و بلوچستان بیشتر بدانید، خواندن این کتاب را از دست ندهید.
کتاب پسران آفتاب را جمال‌الدین اکرمی نوشته و انتشارات به‌نشر، آن را چاپ و منتشر کرده است.
۹. مدرسه جاسوسی
به نظر شما، خنده‌دارترین داستان‌های دنیا از کدام دسته‌اند؟ آیا شما هم با من در این مسئله هم‌نظرید که یکی از خنده‌دارترین ژانرهای داستانی، موقعیتی است که آدم‌های دست‌وپاچلفتی در شرایط جدی و حساس قرار میگیرند؟ اگر شما هم با من هم‌نظرید، پس خواندن سری کتاب‌های «مدرسه جاسوسی» را از دست ندهید.
داستان مدرسه جاسوسی درمورد پسری به نام بن ریپلی است که در حالت عادی شاگرد درس‌خوان و باهوشی است. اما این وضعیت تا زمانی ادامه دارد که همه‌چیز عادی باشد! امان از وقتی که از او بخواهند به آکادمی فوق‌محرمانهٔ ابرجاسوس‌های آینده برود و در آنجا برای مأمورمخفی شدن، دوره ببیند. حتما خودتان می‌توانید تصور کنید که بن، چه موقعیت‌های بکری خلق می‌کند. اما صبر کنید. این همهٔ داستان نیست. ماجرا از جایی جدی و خطرناک می‌شود که درمی‌یابیم بن برای اهداف شومی به آنجا کشیده شده است.
خب! بهتر است بقیهٔ داستان را لو ندهم تا خودتان همهٔ ماجرا را بخوانید. اگر دوست دارید برای چند ساعت سرتان گرم شود و بتوانید کلی بخندید و تفریح کنید، حتما ماجراهای بن را در آکادمی جاسوسی دنبال کنید. من به شما قول می‌دهم که از خواندن شاهکارهایی که بن خلق می‌کند، سیر نخواهید شد. البته خدا را چه دیدید! شاید واقعا بن شاهکار آفرید!
مدرسه جاسوسی، نوشتهٔ استوارت گیبز، به‌همت مریم رفیعی به فارسی برگردانده شده و از سوی انتشارات پرتقال روانه‌ٔ بازار کتاب شده است.
