۸ راه مؤثر برای پسانداز بیشتر و صرفهجویی در هزینههای زندگی
هدردادن پول و ولخرجیکردن، بسیار آسان است! خیلی وقتها اصلا متوجه نمیشویم که پولهایمان چطور خرج میشود و موجودی حساب بانکیمان آب میرود! ولی با کمی اندیشه و تدبیر و توجه بیشتر به نحوهٔ خرجکردن و پس انداز کردن بهراحتی میتوانیم از هدررفتن پولهایمان جلوگیری کنیم تا برای روزهای دشواری که ممکن است در آینده در پیش داشته باشیم، مبلغی را پسانداز کنیم. اگر شما نیز از آن دسته افرادی هستید که میخواهید از هدردادن پولهایتان دست بردارید و اقتصادیتر عمل کنید، میتوانید راههایی را که در این مقاله معرفی کردهایم، امتحان کنید.
۱. یک روز بعدازظهر بنشینید و کمی درمورد مسائل مالی خود فکر کنید
این کار در فهرست مهمترین اولویتهای اغلب افراد قرار ندارد؛ ولی باید یکی از مهمترین کارهایی باشد که انجام میدهید. چون با بررسی مسائل مالیتان میتوانید از هدررفتن مبالغ زیادی از پول جلوگیری کنید. مواردی که باید بررسی کنید شامل حسابهای بانکی، بیمهٔ بازنشستگی و نرخهای بیمه است.
درمورد بیمههای بازنشستگی اطلاعات کسب کنید
اگر در جایی شاغل هستید که بیمهٔ درمانی و بازنشستگی از مزایای آن است، حق انتخابی ندارید و باید از خدمات بیمهای استفاده کنید که کارفرما یا رئیس شرکت برای کارکنان در نظر گرفته است. ولی اگر شغل آزاد داشته باشید یا در جایی مشغول کار باشید که فاقد بیمهٔ بازنشستگی است، میتوانید از طرحهای بیمهٔ بازنشستگیِ ارائهشده از سوی شرکتهای گوناگون بیمه بهره بگیرید. بهرهگیری از این طرحها و سرمایه گذاری در آنها نسبت به نگهداشتن پول در حسابهای پسانداز یا سرمایهگذاری معمولی مزیتهای بیشتری دارد. تحقیق کنید و شرکت بیمهای را انتخاب کنید که بهترین شرایط ممکن را دارد. اگر در جایی استخدام نشدهاید، باز هم میتوانید از مزیتهای چنین حسابهایی برخوردار شوید. با مشاور مالی درمورد این مسئله صحبت کنید یا کمی تحقیق کنید.
سایر سرمایهگذاریهایتان (بهجز صندوق بازنشستگی) را نیز بررسی کنید
اگر در زمینههای گوناگون سرمایهگذاری کردهاید، آیا ترکیب انواع سرمایهگذاریهایتان منطقی است؟ آیا هزینههایی که میپردازید معقول است؟
مبالغی را که در حسابهای پسانداز یا حسابهایی با سود کم گذاشتهاید، به حسابهایی با سود بالاتر انتقال دهید
اگر پولهای شما بیشتر از هزینهها و مخارج چند ماه آینده است، مقداری از آن را در سرمایهگذاریهایی هزینه کنید که ریسک بالاتری دارند؛ ولی از سوی دیگر بازده بالقوهٔ آنها نیز بالاتر است. البته باید تمام شرایط این حسابها را بررسی کنید؛ زیرا در بسیاری از حسابهایی که سود بالاتری پرداخت میکنند، ملزم هستید که ماندهٔ حساب را در سطح مشخصی نگه دارید (باید این مبالغ را پسانداز اجباری (Enforced Saving) در نظر بگیرید).
میتوانید با برنامه ریزی و داشتنِ رویکردی منظم در خرجکردن پولهایتان، از حسابهای سرمایهگذاریای استفاده کنید که نرخ بازدهی بالاتری دارند؛ بهجای اینکه پساندازتان را در جایی سرمایهگذاری کنید که سود بسیار کمی به آن تعلق میگیرد و با هزینهها و کارمزدهایی که باید بپردازید بهتدریج ماندهٔ حسابتان آب میرود و کاهش مییابد. با مراجعه به وبسایت بانک خود از نرخهای سود آن آگاه شوید. اگر بانک دیگری وجود دارد که نرخ سود آن بالاتر است و برای سرمایهگذاری شرایط بسیار بهتری دارد، پولهای خود را در آن بانک سرمایهگذاری کنید. نترسید و بهراحتی برای بستن حساب و تغییر بانک خود اقدام کنید و به مدیر بانک فعلیتان بگویید که بهخاطر شرایط سرمایهگذاری بهتر بانک خود را تغییر میدهید.
نرخهای بیمهٔ درمانی، خودرو، خانه و غیره را بررسی کنید
احتمال اینکه بهترین بیمه را انتخاب نکرده باشید، بسیار زیاد است؛ چون بیشتر مردم ترجیح میدهند که سالها از خدمات یک شرکت بیمه استفاده کنند و به خود زحمت تحقیق درمورد سایر بیمهها و تغییر شرکت بیمه را نمیدهند. ولی اگر کمی وقت بگذارید و درمورد بیمههای موجود در بازار تحقیق کنید، ممکن است که در هزینههای زیادی صرفهجویی کنید و پول زیادی را پسانداز کنید.
۲. حساب هزینههایتان را داشته باشید
پرداختکردن هزینهٔ بیشتر کالاها و خدمات با پول نقد موجب میشود که حساب پولهایی را که خرج میکنید، نگه دارید. سعی کنید با پول نقد هزینهٔ چیزهایی را که میخرید، پرداخت کنید. پرداخت پول نقد موجب میشود که بهتر بتوانید حساب هزینههایتان را نگه دارید و وقتی از حساب بانکی خود استفاده میکنید، گاهی بدون اینکه متوجه شوید موجودی حسابتان به پایان میرسد.
۳. عضویتها یا اشتراکهای بیهوده را لغو کنید
آیا برای دریافت خدمات و کالاهایی ثبتنام کردهاید که بدون آنها نیز میتوانید زندگی کنید؟ لزومی ندارد که عضویت در باشگاهی را حفظ کنید که دیگر از آن استفاده نمیکنید یا فایده و مزیتی برایتان ندارد. تمام عضویتهایی را که برایشان مبلغی پرداخت میکنید، مانند عضویت در وبسایتها، خدمات ارائهٔ اطلاعات، روزنامهها، ورزشگاه، انجمنها و… را بررسی کنید و به این فکر کنید که آیا بیشترین بهرهٔ ممکن را از آنها میبرید یا فقط به پرداخت حق عضویت آنها عادت کردهاید و اصلا فراموش کردهاید که از آنها استفاده کنید. اگر مدتی برای مسافرت یا کار سفر میکنید و از خانه دور هستید، بعضی از عضویتها و اشتراکهای خود را تعلیق کنید تا وقتی به خانه برگشتید و زمان آزاد کافی برای بهرهگیری از آنها را داشتید، دوباره آنها را فعال کنید.
بهویژه درمورد ثبتنام برای خدماتی دقت کنید که «فقط فلان مبلغ در ماه» برایتان هزینه دارند! چون پس از ثبتنام در چند مورد از آنها، هزینهٔ حق عضویت آنها روی هم انباشته میشود و مبلغ چشمگیری خواهد شد. در بسیاری از موارد، ممکن است که بهراحتی آنها را فراموش کنید و اصلا یادتان برود که برای این عضویتها و اشتراکها پول پرداخت میکنید. میتوانید برای نگهداشتن حساب پولهایی که برای این عضویتها پرداخت کردهاید، از کارت بانکیتان استفاده کنید؛ چه در حال استفاده از آن خدمات باشید و چه نباشید. در پاسخدادن به این پرسش که آیا این عضویتها و اشتراکها واقعا کیفیت زندگیتان را بالا بردهاند یا نیازهای حرفهایتان را برطرف کردهاند، با خودتان صادق باشید؛ بهویژه درمورد اشتراکهای آنلاین.
در برابر تلاشهایی که برای بازگرداندن عضویت شما میکنند، مقاومت کنید
در مقابل تلاشهایی که برای بازگرداندن شما انجام میشود، مقاومت کنید و قوی باشید. وقتی وارد فهرست ایمیل خیریهها، مجلهها و… میشوید، دیگر شما را رها نمیکنند و پیدرپی برایتان پیام ارسال میکنند. ولی باید در برابر این تلاشها مقاومت کنید و به خودتان یادآوری کنید که عضویت در آنها چه هزینههایی را برای شما ایجاد کرده بود.
بهراحتی میتوانید بهصورت دورهای به خیریهای کمک کنید که امتیازهای بالایی را از سازمانهای مستقل دریافت کرده است و به درخواست شما برای خارجکردن نامتان از فهرست ایمیلی که درخواستهای مالی دریافت میکنند، احترام میگذارد و فقط رسید پرداختهایتان را ارسال میکند. شاید چند هفته طول بکشد تا ارسال این ایمیلها متوقف شود؛ زیرا معمولا ایمیلهای انبوه بهدلایل اقتصادی از پیش آماده میشوند. خیریههای فراوانی وجود دارد و مجبور نیستید یک خیریهٔ خاص را انتخاب کنید. خیریهای را برگزینید که برای کسانی که به موسسهٔ خیریه کمک میکنند و تمایلی به دریافت ایمیلهای درخواست مالی ندارند، این امکان را فراهم میکنند که دریافت این ایمیلها را لغو کنند؛ نه خیریههایی که با درخواستهای کمک مالی مکرر، فشار زیادی به شما وارد میکنند و موجب میشوند که از آن مؤسسه فراری شوید.
اگر از عضویت ورزشگاه خود استفاده نمیکنید، روشهای بدون هزینهای را برای ورزشکردن پیدا کنید. برای نمونه، میتوانید مسیر خانه تا محل کار را با دوچرخه طی کنید؛ هر روز پیاده روی کنید یا آخر هفتهها با دوستان یا خانواده به کوهنوردی و گردش در طبیعت بروید. با بهرهگیری از این روشها هزینههای مربوط به خودرو نیز کاهش مییابد.
گاهی بهجای لغو عضویت، بهتر است سطح عضویت خود را کاهش دهید
گاهی نیازی نیست که عضویت خود را بهطور کامل لغو کنید و فقط باید سطح عضویت و خدماتی را که دریافت میکنید، کاهش دهید. برای نمونه، اگر برای بهرهبرداری از مجموعهٔ کاملی از امکانات یا شبکهٔ کاملی از مکانها حق عضویت میپردازید، ولی فقط به استفاده از یک مکان یا یکی از امکانات نیاز دارید، ببینید آیا راهی وجود دارد که سطح عضویت خود را کاهش دهید و در نتیجه پول کمتری بپردازید.
۴. از خریدهای آنی و بدون فکر دست بردارید
شاید بدون فکر و تفریحی خریدکردن، برایتان جذاب باشد؛ ولی اگر هر چیزی را که در دسترستان قرار دارد یا برای فروش عرضه شده است بخرید، این رفتار بهسرعت به عادت بدی تبدیل میشود. درمورد فعالیت یا ورزشی که قبلا انجام ندادهاید یا مدل لباسی که تابهحال نپوشیدهاید، یا چیزی که پیشتر هرگز آن را امتحان نکردهاید، بیشتر از موارد دیگر محتاط باشید. بهتر است بهجای خرید، به خانه بروید و کمی درمورد آن تحقیق و فکر کنید.
از خودتان بپرسید آیا واقعا به آن نیاز دارید و آیا میتوانید پول لازم را برای خرید آن بپردازید. حتی اگر پول کافی برای خرید آن دارید، اگر واقعا به آن نیاز نداشته باشید، از نیروی ارادهتان بهره بگیرید و از هزینههای غیرضروری پرهیز کنید و بهجای خرید چیزی که لازم ندارید، پول خود را در جایی سرمایهگذاری کنید. در این شرایط به خودتان بگویید: «من واقعا به آن نیازی ندارم! پس باید آن را سر جایش بگذارم!»
به خودتان یادآوری کنید که برای زیبا و جذابشدن، به لباسهای نو نیاز ندارید و لازم نیست لباسهایی را بپوشید که با سبک زندگیتان تناسبی ندارند. میتوانید سراغ لباسهای قبلیتان بروید و اگر کهنه نشدهاند و هنوز قابلاستفاده هستند، آنها را بپوشید. اگر این لباسها زیبا و مناسب نبودند، هرگز آنها را نمیخریدید، حتی اگر از مُد افتاده باشند و دیگر کسی لباسهایی مانند آنها نپوشد.
فراموش نکنید که اگر چیزی در فروش ویژه ارائه میشود و تخفیف خورده است، به این معنا نیست که حتما باید آن را بخرید. نباید چیزی را که واقعا نیازی به آن ندارید، فقط بهدلیل تخفیف و قیمت پایینتر بخرید.
۵. بهاندازه خرید کنید
با خرید کالاهایی که استفاده نمیشوند و در نهایت مجبور میشوید آنها را دور بریزید، فقط پولتان را هدر میدهید و مثل این است که پولهایتان را دور بریزید. اگر خانوادهٔ بزرگی دارید و میدانید کالاهایی که بهصورت عمده خریدهاید، پیش از تاریخ انقضایشان مصرف میشوند و ضروری هستند، خرید عمده معاملهٔ بسیار خوبی است. اگر با یک یا چند خانوادهٔ دیگر اقلامی را که خریدهاید، تقسیم کنید، خریدکردن بهصورت عمده میتواند روش بسیار خوبی برای صرفهجویی در هزینهها باشد؛ وگرنه اقلام را در مقادیر کمتر و بر اساس میزان نیازتان خریداری کنید. این مسئله بهویژه درمورد مواد غذایی، لوازم آرایشی و سایر اقلامی که تاریخ انقضای مشخصی دارند، اهمیت زیادی دارد. فراموش نکنید که حتی خریدن و مصرفکردن مقدار زیادی از چیزهایی که خیلی دوست دارید هم میتواند موجب شود که از آنها دلزده شوید.
در خرید کالاهایی که بهصورت «بستهبندیشده» یا «دستهای» عرضه میشوند، محتاط باشید. در زمان امضای قرارداد تلفنی، قرارداد اجارهٔ خودرو یا هرچیز مشابه دیگری مراقب باشید؛ چون ممکن است که در نوشتههای زیر قرارداد (Fine Print) هزینهها، مالیات و جریمههای دیرکردی مشخص شده باشد که در تبلیغات و معرفی آن خدمات اشارهای به آنها نشده است. این ترفندی پنهانی و زیرکانه و متأسفانه قانونی برای گرفتن پول شماست. بنابراین پیش از امضاکردن هر قرارداد، ابتدا همهٔ قسمتهای آن را بهدقت بخوانید.
هرگز مجذوب کالاهای رایگانی که همراه خریدتان دریافت میکنید، نشوید. اگر دریافت رایگان اقلامی که همراه کالای خریداریشده به شما میدهند، واقعا معاملهٔ خوبی است، چرا بهجای اضافهکردن کالاهایی غیرضروری که نیازی به آنها ندارید، مبلغی را از قیمت کالای موردنظرتان کسر نمیکنند و به شما تخفیف نمیدهند؟
۶. در زمان خرید مواد غذایی و خواروبار هوشیار باشید
بسیاری از افراد در خرید خواروبار و مواد غذایی احساسی عمل میکنند و گاهی کالاهایی را میخرند که نیازی به آنها ندارند. ولی خرید مواد غذایی و خواروبار از آن حوزههایی است که در آن میتوانید در خرجکردن پولهایتان صرفهجویی کنید و همزمان از تجربهٔ خرید و زندگی خوب لذت ببرید. میتوانید برای داشتن خریدی خوب، روشهای زیر را بیازمایید.
همیشه در زمان خرید، فهرستی از اقلام موردنیازتان را همراه داشته باشید
خرید بدون فهرستی از کالاهای موردنیاز مانند این است که پولهایتان را دور بریزید؛ چون وسوسه میشوید چیزهایی بخرید که واقعا نیازی ندارید. همیشه برگهای را روی یخچال بچسبانید و هر زمان چیزی تمام شد، روی آن بنویسید و پیش از رفتن به خرید، آن لیست را بردارید و براساس آن خرید کنید. فهرستی از غذاهایی را که میخواهید در روزهای هفته تهیه کنید، بنویسید و بر اساس این فهرست اقلام موردنیازتان را خریداری کنید. به این فهرست پایبند باشید و فقط در یک یا دو مورد به خودتان اجازه دهید که اقلام اضافهای را بخرید که در این فهرست نیستند و خرید آنها ضرورتی ندارد. حتما بهوش باشید که این ولخرجیهای خارج از برنامه تنها در موارد خاص و ویژه اتفاق بیفتند!
در مقادیر کمتر ولی متنوعتر خرید کنید
خریدِ انواع گوناگونی از مواد غذاییِ تازه مزیتهای فراوانی دارد. مواد غذایی تازه مزهٔ بهتری دارند؛ بهسرعت مصرف میشوند. با خرید این مواد غذایی بهصورت منظم میتوانید انواع مختلفی از خوراکیهای گوناگون را امتحان کنید و از خوردن خوراکیهایی که مختص هر فصل هستند، لذت ببرید. این خوراکیها را میتوانید در فروشگاههای محبوبتان بهصورت فروش ویژه و با تخفیف خریداری کنید.
بهجای کالاهای دارای برند تجاری، اقلام و کالاهای بدون برند را خریداری کنید
فقط زمانی کالاهای دارای برند تجاری را بخرید که تفاوتی میان آنها و کالاهای بدون برند وجود داشته باشد و کیفیت آنها نسبت به نمونههای بدون برند بالاتر باشد؛ یا زمانی که این کالاها تخفیف بالایی داشته باشند و قیمت آنها با کالاهای بدون برند و معمولی یکسان باشد. بیشتر اقلام عمومی و بدون برند در همان مکانهایی تولید میشوند که محصولات دارای نام تجاری در آنها تولید میشوند و فقط از دلرباییهای تبلیغاتی و بازاریابی کالاهای دارای برند برخوردار نیستند. درمورد داروها نیز تلاش کنید بهجای داروهای تجاری، داروهای ژنریک را خریداری کنید. (داروهای تجاری مختص یک برند و تولیدکنندهٔ خاص هستند و بنابراین قیمت بالاتری دارند؛ ولی هر تولیدکنندهای میتواند داروهای ژنریک را تولید و عرضه کند و بنابراین قیمت این داروها پایینتر است.) با پزشک خود مشورت کنید و چنانچه تفاوتی میان این داروها وجود ندارد، از داروهای ژنریک استفاده کنید. درمورد محصولات خارجی و ایرانی هم به همین شکل است، فقط به کیفیت و کاربرد آن بسنده کنید نه برند معروفتر و قیمت بالاتر.
وقتی گرسنه هستید، مواد غذایی نخرید
با خرید مواد غذایی در زمان گرسنگی، اقلامی را در سبد خریدتان قرار میدهید که بیشتر از چیزهایی است که واقعا نیاز دارید.
در زمان خرید به بودجهٔ خریدتان پایبند باشید و حساب قیمتها و مقادیر را در ذهنتان نگه دارید
گردکردن قیمت هریک از اقلام آسانترین راه است (یعنی برای نمونه، اگر کالایی را ۹۵۰۰ تومان خریدهاید، قیمت آن را در ذهنتان ۱۰ هزار تومان حساب کنید). گردکردن قیمتها موجب میشود که هزینههای نهایی در ذهنتان بیشتر از مقدار واقعی آنها باشد که البته چیز خوبی است؛ چون موجب میشود که در هزینهها صرفهجویی کنید و پول کمتری بپردازید.
اگر وسوسه میشوید که کالاهای بسیار گرانی بخرید یا در حجم بالایی خرید کنید، به فروشگاههای تخفیفدار یا عمدهفروشیها بروید
این فروشگاهها نیز همان اقلام را عرضه میکنند و فقط ویترین و نمای آنها زرقوبرق کمتری دارد. بهعلاوه وقتی بهصورت عمده خرید میکنید، دیگر مجبور نیستید که برای خرید بارها به فروشگاهها بروید. البته باید مراقب کالاهای فاسدشدنی باشید و بهتر است میوههایی را بخرید که دیرتر خراب میشوند (مانند سیب و پرتقال) و گوشت اضافهٔ خریداریشده را در فریزر نگهداری کنید.
۷. از امکانات و مراکز رایگان یا کمهزینهٔ محل زندگیتان استفاده کنید
حتما در محل زندگی شما مراکز و امکانات فراوانی وجود دارد که با بهرهگیری از آنها میتوانید در هزینههای خود صرفهجویی کنید؛ بهرهگیری از مکانها و امکاناتی مانند کتابخانهها، استخرهای عمومی، ورزشگاههای دولتی و… هزینههایتان را به میزان چشمگیری کاهش خواهد داد.
بهجای خرید کتاب به کتابخانه بروید
با عضویت در کتابخانهٔ محل زندگی خود میتوانید کتابهای دلخواهتان را امانت بگیرید و با پرداخت حق عضویت اندکی، کتابهای فراوانی را بهطور رایگان امانت بگیرید و مطالعه کنید. اگر ترجیح میدهید که از منابع آنلاین استفاده کنید، بهراحتی میتوانید از خدمات وبسایتها و سرویسهایی استفاده کنید که کتابهای الکترونیک را بهصورت رایگان یا با هزینههای اندک در اختیار کاربران قرار میدهند. به این ترتیب برای خواندن کتاب محبوبتان دیگر لازم نیست که حتی از خانه بیرون بروید!
از امکانات ورزشی محلی مانند استخرهای شنا استفاده کنید
اگر بهدلیل شلوغبودن استخرهای عمومی از آنها استفاده نمیکنید، میتوانید در زمانهای خاصی مانند ساعتهای اولیهٔ کار استخر یا آخر وقتها که استخر خلوتتر است به استخر بروید یا اگر فکر میکنید آب استخر آلوده است و به همین دلیل تمایلی به استفاده از استخرهای عمومی ندارید، میتوانید درمورد تمیزی و پاکیزگی آب استخر با کارکنان آن صحبت کنید و از آنها بخواهید که مشکل را برطرف کنند یا به استخرهای دیگری که تمیزتر و بهداشتیتر هستند، مراجعه کنید. با مقایسهٔ هزینههای ساخت و نگهداری استخر در منزل و قیمت بلیت استخر متوجه میشوید که بهرهگیری از استخرهای عمومی بسیار کمهزینهتر است. برای کاهش هزینههایتان میتوانید بلیت استخر را در تعداد بالا و با قیمت پایینتری بخرید یا از تخفیفهایی که برای استخرها ارائه میشود، استفاده کنید.
درمورد برنامههای پیادهروی در شهر خود تحقیق کنید
با این کار میتوانید از تاریخچه و گذشتهٔ محلی که در آن زندگی میکنید، باخبر شوید. میتوانید در برنامههای پیادهروی صبحگاهی شرکت کنید که معمولا در روزهای تعطیل برگزار میشود یا در گروههایی عضو شوید که با جمعکردن مبلغی با یکدیگر برای پیادهروی و گردش به طبیعت میروند.
از نرمافزارهای رایگان استفاده کنید
میتوانید با بهرهبرداری از نرمافزارهای رایگان بهجای نسخههای پولی، در خرید نرمافزارهای رایانهای صرفهجویی کنید. همچنین میتوانید با بهرهگیری از منابع آموزشی آنلاین، در خرید کتابهای آموزشی صرفهجویی کنید.
۸. در مصرف انرژی صرفهجویی کنید
وقتی خانه را ترک میکنید، درجهٔ بخاری را کم کنید؛ ترموستات (دستگاه تنظیم گرما) را در سطحی مناسب و راحت که زیاد گرم نباشد نگه دارید؛ چراغهایی را که لازم ندارید خاموش کنید و با سرعت پایین رانندگی کنید تا از مصرف زیاد سوخت و استهلاک خودروی خود جلوگیری کنید.
سخن پایانی
هدرندادن پول و پسانداز بیشتر یعنی به خودمان و اطرافیانمان بیشتر اهمیت میدهیم. گرچه گاهی کنارگذاشتن خویشتنداری و خرجکردن پول بدون فکر و برنامه، آسانتر به نظر میرسد؛ با این حال همیشه صرفهجویی در هزینهها و لذتبردن از چیزهایی که دارید، بهتر است. وقتی در هزینههایتان صرفهجویی میکنید و پساندازتان بهجای آبرفتن، افزایش مییابد، احساس بهتری پیدا میکنید. میتوانید برای موفقیت در صرفهجویی و هدرندادن پولها به خودتان جایزه بدهید. جایزهای که به خودتان میدهید باید چیزی خوشایند و جالب باشد. البته برای تهیهکردن آن، مبلغ زیادی هزینه نکنید و به اصل صرفهجویی و پرهیز از هدردادن پولتان پایبند باشید.
خیلی عالی